TỰ CHỈNH ĐỘ LỢI MỜ THÍCH NGHI ĐIỀU KHIỂN HỆ PHI TUYẾN RỜI RẠC
Bài báo này trình bày giải thuật tự chỉnh độ lợi bộ của điều khiển mờ thích nghi trực tiếp cho hệ
phi tuyến rời rạc, giải thuật tự chỉnh dựa trên mục tiêu cực tiểu hoá hàm năng lượng ngõ vào. Thuật
toán cập nhật hồi quy thích nghi hệ rời rạc được giới thiệu trong bài báo mang tính tổng quát nên bộ
điều khiển áp dụng cho hệ MIMO. Việc cập nhật độ lợi của bộ điều khiển thích nghi ngoài tiêu chí cực
tiểu năng luợng vẫn phải đảm bảo hệ thống phải ổn định, do đó độ lợi của...
TỰ CHỈNH ĐỘ LỢI MỜ THÍCH NGHI ĐIỀU KHIỂN HỆ PHI TUYẾN
RỜI RẠC
AUTO TURNING GAIN OF AN ADAPTIVE FUZZY CONTROLLER
FOR NONLINEAR DISCRETE TIME SYSTEMS
Trần Khánh Ninh
Học viên Cao Học K14, Nghành Điều Khiển Học Kỹ Thuật, Đại Học Bách Khoa Tp Hồ Chí Minh
Email: [email protected]
[email protected]
TÓM TẮT
Bài báo này trình bày giải thuật tự chỉnh độ lợi bộ của điều khiển mờ thích nghi trực tiếp cho hệ
phi tuyến rời rạc, giải thuật tự chỉnh dựa trên mục tiêu cực tiểu hoá hàm năng lượng ngõ vào. Thuật
toán cập nhật hồi quy thích nghi hệ rời rạc được giới thiệu trong bài báo mang tính tổng quát nên bộ
điều khiển áp dụng cho hệ MIMO. Việc cập nhật độ lợi của bộ điều khiển thích nghi ngoài tiêu chí cực
tiểu năng luợng vẫn phải đảm bảo hệ thống phải ổn định, do đó độ lợi của hệ thống chỉ được thay đổi
trong phạm vi cho phép, bài báo cũng sẽ dẫn giải ra tầm chỉnh giới hạn độ lợi này. Thuật toán trình
bày được minh họa với đối tượng bồn kép, kết quả mô phỏng dựa trên Matlab Simulink.
ABSTRACT
The paper represents an algorithm for the auto-tuning adaptation gain of a direct adaptive fuzzy
controller in discrete time, the adaptation gain is obtained by minimizing the instantaneous control
energy. Because the algorithm recursive methods for discrete time systems is general, so it can be
applied for MIMO systems. Besides the purpose minimizing the instantaneous control energy, the
system must be stable so that the adaptive gain must change in a limit boundary which the paper will
represent. The algorithm for example is used to control couple tank, the result of simulink is based on
Matlab Simulink.
1. GIỚI THIỆU
Trong những năm gần đây điều khiển phi có thể không ổn định với miền rời rạc, có
tuyến là lĩnh vực được rất nhiều tác giả quan những vấn đề mà khi xử lý ở hệ liên tục rất
tâm. Bài toán điều khiển hệ phi tuyến vẫn còn đơn giản nhưng lại phức tạp khi xử lý ở hệ rời
là đề tài để mở cho nhiều tác giả nghiên cứu. rạc. Cũng chính vì vậy mà hiện nay có rất
Đã có rất nhiều phương pháp điều khiển áp nhiều bài báo đề cập đến hệ liên tục, tuy nhiên
dụng cho hệ phi tuyến như phương pháp tuyến số lượng bài cáo về hệ rời rạc thì lại rất khiêm
tính hóa, phương pháp điều khiển trượt, điều tốn. Từ lý do trên nên trong bài báo này tác giả
khiển bằng mạng neural, phương pháp điều sẽ đề cập tới phương pháp điều khiển mờ thích
khiển mờ. Hầu hết các phương pháp điều khiển nghi cho hệ phi tuyến rời rạc.
