Tổng quan về tài chính doanh nghiệp
Các nhà quản trị tài chính của một doanh nghiệp luôn phải đối mặt với 3 câu hỏi quan trọng là:
+ Trong rất nhiều các cơ hội đầu tư thì doanh nghiệp sẽ phải đưa ra quyết định lựa chọn cơ hội đầu tư nào?
Chöông 1
BAÛN CHAÁT TAØI CHÍNH DOANH
NGHIEÄP
1
BAÛN CHAÁT TAØI CHÍNH
DOANH NGHIEÄP
Caùc nhaø quaûn trò taøi chính cuûa moät doanh nghieäp luoân phaûi ñoái maët
vôùi 3 caâu hoûi quan troïng, ñoù laø:
Trong raát nhieàu caùc cô hoäi ñaàu tö thì doanh nghieäp seõ phaûi ñöa ra
quyeát ñònh löïa choïn cô hoäi ñaàu tö naøo?
Doanh nghieäp neân duøng nhöõng nguoàn taøi trôï naøo ñeå taøi trôï cho
nhu caàu voán ñaàu tö ñaõ ñöôïc hoaïch ñònh ñoù?
Doanh nghieäp neân thöïc hieän chính saùch coå töùc nhö theá naøo?
2
BAÛN CHAÁT TAØI CHÍNH
DOANH NGHIEÄP
Caâu hoûi thöù nhaát lieân quan ñeán vieäc chi tieâu tieàn .
Caâu hoûi thöù hai lieân quan ñeán vieäc tìm caùch laøm gia taêng
tieàn hay laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp.
Caâu hoûi thöù ba lieân quan ñeán söï keát hôïp quyeát ñònh 1 vaø 2
3
1
1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ?
Coâng ty coå phaàn noäi boä (The private corporation).
Thöôøng laø moät coâng ty coå phaàn môùi ñöôïc
thaønh laäp vaø caùc coå phieáu cuûa noù chæ ñöôïc naém
giöõ bôûi moät nhoùm nhoû caùc nhaø ñaàu tö.
Caùc coå phieáu cuûa coâng ty coå phaàn noäi boä
khoâng ñöôïc mua baùn giao dòch roäng raõi trong
coâng chuùng.
4
1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ?
Coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng ( The public corporation).
Laø khi coâng ty coå phaàn noäi boä baét ñaàu taêng
tröôûng vaø nhöõng coå phieáu cuûa noù ñöôïc giao dòch
mua baùn roäng raõi treân thò tröôøng.
Haàu heát caùc coâng ty noåi tieáng treân theá giôùi vaø
caùc coâng ty lôùn ñeàu laø nhöõng coâng ty coå phaàn
ñaïi chuùng.
5
1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ?
Coâng ty coå phaàn coù khaû naêng thu huùt raát nhieàu caùc
nhaø ñaàu tö.
Coå ñoâng laø nhöõng ngöôøi ñang naém quyeàn sôû höõu
CTCP nhöng thay vì tham gia quaûn lyù tröïc tieáp thì
nhöõng coå ñoâng naøy seõ boû phieáu ñeå löïa choïn moät hoäi
ñoàng quaûn trò
6
2
1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ?
Söï taùch bieät giöõa quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù ñaõ
mang laïi cho loaïi hình coâng ty coå phaàn moät thôøi gian
hoaït ñoäng ñöôïc xem nhö laø vónh vieãn.
Coâng ty coå phaàn chæ coù traùch nhieäm höõu haïn treân
phaàn voán goùp cuûa mình,
7
1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ?
HÑQT ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa caùc coå ñoâng vaø boå
nhieäm caùc chöùc danh quaûn lyù cao nhaát cuûa coâng ty.
HÑQT coù nhieäm vuï ñaûm baûo caùc hoaït ñoäng cuûa caùc
nhaø quaûn lyù luoân tuaân theo ñuùng muïc tieâu toái ña hoaù
giaù trò lôïi ích cuûa caùc chuû sôû höõu.
8
1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ?
Coâng ty coå phaàn thì ñöôïc taùch baïch veà maët luaät phaùp
ñoái vôùi caùc coå ñoâng, do vaäy:
¾ CTCP ñöôïc quyeàn phaùt haønh caùc loaïi chöùng khoaùn
ra thò tröôøng,
¾ CTCP coù theå thöïc hieän ñònh giaù mua laïi moät coâng
ty khaùc vaø sau ñoù thöïc hieän saùt nhaäp hai coâng ty.
