Tổng quan về kinh tế thế giới
Báo cáo về tình hình phát triển thế giới được xuất bản hàng năm.Tập xuất bản lần thứ 20 này là "Báo cáo về tình hình phát triển thế giới năm 1997",tập trung bàn về nhà nước : nhà nước nên làm gì ,nên làm thế nào,và có thể làm thế nào để đạt được kết quả tốt hơn trong 1 thế giới đang thay đổi nhanh chóng.
LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN
Nhên loaåi àang traãi qua nhûäng nùm cuöëi cuâng cuãa àùåc biïåt laâ vai troâ vaâ chûác nùng hoaåt àöång cuãa möåt söë
thïë kyã vúái nhûäng thuêån lúåi vaâ triïín voång töët àeåp, nhaâ nûúác trïn thïë giúái, Nhaâ xuêët baãn Chñnh trõ quöëc
nhûng cuäng coá khöng ñt thaách thûác vaâ trúã ngaåi. gia xuêët baãn cuöën saách: Nhaâ nûúác trong möåt thïë giúái
àang chuyïín àöíi, do Ngên haâng thïë giúái êën haânh nùm
Trong nhûäng thêåp kyã cuöëi cuâng cuãa thïë kyã, nhêët 1997.
laâ tûâ sau chiïën tranh laånh kïët thuác, thïë giúái maâ chuáng
ta àang söëng àaä coá nhûäng àöíi thay nhanh choáng vaâ Thöng qua nhûäng phên tñch vaâ àaánh giaá sêu
àûáng trûúác haâng loaåt vêën àïì nan giaãi mang tñnh toaân sùæc, vúái nguöìn tû liïåu phong phuá, cuöën saách àaä nïu
cêìu cêìn phaãi giaãi quyïët nhû: tònh traång àoái ngheâo; ö möåt söë àùåc àiïím cuãa tònh hònh thïë giúái ngaây nay,
nhiïîm möi trûúâng; caån kiïåt nguöìn taâi nguyïn thiïn hoaåt àöång thûåc tiïîn cuãa caác nhaâ nûúác, àùåc biïåt laâ
nhiïn; caác cuöåc xung àöåt khu vûåc... trong möåt vaâi thêåp kyã gêìn àêy. Cuöën saách àaä àûa ra
nhûäng vñ duå àiïín hònh vïì möåt söë nhaâ nûúác hoaåt àöång
Nhûäng diïîn biïën vaâ chuyïín àöíi mau leå cuãa thïë coá hiïåu quaã cuäng nhû möåt söë nhaâ nûúác hoaåt àöång
giúái àang àoâi hoãi bûác xuác caác nhaâ nûúác phaãi tû duy keám hiïåu quaã. Troång têm cuãa cuöën saách têåp trung
laåi vai troâ cuãa mònh, àûa ra àûúåc caác chuã trûúng vaâ vaâo vêën àïì: Nhaâ nûúác cêìn phaãi laâm gò vaâ laâm thïë naâo
giaãi phaáp àuáng, hoaåt àöång coá hiïåu quaã, baão àaãm öín àïí àaåt hiïåu quaã trong tònh hònh möåt thïë giúái àang coá
àõnh chñnh trõ vaâ phaát triïín kinh tïë xaä höåi bïìn vûäng. nhûäng chuyïín àöíi sêu sùæc. Chuáng töi hy voång cuöën
saách seä laâ taâi liïåu tham khaão böí ñch àöëi vúái baån àoåc,
Trong sûå nghiïåp cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá
nhêët laâ caác nhaâ hoaåch àõnh chñnh saách, caác nhaâ quaãn
àêët nûúác hiïån nay, Àaãng ta hïët sûác chuá troång nhiïåm
lyá vaâ caác nhaâ nghiïn cûáu mùåc duâ coá thïí coá nhûäng
vuå xêy dûång, tùng cûúâng vaâ kiïån toaân nhaâ nûúác,
àaánh giaá vïì hoaåt àöång cuãa möåt söë nhaâ nûúác trïn thïë
khùèng àõnh roä chuã trûúng: “tiïëp tuåc caãi caách böå maáy
giúái, cuäng nhû nhûäng giaãi phaáp àûúåc nïu trong cuöën
nhaâ nûúác, xêy dûång vaâ hoaân thiïån nhaâ nûúác Cöång
saách khaác vúái àaánh giaá vaâ giaãi phaáp cuãa chuáng ta.
hoaâ xaä höåi chuã nghôa Viïåt Nam”, nhùçm xêy dûång
Nhaâ nûúác ta thêåt sûå trong saåch, vûäng maånh, hoaåt Do phaãi hoaân thaânh trong möåt thúâi haån gêëp,
àöång coá hiïåu quaã, xûáng àaáng laâ nhaâ nûúác phaáp quyïìn chùæc rùçng cuöën saách seä khöng thïí traánh khoãi nhûäng
xaä höåi chuã nghôa cuãa nhên dên, do nhên dên vaâ vò khiïëm khuyïët. Rêët mong baån àoåc goáp yá kiïën.
nhên dên.
Thaáng 3 -1998
Àïí cung cêëp thïm cho baån àoåc tû liïåu nghiïn
cûáu vaâ tham khaão vïì tònh hònh thïë giúái ngaây nay, NHAÂ XUÊËT BAÃN CHÑNH TRÕ QUÖËC GIA
LÚÂI NOÁI ÀÊÌU
sûå phaát triïín do nhaâ nûúác khöëng chïë àaä thêët baåi.
