logo

Xóa mù Linux - Biên Soạn : Nguyễn Đức Kính

Đây là một tài liệu miễn phí. Bạn hoàn toàn có thể phân phối nó lại cho những người sử dụng khác hoặc có thể chỉnh sửa cho phù hợp nhưng phải tuân theo những yêu cầu trong giấy phép bản quyền GNU
Xóa mù Linux Cài đ t và s d ng Fedora Core 2 Biên so n: Nguy n Đ c Kính Phiên b n 1.02, ngày 31 tháng 07 năm 2004 Trong th i gian biên so n tài li u này, tôi đã tham kh o r t nhi u hư ng d n v Linux c a các anh ch em thu c kh i Kosen Vietnam t i trang www.vcsj.net và tham kh o ý ki n c a m t s ngư i có chuyên môn v Linux trang www.vnlinux.org. Xin c m ơn nh ng ngư i sau đây: Bùi Minh Trư ng, Lê Hoàng Nam, Lê H u Hoàng Quân, Nguy n Vũ Hưng, Tr n Trung Thành, Lê H i Đoàn, Hàn Th Thành, Larry Nguy n, Nguy n Đ i Quý, Lai Hoài Tri t, Nguy n Tân Khoa, Đào H i Lâm, Kỳ Anh, Ph m Kim Long, H. Okumura, và nh ng ngư i khác. Đây là m t tài li u mi n phí. B n hoàn toàn có th phân ph i nó l i cho nh ng ngư i s d ng khác ho c có th ch nh s a cho phù h p nhưng ph i tuân theo nh ng yêu c u trong gi y phép b n quy n GNU (phiên b n 2 hay các phiên b n khác). Tài li u này đư c phát hành v i hy v ng r ng nó s tr nên h u ích, nhưng nó KHÔNG KÈM THEO B T KỲ S B O Đ M NÀO, ngay c nh ng đ m b o ng m hi u v vi c thương m i hoá hay ph i phù h p v i m t đích c th nào đó (v n đ này b n có th tham kh o gi y phép GNU General Public License đ bi t thêm chi ti t). Thông thư ng, b n s nh n đư c m t b n sao c a gi y phép GNU General Public License kèm theo tài li u này; n u chưa có, b n có th vi t thư đ n đ a ch sau Free Software Foundation, Inc., 675 Mass Ave, Cambridge, MA 02139, USA. đ có m t b n gi y phép. http://www.QuanTriMang.com M cl c 1 Gi i thi u chung 3 1.1 M t s phiên b n Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2 Cài đ t Fedora Core 2 5 2.1 Yêu c u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 2.2 Chu n b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 2.3 Cài đ t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 3 Làm quen 7 4 N i m ng 9 5 C p nh t 10 5.1 RPM Package Manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 6 S d ng 11 6.1 Cài thêm fonts ti ng Vi t và Unicode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 6.2 Nh p ti ng Vi t b ng X-Unikey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 6.3 Duy t web b ng Mozilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 6.4 Liên l c b ng Gaim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 6.5 Nghe nh c mp3 b ng xmms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 6.6 Xem video b ng xine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 6.7 S d ng b Open Office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 6.8 So n th o văn b n b ng Emacs/Vim/gEdit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 6.8.1 Emacs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 6.8.2 Vim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 6.8.3 gEdit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 6.9 Đ ho b ng Gimp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 6.10 T o nh vector b ng tgif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 6.11 V bi u đ b ng gnuplot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 6.12 Xem file pdf b ng Acrobat Reader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 6.13 L p trình C/C++ b ng gcc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 6.13.1 C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 6.13.2 C++ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 6.14 L p trình Java b ng Sun J2SDK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2 http://www.QuanTriMang.com 1 Gi i thi u chung Linux là m t h đi u hành. V m t nguyên t c h đi u hành cũng là m t ng d ng máy tính; nhưng đây là m t ng d ng đ c bi t – đư c dùng đ qu n lý, đi u ph i các tài nguyên c a h th ng (bao g m c ph n c ng và các ph n m m khác). Linux đư c phát tri n b i Linus Torvalds, d a trên h đi u hành Minix - m t h đi u hành có c u trúc tương t Unix v i các ch c năng t i thi u đư c dùng trong d y h c. Linux là m t h đi u hành v i các kh năng đa nhi m, đa tác v , đa ngư i dùng. Sau hơn mư i năm phát tri n, Linux đã ch ng t là m t h đi u hành uy n chuy n (có th ho t đ ng trên nhi u lo i ph n c ng), đáng tin c y và n đ nh. Hi n nay, Linux tr thành h đi u hành v i mã ngu n m và mi n phí dư i b n quy n c a t ch c GNU (Gnu’s Not Unix). Linux đang là đe do l n nh t đ i v i Microsoft Windows khi r t nhi u các t ch c chính ph và xí nghi p trên th gi i tuyên b đo n tuy t v i Windows đ chuy n sang dùng Linux. H đi u hành Linux đư c dùng trong h u h t h th ng máy ch c a các