1
ỨNG XỬ VỚI THÀNH CÔNG VÀ THẤT BẠI
Phạm Phúc Tuy
Khoa Sư pham - Trường Đai hoc Thủ Dâu Môt
̣ ̣ ̣ ̀ ̣
Trong cuộc đời không có ai chỉ hoàn toàn thành công hoặc chỉ toàn là thất bại.
Thành công và thất bại đan xen vào nhau như những mảng sáng tối tạo nên sắc màu
của một bức tranh.Cách ứng xử với những thành công và thất bại ở đời là cần biết đâu
là cơ sở của những thành công, biết cần phải làm gì sau những thành công cũng như
phải biết đối mặt với những sự thất bại như thế nào để tiếp tục vươn lên.
Những nhân tố nào có ý nghĩa quan trọng đối với sự thành đạt của một
người?
Qua nghiên cứu ý kiến của 1000 người thành công nhất nước Mỹ,Thomas Mike
đã đúc kết được những cá tính chủ yếu mà những người thành công thường có:
1. Hết lòng say mê với công việc.
2. Có thái độ tích cực với cuộc sống, đầy lòng tự tin,không lúc nào giảm sút
niềm tin vào thành công của mình. Lòng tin của họ càng mãnh liệt khi công trình họ
đang tiến hành hé chút thành công.
3. Biết tự phát hiện ra sức sống của mình vào những giây phút cần nhất.
4. Biết kiềm chế mình đồng thời biết quyết đoán kịp thời. Họ không bao giờ
lãng quên mục tiêu phấn đấu của mình và chọn ra con đường ngắn nhất để đi tới
thành công.
5. Thái độ thẳng thắn và lòng trung thực.
6. Kiên trì, nhẫn nại thường xuyên.
7. Dám mạo hiểm, dám thừa nhận sai lầm để nhanh chóng tìm ra cách khắc
phục.
8. Có quan hệ tốt với mọi người; biết chủ động tham khảo ý kiến của người
khác.
9. Biết dùng người và tập hợp được chung quanh mình những người có năng
lựcvà tinh thần trách nhiệm.
10. Khỏe mạnh cả về tinh thần và thể chất; biết cách nghỉ ngơi, giải trí.
11. Biết chia sẻ vinh quang với đồng nghiệp,không bao giờ nhận hết thành tích
về mình.
12. Có suy nghĩ rằng bản thân phải để lại một chút gì đó đóng góp cho cộng
động và xã hội.
Nhà tâm lý học người Mỹ Robret Butter đã đúc kết được 7 bí quyết giúp người
ta thành đạt trong đời:
1. Phải xác định rõ ràng mục tiêu mình cần đạt tới.
2. Phải có quyết tâm, sự nỗ lực để đạt được mục tiêu.
3. Không sớm để lộ mục tiêu và ý đồ cho người khác biết.
4. Quyết tâm thực hiện bằng được kế hoạch của từng giai đoạn. Nếu thực
hiện chưa tốt thì rút kinh nghiệm tìm hướng khắc phục ngay.
5. Không nóng vội. Thành La mã không phải được xây trong chỉ một ngày.Bình
tĩnh suy xét xem cái gì là điều chủ yếu.
2
6.Nên đặt ra từng bước đi cụ thể.Biết chọn cách tiến hành hợp lý và đúng với
sở trường của mình.
7. Điểm cuối cùng cũng không kém phần quan trọng là khi muốn thành đạt thì
thời gian dành riêng cho bản thân mình phải ít đi. Muốn thành đạt phải có đầu tư sức
lực, thời gian đáng kể.
Hãng Gallup đã tổ chức điều tra thăm dò thái độ và đặc điểm của 1500 người
nổi tiếng được chọn một cách ngẫu nhiên.Cuộc điều tra này đã chỉ ra một số nhân tố
tác dụng có tính chất thường xuyên ở những người thành đạt nhất. Trong đó có 5 nhân
tố quan trọng nhất là:
1. Khả năng phán đoán: 79% số người được phỏng vấn coi đó là nhân tố hàng
đầu, 61% cho rằng khả năng phán đoán là nhân tố quan trọng góp phần vào thành công
của họ.
2. Am hiểu lĩnh vực hoạt động của mình: Bên cạnh khả năng phán đoán, am
hiểu tri thức chuyên môn trong lĩnh vực đang hoạt động là đặc điểm thứ hai thường
thấy ở những người thành đạt.; 3/4 những người được hỏi ý kiến coi nhân tố này
đứng hàng thứ nhất trong sự thành tựu của họ.
3. Dựa vào sức mình: 77% số người được hỏi ý kiến đặt nhân tố này lên hàng
đầu. Dựa vào sức mình là có sự tháo vát và đầu óc dám làm để có hành động quyết
đoán. Nó còn bao hàm ý chí mạnh mẽ và năng lực định ra các mục tiêu cho mình.2/3
những người được hỏi ý kiến cho rằng họ thành công là do họ đã có những mục tiêu
rõ ràng cho cuộc sống và cho nghề nghiệp của mình.Một nửa trong số những người đó
coi ý chí mạnh mẽ là nhân tố đứng hàng đầu đưa họ đến thắng lợi.Ý chí mạnh mẽ
bao hàm năng lực tự mình làm người khởi động công việc và kiên trì theo đuổi nó.
4. Trí thông minh: Đây là điều thiết yếu để thành tựu xuất sắc bởi vì nó liên
quan tới khả năng nhậnh thức được nhanh chóng sự khó khăn và phân tích được nó
một cách rành mạch, sắc bén. 43% số người được hỏi cho rằng đó là yếu tố quan
trọng nhất và 52% thì nói đó là những điều khá quan trọng trong thành công của họ.