Baáo caáo vïì tònh hònh phaát triïín thïë giúái àûúåc xuêët
Nhûng sûå phaát triïín khöng coá nhaâ nûúác cuäng àaä thêët
baãn haâng nùm. Têåp xuêët baãn lêìn thûá 20 naây laâ “Baáo
baåi - thïí hiïån quaá roä raâng qua sûå àau khöí cuãa nhên
caáo vïì tònh hònh phaát triïín thïë giúái nùm 1997”, têåp
dên caác nûúác maâ nhaâ nûúác àaä suåp àöí nhû Libïria vaâ
trung baân vïì nhaâ nûúác: nhaâ nûúác nïn laâm gò, nïn
Xömali. Lõch sûã àaä liïn tiïëp chûáng minh rùçng chñnh
laâm thïë naâo, vaâ coá thïí laâm thïë naâo àïí àaåt àûúåc kïët
phuã töët khöng phaãi laâ moán haâng xa xó, maâ laâ möåt
quaã töët hún trong möåt thïë giúái àang thay àöíi nhanh
nhên töë töëi cêìn thiïët. Nïëu khöng coá möåt nhaâ nûúác
choáng.
hiïåu quaã thò khöng thïí coá phaát triïín kinh tïë vaâ xaä
höåi àûúåc.
Nhûäng vêën àïì trïn coá võ trñ cao trong chûúng
trònh nghõ sûå cuãa caác nûúác àang phaát triïín vaâ caác
Lõch sûã vaâ nhûäng kinh nghiïåm gêìn àêy daåy
nûúác cöng nghiïåp. Trong nhûäng nùm gêìn àêy, nhiïìu
chuáng ta rùçng phaát triïín khöng chó laâ coá àûúåc nhûäng
nûúác ruát ra baâi hoåc cho rùçng nhaâ nûúác khöng thïí tûå
àêìu vaâo phuâ húåp vïì kinh tïë vaâ kyä thuêåt. Phaát triïín
thûåc hiïån àûúåc caác lúâi hûáa cuãa mònh: caác nïìn kinh tïë coân àoâi hoãi möåt möi trûúâng thïí chïë laâm cú súã: caác quy
àang chuyïín àöíi àaä phaãi chuyïín hûúáng theo kinh tïë tùæc vaâ têåp tuåc chi phöëi viïåc sûã duång nhûäng àêìu vaâo
thõ trûúâng vaâ taåi àaåi böå phêån thïë giúái àang phaát triïín, àoá nhû thïë naâo. Nhû Baáo caáo naây seä chûáng minh,
caác chiïën lûúåc phaát triïín do nhaâ nûúác àoáng vai troâ hiïíu biïët vïì vai troâ cuãa nhaâ nûúác trong möi trûúâng
chuã chöët àïìu àaä thêët baåi. Do thêët baåi cuãa nhûäng sûå àoá – vñ duå, khaã nùng nhaâ nûúác thûåc thi phaáp quyïìn
can thiïåp cuãa chñnh phuã, caác nïìn kinh tïë höîn húåp laâ nhên töë laâm cú súã cho caác giao dõch thõ trûúâng - laâ
trong thïë giúái cöng nghiïåp hoaá cuäng àaä quyïët àõnh àiïìu thiïët yïëu khiïën nhaâ nûúác coá thïí àoáng goáp hiïåu
quaã hún vaâo sûå phaát triïín.
theo cú chïë thõ trûúâng. Nhiïìu ngûúâi caãm thêëy rùçng
kïët quaã lögñch cuöëi cuâng cuãa têët caã caác caãi caách àoá laâ
Coá nhiïìu con àûúâng khaác nhau àïí tiïën túái coá
nhaâ nûúác chó coân laåi möåt vai troâ töëi thiïíu, khöng coá
möåt nhaâ nûúác hiïåu quaã. Baáo caáo khöng cöë gùæng nïu
haåi nhûng cuäng khöng laâm àûúåc nhiïìu àiïìu töët.
möåt caách laâm duy nhêët vïì caãi caách nhaâ nûúác trïn
toaân thïë giúái, maâ xin cung cêëp möåt caái khung hûúáng
Baáo caáo naây xin giaãi thñch taåi sao quan àiïím
dêîn cho caác cöë gùæng àoá, dûúái hònh thûác möåt chiïën
cûåc àoan àoá laâ traái vúái nhûäng chûáng cúá vïì thùæng lúåi
lûúåc göìm hai phêìn:
cuãa cöng cuöåc phaát triïín trong thïë kyã XIX cuãa caác
nïìn kinh tïë cöng nghiïåp ngaây nay hoùåc nhûäng cêu • Möåt, nïn têåp trung caác hoaåt àöång cuãa nhaâ nûúác
chuyïån thêìn kyâ vïì tùng trûúãng cuãa Àöng AÁá trong sao cho khúáp vúái khaã nùng cuãa noá. Nhiïìu nhaâ
thúâi kyâ sau chiïën tranh. Caác vñ duå àoá khöng nhûäng nûúác tòm caách laâm quaá nhiïìu viïåc duâ hoå chó coá ñt
höî trúå quan àiïím vïì nhaâ nûúác töëi thiïíu maâ coân chûáng nguöìn lûåc vaâ khaã nùng. Àiïìu töët hún laâ nïn laâm
cho caác chñnh phuã têåp trung sûác vaâo caác hoaåt
minh rùçng sûå phaát triïín àoâi hoãi möåt nhaâ nûúác hiïåu
àöång cöng cöång cöët loäi coá têìm quan troång then
quaã, möåt nhaâ nûúác àoáng vai troâ xuác taác, laâm dïî daâng,
chöët àöëi vúái phaát triïín, vaâ àiïìu àoá seä nêng cao
khuyïën khñch vaâ böí khuyïët nhûäng hoaåt àöång cuãa caác
hiïåu quaã cuãa hoå.