phi tuyến này đều được nghiên cứu kỹ đối với Như ta đã biết điều khiển mờ là phương
đối tượng là hệ liên tục và hệ rời rạc, cùng một pháp điều khiển thông minh dựa vào quá trình
phương pháp khi áp dụng với hệ liên tục và hệ xử lý thông tin không rõ ràng để ra lệnh điều
rời rạc thì cho các kết quả khác nhau. Một hệ khiển giống các quyết định như ở con người.
thống có thể ổn định khi tính toán thiết kế với Một bộ điều khiển mờ thông thường sẽ dựa
miền liên tục nhưng cùng kết quả đó hệ thống vào quan điểm, kinh nghiệm của người thiết kế
và theo cách suy nghĩ riêng của họ. Người thiết Tầm chỉnh độ lợi được chọn lựa hợp lý sao cho
kế này sẽ chuyển những kinh nghiệm của mình bảo đảm hệ thống ổn định. Bài báo [1] chỉ
thành các quy tắc hợp thành mờ để kết hợp các trình bày trong phạm vi hẹp cho hệ SISO, luật
biến ngôn ngữ đã được mờ hóa lại với nhau từ cập nhật trong bài báo này không thể áp dụng
đó ra quyết định điều khiển. Như vậy bộ điều cho hệ MIMO, đó cũng là hạn chế của bài báo.
khiển mờ mang nặng tính thử sai hơn là Do vậy trong bài báo này tác giả sẽ trình
phương pháp nghiên cứu tổng quát. Để cải tiến bày một luật cập nhật thích nghi mang tính mở
các khuyết điểm này, ta có phương pháp điều rộng hơn để phương pháp có thể áp dụng cho
khiển mờ thích nghi. Phương pháp điều khiển hệ MIMO, độ lợi sẽ được tự chỉnh theo hướng
mờ thích nghi là phương pháp thiết kế bộ điều cực tiểu hàm chi phí ngõ vào điều khiển.
khiển sao cho có khả năng tự chỉnh định các
thông số điều khiển của chính nó từ đó giúp hệ 2. HỆ THỐNG ĐIỀU KHIỂN
thống ổn định trước thay đổi của điều kiện làm
việc, chính nhờ các tự chỉnh định này là cho bộ Xét hệ thống rời rạc tổng quát có n ngõ vào và
điều khiển mở trở nên linh họat hơn và hạn chế n ngõ ra với phương trình biến trạng thái như
về kinh nghiệm người thiết kế được giảm bớt. sau :
Có rất nhiều phương pháp tự chỉnh bộ điều
X (k + 1) = F ( X (k )) + G ( X (k ))U (k )
khiển mờ thích nghi, trong đó phương pháp tự (1)
U (k ) = [u1 (k ), u 2 (k ) ,......, u n (k )]
chỉnh thông số bộ điều khiển mờ là dễ thực thi T
hơn cả. Việc chọn luật cập nhật thông số đòi
hỏi hệ thống thiết kế phải ổn định bài toán phải Với các biểu thức như sau :
hội tụ đó là điểm quan trọng của bất kỳ bài
[ ]
toán điều khiển thích nghi nào. Bài báo [3] đề (2)
X (k ) = x1 (k ), x2 (k ),......., xn (k )
T T T
cập tới luật cập nhật hồi quy theo trọng số bộ
điều khiển thích nghi, việc chọn độ lợi thích
X (k ) là biến trạng thái của hệ thống với các
nghi của bộ điều khiển phải đảm bảo cho hệ
phần tử biến trạng thái
thống ổn định theo hàm Lyapunov. Độ lợi sẽ
[ ]
