TRA VẤN VÀ PHÂN TÍCH CÁC THEMES
Phân tích không gian là xác định vị trí giữa các đối tượng với
nhau. Chẳng hạn, bạn có thể xác định một đối tượng nằm bên cạnh
một đối tượng khác, một đối tượng nằm hoàn toàn bên trong một đối
tượng khác, hay một đối tượng chạy qua một đối tượng khác. Trong
ArcView, các mối quan hệ này có thể xác định nhờ sử dụng phép
chọn theme trên theme.
Chương 6. Tra vấn và phân tích các Themes
Nguyễn HồngPhương
Đặng Văn Hữu
Phần mềm Arcview
NXB Đại học quốc gia Hà Nội.
Từ khoá: Phần mềm Arcview.
Tài liệu trong Thư viện điện tử ĐH Khoa học Tự nhiên có thể được sử dụng cho
mục đích học tập và nghiên cứu cá nhân. Nghiêm cấm mọi hình thức sao chép, in
ấn phục vụ các mục đích khác nếu không được sự chấp thuận của nhà xuất bản và
tác giả.
Chương 6
TRA VẤN VÀ PHÂN TÍCH CÁC THEMES
Phân tích không gian là xác định vị trí giữa các đối tượng với
VI.1. PHÂN
nhau. Chẳng hạn, bạn có thể xác định một đối tượng nằm bên cạnh
TÍCH CÁC
một đối tượng khác, một đối tượng nằm hoàn toàn bên trong một đối
MỐI QUAN
tượng khác, hay một đối tượng chạy qua một đối tượng khác. Trong
HỆ KHÔNG
ArcView, các mối quan hệ này có thể xác định nhờ sử dụng phép
GIAN
chọn theme trên theme.
Tìm tất cả các trạm xăng nằm cách đường quốc lộ 200 m?
Các ví dụ về Đường quốc lộ có chạy qua sông hay không?
phân tích Đường sắt dự kiến xây dựng có chạy qua thành phố hay không?
không gian Có những tỉnh nào nằm giáp ranh với tỉnh đã chọn?
Những vùng dân cư nào nằm trong khu vực ngập lụt?
Hình 6.1.
Phân tích các mối quan hệ không gian.
Các đối tượng của một theme có thể được sử dụng để chọn các
VI.1.1. Phép
đối tượng nằm trong một theme khác. Phép chọn theme trên theme
chọn theme
cho phép bạn sử dụng một tập hợp các theme để kiểm tra các mối
trên theme
quan hệ không gian giữa các đối tượng của các theme này.
Theme đích là theme được kích hoạt. Các đối tượng của theme
Theme đích này sẽ được chọn. Có thể có nhiều hơn một theme đích được sử
dụng.
Các đối tượng trong theme này sẽ được sử dụng để chọn các
Theme chọn
đối tượng trong theme đích.
Quan hệ Are completely Within cho phép lựa chọn các đối tượng
của theme đích nằm hoàn toàn bên trong các đối tượng của theme
chọn.
Các loại quan
hệ không gian Quan hệ Completely Contain cho phép lựa chọn những đối
tượng nào của theme đích chứa toàn bộ các đối tượng của theme
chọn.
Quan hệ Have Their Center In cho phép lựa chọn những đối
tượng nào của theme đích có tâm nằm bên trong các đối tượng của
theme chọn.
Quan hệ Contain The Center Of cho phép lựa chọn những đối
tượng nào của theme đích chứa tâm điểm của các đối tượng của
theme chọn.
Quan hệ Intersect cho phép lựa chọn những đối tượng nào của
theme đích giao với các đối tượng của theme chọn.
Quan hệ Are Within Distance Of cho phép lựa chọn những đối
tượng nào của theme đích nằm bên trong một khoảng cách cho trước
so với các đối tượng của theme chọn.
Các phố giao với đường sắt (cắt) Các phố nằm trong địa phận
Hoàn Kiếm
Các trạm quan trắc cách trung tâm Khách sạn cách đường sắt < 2km
cho trước sẽ được chọn.
Bạn hãy gõ tên theme chọn vào hộp thoại Select By Theme.
Theme chọn là theme được bạn sử dụng làm tham chiếu cho việc
Theme chọn
chọn các đối tượng từ theme đích. Trong trường hợp này, theme
chọn là một theme đường.
Bạn có thể xác lập một khoảng cách chọn tuỳ ý. Đây là bán kính
Khoảng cách xác định vùng tìm kiếm và tất cả các điểm thuộc theme đích rơi vào
chọn trong vùng này sẽ được chọn. (Đơn vị của khoảng cách chọn ứng
với đơn vị khoảng cách mà bạn đã xác lập trong View Properties).
1. Kích hoạt theme đích (điểm) 2. Chọn Select By Theme
3. Xác định theme chọn (đường);
4. Chọn loại quan hệ không gian;
5. Gõ khoảng cách chọn vào
Hình 6.3.
Chọn các điểm gần một đường.