xñ nghiïåp tû nhên vaâ caác caá nhên. Àiïìu chùæc chùæn laâ
LÚÂI NOÁI ÀÊÌU 3
• Hai, vúái thúâi gian, nïn tòm caách caãi tiïën khaã nùng nhiïìu ngûúâi caãm thêëy rùçng cûá duy trò tònh traång nhaâ
cuãa nhaâ nûúác bùçng tùng cûúâng caác thïí chïë cöng nûúác nhû cuä seä coá lúåi cho àùåc quyïìn cuãa hoå, duâ rùçng
cöång. Baáo caáo nhêën maånh àùåc biïåt vaâo nhûäng cú àiïìu àoá seä coá haåi cho phuác lúåi cuãa nhaâ nûúác. Cêìn phaãi
chïë kñch thñch caác quan chûác laâm cöng viïåc töët coá thúâi gian vaâ cöë gùæng chñnh trõ àïí khùæc phuåc sûå
hún vaâ linh hoaåt hún, àöìng thúâi coá nhûäng cú chïë chöëng àöëi cuãa hoå. Nhûng Baáo caáo cho thêëy rùçng caác
àïí kiïìm chïë haânh vi àöåc àoaán vaâ tham nhuäng. cú höåi vïì caãi caách coá thïí múã ra vaâ múã röång thïm nïëu
xêy dûång lõch trònh thêån troång vïì caác caãi caách vaâ cú
Cùn cûá vaâo nhûäng vñ duå vïì nhûäng quöëc gia àaä chïë àïí àïìn buâ cho nhûäng àöëi tûúång bõ thiïåt. Ngay
thaânh cöng vaâ khöng thaânh cöng vaâ vïì caãi caách nhaâ trong nhûäng tònh hònh xêëu nhêët, nhûäng biïån phaáp
nûúác trïn thïë giúái, Baáo caáo baân sêu vïì chiïën lûúåc hai rêët nhoã tiïën túái möåt nhaâ nûúác hiïåu quaã hún cuäng coá
phêìn vaâ cho thêëy chiïën lûúåc àoá coá thïí àûúåc thûåc hiïån thïí coá möåt taác àöång lúán àöëi vúái phuác lúåi kinh tïë vaâ xaä
nhû thïë naâo tûâ möåt söë àiïím xuêët phaát. Àiïìu coá yá höåi. Vaâo luác chuáng ta tiïën gêìn àïën thïë kyã XXI, àiïìu
nghôa laâ mùåc duâ böëi caãnh tònh hònh rêët àa daång, nhûng thaách thûác àöëi vúái caác nhaâ nûúác khöng phaãi laâ co laåi
roä raâng caác nhaâ nûúác hiïåu quaã àïìu coá nhûäng àùåc àiïím vaâ mêët hïët yá nghôa, cuäng khöng phaãi laâ khöëng chïë
chung. Möåt, caác chñnh phuã àoá àaä àùåt ra nhûäng quy caác thõ trûúâng, maâ laâ tiïën haânh nhûäng biïån phaáp nhoã
tùæc laâm cú súã cho nhûäng giao dõch tû nhên vaâ úã mûác àoá.
àöå röång hún cho xaä höåi dên sûå. Hai, baãn thên caác
chñnh phuã àaä tuên thuã caác quy tùæc àoá, àaä haânh àöång
James D.Wolfensohn
möåt caách àaáng tin cêåy vaâ coá thïí dûå kiïën trûúác àûúåc
vaâ àaä kiïím soaát àûúåc tham nhuäng. Chuã tõch
Xêy dûång möåt nhaâ nûúác hiïåu quaã hún àïí höî trúå Ngên haâng thïë giúái
phaát triïín bïìn vûäng vaâ giaãm búát ngheâo khoá khöng
Ngaây 30-5-1997
phaãi laâ àiïìu dïî daâng. Trong bêët cûá tònh hònh naâo,
Baáo caáo naây do möåt nhoám soaån thaão. Ngûúâi laänh àaåo nhoám laâ Ajay Chhibber vaâ caác thaânh viïn laâ Simon Commander,
Alison Evans, Harald Fuhr, Cheikh Kane, Chad Leechor, Brian Levy, Sanjay Pradhan vaâ Beatrice Weder. Jean - Paul
Azam, Ed Campos, Hamid Davoodi, Kathleen Newland, Kenichi Ohno, Dani Rodrik, Susan Rose-Ackerman, Astri Suhrke
vaâ Douglas Webb àaä coá àoáng goáp coá giaá trõ vaâo Baáo caáo naây. Nhoám àaä àûúåc sûå trúå giuáp cuãa Ritu Basu, Gregory Kisunko,
Une Lee, Claudia Sepulveda vaâ ADam Michael Smith. Biïn têåp viïn chñnh laâ Stephanie Flanders. Cöng viïåc àûúåc tiïën
haânh dûúái sûå chó àaåo chung cuãa Michael Bruno (àaä quaá cöë), Lyn Squire vaâ Joseph Stiglitz.