5. Năng lực thúc đẩy hoàn thành mọi việc: Gần 3/4 những người thành đạt
nhất tự coi mình là “ rất có năng lực” trong khi thực hiện nhiệm vụ của mình. Theo họ
có 3 đức tính quan trọng giúp họ thành đạt là: khả năng tổ chức,tác phong công tác tốt
và sự chuyên cần.
Nên làm gì khi thành công?
Theo các nhà tâm lý học, sau khi đạt được mục đích mong muốn, trong con
người chúng ta có thể xuất hiện một cảm giác trống rỗng và bất lực, một thái độ bi
quan, một trạng thái kìm hãm, không tha thiết gì cả…Người ta gọi đó là những giây
phút “ trầm uất bởi sự thành công”. Một điều có vẻ nghịch lý là con người càng vững
vàng,càng có ý chí, mục đích đạt được càng trọng đại và có ý nghĩa thì nó lại càng có
thể làm cho con người mất thăng bằng hơn.
Theo M.Melia, chuyên gia thuộc trung tâm Tâm lý học Nga – Mỹ Ecopsi, để
vượt qua những giây phút khó khăn đó thì cần phải:
+ Hãy vui mừng vì điều đó đã xảy ra cho dù nó có vẻ kỳ lạ. Những cơn trầm
uất như vậy cũng cần thiết cho con người như những niềm vui vậy.Đó là dấu hiệu mà
cơ thể đưa ra để chúng ta hiệu chỉnh các mục tiêu của mình trong thời gian tới.Vì vậy
3
, đừng cố gắng xua đuổi những ý nghĩ buồn bã đó mà hãy cho phép bản thân tạm thời
ở trạng thái đơn độc, từ đó rút ra được một điều gì bổ ích.
+ Hãy nhìn lại những điều mà chúng ta vừa đạt được xem chúng ta đã hướng
vào những chuẩn mực nào để xem xét nó? Những chuẩn mực đó có quá thấp với ta
không? Ta đủ sức hay thừa sức để thực hiện việc đó ?
+ Hãy đề ra cho mình những mục tiêu có triển vọng và nội dung phong phú để
định hướng cho cuộc đời và cho hành động tiếp theo của chúng ta.Những mục tiêu này
chúng ta có thể hoàn thiện từng bước mà các chuẩn mực của nó sẽ luôn được nâng
cao.
+ Tiếp theo, hãy đề ra cho mình những mục tiêu ngắn hạn cần đạt được trong
một thời gian ngắn, có tính hiện thực, cụ thể và có thể ước tính được. Những mục
tiêu này có tác dụng thúc đẩy lòng khao khát thành công của chúng ta ở những mục tiêu
xa hơn.
+ Nếu tất cả những mục tiêu lâu dài được cụ thể hóa trong những mục tiêu
trước mắt mà những mục tiêu trước mắt lại được gắn vào một triển vọng lâu dài phù
hợp với dự tính của chúng ta về con đường đã chọn thì chúng ta sẽ đạt được một sự
vững vàng về tâm lý và khả năng làm việc tuyệt vời.
Cần làm gì để vượt qua sự thất bại?
Mỗi người có thái độ phản ứng khác nhau trước sự thất bại. Có ngưòi thì tập
trung trí tuệ, nghị lực cho một thử thách mới; có người lại tự giày vò, tự trách móc
mình…Chuyên gia tâm lý M.Melia đã đưa ra lời khuyên về cách ứng xử trong trường
hợp này:
+ Không nên đặt ra cho mình nhiệm vụ “ đừng bao giờ nghĩ về điều ấy nữa’,đó
là điều không thể thực hiện được. Điều tai hại không phải là việc chúng ta nhớ lại sự
thất bại , mà là việc chúng ta bị nó ám ảnh trong khi thâm ta thì muốn nhanh chóng
quên đi.Vì vậy, đừng cố quên đi những suy nghĩ phiền muộn mà hãy tự đề ra một thời
điểm gần nhất để tâm sự, chia sẻ với ai về điều đó.Như vậy chúng ta sẽ cảm thấy
nhẹ nhõm hơn.
+ Cần tránh khái quát hóa vấn đề bằng những suy nghĩ như “ Mình chẳng làm
được việc gì cá!Mình thật vô tích sự!” mà thay bằng : “Trong hoàn cảnh ấy mình đã
không đạt được điều mình mong muốn”. Đừng tự coi mình là người thất bại.
+ Bình tĩnh phân tích sự việc đã xảy ra.Cần tách rời những nhân tố chủ quan
dẫn đến thất bại ra khỏi những nhân tố khách quan.Trong thực tế có những tình huống
không phụ thuộc vào chúng ta thì dù có cố gắng đến mấy chúng ta cũng sẽ chẳng thể
thay đổi được.Tuy nhiên,nếu những nhân tố thất bại ấy xuất phát từ chính chúng ta,
hãy tìm cách thay đổi chúng.Nên trao đổi ý kiến với những người thân, bạn bè, đồng
nghiệp, thậm chí ngay cả những người đối nghịch với mình. Đó là sự cần thiết để tìm
ra những kết luận xác đáng.
+ Nên viết lại những kết luận của mình về sự việc, coi như để chấm hết cho
sự không thành đạt của mình.
+ Hãy nhớ rằng sự thất bại tự thân nó không thể hạ thấp giá trị của chúng
ta.Nếu chúng ta biết cách đón nhận nó, đối diện với nó một cách tỉnh táo thì chúng ta
đã là người chiến thắng.
------------------------------