Phép chọn này trả lời những câu hỏi như:
VI.1.3. Chọn Có khu rừng nào nằm cạnh khu vực đang cháy không?
các đa giác
nằm kề Ai là chủ sở hữu miếng đất nằm cạnh công viên?
Trang trại của ai nằm cạnh vùng bị ngập lụt?
Khi theme đích và theme chọn là một, thì các đối tượng nằm
cạnh nhau có thể được chọn.
Phép tìm kiếm được thực hiện đối với các đa giác nằm kề các đa
Theme đích
giác được chọn, do đó theme đích phải là một theme đa giác.
Vì bạn muốn tìm kiếm các đa giác nằm kề một đa giác trong
Theme chọn
cùng một theme nên theme chọn cũng đồng thời là theme đích.
Khoảng cách Khi khoảng cách chọn bằng không (0), phép tìm kiếm được
chọn thực hiện đối với các đối tượng nằm kề đối tượng được chọn.
1. Kích hoạt theme đa giác và
chọn một hoặc một vài đa giác
2. Xác định theme chọn (giống
theme đích);
3. Chọn loại quan hệ không
gian;
4. Gõ khoảng cách chọn vào
(bằng 0)
Hình 6.4.
Chọn các đa giác nằm kề.
Phép chọn này trả lời những câu hỏi như:
VI.1.4. Phép
Con sông này chạy qua địa phận những tỉnh nào?
chọn đường
trên đa giác Đất đai của ai sẽ bị ảnh hưởng nếu xây dựng đường cáp truyền
tin theo dự kiến?
Phép tìm kiếm được thực hiện đối với các đa giác bị một đường
Theme đích
chạy qua, do đó, theme đích phải là một theme đa giác.
Theme chọn chứa các đường nằm chồng lên hoặc cắt qua các đa
Theme chọn
giác.
1. Kích hoạt theme đích (đa giác);
2. Xác định theme chọn
(đường);
3. Chọn loại quan hệ không
gian.
Hình 6.5.
Phép chọn đường trên đa giác.
Phép chọn này trả lời những câu hỏi như:
VI.1.5. Phép
Có bao nhiêu khách hàng của ngân hàng sống trong địa phận
chọn điểm
quận Hoàn Kiếm?
trong đa giác
Trong khu vườn của tôi có bao nhiêu cây?
Theme đích là một theme điểm, vì phép tìm kiếm được thực hiện
Theme đích
đối với các điểm nằm bên trong một đa giác.
Theme chọn chứa các đa giác, có thể có nhiều hơn một theme
Theme chọn
chọn.
Quan hệ Are Mối quan hệ không gian này có thể được sử dụng để chọn các
Completely điểm, đường hay đa giác nằm hoàn toàn bên trong một đa giác khác.
Within (Nằm
hoàn toàn bên
trong)
1. Kích hoạt theme đích (đa giác)
và chọn đa giác;
2. Xác định theme đích (điểm);
3. Xác định theme chọn (đa
giác);
4. Chọn loại quan hệ không gian.
Hình 6.6.
Phép chọn điểm trong đa giác.
VI.2. THỰC Các phép gộp không gian khác theme và cùng theme là hai chức
HIỆN CÁC năng xử lý không gian của ArcView.
PHÉP GỘP
KHÔNG
GIAN KHÁC
THEME VÀ
CÙNG
THEME
Trong phép gộp không gian khác theme, ArcView gộp các
trường của một bảng thuộc tính của theme vào một bảng thuộc tính
của theme khác trên cơ sở định vị các đối tượng trong hai theme.
ArcView sử dụng hai loại quan hệ không gian để so sánh vị trí
của các đối tượng trong hai theme riêng biệt là gần nhất (nearest) và
bên trong (inside). Mối quan hệ không gian được sử dụng tuỳ thuộc
vào loại đối tượng trong hai theme:
Gộp không điểm đường đa giác
gian khác
theme điểm nearest nearest inside
đường nearest một phần inside
của (*)
đa giác inside
* Phép gộp không gian giữa hai theme đường được hiểu là các
đường trong theme thứ nhất là một phần của các đường trong theme
thứ hai.
Khi ArcView sử dụng mối quan hệ gần nhất trong phép gộp
không gian khác theme, một trường có tên là distance được tự động
Xác lập khoảng
thêm vào bảng kết quả. Đối với mỗi đối tượng trong theme thứ nhất,
cách
ArcView sẽ tính khoảng cách tới đối tượng gần nhất của theme thứ
hai và đưa giá trị này vào trường distance.
Phép gộp Trong phép gộp không gian cùng theme, ArcView gộp các đối
không gian tượng của cùng một theme trên cơ sở các giá trị thuộc tính chung của
cùng theme chúng. Các đối tượng được gộp theo phương pháp này không được
nằm kề nhau.