x j (k ) = x j ,1 (k ), x j , 2 (k ),........, x j ,n j (k ) ∈ R
nj
T
ảnh hưởng đến chất lượng việc điều khiển, tuy
Tín hiệu vào U (k ) = [u1 (k ),........ un (k )]T ∈ Rn
nhiên bài báo [3] không đề cập đến cách chọn ,
độ lợi này, mà việc chọn lựa phụ thuộc vào
Tín hiệu ra Y (k ) = [ y1 (k ),........, yn (k )]T ∈ R n
kinh nghiệm người thiết kế bộ điều khiển và
Các hàm f j , i j (.) và g j ,i j (.) là hàm phi tuyến
hiểu biết về đối tượng điều khiển đó. Trong bài
báo [3] tác giả chỉ đề cập đến hệ SISO thì bài đặc trưng cho hệ thống . Ta định nghĩa
[ ]
[ ]
báo [2] là mở rộng của bài báo [3] đề cập cho u j −1 (k ) = u1 (k ),..., u j −1 (k ) , x j ,i j (k ) = x j ,1 (k ),..., x j ,i j (k )
T
hệ MIMO việc cập nhật cũng dựa vào tính ổn
j = 2,..., n
định, tuy nhiên luật cập nhật trong bài báo [2]
Phương trình trạng thái của hệ thống (1) có thể
mang tính tổng quát hơn. Khi điều khiển việc
viết dạng tường minh như sau
chọn độ lợi là hằng số cố định như bài báo [2]
và [3] chỉ đảm bảo là hệ thống ổn định chưa
⎧
quan tâm đến chất lượng điều khiển , để đảm ⎪ x1,i (k + 1) = f1,i1 ( x1,i1 (k )) + g1,i1 ( x1,i1 (k )) x1,i1 +1 (k )
Σ1 ⎨ 1
bảo thêm các chỉ tiêu chất lượng khác như cực ⎪ x1,n1 (k + 1) = f1,n1 ( X (k )) + g1,n1 ( X (k ))u1 (k )
⎩
tiểu hoá hàm năng lượng ngõ vào hay thời gian
i1 = 1...n1 − 1
xác lập thì việc chọn độ lợi theo [3] và [2] như
...............................
vậy là không thích hợp. Bài báo [1] đề cập tới
⎧ x j ,i (k + 1) = f j ,i ( x j ,i j (k )) + g j ,i ( x j ,i j ( k )) x j ,i +1 (k )
việc cập nhật độ lợi theo hướng tự chỉnh, bài ⎪j
Σj⎨
j j j
báo [1] trình bày một cách chặt chẽ về tính ổn x j ,n j (k + 1) = f j ,n j ( X ( k )) + g j ,n j ( X (k ))u j (k )
⎪
⎩
định của hệ phi tuyến để từ đó rút ra được luật
i j = 1...n j − 1
cập nhật thích nghi có thể áp dụng cho phương
................................
pháp điều khiển mờ hay phương pháp điều
khiển dùng mạng neural, việc tự chỉnh độ lợi
theo hướng cực tiểu hoá phiếm hàm năng
lượng được đưa về dạng bậc 2 theo hàm độ lợi.
2.2 Cập nhật thông số và điều kiện ổn định
⎧ xn ,i ( k + 1) = f n ,in ( x n ,in ( k )) + g n ,in ( x n ,in (k )) xn ,in +1 (k )
⎪
Σn ⎨ n
⎪ xn ,nn (k + 1) = f n ,nn ( X (k )) + g n ,nn ( X (k ))u n (k )
⎩ Xét phương trình trình thứ ij của (1), đặt hàm
in = 1...nn − 1 mới ta có :
y j (k ) = x j ,1 (k ) j = 1...n x j ,i j (k + 1) = f j ,i j ( x j ,i j (k )) + g j ,i j ( x j ,i j (k )) x j ,i j +1 (k )
1 ≤ j ≤ n, 1 ≤ i j ≤ n j − 1
Mục tiêu của bài toán là tìm tín hiệu điều
x j ,i j (k + 1) = f j ,ijj ( x j ,i j +1 (k )) =
n
khiển U (k ) = [u1 (k ),........, un (k )]T sao cho tín hiệu
f j ,i j ( x j ,i j (k )) + g j ,i j ( x j ,i j (k )) x j ,i j +1 (k )