trư ng đ i h c, cao đ ng Nh t B n. đây chúng tôi ch gi i thi u v Linux và nh ng thao tác cơ b n nh t liên quan đ n h đi u hành này. Tài li u này n m trong khuôn kh d án Xoá mù Linux, dành cho đ i tư ng là các sinh viên Vi t Nam đang h c ti ng Nh t t i Tokyo chu n b v trư ng h c chuyên môn. 1.1 M t s phiên b n Linux Redhat và Fedora Core B n Linux có l là th nh hành nh t trên th gi i, phát hành b i công ty Redhat. T năm 2003, Redhat Inc. chuy n hư ng kinh doanh. H đ u tư phát tri n dòng s n ph m Redhat Interprise Linux (RHEL) v i m c đích thương m i, nh m vào các công ty, xí nghi p. Đ i v i ngư i dùng bình thư ng, h open m t project tên là Fedora. Redhat b ti n và m t s k sư c a mình h tr cho d án này đ ng th i kêu g i developers trên kh p th gi i qui t l i đ phát tri n Fedora Core. B n Linux c a Redhat cu i cùng d ng phiên b n 9.0. Version c a Fedora Core đư c đ m t 1. Có th nghĩ đ i khái là FC1 tương đương Redhat 10, FC2 tương đương Redhat 11. Th c t thì khác nhi u, đ c bi t là t FC2. WhiteBox Linux B n clone c a Redhat Enterprise Linux 3.0. Build trên source code c a RHEL b i m t nhóm các k sư LA, Hoa Kỳ. Hi n nay server Nhatban.NET đang dùng b n này. SuSE Linux Made in Germany. B n Linux c c kỳ th nh hành châu Âu và B c M . Năm 2003, công ty SuSE b ông l n Novell mua. Novell đang d c s c đ u tư cho SuSE đ nh m vào enterprise users hòng giành l i th ph n t tay Redhat. B n SuSE m i nh t hi n nay là 9.1 Mandrake Linux Made in France. Cũng là m t b n Linux r t th nh hành châu Âu, M , và Vi t Nam. Đây cũng là b n đư c ưu ái nh t trong v n đ Vi t hoá. Theo thông tin m i nh t ngày 22/7/2004 thì quá trình Vi t hoá cho Mandrake Linux (MDK) đã đ t 85%. B n MDK m i nh t hi n nay là 10.0 Turbo Linux N i ti ng Nh t, Trung Qu c. Công ty Turbo đang đ u tư m nh nh m th ng tr th trư ng Linux Trung Qu c. B n Turbo m i nh t hi n nay là 10F 3 http://www.QuanTriMang.com Debian Linux M t ông l n n a trong làng Linux. Nhi u ngư i có ý ki n cho r ng: ngư i không chuyên nên dùng Fedora Core đ có th làm quen đư c v i nh ng k thu t m i nh t c a Linux, còn dân chuyên nghi p nên dùng Debian vì s n đ nh tuy t v i c a nó. B n m i nh t: 3.0R2 Vine Linux C c kỳ đư c ưa chu ng t i Nh t. Đư c phát tri n trên n n Redhat 6.2. Đ c đi m c a b n này là r t nh (duy nh t 1 đĩa CD) và h tr ti ng Nh t 100%. Vine Linux cũng đư c tích h p thêm m t s tính năng c a Debian ví d như apt-get. B n m i nh t hi n nay là 2.6R4. B n 3.0 s đư c release trong tháng 8/2004. Knoppix Linux Made in Germany. B n live Linux đư c ưa chu ng nh t hi n nay. Kh i đ ng tr c ti p t CD mà không c n cài đ t vào c ng. Phiên b n m i nh t là 3.4 Vietkey Linux Made in Vietnam. Hoàn toàn không có ti ng tăm gì ngoài chuy n đư c gi i trong cu c thi TTVN 2003. Phát tri n b i nhóm Vietkey trên n n Redhat 7.2. Cũng nên th cho bi t s n ph m đo t gi i nh t c a TTVN nó ra sao. vnlinuxCD B n live CD by Larry Nguy n. Nguyên t c c a vnlinuxCD gi ng Knoppix nhưng đư c build trên n n Mandrake 9.2. H tr khá t t các v n đ v ti ng Vi t. Các phiên b n khác Còn r t nhi u distributor khác. Các b n t tìm hi u thêm. Check: Slackware, Gentoo, College, Yellow Dog, SGI, Momonga,... 4 http://www.QuanTriMang.com 2 Cài đ t Fedora Core 2 2.1 Yêu c u Đ có th th c hi n h t nh ng gì ghi trong b n hư ng d n này, h th ng c a b n c n tho mãn nh ng yêu c u sau: ˆ Máy c a b n ph i kh i đ ng đư c t CD/DVD ˆ c ng c a b n ph i còn dư ít nh t 6GB ˆ Ít nh t 128MB RAM ˆ Đư ng truy n internet t c đ cao (ADSL ho c cáp quang) 2.2 Chu n b Trư c khi cài đ t, c n chu n b nh ng th sau: 1. Chu n b s n 1 đĩa DVD ho c 4 đĩa CD FC2 2. Dùng Partition Magic (trên Windows) hay m t chương trình chia đĩa nào đó t o s n m t partition l n kho ng 6 đ n 8 GB, format d ng nào cũng đư c (fat, fat32, ext3, v.v.). T đây chúng tôi gi đ nh trên máy c a b n có C cài Windows, D format d ng FAT32 đ ch a d li u, E tr ng đ chu n b cài FC2 3. Ch nh s a BIOS sao cho máy có th kh i đ ng t CD/DVD 4. Download gói xmlinux.tbz t http://vcsj.net/xmlinux.tbz, đ D 2.3 Cài đ t Ph n này không trình bày thì l i b o không chu đáo, trình bày k quá thì s b nói là r i hơi. T c là cài đ t FC2 d như ăn kem y, c theo ch d n trên màn hình là xong! Th này nhé: 1. Nhét đĩa CD ho c DVD vào, kh i đ ng l i máy 2. Khi boot vào CD/DVD r i thì Enter m t cái đ b t đ u cài, s hi n ra m t cái màn hình Welcome to Fedora Core. Nh n Next. 3. Language Selection: English 4. Keyboard Configuration: Japanese 5. Monitor Configuration: Đ nguyên như m c đ nh 6. Upgrade Examine: Install Fedora Core 7. Installation Type: Custom 8. Disk Partitioning Setup: Manually partition with Disk Druid 5 http://www.QuanTriMang.com 