Nhoám àaä nhêån àûúåc lúâi khuyïn coá ñch cuãa möåt töí chuyïn gia ûu tuá bïn ngoaâi bao göìm Masahiko Aoki, Ela Bhatt,
Kwesi Bochwey, Peter Evans, Atul Kohli, Klaus Konig, Seymour Martin Lipset, Douglass North, Emma Rothschild, Graham
Scott vaâ Vito Tanzi.
Nhiïìu ngûúâi khaác úã trong vaâ ngoaâi Ngên haâng thïë giúái àaä cung cêëp nhûäng bònh luêån coá ñch, viïët caác chuyïn àïì cú súã
vaâ coá nhûäng àoáng goáp khaác vaâ tham gia vaâo caác cuöåc hoåp tham khaão yá kiïën. Tïn nhûäng ngûúâi àoáng goáp vaâ tham gia àoá
àûúåc nïu trong Chuá thñch vïì thû muåc. Vuå Kinh tïë quöëc tïë cuãa Ngên haâng thïë giúái àaä àoáng goáp möåt baãn phuå luåc dûä kiïån vaâ
chõu traách nhiïåm vïì Nhûäng chó söë choån loåc vïì tònh hònh phaát triïín thïë giúái.
Caác caán böå giuáp soaån thaão vaâ in êën Baáo caáo naây göìm Amy Brooks, Valerie Chisholm, Kathryn Kline Dahl, Joyce
Gates, Stephanie Gerard, Jeffrey N.Lecksell vaâ MichaelTreadway. Trúå lyá chêëp haânh cuãa nhoám laâ Rebecca Sugui; caán böå
trúå lyá cuãa nhoám laâ Daniel Atchison, Elizabete de Lima, Michael Geller vaâ Thomas Zorab; caán böå haânh chñnh cuãa nhoám laâ
Maria Ameal.
Baáo caáo naây àïì tûúãng nhúá Michael Bruno, Phoá Chuã tõch thûá nhêët kiïm caán böå kinh tïë hoåc chñnh cuãa Ngên haâng thïë
giúái tûâ nùm 1993 àïën nùm 1996 maâ cuöåc àúâi cöng taác vaâ àoáng goáp vaâo Baáo caáo naây vaâ caác Baáo caáo vïì tònh hònh phaát triïín
thïë giúái trûúác àêy, àaä nêng cao rêët nhiïìu hiïíu biïët cuãa chuáng töi vïì phaát triïín.
MUÅC LUÅC
LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN
LÚÂI NOÁI ÀÊÌU
TÖÍNG QUAÁT
PHÊÌN MÖÅT TÛ DUY LAÅI VÏÌ NHAÂ NÛÚÁC TRÏN TOAÂN THÏË GIÚÁI
Chûúng 1 Vai troâ tiïën triïín cuãa nhaâ nûúác
Chûúng 2 Têåp trung trúã laåi vaâo hiïåu quaã cuãa nhaâ nûúác
PHÊÌN HAI LAÂM CHO VAI TROÂ TÛÚNG XÛÁNG VÚÁI NÙNG LÛÅC
Chûúng 3 Baão àaãm nhûäng nguyïn taác cú baãn vïì kinh tïë vaâ xaä höåi
Chûúng 4 Nuöi dûúäng thõ trûúâng: Tûå do hoaá, àiïìu tiïët vaâ chñnh saách cöng nghiïåp
PHÊÌN BA LAÂM SÖËNG LAÅI NÙNG LÛÅC THÏÍ CHÏË
Chûúng 5 Xêy dûång caác thïí chïë cho möåt khu vûåc nhaâ nûúác coá nùng lûåc.
Chûúng 6 Kiïìm chïë haânh àöång àöåc àoaán chuyïn quyïìn cuãa nhaâ nûúác vaâ naån tham nhuäng.