ngõ ra bám theo tín hiệu mong muốn và đạt
được chất lượng tốt
Như vậy dạng ma trận tổng quát là
2.1 Điều khiển mờ thích nghi trực tiếp
⎡ x j ,1 (k + 1) ⎤ ⎡ f j ,1j ( x j , 2 (k )) ⎤
n
⎥⎢ ⎥
Trong bài báo này tác giả trình bày ⎢
x j ,i j (k + 1) = ⎢................ ⎥ = ⎢.......................⎥
phương pháp thiết kế hàm điều khiển U(k)
⎢ x (k + 1)⎥ ⎢ n j ⎥
⎦ ⎢ f j ,i j ( x j ,i j +1 (k ))⎥
bằng phương pháp mờ thích nghi sao cho ngõ ⎣ j ,i j ⎣ ⎦
ra bám theo tín hiệu mong muốn Yd (k ) . Hàm = F j ,ijj ( x j ,i j +1 (k ))
n
mờ ở đây dùng theo phương pháp Takagi-
Sugeno, hàm liên thuộc ở tập mờ kết luận ngõ Phương trình ngõ vào theo (1) là
ra có dạng vạch đơn, phương pháp giải mờ
theo phương pháp trung bình có trọng số. Theo x j , n j (k + 1) = f j , n j ( X (k )) + g j , n j ( X (k ))u j (k )
công thức mờ với biến trạng thái là X(k) để
xấp xỉ hàm φ(k) bất kỳ. Hàm mờ có dạng
Thực hiện bước tiếp theo đặt
(3)
ϕ (k ) = W (k )ξ ( X (k ))
T
n −1
x j ,i j (k + 2) = f j ,ijj ( x j ,i j + 2 (k )) = f j ,i j ( x j ,i j (k + 1)) +
Trong đó ξ ( X ) = [ς 1 ( X ) . . . ς p ( X )] với g j ,i j ( x j ,i j (k + 1)) × x j ,i j +1 (k + 1) = f j ,i j ( F j ,ijj ( x j ,i j +1 (k )))
n
+ g j ,i j ( F j ,ijj ( x j ,i j +1 (k ))) × f j ,ijj +1 ( x j ,i j + 2 (k ))
n n
⎛m ⎞
⎜ ∏ µ q ( x j (k )) ⎟
⎜ ⎟ (4) F j ,n j −1 ( x j ,n j (k )) = f j ,n j −1 ( F j ,n j −1 ( x j ,n j (k )))
Fj n
ς q ( X ) = p⎝ m ⎠ q = 1... p
j
j =1
⎛ ⎞
∑ ⎜ ∏ µ F jq ( x j (k )) ⎟ G j , n j −1 ( x j , n j (k )) = g j , n j −1 ( F j , nj j −1 ( x j , n j (k )))
n
⎜ ⎟
q =1 ⎝ j =1 ⎠
Vậy
là tập hợp mờ hoá biến trạng thái theo p luật
mờ. µ F q ( x j (k )) là hàm liên thuộc của tập ⎡ x j ,1 (k + 2) ⎤ ⎡ f j ,1j ( x j ,3 (k )) ⎤
n −1
⎢ ⎥
j
⎢ ⎥
mờ. Ngõ ra giải mờ có dạng vạch đơn x j ,i j (k + 2) = ⎢................ ⎥ = ⎢....................... ⎥
⎢ x (k + 2)⎥ ⎢ n j −1 ⎥
(singleton)
⎦ ⎣ f j ,i j ( x j ,i j + 2 (k ))⎦
⎢ ⎥
⎣ j ,i j
n −1
= F j , ij j ( x j ,i j + 2 (k )) i j = 1,..., n j − 2
W (k ) = [ w1 (k ) . . . w p (k )] T
Theo (1) ta có
Mục tiêu thiết kế bộ điều khiển mờ thích nghi x j ,n j −1 (k + 2) = f j ,n j −1 ( x j ,n j −1 (k + 1))
trực tiếp cho hệ thống (1) ta sẽ xấp xỉ hàm
+ g j ,n j −1 ( x j ,n j −1 (k + 1)) x j ,n j (k + 1)
U(k) bằng hàm mờ. Thông số W phải được cập
= f j ,n j −1 ( F j ,nj j −1 ( x j ,n j (k )))
nhật sao cho tín hiệu U(k) phải xấp xỉ tín hiệu
n
điều khiển lý tưởng của hệ thống U*(k)
+ g j ,n j −1 ( F j ,n j −1 ( x j ,n j (k ))) x j ,n j (k + 1)
nj
= F j ,n j −1 ( x j ,n j (k )) + G j ,n j −1 ( x j ,n j (k )) × x j ,n j (k + 1)
(5)
U (k ) = W T (k )ξ ( X (k ))
{ }