9. Disk Setup: M c này ph i làm th t th n tr ng n u không toàn b c ng s b format h t! Ph n đĩa tương đương v i C đ nguyên. Ph n đĩa tương ng v i D thì nh n chu t vào đó r i nh n nút “Edit”, trong h p Mount Point nh p “/data”. Làm như v y sau này s dùng D chung v i Windows đư c. Cu i cùng là t i ph n đĩa tương ng v i E. Nh n chu t lên đó. Nh n nút “New”. Ch n Mount Point là “/boot”, File System Type là “ext3”, Size (MB) là 100. Nh n OK. Nh n nút “New” m t l n n a. File System Type: “swap”, Size (MB): 512 (kho ng g p đôi RAM). OK. Nh n nút “New” l n cu i. Mount Point: “/”, File System Type: “ext3”, Addition Size Options: Fill to maximum allowable size (dùng h t toàn b ph n đĩa còn l i, c 5000 đ n 7000 MB). Next. 10. Boot Loader Configuration: Có th l a ch n Windows (DOS) ho c FC2 làm h đi u hành m c đ nh khi kh i đ ng máy. Đ nguyên “Fedora Core”. Next 11. Network Configuration: Next 12. Firewall Configuration: Next 13. Additional Language Support: Ch n English (USA) và Japanese. Select the default lan- guage for the system: English (USA) 14. Time Zone Selection: Asia/Tokyo (nh n chu t vào th đô Tokyo trên b n đ ) 15. Set Root Password: Nh p password cho root (root là user đ c bi t, có quy n t i cao đ i v i h th ng). Next 16. Package Installation Defaults: Customize software packages to be installed 17. Package Group Selection: Everything (cài t t c , c ng r bèo, ti c gì m y GB :) 18. About to Install: Next 19. Các bư c còn l i c đ như m c đ nh và nh n Next. (Nó h i có t o đĩa m m kh i đ ng hay không, tr l i là không). Có th m t 30 t i 60 phút. Trong th i gian đó ra làm ly cà phê, m t quá r i... 20. Cài xong r i! Máy t kh i đ ng l i. Hoàn thành n t các bư c còn l i theo ch d n tên màn hình. Khi t o user m i thì nh p tên user và password, chú ý là tên user đ ch thư ng và không có d u cách. Ví d : penguin, tuxedo, musketeer,... T nay tr đi s login vào máy b ng account v a t o, ch dùng account “root” trong nh ng trư ng h p đ c bi t. 6 http://www.QuanTriMang.com 3 Làm quen T đây tr đi s dùng m t account gi đ nh là “penguin”, các b n hãy thay th “penguin” b ng account th t c a mình. Như m c đ nh, sau khi kh i đ ng vào FC2, b n s g p màn hình như dư i đây: B n nh n vào cái mũ đ (Redhat) và ch n các ng d ng t trong đó. (Cái mũ đ tương đương v i Start Menu c a Windows) FC2 cung c p hơn 1,000 ng d ng các lo i - t t c đ u mi n phí. T nay b n s ph i dùng nhi u t i m t chương trình tên là “Terminal”, hãy t o m t icon link đ n “Terminal” theo cách sau: Nh n chu t ph i lên m t vùng tr ng c a thanh công c , ch n Add to Panel → Launcher from menu → System Tools → Terminal Làm quen v i Terminal Nh n chu t trái vào icon Terminal trên thanh công c ho c ch n t Redhat → System Tools → Terminal Th c hi n m t s l nh như: touch foo.txt : t o m t blank file tên là “foo.txt” mkdir bin : t o thư m c tên là “bin” ls : hi n th danh sách files và thư m c man ls : xem cách dùng l nh ls cd bin : chuy n t thư m c hi n t i sang thư m c “bin” pwd : hi n th thư m c hi n hành, đ bi t là mình hi n đang đâu cd .. : chuy n t thư m c hi n hành lên thư m c c p trên su : chuy n thành root (nh p root password) passwd : thay đ i password (nh p password cũ và password m i) 7 http://www.QuanTriMang.com uname -a : hi n th tên và phiên b n c a h đi u hành less foo.txt : hi n th n i dung file foo.txt ra màn hình Terminal cp foo.txt bar.txt : copy file foo.txt ra bar.txt mv foo.txt hoge.txt : đ i tên file foo.txt thành hoge.txt mv bin sbin : đ i tên folder bin thành sbin rm foo.txt : xoá file foo.txt rm -r bin : xoá thư m c bin rm -rf * : Xoá t t c m i th thư m c hi n hành mà không c n xác nh n l i. H t s c th n tr ng đ i v i l nh này! ln -s foo.txt bar.txt : t o bar.txt links đ n foo.txt man command_name : đ c hư ng d n chi ti t v các l nh, nghĩa là gõ man theo sau b i tên l nh. Khi nh p tham s là nh ng file có tên dài, ch vi c nh p 1, 2 ch đ u tiên và n phím Tab, tên file s t đ ng đư c hi n th . Đây là tính năng h tr r t ti n l i, v a tránh đư c vi c gõ nh m tên file, v a gi m đư c r t nhi u công gõ bàn phím. Ví d khi mu n copy m t file có tên là some-file-with-very-long-name.txt thành file short-file.txt b n ch c n gõ cp so và nh n phím Tab, tên file some-file... s t đ ng đư c b sung. B n ch nh p thêm short-file.txt là xong. Th thu t này s phát huy tác d ng khi b n th c hi n các ph n hư ng d n sau. 8 http://www.QuanTriMang.com 4 N i m ng Khi cài đ t, b n đã đ Lan card (eth0) theo ch đ “Active on Boot” và t đ ng nh n IP do DHCP server c a ISP (Internet Service Provider) cung c p. Như v y b n nghi m nhiên có th dùng đư c internet mà không c n c u hình l i b t c cái gì khác. Đ ki m tra xem đã n i m ng chưa, b n dùng trình duy t web Mozilla (nh n vào icon hình qu đ a c u trên thanh công c ho c ch n Redhat → Internet → Web Browser), m m t trang web nào đó, ví d yahoo.com. N u m đư c trang này r i thì b n có th b qua ph n “N i m ng” này và đ c ti p các ph n sau. Ph n sau đây hư ng d n cách n i m ng qua đư ng broadband (xDSL) theo giao th c PPPoE. 