Chûúng 7 Àûa nhaâ nûúác túái gêìn dên hún
Chûúng 8 Taåo àiïìu kiïån dïî daâng cho haânh àöång têåp thïí quöëc tïë
PHÊÌN BÖËN XOAÁ BOÃ NHÛÄNG TRÚÃ NGAÅI ÀÏÍ PHAÁT TRIÏÍN
Chûúng 9 Thaách thûác cuãa sûå khúãi xûúáng vaâ duy trò nhûäng caãi caách
Chûúng 10 Chûúng trònh nghõ sûå cho thay àöíi
Chuá thñch kyä thuêåt
Chuá thñch vïì thû muåc
Phuå luåc: Nhûäng chó söë choån loåc vïì taâi chñnh cöng cöång
NHÛÄNG CHÓ SÖË CHOÅN LOÅC VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI
HÖÅP
1. Chùång àûúâng ài àïën möåt nhaâ nûúác coá hiïåu quaã hún
2. Àöå tñn nhiïåm, àêìu tû vaâ tùng trûúãng
MUÅC LUÅC 5
3. Chûúng trònh nghõ sûå vuâng
1.1 Nhaâ nûúác vaâ chñnh phuã: möåt vaâi khaái niïåm
1.2 Haânh àöång cuãa chñnh phuã Hoa Kyâ nhùçm höî trúå cho sûå phaát triïín thõ trûúâng: möåt söë vñ duå
1.3 Sûå tiïën hoaá trong vai troâ cuãa nhaâ nûúác úã êën àöå: 50 nùm qua
1.4 Lyá do kinh tïë cùn baãn cho sûå can thiïåp cuãa nhaâ nûúác vaâ möåt söë àõnh nghôa
2.1 Xêy dûång Internet: möåt vñ duå hiïån àaåi vïì sûå tûúng taác coá kïët quaã töët giûäa khu vûåc nhaâ nûúác vaâ khu vûåc
tû nhên
2.2 Ào lûúâng nhaâ nûúác - quy mö, caác chñnh saách vaâ nùng lûåc thïí chïë cuãa noá
3.1 Nhûäng yïëu keám trong nhûäng nguyïn tùæc cú baãn caãn trúã caác haäng trïn khùæp thïë giúái
3.2 Sûå àûúng àêìu vúái töåi aác úã Cali, Cölömbia
3.3 Kyá kïët húåp àöìng vaâ hïå thöëng tû phaáp úã Braxin
3.4 Nhûäng kyã luåc theo löëi moân quöëc tïë vïì thêm huåt taâi chñnh vaâ laåm phaát
3.5 Cam kïët àöëi choåi vúái linh hoaåt trong khu vûåc sûã duång àöìng franc CFA
3.6 Khu vûåc tû nhên cung cêëp caác dõch vuå xaä höåi: möåt goác àöå lõch sûã
3.7 Kïë hoaåch baão hiïím thêët nghiïåp múái cuãa Chilï
3.8 Giaãm ngheâo úã Inàönïxia - sûå trúå giuáp xaä höåi böí sung cho sûå tùng trûúãng dûåa trïn cú súã röång lúán nhû
thïë naâo
4.1 Nhên vêåt quyïìn uy vïì phi àiïìu tiïët cuãa Mïhicö
4.2 Saáu lyá do phaãn àöëi tû nhên hoaá vaâ nïn giaãi àaáp nhû thïë naâo?
4.3 Sûå giaám saát cuãa chñnh phuã ngùn chùån àûúåc thaãm hoaå taâi chñnh úã Malaixia
4.4 Àiïìu tiïët ngaânh viïîn thöng úã Giamaica
4.5 Chñnh quyïìn trûåc tiïëp vaâ tñch cûåc hoaåt àöång baão vïå möi trûúâng úã Yokohama, Nhêåt Baãn
4.6 Bûúác tiïën maånh cuãa caác ngaânh cöng nghiïåp kim loaåi Nhêåt Baãn trong thúâi kyâ hêåu chiïën
5.1 Xêy dûång cú súã cho böå mêy viïn chûác: nhûäng caãi caách Northcote - Trevelyan úã Anh
5.2 Nhûäng cú chïë cuãa öxtúrêylia nhùçm laâm cho viïåc xêy dûång chñnh saách coá tñnh cöng khai hoaá, caånh
tranh vaâ hûúáng vïì kïët quaã
5.3 Böå maáy chñnh phuã Bùnglaàeát phònh to ra
5.4 Biïn lai vaâ sûå lûåa choån trûúâng hoåc
5.5 Kyá húåp àöìng vúái caác töí chûác phi chñnh phuã àïí nêng cao chêët lûúång giaáo duåc úã Bölivia
5.6 Trau döìi nhûäng ngûúâi töët nhêët vaâ gioãi nhêët: hïå thöëng tuyïín quan chûác traái vúái hïå thöëng múã
5.7 Xêy dûång tinh thêìn têån tuyå cuãa cöng nhên viïn: chñnh quyïìn töët taåi bang Ceara cuãa Braxin
6. 1 Sûå tham gia cuãa dên chuáng àaä caãi tiïën quyïìn taâi saãn vaâ giaãi quyïët tranh chêëp nhû thïë naâo úã Pïru
6.2 Nhûäng böå maáy chñnh trõ thaânh phöë úã Myä vaâ caãi caách cuãa chuáng
6.3 Àêëu tranh chöëng tham nhuäng úã Uganàa
6.4 Uyã ban àöåc lêåp chöëng tham nhuäng cuãa Höìng Cöng
7.1 Dû luêån cöng chuáng vaâ nhaâ nûúác
7.2 Viïåc quaãn lyá nhûäng xaä höåi àa sùæc töåc úã Malaixia vaâ Mörixú
7.3 Vöën xaä höåi coá gò quan troång?
7.4 Caác khaão saát cuãa khaách haâng àïí thuác àêíy caãi tiïën dõch vuå úã ÊËn Àöå, Uganàa vaâ Nicaragoa
7.5 Sûå tham gia cuãa cöng dên coá caãi thiïån àûúåc kïët quaã thûåc hiïån dûå aán hay khöng?
7.6 Nhûäng caåm bêîy trong quan hïå giûäa caác cêëp chñnh quyïìn: nhûäng kinh nghiïåm cuãa Braxin vaâ Trung
Quöëc
7.7 Viïåc tñnh toaán nhûäng trúå cêëp phên àïìu taâi chñnh
8. 1 Töí chûác thûúng maåi thïë giúái (WTO) - möåt cú chïë quöëc tïë cho viïåc àem laåi sûå tin cêåy cho chñnh saách quöëc