W * ≡ arg min sup U * − W T ξ ( X )
Thực hiện tiếp tục như vậy ta có
[ ]
1
x j ,i j (k + n j − 1) = f j2,i j ( x j ,n j (k )) = f j ,1 ( F j3,1 ( x j ,n j −1 (k ))) α *,n j (k ) − f j ,n j (k )
u * (k ) =
j j
g j ,n j (k )
+ g j ,1 ( F ( x j ,n j −1 (k ))) × f
3 3
( x j ,n j (k ))
j ,1 j,2
Các hàm ϕ j ,1 (.).....ϕ j , n j (.) j = 1...n là các
( k )) = f ( F j3, 2 ( x
F j,2 ( x ( k )))
j ,n j ,n
j,2
j j
hàm phi tuyến. Tín hiệu u * ( k ) là tín hiệu điều
G j , 2 ( x j ,n j (k )) = g j , 2 ( F j3, 2 ( x j ,n j (k ))) j
x j , 2 (k + n j − 1) = F j , 2 ( x j ,n j (k )) khiển lý tưởng cần tìm. Ta sẽ dùng hàm mờ
theo công thức (3) để xấp sỉ hàm này
+ G j , 2 ( x j ,n j (k )) × x j ,3 (k + n j − 2)
ˆ
α j ,i (k ) = W jT,i −1 (k )ξ j ,i −1 ( z j ,i −1 (k )) i j = 2...n j
Tiếp tục như vậy ta có j j j j
ˆ
u j (k ) = W jT, n j (k )ξ j , n j ( z j , n j (k ))
(9)
[ ]
x j ,1 (k + n j ) = F j ,1 ( x j ,n j (k )) + G j ,1 ( x j ,n j (k ))) T
T
z j ,1 (k ) = x j , n j (k ), yd j (k + n j )
× x j , 2 (k + n j − 1)
(k ) = [x ]
T
T
(k ),α j , i j (k )
z j ,i j j,n j
F j ,1 ( x j ,n j (k )) = f j ,1 ( f ( x j ,n j (k )))
2
j ,1
.....................................................
G j ,1 ( x j ,n j (k )) = g j ,1 ( f j2,1 ( x j ,n j (k )))
[ ]
z j , n j (k ) = X ( k ) ,α j , n j (k )
T
Tổng quan phương trình có thể viết lại như sau
Giả sử tín hiệu lý tưởng xấp xỉ là
x j ,1 (k + n j ) = F j ,1 (k ) + G j ,1 (k ) × x j , 2 (k + n j − 1)
α ∗ j ,i (k ) = W ∗ j ,i −1 (k )ξ j ,i −1 ( x j ,i −1 (k ))
T
....................................................................... j j j j
x j ,n j −1 (k + 2) = F j ,n j −1 (k ) + G j ,n j −1 (k ) × x j ,n j (k + 1)
Đặt sai số thông số ước lượng là
x j ,n j ( k + 1) = f j ,n j ( k ) + g j ,n j (k )u j (k )
~
y j (k ) = x j ,1 (k ) ˆ
W j ,i j = W j ,i j − W j*,i j
Với cách viết gọn biểu thức Sử dụng luật cập nhật trọng số như sau
F j ,i j (k ) = F j , i j ( x j , n j (k )), G j ,i j (k ) = G j ,i j ( x j , n j (k ))
ˆ ˆ
f j , n j ( k ) = f j , n j ( X (k )), g j , n j (k ) = g j , n j ( X (k )) W j ,i j (k + 1) = W j ,i j (k ) − Γ j ,i j [ξ j ,i j (k )e j ,i j (k + 1)
Ta cần tìm tín hiệu trạng thái lý tưởng của ˆ
+ σ j ,i j W j ,i j (k )] (10)
x j ,i (.) là α *, i (k ) là hàm như sau :
j
Γ j , i j = γ j , i j I là độ lợi của bộ điều khiển thích
α *, 2 (k ) = x *j , 2 (k + n j − 1) = ϕ j ,1 ( x j ,n (k ), y d (k + n j )) nghi. γ j ,i là hệ số dương. σ j ,i là hệ số phụ
j j j
[ ]
j j
α *,3 (k ) = x *j ,3 (k + n j − 2) = ϕ j , 2 ( x j ,n ( k ), α *, 2 (k )) Sai số e j (k ) = e j ,1 (k ).....e j ,n (k ) . Trong đó
j j j
j
...............................................