9
3
1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ?
Coù moät vaøi söï khoâng thuaän lôïi trong vieäc toå chöùc moät
coâng ty coå phaàn:
¾ Vieäc quaûn lyù moät boä maùy theo luaät ñònh vaø vieäc
thoâng ñaït nhöõng thoâng tin caàn thieát cuûa noù ñeán caùc
coå ñoâng seõ phaûi toán nhieàu thôøi gian vaø chi phí.
¾ CTCP laø moät phaùp nhaân toàn taïi ñoäc laäp vôùi caùc coå
ñoâng neân caùc khoaûn thueá thu nhaäp maø coâng ty naøy
vaø caùc coå ñoâng cuûa noù phaûi noäp cuõng seõ ñöôïc taùch
bieät.
10
1.2 VAI TROØ CUÛA NHAØ QUAÛN TRÒ TAØI
CHÍNH
Thöù nhaát, nhöõng taøi saûn thöïc naøo seõ ñöôïc coâng
ty ñaàu tö ? (quyeát ñònh ngaân saùch voán cuûa coâng
ty)
Thöù hai, coâng ty neân söû duïng nguoàn taøi trôï naøo
cho döï aùn ñaàu tö ñaõ ñöôïc löïa choïn ñoù? (quyeát
ñònh taøi trôï cuûa coâng ty)
Thöù ba keát hôïp caû hai quyeát ñònh treân seõ taïo
thaønh chính saùch phaân phoái nhö theá naøo?
11
1.2 VAI TROØ CUÛA NHAØ QUAÛN TRÒ TAØI
CHÍNH
CAÙC HOAÏT
(2) (1)
ÑOÄNG CUÛA NHAØ THÒ TRÖÔØNG
MOÄT COÂNG TY
( TAÁT CAÛ CAÙC QUAÛN TAØI CHÍNH
(4a)
TAØI SAÛN THÖÏC)
(3)
TRÒ TAØI
CHÍNH
(4b)
12
4
1.3 NHAØ QUAÛN TRÒ TAØI CHÍNH LAØ
AI?
TOÅNG GIAÙM ÑOÁC (CEO)
Giaùm Ñoác veà Taøi Chính (CFO)
Giaùm ñoác voán Keá toaùn tröôûng
(Treasurer) (Controller)
Boä phaän quaûn Boä phaän quaûn Boä phaän quaûn Boä phaän keá
trò tín duïng trò tieàn maët lyù veà thueá toaùn chi phí
Boä phaän chi Boä phaän laäp keá Boä phaän keá Boä phaän quaûn lyù
tieâu ngaân quyõ hoaïch taøi chính toaùn taøi chính heä thoáng döõ lieäu
13
1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ
HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ
Ích lôïi cuûa vieäc phaân ñònh quyeàn sôû höõu
vaø quyeàn quaûn lyù
Cho pheùp chia nhoû quyeàn sôû höõu theo nhöõng phaàn goùp voán
baèng nhau.
Söï chuyeån nhöôïng quyeàn sôû höõu seõ khoâng gaây phieàn phöùc
ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
Cho pheùp coâng ty thueâ nhöõng nhaø quaûn lyù chuyeân nghieäp
Mang laïi nhieàu vaán ñeà khi muïc tieâu cuûa caùc chuû sôû höõu vaø
muïc tieâu cuûa caùc nhaø quaûn lyù khaùc nhau.
14
1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ
HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ
Maâu thuaãn giöõa muïc tieâu cuûa caùc coå ñoâng vaø caùc
nhaø quaûn lyù ñaõ taïo neân nhöõng vaán ñeà veà ngöôøi
chuû – ngöôøi ñaïi dieän.
• Chi phí ñaïi dieän ( Agency cost ) xuaát hieän khi :
Caùc nhaø quaûn lyù khoâng coá gaéng thöïc hieän
nhieäm vuï toái ña hoaù giaù trò coâng ty.
Caùc coå ñoâng seõ gaùnh chòu phí toån ñeå kieåm
soaùt ban quaûn lyù vaø taùc ñoäng vaøo coâng vieäc cuûa
hoï.
Chi phí ñaïi dieän (Agency cost) coøn coù theå naûy
sinh trong lónh vöïc taøi chínhï.