1. Đăng nh p v i account ‘penguin’ 2. Kh i đ ng Terminal 3. Dùng l ng su đ tr thành root 4. Dùng l nh /sbin/adsl-setup 5. Ph n LOGIN NAME: nh p tên user do nhà ISP cung c p 6. Ph n INTERFACE: đ như m c đ nh (default eth0), nh n Enter 7. Nó h i có mu n mình mu n n i m ng thư ng xuyên hay ch n i khi c n thi t, ch n ‘stay up continuously’ b ng cách nh p ‘no’ và Enter 8. Ph n DNS: Thông thư ng ISP đ DNS là dynamic, nh p ‘server’ và Enter 9. Ph n PASSWORD: Nh p password do ISP cung c p 10. Ph n USERCTRL: Nh p ‘yes’, Enter 11. Ph n FIREWALLING: Nh p ‘1’, Enter 12. Ti p theo nh p ‘yes’, Enter đ máy t đ ng n i m ng m i l n kh i đ ng 13. Cu i cùng nh p ‘y’ đ save nh ng thông tin v a nh p 14. Dùng l nh /sbin/ifup ppp0 đ b t đ u n i m ng 15. Dùng l nh /sbin/adsl-status /etc/sysconfig/network-scripts/ifcfg-ppp0 đ ki m tra xem đã n i m ng chưa. 9 http://www.QuanTriMang.com 5 C p nh t C p nh t các gói (packages) m i nh t là vi c c n làm ngay. Đ update, cách đơn gi n nh t là dùng ti n ích yum. Mu n bi t chi ti t v cách dùng yum, gõ man yum. 1. Đăng nh p v i account penguin, kh i đ ng “Terminal” 2. Th c hi n l nh su đ tr thành root 3. Th c hi n l nh yum update đ chương trình yum t đ ng download và cài đ t nh ng gói m i nh t. Khi đư c h i có đ ng ý hay không thì nh n ‘y’, Enter 4. B n ph i đ i t 30 t i 45 phút đ yum c p nh t m i th . Chú ý: Sau khi c p nh t, b n kh i đ ng l i h th ng. Trong danh sách c a boot loader (grub) có th t n t i nhi u lo i Linux v i các phiên b n khác nhau. Đây là k t qu update kernel (nhân c a h đi u hành) b i yum. B n hãy ch n kernel m i nh t (có s version cao nh t). Sau khi boot xong b n có th xoá b nh ng kernel cũ b ng ti n ích rpm. 5.1 RPM Package Manager RPM là ti n ích r t ti n l i đ qu n lý (build, install, query, verify, update, erase) các gói. Tính d dùng c a nó cũng là m t y u t giúp cho Redhat Linux (Fedora) tr nên ph c p và khác bi t so v i các phiên b n Linux khác. Mu n bi t chi ti t v rpm, gõ man rpm. Sau đây là m t s cách dùng rpm cơ b n. rpm -ivh foo.rpm : Cài đ t gói foo (đuôi file là rpm) vào h th ng rpm -Uvh foo.rpm : Update gói foo rpm -qa | grep foo : Ph i h p gi a l nh rpm và l nh grep đ tìm t t c các gói liên quan đ n foo. rpm -e foo : Xoá gói foo kh i h th ng 10 http://www.QuanTriMang.com 6 S d ng Mu n th c hi n các hư ng d n trong ph n này b n ph i có gói XMLinux.tbz, n u chưa có, b n có th download t i http://vcsj.net/xmlinux.tbz. Sau khi download b n đ gói này /home/penguin, t c là ngay dư i thư m c m c đ nh m i l n kh i đ ng “Terminal”. Ti p đ n b n dùng l nh tar xvjf xmlinux.tbz đ gi i nén các files trong gói xmlinux. Gi i nén xong b n cd xmlinux đ di chuy n vào trong thư m c xmlinux. T đây cho t i h t ph n hư ng d n s d ng này, b n th c hi n trên /home/penguin/xmlinux 6.1 Cài thêm fonts ti ng Vi t và Unicode Đi kèm v i gói XMLinux có thư m c vi ch a các font c n thi t cho vi c nh p và hi n th ti ng Vi t cũng như Unicode, bao g m: MS Arial, MS Tahoma, MS Times New Roman, MS Verdana, VN Times (TCVN), VNI Times, VPS Côn Sơn (VPS), VI Times và UHoài 1.1 (VISCII), c ng v i 3 font thư pháp c a VNI. B n ch vi c copy c thư m c vi vào /usr/share/fonts và th c hi n l nh fc-cache đ c p nh t. C th làm như sau: [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux/ [penguin@vcsj xmlinux]$ su Password: [root@vcsj xmlinux]# cp -r vi /usr/share/fonts/ [root@vcsj xmlinux]# fc-cache /usr/share/fonts/vi/ [root@vcsj xmlinux]# exit 6.2 Nh p ti ng Vi t b ng X-Unikey Hi n nay ph bi n hai ti n ích nh p ti ng Vi t trên Linux/Unix là xvnkb (Vietnam Keyboard for X) c a Đào H i Lâm1 và X-Unikey c a Ph m Kim Long2 . Tùy thói quen và s thích mà b n có th ch n gi a xvnkb và x-unikey. C hai đ u xu t s c và h u như đã gi i quy t tri t đ các v n đ b ng mã, cách nh p ti ng Vi t. Tác gi bài vi t này v n quen dùng xvnkb nhưng đây xin đư c gi i thi u x-unikey vì r t nhi u ngư i dùng Windows đã quen v i Unikey. Đ cài đ t X-Unikey, b n có th cài đ t b ng ti n ích rpm v i gói rpm cho X-Unikey đã đư c chu n b s n b i tác gi Nguy n Đ i Quý. Tuy v y đây tôi s hư ng d n b n cài X-Unikey t mã ngu n, qua đó hy v ng b n s ph n nào hi u đư c th nào là mã ngu n m . B n có th download mã ngu n c a X-Unikey t website trên ho c có th dùng luôn b n copy đi kèm