gia
8.2 Viïåc nghiïn cûáu nöng nghiïåp quöëc tïë coá lúåi cho caác nûúác viïån trúå ra sao
6 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
8.3 Nhûäng thaách thûác cuãa sûå thay àöíi khñ hêåu toaân cêìu àöëi vúái sûå húåp taác quöëc tïë
8.4 Viïåc cuâng chia seã gaánh nùång baão vïå möi trûúâng
8.5 Lúåi tûác thu àûúåc tûâ hoaâ bònh toaân cêìu lúán àïën nhû thïë naâo?
9.1 Viïåc cên nhùæc caái giaá phaãi traã vaâ nhûäng lúåi ñch vïì chñnh trõ cuãa caãi caách
9.2 Nhaâ nûúác boác löåt dûúái triïìu àaåi Duvalier úã Haiti
9.3 Caãi caách trûúác sûå àe doaå tûâ bïn ngoaâi: cuöåc Phuåc hûng Minh Trõ úã Nhêåt Baãn
9.4 Cöng ûúác Moncloa úã Têy Ban Nha
9.5 Chûúng trònh caãi caách nùm 1989 cuãa Vïnïxuïla vaâ sûå àaão ngûúåc cuãa noá
10.1 Sûå suåp àöí nhaâ nûúác vaâ hún thïë nûäa úã Xömali
10.2 Nhûäng chöëng àúä kinh tïë cuãa xung àöåt: trûúâng húåp cuãa Libïria
BIÏÍU ÀÖÌ
1. Nhaâ nûúác àaä phaát triïín úã moåi núi
2. Möåt loaåt nhûäng cú chïë coá thïí nêng cao nùng lûåc nhaâ nûúác
3. Caác nhên töë ài keâm vúái tham nhuäng
4. Tyã lïå viïåc laâm trong chñnh phuã cao hún thûúâng coá nghôa laâ mûác lûúng chñnh phuã thêëp hún
5. Caác nûúác coá chñnh saách kinh tïë töët vaâ nùng lûåc thïí chïë maånh hún thûúâng tùng trûúãng nhanh hún
1.1 Cuâng möåt thïë giúái nhûäng coá nhiïìu nhaâ nûúác hún
1.2 Caác chñnh phuã trïn khùæp thïë giúái àaä múã röång quy mö kïí tûâ nùm 1960
1.3 Söë lûúång caác chuyïín khoaãn vaâ thanh toaán laäi suêët àaä tùng lïn
2.1 Nhaâ nûúác, caác thïí chïë vaâ hêåu quaã kinh tïë
2.2 Chñnh phuã töët cùæt nghôa cho sûå chïnh lïåch vïì thu nhêåp giûäa Àöng AÁ vaâ chêu Phi
2.3 Caác thïí chïë àûúåc tñn nhiïåm taåo ra caác nhaâ nûúác àûúåc tñn nhiïåm
2.4 Àöå tñn nhiïåm àûúåc nhêån thûác vaâ kïët quaã kinh tïë luön gùæn liïìn vúái nhau
3.1 Höåi chûáng thiïëu luêåt phaáp
3.2 Thûúng lûúång vúái caác quan chûác chñnh phuã coá thïí rêët khoá khùn
3.3 Caác nûúác àang àûúåc hûúãng lúåi ñch cuãa thuïë trõ giaá gia tùng
3.4 Khaác vúái Nigiïria, Inàönïxia àaä quaãn lyá vêån may vïì dêìu lûãa múái àêy möåt caách thêån troång
3.5 Caác thïí chïë ngên saách àûúåc thiïët kïë töët giuáp traánh àûúåc nhûäng khoaãn thêm huåt lúán
3.6 Taåi Viïåt Nam, nhûäng lúåi ñch cuãa dõch vuå bïånh viïån àïí döìn vïì nhûäng ngûúâi khêëm khaá
3.7 Caán cên giaáo duåc cöng - tû hïët sûác khaác nhau trïn phaåm vi thïë giúái
3.8 Caác khoaãn lûúng hûu vaâ chuyïín khoaãn khaác àaä tùng dêìn úã caác nûúác cöng nghiïåp
3.9 Nhûäng trúå cêëp nhaâ cûãa úã caác nûúác àang phaát triïín hêìu nhû khöng àïën àûúåc ngûúâi ngheâo
4.1 Caác cuöåc khuãng hoaãng ngên haâng àïìu trúã nïn quaá phöí biïën vaâ gêy ra nhûäng phñ töín taâi chñnh to lúán
5.1 Caác muåc tiïu chñnh saách vaâ phên böí chi tiïu cuãa Ghinï khöng toã ra húåp lyá
5.2 Viïåc quyïët saách úã Ucraina bõ mùæc trong nhûäng traách nhiïåm chöìng cheáo
5.3 Hêìu hïët caác haäng àaánh giaá laâ dõch vuå chñnh phuã rêët keám, song möåt söë dõch vuå àûúåc àaánh giaá töët hún
caác dõch vuå khaác
5.4 Ba chiïën lûúåc caãi thiïån viïåc phên phaát dõch vuå cuãa chñnh phuã
5.5 Tuyïín möå vaâ àïì baåt theo phêím chêët xûáng àaáng giuáp caãi thiïån nùng lûåc cuãa böå maáy viïn chûác
5.6 Viïåc thiïëu cú chïë àïì cao phêím chêët xûáng àaáng vaâ tònh traång traã lûúng thêëp trong böå maáy viïn chûác
cuãa Philippin àaä laâm giaãm nùng lûåc
5.7 Taåi chêu Phi, khi maâ söë ngûúâi laâm trong khu vûåc nhaâ nûúác tùng thò mûác lûúng giaãm