α *,n (k ) = x *j ,n (k + 1) = ϕ j ,n −1 ( x j ,n ( k ), α *,n −1 (k )) e j ,1 (k ) = x j ,1 (k ) − y d j (k )
j j j
j j j j
u (k ) = ϕ j , n j ( X (k ),α e j , 2 (k ) = x j , 2 (k ) − α j , 2 (k − n j + 1)
* *
(k )) (8)
j,n j
j
y j (k ) = x j ,1 (k ) ............................................
(11)
Để ý y j (k + n j ) = x j ,1 (k + n j )
e j ,n j (k ) = x j ,n j (k ) − α j ,n j (k − 1)
Với các thông số lý tưởng như sau
Chọn hàm Lyapunov như sau
[ ]
1
α *, 2 (k ) = yd (k + nJ ) − F j ,1 (k ) n −1
12 ~ ~
j
e j ,i (k ) + ∑ W jT,i (k1 + p )Γ j−,1W j ,i (k1 + p )
j
G j ,1 (k ) j V j ,i (k ) = i
g j ,i
[ ]
p =0
1
α *,3 (k ) = α *, 2 (k ) − F j , 2 (k ) với k1 = k − n j + 1 và g ≤ G j ,i (.) ≤ g j ,i ∀X (k )
j j
G j , 2 (k ) j ,i
là cận trên và cận dưới của gj,i(k),và ξ T,1ξ j ,1 ≤ l j ,1
................................................................... j
[ ]
1 Chứng minh như [3] để hệ thống ổn định ta
α *, n (k ) = α *, n j −1 (k ) − F j , n j −1 (k )
j j
G j , n j −1 (k ) phải chọn các thông số độ lợi
j
Đây là dạng bậc 2 theo γ j ,n nên có thể giải dễ
1 1 (12)
γ j ,1 < , σ j ,1 <
(1 + g j ,1 )γ j ,1
j
1 + l j ,1 + g j ,1l j ,1
dàng. Tương tự như vậy ta có thể thiết kế tự
chỉnh độ lợi theo hướng cực tiểu hàm chi phí
1 1 (13) cho các thông số ngõ vào khác với j = 1,...., n
γ j ,i < , σ j ,i <
(1 + g j ,i j )γ j ,i j
1 + l j ,i j + g j ,i j l j ,i j
j
1 1 (14) 3. KẾT QỦA MÔ PHỎNG VỚI ĐỐI
γ j ,n < , σ j ,n j <
(1 + g j ,n j )γ j ,n j
1 + l j ,n j + g j ,n j l j , n j TƯƠNG BỒN KÉP
j
Thuật toán điều khiển mờ thích nghi trên
2.3 Tự chỉnh độ lợi thích nghi
được ứng dụng điều khiển bồn kép liên thông.
2 bồn liên kết với nhau và ở mỗi bồn có van xả
Từ công thức dùng hàm mờ xấp xỉ các hàm
riêng. Nước được bơm vào cả 2 bồn nhờ 2 máy
điều khiển và hàm trạng thái u j (k ) , α j ,i (k )
bơm độc lập. Mục tiêu là điều khiển sao cho j
theo (9) u j (k ) = W jT,n (k )ξ j ,n ( z j ,n (k )) ta sẽ có
ˆ
mực nước trong 2 bồn bám theo tín hiệu đặt
j j j
trước . Ngõ vào điều khiển là tín hiệu áp ở 2
ˆ
u j (k ) = W jT,n (k ) × ξ j ,n ( z j ,n ( k )) =
đầu máy bơm.