trong gói XMLinux. C th hãy làm như sau: [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux [penguin@vcsj xmlinux]$ tar xvjf x-unikey-0.9.1d.tar.bz2 [penguin@vcsj xmlinux]$ cd x-unikey-0.9.1d [penguin@vcsj x-unikey-0.9.1d]$ ./configure [penguin@vcsj x-unikey-0.9.1d]$ make [penguin@vcsj x-unikey-0.9.1d]$ su Password: [root@vcsj x-unikey-0.9.1d]# make install 1 http://xvnkb.sourceforge.net 2 http://unikey.sourceforge.net 11 http://www.QuanTriMang.com [root@vcsj x-unikey-0.9.1d]# exit exit [penguin@vcsj x-unikey-0.9.1d]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cat >> .bashrc export LANG=en_US.UTF-8 export XMODIFIERS="@im=unikey" export GTK_IM_MODULE="xim" [penguin@vcsj penguin]$ Gi i thích qua v các bư c trên như sau: Đ u tiên b n cd đ tr v ~/. Sau đó b n chuy n đ n thư m c xmlinux và gi i nén gói x-unikey phiên b n 0.9.1d. Gi i nén xong b n đư c thư m c x-unikey-0.9.1d, b n cd t i đó và th c hi n l nh ./configure. L nh này s configure h th ng chu n b cho bư c sau. B n s nhìn th y hàng lo t ký t khó hi u đư c in ra màn hình “Terminal”. T n vài ba giây đ configure. Ti p theo b n th c hi n l nh make đ b t đ u d ch chương trình t mã ngu n. Sau đó b n su đ tr thành root và th c hi n l nh make install đ cài đ t các file đã biên d ch vào h th ng. Xong ph n này b n đã n m đư c quy trình cơ b n đ cài đ t các gói t mã ngu n trên n n Unix/Linux. Cài đ t xong, b n có th nh p exit và nh n Enter ho c đơn gi n ch nh n Ctrl-D đ tr thành ngư i dùng bình thư ng. Cu i cùng b n tr v ~/, s a l i file .bashrc đ t l n kh i đ ng t i b n có th s d ng X-Unikey. B n dùng l nh cat >> .bashrc đ ghi t t c nh ng gì b n s nh p sau đó vào cu i file .bashrc hi n hành (các file b t đ u b ng d u . là file n). Nh p xong 3 dòng export... b n thoát ra b ng cách nh n Ctrl-C. B n logout ra kh i h th ng và login tr l i, kh i đ ng “Terminal”, nh p dòng l nh unikey đ kh i đ ng X-Unikey. L n đ u tiên b n có th g p m t thông báo l i là “không th y file .unikeyrc”, b n không c n ph i lo gì b i file này s t đ ng đư c t o ra n u không t n t i, nghĩa là t l n sau b n s không g p l i này n a. Cách dùng X-Unikey thì ch ng khác gì Unikey trên Windows. Tôi quen dùng ch đ gõ Telex, b ng mã Unicode (TX: UTF8). Mu n ki m tra b n có th nh n chu t vào icon c a X-Unikey phía dư i bên ph i màn hình t i khi hi n th ra TX:UTF8 sau đó hãy gõ ti ng Vi t vào ngay con tr c a màn hình Terminal. Mu n m /t t vi c nh p ti ng Vi t, b n dùng t h p phím Ctrl-Shift. Mu n t t h n X- Unikey b n dùng l nh kill ‘pidof unikey‘ ho c logout ra ngoài, login tr l i (Th c ra thì không c n kill unikey làm gì, ch c n Ctrl-Shift) 6.3 Duy t web b ng Mozilla Đi kèm v i FC2 có Mozilla - trình duy t Web r t đư c ưa chu ng và là gi i pháp thay th MS Internet Explorer trong các v n đ b o m t. (Tuy nhiên g n đây Mozilla cũng đã tr thành m c tiêu t n công c a m y đ a r i hơi su t ngày ng i s n xu t virus v i c hack này n ). Ngoài Mozilla ra b n còn các l a ch n khác như Konqueror đi kèm v i môi trư ng windows KDE, ho c Firefox - trình duy t ưa chu ng c a cá nhân tác gi bài vi t này. Sau đây là cách s d ng Mozilla. B n có th nh n chu t vào hình qu c u trên thanh công c ho c ch n Redhat → Internet → Web Browser đ kh i đ ng Mozilla. M m t trang ví d như http://vnexpress.net đ ... ki m tra ch t lư ng. Mu n thay đ i font ch b n có th vào m c Edit trên thanh công c c a Mozilla r i t đó ch n Preferences, Appearance, Fonts → thay đ i các font ch m c đ nh thành các lo i font quen thu c như Times New Roman, Verdana,... (Các font này đã đư c cài đ t như hư ng d n phía trên) 12 http://www.QuanTriMang.com Ti p đ n b n c n cài plugin đ duy t các trang có s d ng Java Applet ho c Flash. Plugin cho Java đi kèm v i b n Java 2 SDK ho c Java 2 JRE c a Sun. M c dù ch c n cài Java 2 JRE là đ plugin cho Mozilla nhưng đây tôi hư ng d n b n cài Java 2 SDK vì nó c n dùng cho vi c l p trình Java sau này. B n có th vào Website c a Sun download b n j2sdk cho Linux ho c s d ng luôn b n copy đi kèm v i XMLinux. (T i th i đi m 19/7/2004, phiên b n m i nh t là j2sdk-1_4_2_05) [penguin@vcsj xmlinux]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux/ [penguin@vcsj xmlinux]$ su Password: [root@vcsj xmlinux]# mv j2sdk-1_4_2_05-linux-i586.bin /usr/local/ [root@vcsj xmlinux]# cd /usr/local/ [root@vcsj local]# chmod +x j2sdk-1_4_2_05-linux-i586.bin [root@vcsj local]# ./j2sdk-1_4_2_05-linux-i586.bin Nh n Enter cho t i khi nào câu h i có đ ng ý v i license terms hay không, nh p yes. Sau đó J2SDK s đư c cài vào /usr/local/j2sdk1_4_2_05. Ti p theo b n xóa j2sdk-1_4_2_05- linux-i586.bin và t o m t đư ng link t i j2sdk1_4_2_05 b ng l nh: [root@vcsj local]# rm -f j2sdk-1_4_2_05-linux-i586.bin [root@vcsj local]# ln -s j2sdk1.4.2_05/ java Cu i cùng t o Java plugin cho Mozilla b ng l nh sau: [root@vcsj]# cd /usr/local/java/jre/plugin/i386/ns610/ [root@vcsj local]#ln -s libjavaplugin_oji.so /usr/lib/mozilla-1.6/plugins/ Đ i v i plugin cho Flash, b n có th download gói rpm cho FC2 t i http://ruslug. rutgers.edu/macromedia/site_ru.html ho c s d ng luôn b n copy đi kèm v i XMLinux. [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux/ [penguin@vcsj xmlinux]$ su Password: [root@vcsj xmlinux]# rpm -ivh flash-plugin-7.0.25-1.i386.rpm Như v y b n đã có th lư t web cùng Mozilla v i các ch c năng Java Applet và Flash. B n cũng có th cài đ t plugin cho Firefox theo cách tương t . 6.4 Liên l c b ng Gaim Gaim là ti n ích gi ng như Yahoo!Messenger nhưng h tr đ ng th i nhi u giao th c khác nhau. B n có th dùng Gaim đ liên l c v i b n bè theo đ các giao th c như: AIM, ICQ, Yahoo!, MSN, Jabber, IRC, Napster, Gadu-Gadu và Zephyr. B t X-Unikey lên b n có th chat v i b n bè b ng ti ng Vi t chu n mà không ph i c u hình gì. B n kh i đ ng Gaim b ng cách ch n Redhat → Internet → Gaim Internet Messenger. Cách dùng thì xin đư c lư c b , b n s t n không hơn 2 phút đ có th s d ng Gaim. 13 http://www.QuanTriMang.com 6.5 Nghe nh c mp3 b ng xmms Xmms là trình duy t mp3 khá n i ti ng trên n n X, có các tính năng gi ng như Winamp trên Windows. xmms đư c kèm theo FC2 nhưng do m t s v n đ v b n quy n, xmms m c đ nh không chơi đư c các file mp3. Ph i s a l i chút đ nh. B n có th vào http://tettnang.freshrpms.net/rpm.html?id=296 đ download gói xmms m i ho c dùng luôn b n copy đi kèm v i XMLinux. [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux/ [penguin@vcsj xmlinux]$ su Password: [root@vcsj xmlinux]# rpm -ivh xmms-mp3-1.2.10-2.2.p.1.fc2.fr.i386.rpm Kh i đ ng xmms b ng l nh xmms&, sau đó nh n chu t ph i vào m t vùng nào đó trên c a s xmms, ch n Options → Preferences. Trong ph n Audio I/O Plugins nh n chu t vào MPEG Layer 1/2/3 Placeholder Plugin [lib_rhmp3.so] và g b l a ch n Enable Plugin r i Apply B n có th dùng l nh xmms mp3_file đ m nghe mp3. Cách dùng xmms c th xin đư c lư c b vì nó không khác gì Winamp trên Windows c . 6.6 Xem video b ng xine Xine là trình duy t video khá t t v i giao di n đ p (http://xinehq.de). Cài xine r t đơn gi n: [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ su Password: [root@vcsj penguin]# yum install xine xine-skins Ngoài xine ra b n còn có nhi u l a ch n khác, ví d như mplayer. Có th xem hư ng d n cách cài mplayer c a Bùi Minh Trư ng t i http://nhatban.net/modules.php?name=News&file= article&sid=12 6.7 S d ng b Open Office Open Office là b Office mi n phí v i các tính năng so n th o văn b n Writer gi ng MS Word, b ng tính Calc gi ng MS Excel, so n phim trình chi u Impress gi ng MS PowerPoint. B n có th dùng Open Office đ làm vi c v i các công vi c văn phòng dùng ti ng Anh, ti ng Nh t, ti ng Vi t... Open Office cũng tương thích v i MS Office. Kh i đ ng Open Office t các icons trên thanh công c ho c ch n Redhat → Office → {Writer, Calc, Impress,...} 6.8 So n th o văn b n b ng Emacs/Vim/gEdit 6.8.1 Emacs Emacs là trình so n th o văn b n n i ti ng b c nh t trong th gi i Unix/Linux. B n có th tham kh o cách dùng Emacs qua hư ng d n c a Bùi Minh Trư ng3 . đây tôi ch hư ng d n m t s cách dùng đơn gi n. Kh i đ ng emacs b ng l nh emacs foo.txt. N u trong thư m c hi n hành có file foo.txt thì emacs s m file này, n u không có thì emacs s t o ra file foo.txt m i. Sau khi đã m foo.txt, các l nh sau thư ng đư c dùng: 3 http://vcsj.net/modules.php?name=News&file=article&sid=8 14 http://www.QuanTriMang.com Ctrl-h : Hi n th tr giúp Ctrl-k : C t t v trí con tr t i cu i dòng Ctrl-w : C t toàn b đo n văn b n đã đư c highlight Ctrl-p : Dán text trong buffer vào v trí con tr Ctrl-d : Xóa m t ký t sau v trí con tr Ctrl-x u : Undo Ctrl-x Ctrl-f : T o file m i ho c m file có s n Ctrl-x Ctrl-s : Save file Ctrl-x Ctrl-c : Đóng file, đóng chương trình emacs Ctrl-s : Search pattern trong file Esc-% : Thay th pattern Esc Ctrl-s : Thay th ki u bi u th c chính quy Ctrl-g : Tr l i tr ng thái ch l nh B ng cách k t h p phím Ctrl và phím Esc (Escape), b n có th làm đư c m i th trong Emacs. Chú ý r ng Emacs không ch đơn thu n là trình so n th o văn b n mà còn dùng đ đ c và g i email, đ c tin, phát tri n ph n m m, v.v. 6.8.2 Vim VIM (Vi IMproved) là chương trình so n th o văn b n phát tri n t VI, còn VI là chương trình so n th o c đi n và truy n th ng c a ngư i dùng UNIX. Cái hay c a Vim là t c đ kh i đ ng c c nhanh, trong quá trình so n th o l i không t o ra các b n backup đuôi ∼ gi