6. 1 Mûác àöå tham nhuäng cao vaâ khoá dûå àoaán laâm phûúng haåi àïën àêìu tû
6.2 Möåt söë nhên töë ài keâm vúái tham nhuäng
MUÅC LUÅC 7
7.1 Thïë giúái àaä trúã nïn dên chuã hún nhiïìu tûâ nùm 1980
7.2 Nhûäng töí chûác úã àiïím giao nhau cuãa nhaâ nûúác, thõ trûúâng vaâ xaä höåi dên sûå
7.3 Nhûäng quy tùæc cai trõ theo chiïìu doåc vaâ nhûäng biïån phaáp khuyïën khñch theo chiïìu ngang hònh thaânh
nùng lûåc cuãa chñnh quyïìn àõa phûúng
8.1 Nhiïìu nûúác àang núái loãng nhûäng kiïìm chïë vïì vöën quöëc tïë
8.2 Nhûäng doâng ngûúâi tyå naån traân ngêåp chêu Phi, chêu AÁ vaâ chêu Êu
8.3 Nhûäng chñnh saách khöng töët triïåt tiïu taác àöång cuãa viïån trúå
9.1 Nhûäng cöng nhên giaâ hún seä mêët quyïìn lúåi trong viïåc caãi caách caác khoaãn trúå cêëp hûu trñ, coân nhûäng
cöng nhên treã seä giaânh àûúåc quyïìn lúåi
9.2 Nhiïìu quyïìn phuã quyïët giuáp nhaâ nûúác chöëng laåi aáp lûåc àoâi múã röång phuác lúåi
BAÃNG
1.1 Caác chûác nùng cuãa nhaâ nûúác
3.1 Baão hiïím xaä höåi, trúå giuáp xaä höåi vaâ caác chûúng trònh daânh cho ngûúâi ngheâo úã caác nûúác àang phaát triïín:
nhûäng àùåc àiïím vaâ baâi hoåc
3.2 Núå lûúng hûu êín úã caác nûúác choån loåc
4.1 Ûúác tñnh vïì lúåi ñch phuác lúåi tûâ viïåc phi àiïìu tiïët úã Myä (tyã USD)
4.2 Möåt loaåt kinh nghiïåm thïí chïë
5.1 Nhûäng cú chïë nhùçm phên phaát dõch vuå
7.1 Nhûäng thay àöíi trong taâi chñnh cuãa nhûäng chñnh quyïìn cêëp dûúái quöëc gia úã möåt söë nûúác choån loåc
7.2 Nhûäng àùåc àiïím vïì cêìu vaâ cung cuãa nhûäng haâng hoaá cöng cöång cêëp quöëc gia vaâ cêëp àõa phûúng
7.3 Nhûäng phên cöng coá thïí coá vïì thuïë vaâ chñ tiïu cho caác cêëp chñnh quyïìn
7.4 Nhûäng nguyïn tùæc vaâ nhûäng caách laâm töët nhêët trong xêy dûång kïë hoaåch taâi trúå
7.5 Chiïën lûúåc phên cêëp phuâ húåp vúái nùng lûåc cuãa chñnh quyïìn
9.1 Sûå sùæp xïëp caác nhoám coá quyïìn lúåi, nhûäng caái giaá phaãi traã vïì mùåt chñnh trõ vaâ viïåc àõnh ra caác bûúác
chiïën thuêåt vïì caãi caách theo loaåi caãi caách
9.2 Hiïåu quaã dûå tñnh thu àûúåc tûã nhûäng ngaânh dõch vuå cöng cöång àûúåc tû nhên hoaá úã aáchentina
9.3 Nhûäng caãi caách thuöåc thïë hïå thûá nhêët vaâ thïë hïå thûá hai
Àõnh nghôa vaâ chuá thñch dûä kiïån têåp trung, ngoaåi trûâ nhûäng lônh vûåc yïu cêìu thïí hiïån theo
caách khaác.
Caác nûúác àûúåc àûa vaâo trong caác nhoám vuâng vaâ nhoám
thu nhêåp àûúåc sûã duång trong baáo caáo naây (trûâ caác nhoám Caác dûä liïåu coá sûã duång àún võ àöla laâ àöla Myä theo
daânh cho khaão saát khu vûåc tû nhên) àïìu àûúåc ghi vaâo hiïån giaá, ngoaåi trûâ nhûäng núi yïu cêìu xaác àõnh theo caách
caác baãng Phên loaåi caác nïìn kinh tïë úã cuöëi cuãa phêìn Nhûäng khaác.
chó söë choån loåc vïì tònh hònh phaát triïín thïë giúái. Nhûäng
Tyã coá nghôa laâ 1.000 triïåu.
phên loaåi thu nhêåp dûåa vaâo GNP bònh quên àêìu ngûúâi;
phûúng phaáp tiïëp cêån àöëi vúái nhûäng phên loaåi vïì thu nhêåp
Nhûäng chûä viïët tùæt sau àûúåc sûã duång:
trong Baáo caáo àûúåc nïu trong phêìn Giúái thiïåu nhûäng chó
CEE: Trung vaâ Àöng Êu
söë vïì tònh hònh phaát triïín thïë giúái. Nhûäng bònh quên nhoám
thïí hiïån trong caác biïíu vaâ baãng laâ nhûäng bònh quên chûa CIS: Cöång àöìng caác Quöëc gia àöåc lêåp
tñnh troång söë cuãa caác nûúác trong nhoám, ngoaåi trûâ trong
GDP: Töíng saãn phêím quöëc nöåi
nhûäng lônh vûåc yïu cêìu thïí hiïån theo caác khaác.