j j j
[ [ ]
W jT,n (k − 1) −Γ j ,n ξ j ,n ( z j ,n (k − 1))e j ,n (k ) + σ j ,n W j ,n ( k − 1) ⎤
ˆ ˆ T
Hệ thống bồn kép có phương trình toán
⎥
⎦
j j j j j j j
học mô tả như sau
× ξ ( z (k ))
j ,n j j ,n j
⎧u1 (k)Q1_max − ⎫
Viết gọn biểu thức ξ j ,n = ξ j ,n ( z j ,n (k )) , ⎪ ⎪
T ⎪C1a1 2 gh1 (k ) ⎪
j j j
h1 (k + 1) = h1 (k) +
ξ j ,n (k − 1) = ξ j ,n ( z j ,n (k − 1)) , W j , n = W j , n (k − 1) ⎨ ⎬
a1r (k ) ⎪− C a 2 g h (k ) − h (k ) ⎪
j j
j j j
12 12 1 2
⎪ ⎪
⎩sign(h1 (k ) − h2 (k )) ⎭
Vậy năng lượng ngõ vào có dạng
[ ⎧u 2 (k)Q 2_max − ⎫
u 2 (k ) = W jT,n j ξ j ,n j (k ) −
⎪ ⎪
j
[ ] ] T ⎪C 2 a2 2 gh2 (k ) + ⎪
2
Γ j ,n j ξ j ,n j (k − 1)e j ,n j (k ) + σ j ,n j W j ,n j ξ j ,n j (k )
T
h 2 (k + 1) = h 2 (k) + ⎨ ⎬
a 2 r ( k ) ⎪C a 2 g h (k ) − h (k ) ⎪
Vì ma trận Γ j , i j = γ j ,i j I nên 12 12 1 2
⎪ ⎪
⎩sign (h1 (k ) − h2 (k )) ⎭
[ [ ] ]
2
u 2 (k ) = W jT,n j ξ j ,n j − γ j ,n j ξ j ,n j (k − 1)e j ,n j (k ) + σ j ,n j W j ,n j ξ j ,n j
T
j
([ ] ) Trong đó u1 ( k ) , u2 (k ) là 2 tín hiệu vào,
2
= γ 2,n j ξ j ,n j (k − 1)e j ,n j (k ) + σ j ,n j W j ,n j ξ j ,n j
T
j
([ξ ] ) h1 (k ), h2 (k ) là 2 tín hiệu ra. Q1 _ max , Q2 _ max là
− 2γ j ,n j (k − 1)e j ,n j (k ) + σ j ,n j W j ,n j ξ j ,n j W jT,n j ξ j ,n j
T
j ,n j
( ) thông số đặt trưng cho lưu lượng chảy vào
2
+ W jT,n j ξ j ,n j
bồn. C1, a1 là thông số thiết diện xả của bồn 1.
= γ 2,n j T1 (k ) − 2γ j ,n j T2 (k ) + T3 (k ) (15) C2, a2 là thông số thiết diện xả của bồn 2. C12,
j
a12 là thông số xả liên kết giữa 2 bồn. a1r(k) và
Với
([ ]) a2r(k) là thiết diện ngang của bồn 1 và bồn 2.
2
T1 ( k ) = ξ j ,n j ( k − 1)e j ,n j ( k ) + σ j ,n j W j ,n j ξ j ,n j
T
a1r ( k ) = ((L1_max - L1_min)h 1 (k)/h1_max + L1_min)W1)
T ( k ) = ([ξ ] ξ )W
j , n j ( k − 1)e j , n j ( k ) + σ j , n j W j , n j ξ j ,n a 2 r (k ) = ((L2_max - L2_min)h 2 (k)/h2_max + L2_min)W2)
T T
2 j ,n j j ,n j j
T ( k ) = (W ) W1,W2 là chiều rộng đáy bồn.