ng Emacs. Tác gi bài này thư ng dùng Vim trong h u h t các công vi c so n th o. Cũng gi ng như Emacs, có r t nhi u hư ng d n chi ti t v cách dùng VIM. B n có th tham kh o bài vi t c a Bùi Minh Trư ng4 ho c bài vi t c a Hàn Th Thành5 . (Trong gói XMLinux có kèm theo b n copy c a vim-intro.pdf) 6.8.3 gEdit gEdit là trình so n th o văn b n r t ti n l i trên n n X. Kh i đ ng gEdit b ng l nh gedit ho c ch n Redhat → Accessories → Text Editor. Như m c đ nh, gEdit s open và save văn b n theo b ng mã Unicode (UTF-8). Mu n open ho c save văn b n b ng mã khác b n làm như sau: 1. M gEdit 2. Ch n File → Save As 4 http://vcsj.net/modules.php?name=News&file=article&sid=7 5 http://vinux.sourceforge.net/vim-intro/vim-intro.pdf 15 http://www.QuanTriMang.com 3. Trong c a s “Save as...”, m c “Character Coding” ch n “Add or Remove...”. T c a s “Character codings” ch n lo i encode t c a s bên trái và Add vào c a s bên ph i. Cu i cùng nh n OK. Tôi thêm Western ISO-8859-1 đ có th save các file khi so n ti ng Vi t theo các b ng mã như TCVN, VISCII, VPS. Khi so n văn b n v i b ng mã khác UTF-8, b n c n ch n font thích h p. Thay đ i font b ng cách ch n Edit → Preferences. Ch n Fonts & Colors và l a font thích h p t h p Editor font. Ví d , khi dùng b ng mã TCVN tôi ch n font .VnTime, khi dùng VISCII tôi ch n VI Times ho c UHoài 1.1, khi dùng VPS tôi ch n VPS Côn Sơn... gEdit còn cung c p nhi u plugin như ki m tra chính t , ch n ngôn ng , th ng kê văn b n, ch y command line,... B n có th s d ng các tính năng này b ng cách ch n Edit → Preferences r i ch n tab Plugins, check nh ng tính năng c n thi t r i Close. T l n sau có th dùng các tính năng trên trong menu Tools. 6.9 Đ ho b ng Gimp N u trên Windows có Photoshop thì trên Unix/Linux có Gimp. Phiên b n m i nh t Gimp 2.0 cho phép b n làm đư c t t c nh ng gì Photoshop có th ! Kh i đ ng Gimp b ng cách gõ l nh gimp ho c ch n Redhat → Graphics → GIMP Image Editor. Công vi c còn l i thì phó m c cho sense ngh thu t c a b n. Chú ý là có th s d ng ti ng Vi t t t trong Gimp. 6.10 T o nh vector b ng tgif Đ t o các nh hình h c d ng vector (trái ngư c v i nh raster như bitmap, jpeg, gif,...) b n dùng Tgif. Cài đ t Tgif r t đơn gi n. B n vào http://bourbon.usc.edu:8001/tgif download gói rpm Tgif ho c có th s d ng luôn b n copy kèm theo XMLinux. Cài đ t theo cách sau: [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux/ [penguin@vcsj xmlinux]$ su Password: [root@vcsj xmlinux]# rpm -ivh tgif-4.1.43-1.i386.rpm Kh i đ ng Tgif b ng l nh tgif. V hình xong có th save file d ng EPS (Encapsulated PostScript). 6.11 V bi u đ b ng gnuplot GNUPLOT là trình v đ th b ng dòng l nh c đi n trên Unix/Linux. B ng GNUPLOT b n có th t o ra các bi u đ d ng vector ch t lư ng cao (đ nhúng vào các file tex ch ng h n). R t nhi u k sư và nhà khoa h c s d ng GNUPLOT làm chương trình chính th c t o bi u đ cho các báo cáo g i h i ngh . Kh i đ ng GNUPLOT b ng l nh gnuplot. Sau đây là hư ng d n cách dùng cơ b n nh t. 1. Chu n b m t file d li u tên là force.dat v i n i dung như sau (file này có đi kèm XMLinux). Save file này vào dư i thư m c xmlinux, th c hi n các l nh dư i đây xmlinux. # This file is called force.dat # Force-Deflection data for a beam and a bar # Deflection Col-Force Beam-Force 16 http://www.QuanTriMang.com 0.000 0 0 0.001 104 51 0.002 202 101 0.003 298 148 0.0031 290 149 0.004 289 201 0.0041 291 209 0.005 310 250 0.010 311 260 0.020 280 240 2. Kh i đ ng gnuplot (gõ l nh gnuplot) 3. T prompt c a gnuplot (d u >), gõ splot -x**3 -y, ti p theo gõ splot sin(x)*cos(y), cu i cùng là plot sin(x) title ’Sine Function’, tan(x) title ’Tangent’. B n s th y đư c s ti n l i c a GNUPLOT khi v các đ th toán h c ki u z = −x3 − y , z = sin x cos y ,... 4. V đ th t d li u chu n b trư c b ng l nh > set title "Force Deflection Data for a Beam and a Column" > set xlabel "Deflection (meters)" > set ylabel "Force (kN)" > set key 0.01,100 > set label "Yield Point" at 0.003,260 > set arrow from 0.0028,250 to 0.003,280 > set xr [0.0:0.022] > set yr [0:325] > plot "force.dat" using 1:2 title ’Column’ with linespoints , \ "force.dat" using 1:3 title ’Beam’ with points > set terminal postscript eps color > set output "force.eps" > replot B ng cách trên b n có th t o ra đư c file force.eps v i đ th như hình 1 Cách dùng GNUPLOT chi ti t b n có th tham kh o r t nhi u trang web. Ch c n vào Google và search Gnuplot Tutorial 6.12 Xem file pdf b ng Acrobat Reader Trong FC2 đã có nh ng chương trình xem PDF r t t t như ggv ho c xpdf, tôi hư ng d n thêm cách dùng Acrobat Reader vì d u sao nó cũng quen thu c, nhi u tính năng, và d dùng đ i v i nh ng b n thư ng làm