Khi các đối tượng có quan hệ inside, một đối tượng được chứa
trong một đối tượng khác. Chẳng hạn, nếu bạn muốn thực hiện phép
VI.2.1. Phép
gộp không gian khác theme giữa một theme đa giác “nội thành” và
gộp không
một theme điểm “trạm quan trắc”, ArcView sẽ tìm tất cả các trạm
gian khác
quan trắc nằm trong địa phận bốn quận nội thành và gộp thuộc tính
theme với
của các quận này với thuộc tính của các trạm quan trắc nằm trong
quan hệ inside
nội thành. Tất cả các trường trong bảng nguồn được gộp vào bảng
đích.
Trường Shape là trường chung giữa hai bảng trong phép gộp
không gian khác theme. Hai bảng này không nhất thiết phải có các
Trường Shape
giá trị chung, chẳng hạn một bảng có thể chứa các giá trị “polygon”
(đa giác), trong khi bảng kia chứa các giá trị “point” (điểm).
Khi các phép gộp không gian được thực hiện, ArcView sẽ tạo ra
hai tệp (chẳng hạn, đối với theme “tramquantrac.shp”, các tệp này
Các tệp sẽ có tên là tramquantrac.sbn và tramquantrac.sbx) để chứa các chỉ
số không gian của các đối tượng. Hai tệp này chỉ được tạo ra sau khi
chỉ số một trong các lựa chọn sau đây được thực hiện: phép chọn theme
trên theme, phép gộp không gian khác theme hay lựa chọn Create
Index. Các tệp này được lưu trong thư mục của dữ liệu nguồn.
Gộp bảng, sử dụng trường Shape chung
Bảng đích Bảng nguồn
Bảng kết quả
Hình 6.7.
Phép gộp không gian khác theme với quan hệ inside
Khi các đối tượng có quan hệ nearest, các đối tượng rất gần gũi
với nhau về mặt không gian. Chẳng hạn, nếu bạn muốn thực hiện
VI.2.2. Phép
phép gộp không gian khác theme giữa một theme điểm “trạm quan
gộp không
trắc” và một theme điểm “giếng khoan”, ArcView sẽ tìm tất cả các
gian khác
giếng khoan gần nhất cho mỗi trạm quan trắc. Sau đó, ArcView sẽ
theme với
gộp thuộc tính của các giếng khoan này với thuộc tính của các trạm
quan hệ
quan trắc tương ứng. Tất cả các trường trong bảng nguồn (thuộc tính
nearest
của Giếng khoan) sẽ được gộp vào bảng đích (thuộc tính của trạm
quan trắc).
Một trường mới có tên gọi là Distance được thêm vào bảng kết
Trường quả để chứa các giá trị khoảng cách từ mỗi trạm quan trắc tới giếng
Distance khoan gần nhất. Khoảng cách được tính bằng đơn vị bản đồ đã được
xác lập trong View.
Các đối tượng điểm, đường và đa giác có thể được gộp lại theo
một thuộc tính chung nào đó. Chẳng hạn, tất cả các đoạn phố có
VI.2.3. Gộp
cùng tên có thể được gộp lại thành một phố mang tên đó. Tương tự,
các đối tượng
các căn hộ có cùng địa chỉ cũng có thể được gộp lại thành một đối
tượng.
Bảng đích Bảng nguồn
Bảng kết quả với trường Distance
Hình 6.8.
Phép gộp không gian khác theme với quan hệ nearest
Trước khi gộp: 17 đối tượng
Sau khi gộp: theme mới với 7 đối tượng
Hình 6.9.
Gộp các đối tượng.
VI.2.4. Quy Quá trình gộp các đối tượng được thực hiện bằng chức năng
trình gộp tổng kết bảng.
Các đối tượng được gộp theo các giá trị chung của một trường
Chọn một
được xác định trước. Trong ví dụ nêu trên, các đối tượng được gộp
trường
theo các giá trị chứa trong trường Tên Phố.
Trong hộp thoại Summary Table Definition, bạn hãy chọn Shape
từ danh sách xổ Field và chọn Merge từ được danh sách xổ
Tổng kết
Summarize by. Các trường khác cũng có thể được tổng kết. ArcView
sẽ tổng kết các số liệu thống kê cho các trường này.
Khi bạn gộp các đối tượng, kết quả sẽ là một theme mới và một
Kết quả bảng thuộc tính của theme mới. Bảng thuộc tính của theme bao gồm
các trường shape, trường merge (được kích hoạt trong quá trình gộp)
và trường Count dùng để thông báo số lượng các thanh ghi ứng với
mỗi giá trị trong trường merge. Do các đối tượng được gộp với nhau
nên thông thường tập dữ liệu kết quả sẽ nhỏ hơn so với tập dữ liệu
ban đầu.
Gộp các đối tượng phố bằng trường Tên phố (sử dụng phím summarize):
Một theme mới và một bảng
thuộc tính của theme mới được
tạo:
Hình 6.10.
Quy trình gộp.
Bài tập cho chương 6:
Bài tập 6a: Sử dụng phép chọn theme trên theme.
Bài tập 6b: Gộp cùng theme và gộp khác theme các dữ liệu không gian.