2
ξ j ,n
T
Hệ mô phỏng cho thuật toán điều khiển
3 j ,n j j
mờ thích nghi dựa vào các công thức như đã
trình bày ở phần 2.2 và 2.3. Thông số chạy với
Vậy việc tự chỉnh độ lợi là việc tìm γ j , n j sao mô hình bồn 1 [Lmax Lmin W a hmax Qmax
C] = [18 9 9 0.33 40 130 0.8]. Bồn 2 [Lmax
cho u 2 (k ) là cực tiểu. Lmin W a hmax Qmax C] = [18 9 9 0.40 40
j
130 0.8] thông số liên kết [a12 C12] = [0.25
⎧2 ⎫
⎪u (k ) = γ j , n j T1 ( k ) − ⎪
2
(16)
γ j , n * ≡ arg min ⎨ ⎬ 0.8]. Mô hình điều khiển bồn kép thực hiện
⎪2γ j , n j T2 ( k ) + T3 (k ) ⎪
j
⎩ ⎭ trên Simulink. Tín hiệu ngõ vào bộ điều khiển
fuzzy bao gồm 2 tín hiệu sai số, 2 tín hiệu
mong muốn của 2 bồn nước. Các tín hiệu này
được mờ hóa bởi 5 hàm GAUSS phân bố đều
từ [0 1] với tín hiệu mong muốn và từ [-1 1]
với tín hiệu sai số
Q1max Q2max
L1_max L2_max
u2(t)
h1(k) h2(k)
u1(t)
h1_max h2_max
L2_min
L1_min
Hình 1: Mô hình bồn kép
Hình 3 : Kết qủa điều khiển không cập nhật
Ở đây thực hiện bài toán điều khiển với
Nhận xét kết quả: Kết quả mô phỏng cho thấy
biến trạng thái
hệ thống ổn định hệ thống bám theo mục tiêu
mong muốn. Chọn lựa tự chỉnh độ lợi theo sẽ
~
ui ( k ) = Fi ( z (k ) = [e1 (k ), e2 (k ), r1 (k ), r2 (k )])
cải thiện chất lượng điều khiển, hệ thống cho
u1 (k ) = W1T (k )ξ ( z (k )) , u 2 (k ) = W2T ( k )ξ ( z (k )) đáp ứng nhanh hơn so với trường hợp không
cập nhật là do độ lợi tự thay đổi sao cho phù
hợp với hệ thống nhất. Tín hiệu ngõ vào điều
Luật cập nhật thông số
khiển sẽ nhỏ hơn so với trường hợp không cập
Wi (k ) = Wi (k − 1) − Γi [ξ i ( X (k − 1))ei (k ) + σ iWi (k − 1)] nhật.
i = 1,2
4. KẾT LUẬN
Tự chỉnh độ lợi và cập nhật thông số được tính
Luật cập nhật thích nghi đã trình bày mang
theo công thức (16) (10). Tín hiệu ngõ ra mong tính mở rộng, phương pháp có thể áp dụng cho
hệ MIMO hay SISO. Độ lợi sẽ được tự chỉnh
muốn là 2 xung vuông biên độ thay đổi từ [15 ;
theo hướng cực tiểu hàm chi phí ngõ vào điều
30] , tín hiệu điều khiển đã chuẩn hóa trong khiển, tuy nhiên tầm cập nhật phải chọn sao
cho đảm bảo hệ thống ổn định như đã trình bày
khỏang[0 1]. Chọn thông số bộ điều khiển
ở công thức (13) và (14). Bài báo đã trình bày
γ 1min = 0.003, γ 1max = 0.05 , γ 2 = 0.003, γ 2 = 0.05 ,
min max
giải thuật một cách tổng quát và chung nhất để
σ 1 = 0.0001, σ 2 = 0.0001 . Ta có kết quả mô phỏng : có thể áp dụng cho hệ điều khiển mờ và có thể
áp dụng cho mạng neural.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hazem N Nounou and K.M.Passino. IEEE
Transactions on fuzzy systems, Vol. 12,
No. 1, February 2004, pp. 70-83.
2. Shuzhi Sam Ge, Jin Zhang, and Tong
Heng Lee. IEEE Transaction on systems,
Man, and cybernetics –part B, cybernetics,
Vol. 34, No. 4, August 2004, pp. 1630-
1645.
3. Shuzhi Sam Ge, Jin Zhang, and Tong
Heng Lee. Int. J. Control, 2003 Vol. 76,
No. 4, pp. 334-354
4. Raul Ordonez and K.M.Passino
Hình 2 : Kết quả điều khiển IEEE Transactions on fuzzy systems, Vol.
7, No. 3, June 1999, pp. 345-353.