vi c v i Windows. [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux/ [penguin@vcsj xmlinux]$ tar xvzf linux-508.tar.gz [penguin@vcsj xmlinux]$ su Password: [penguin@vcsj xmlinux]# ./INSTALL 17 http://www.QuanTriMang.com Force Deflection Data for a Beam and a Column 300 Yield Point 250 200 Force (kN) 150 100 Column Beam 50 0 0 0.005 0.01 0.015 0.02 Deflection (meters) Hình 1: V đ th b ng GNUPLOT Nh n Enter m t h i cho t i khi nó h i mình accept hay decline v i các đi u kho n s d ng, nh p accept và Enter. Nó s h i mình có đ ng ý cài vào /usr/local/Acrobat5 hay không, đ ng ý b ng cách nh n Enter. Ti p theo ph i cài thêm m y font ti ng Nh t. [root@vcsj xmlinux]# tar xvzf jpnfont5x.tar.gz [root@vcsj xmlinux]# cd JPNKIT/ [root@vcsj JPNKIT]# ./INSTLANG Khi đư c h i là có mu n Continue installation hay không thì tr l i có b ng cách nh n Enter. Ti p đ n nh p accept, Enter đ ch p nh n đi u ki n s d ng. L i nh n Enter ti p khi đư c h i v ch cài đ t. V n chưa xong. [root@vcsj JPNKIT]# cd .. [root@vcsj xmlinux]# tar xvzf jpnfont4x.tar.gz [root@vcsj xmlinux]# cd JPNKIT/ [root@vcsj JPNKIT]# tar xvf LANGJPN.TAR [root@vcsj JPNKIT]# mv CIDFont/Heisei* /usr/local/Acrobat5/Resource/Font/ Cu i cùng là t o m t đư ng link t i acrobat đ ti n vi c kh i đ ng. [root@vcsj JPNKIT]# ln -s /usr/local/Acrobat5/bin/acroread /usr/bin/acroread T nay có th dùng Acrobat Reader b ng cách gõ l nh acroread foo.pdf, nghĩa là dùng Acrobat Reader đ xem file foo.pdf 6.13 L p trình C/C++ b ng gcc Gcc (GNU Compiler Collection) là m t t p h p các thư vi n (glibc, libgcc, ...), preprocessor (cpp0), assembler (as), compiler (cc1), linker (collect2 or /usr/bin/ld),... dùng đ phát tri n các chương trình C/C++. Gcc th m chí còn h tr c Java cũng như m t s ngôn ng khác. đây tôi ch trình bày cách dùng sơ đ ng nh t đ biên d ch và ch y m t chương trình C/C++ trên Linux. 18 http://www.QuanTriMang.com 6.13.1 C Dùng Emacs, Vim, ho c gEdit so n m t file tên là hello.c như sau, save vào thư m c ~/xmlinux: #include main() { printf("Xin chao C!\n"); } Ti p theo b n biên d ch file hello.c và ch y th như sau: [penguin@vcsj xmlinux]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ cd xmlinux/ [penguin@vcsj xmlinux]$ cc hello.c [penguin@vcsj xmlinux]$ ./a.out Xin chao C! [penguin@vcsj xmlinux]$ B n có th thay l nh cc b ng l nh gcc vì th c t thì cc ch là m t link c a gcc. B n dùng gcc (hay cc) đ biên d ch các file C. Theo m c đ nh output file s là m t file executable tên là a.out. Mu n t o ra file khác b n thêm option -o file_name vào như sau [penguin@vcsj xmlinux]$ cc -o hello hello.c [penguin@vcsj xmlinux]$ ./hello Xin chao C! [penguin@vcsj xmlinux]$ 6.13.2 C++ Dùng Emacs, Vim, ho c gEdit so n m t file tên là hello.cpp như sau, save vào thư m c ~/xmlinux: #include using namespace std; main() { cout 6.14 L p trình Java b ng Sun J2SDK Java là m t th i thư ng hi n nay! H u h t các công ty s n xu t ph n m m c a Nh t đ u dùng Java như m t ngôn ng chính. B n có th xin đư c vi c làm v IT d dàng n u s d ng đư c Java. Ph n này hư ng d n nh ng thao tác cơ b n đ b t đ u tu luy n th ngôn ng hi n đ i và siêu m nh này. Trong ph n cài plugin cho Mozilla b n đã cài J2SDK vào thư m c /usr/local/java. B n c n ch nh s a m t chút đ có th biên d ch và ch y các file java. Trư c h t c n thêm vào bi n môi trư ng PATH đư ng d n đ n bin c a java. [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ su Password: [root@vcsj penguin]# cat >> /etc/profile PATH=/usr/local/java/bin:$PATH export PATH [root@vcsj penguin]# exit [penguin@vcsj penguin]$ source /etc/profile [penguin@vcsj penguin]$ Nh p xong dòng export PATH b n nh n Ctrl-C đ k t thúc vi c biên so n file /etc/profile, ti p đó nh n Ctrl-D đ tr l i làm “penguin”. B n th c hi n l nh source /etc/profile đ ph n ánh nh ng thay đ i đ i v i file /etc/profile. Đ ki m tra xem Java có đư c cài đ t chu n hay không b n gõ java -version đ đư c k t qu tương t như sau (v i s version m i hơn): [penguin@vcsj penguin]$ java -version java version "1.4.2_03" Java(TM) 2 Runtime Environment, Standard Edition (build 1.4.2_03-b02) Java HotSpot(TM) Client VM (build 1.4.2_03-b02, mixed mode) [penguin@vcsj penguin]$ Ti p theo b n chu n b m t file tên là Hello.java (ch H vi t hoa) và save thư m c ~/ (t c là /home/penguin/) class Hello { public static void main (String args[]) { System.out.println("Hello Java!"); } } Biên d ch và ch y th file trên như sau: [penguin@vcsj penguin]$ cd [penguin@vcsj penguin]$ javac Hello.java [penguin@vcsj penguin]$ java Hello Hello Java! [penguin@vcsj penguin]$ 20 http://www.QuanTriMang.com
DMCA.com Protection Status Copyright by webtailieu.net