15
5
1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ
HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ
Vaàn ñeà ngöôøi chuû - ngöôøi ñaïi dieän coù theå giaûi
quyeát neáu moïi ngöôøi cuøng nhaän ñöôïc nhöõng
thoâng tin ngang baèng nhau:
Caùc nhaø quaûn lyù, caùc coå ñoâng vaø caùc chuû nôï coù
theå coù nhöõng thoâng tin raát khaùc nhau veà giaù trò
cuûa caùc taøi saûn thöïc hoaëc caùc taøi saûn taøi chính
cuûa coâng ty.
Ñieàu naøy coù theå toàn taïi trong nhieàu naêm tröôùc
khi ñöôïc phaùt hieän ra.
16
1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ
HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ
Caùc nhaø quaûn trò taøi chính caàn thieát phaûi ghi
nhaän nhöõng baát caân xöùng thoâng tin.
KHAÙC BIEÄT TRONG THOÂNG KHAÙC BIEÄT TRONG MUÏC
TIN TIEÂU
• Giaù coå phieáu vaø thu nhaäp • Giöõa caùc nhaø quaûn lyù vôùi
• Phaùt haønh caùc coå phieáu vaø caùc caùc coå ñoâng.
chöùng khoaùn khaùc . • Giöõa caùc nhaø quaûn trò caáp
• Coå töùc cao vôùi caùc nhaø quaûn lyù caùc
• Taøi trôï caáp.
• Giöõa coå ñoâng vôùi caùc ngaân
haøng vaø caùc nhaøcho vay
khaùc.
17
1.5 THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH
Thò tröôøng sô caáp (primary markets).
Thò tröôøng thöù caáp (Secondary markets).
Thò tröôøng Phi Taäp Trung- OTC ( Over - The -
Counter Markets ).
18
6
Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính(Financial Institution)
Ñònh cheá Nguoàn voán Noäi dung hoaït ñoäng
taøi chính huy ñoäng
Caùc ngaân • Tieàn gôûi • Nghieäp vuï thanh toaùn,
haøng kyù thaùc mua chöùng khoaùn ngaén
thöông maïi haïn, cho vay
Toå chöùc tieát • Tieàn gôûi • Cho vay trung , daøi haïn
kieäm vaø cho kyù thaùc taøi trôï cho vay mua baát
vay ñoäng saûn , nhaø ôû , haøng
hoaù tieâu duøng
Ngaân haøng • Tieàn gôûi • Taøi trôï cho vay ñeå mua
tieát kieäm hoã kyù thaùc, chuû nhaø ôû vaø caùc loaïi baát ñoäng
töông yeáu laø caùc saûn
caù nhaân
19
Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính(Financial Institution)
Toå chöùc • Tieàn gôûi kyù • Taøi trôï cho vay ñeå mua
tín duïng thaùc, thöôøng laø cuûa nhaø ôû vaø haøng tieâu duøng
caùc toå chöùc naøo ñoù
Quyõ Höu • Phí baûo hieåm xaõ • Ñaàu tö vaøo caùc chöùng
Boång hoäi cuûa caùc doanh khoaùn. Thu nhaäp cuûa quyõ
nghieäp vaø coâng ñöôïc duøng ñeå chi traû theo
nhaân vieân chöùc chính saùch baûo hieåm xaõ
hoäi
Coâng ty • Vay tieàn cuûa caùc • Taøi trôï cho vay trung
taøi chính ngaân haøng thöông daøi haïn, cho vay ñoái vôùi
maïi vaø nhöõng ngöôøi nhöõng döï aùn coù ruûi ro cao
cho vay
20
Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính(Financial Institution)
Quyõ hoã Phaùt haønh coå • Ñaàu tö vaøo danh muïc caùc
töông phaàn vôùi meänh chöùng khoaùn theo muïc
giaù nhoû tieâu vaø chính saùch cuûa quyõ
Coâng ty • Ñaàu tö vaøo caùc chöùng
baûo hieåm Phí baûo hieåm khoaùn coâng ty hay chính
phuû
Coâng ty HHuy ñoäng voán • Taøi trôï cho caùc hôïp ñoàng
cho thueâ trung daøi haïn thueâ maùy moùc thieát bò
taøi chính ·Vay ngaân haøng
21
7