GNP:Töíng saãn phêím quöëc dên
Viïån Ngên haâng Thïë giúái sûã duång tûâ “caác nûúác” àïí IMF:Quô tiïìn tïå quöëc tïë
chó caác nïìn kinh tïë khöng hïì mang haâm yá quyïët àõnh vïì
NGO:Töí chûác phi chñnh phuã
àõa võ phaáp lyá cuãa möåt laänh thöí. Caác söë thöëng kï àûúåc
OECD:Töí chûác húåp taác vaâ phaát triïín kinh tïë
baáo caáo cho “caác nûúác àang phaát triïín” bao göìm caã nhûäng
nûúác àang trong giai àoaån chuyïín àöíi tûâ chïë àöå kïë hoaåch PPP:Ngang giaá sûác mua
8 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
TÖÍNG QUAÁT
TRÏN KHÙÆP THÏË GIÚÁI NGAÂY NAY, NHAÂ NÛÚÁC meä cuãa caác tònh traång khêín cêëp vïì nhên àaåo úã
ÀANG LAÂ VÊËN ÀÏÌ CÊÌN PHAÃI ÀÛÚÅC XEM XEÁT möåt vaâi núi trïn thïë giúái.
ÀÏËN. Nhûäng diïîn biïën sêu röång vaâ to lúán cuãa kinh
Baáo caáo naây chó ra rùçng nhên töë quyïët àõnh àûáng
tïë thïë giúái àoâi hoãi chuáng ta phaãi nhòn laåi nhûäng vêën
àùçng sau nhûäng diïîn biïën tûúng phaãn nhau naây laâ
àïì cùn baãn vïì nhaâ nûúác: nhaâ nûúác nïn coá vai troâ gò,
tñnh hiïåu lûåc cuãa nhaâ nûúác. Möåt nhaâ nûúác coá hiïåu lûåc
nhaâ nûúác coá thïí laâm gò vaâ khöng thïí laâm gò vaâ laâm
laâ nhên töë thiïët yïëu cho viïåc cung cêëp caác haâng hoaá
thïë naâo laâ töët nhêët.
vaâ dõch vuå cuäng nhû caác quy àõnh vaâ thïí chïë cho
Nùm mûúi nùm qua àaä chó cho chuáng ta möåt pheáp caác thõ trûúâng phaát triïín maånh meä vaâ con ngûúâi
caách roä raâng têët caã nhûäng lúåi ñch vaâ haån chïë trong coá àúâi söëng khoeã maånh hún, haånh phuác hún. Nïëu
hoaåt àöång cuãa nhaâ nûúác, àùåc biïåt laâ trong viïåc thuác khöng coá noá, sûå phaát triïín bïìn vûäng caã vïì mùåt kinh
àêíy phaát triïín. Caác chñnh phuã àaä giuáp coá nhûäng caãi tïë vaâ xaä höåi laâ khöng thïí coá àûúåc. Nùm mûúi nùm vïì
thiïån to lúán vïì giaáo duåc vaâ chùm soác sûác khoeã cuäng trûúác, nhiïìu ngûúâi cuäng noái nhûäng àiïìu gêìn giöëng
nhû giaãm sûå bêët bònh àùèng trong xaä höåi. Tuy nhiïn, nhû vêåy, nhûng höìi àoá hoå coá yá noái laâ sûå phaát triïín
caác hoaåt àöång cuãa chñnh phuã cuäng àaä dêîn àïën möåt söë phaãi do nhaâ nûúác taåo ra. Thöng àiïåp cuãa kinh nghiïåm
kïët quaã àaáng buöìn. Vaâ ngay caã khi trûúác kia chñnh kïí tûâ sau àoá laåi khaác hùèn: nhaâ nûúác àoáng vai troâ
phuã àaä laâm töët cöng viïåc cuãa mònh, thò nhiïìu ngûúâi trung têm trong phaát triïín kinh tïë vaâ xaä höåi, khöng
lo ngaåi rùçng chñnh phuã seä khöng thïí thñch ûáng vúái phaãi vúái tû caách laâ möåt ngûúâi trûåc tiïëp taåo ra sûå tùng
caác nhu cêìu ngaây caâng tùng cuãa möåt nïìn kinh tïë thïë
trûúãng, maâ laâ möåt àöëi taác, laâ chêët xuác taác vaâ laâ ngûúâi
giúái àang trong quaá trònh toaân cêìu hoaá.
taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho sûå tùng trûúãng àoá.
Coá rêët nhiïìu möëi lo ngaåi vaâ nhûäng vêën àïì múái
Coá sûå khaác nhau to lúán giûäa nhûäng nhên töë taåo
rêët khaác nhau vïì vai troâ cuãa nhaâ nûúác, song böën diïîn
nïn möåt nhaâ nûúác hiïåu lûåc giûäa caác nûúác úã caác giai
biïën múái àêy àaä laâm cho chuáng àùåc biïåt trúã nïn bûác
àoaån phaát triïín khaác nhau. Àiïìu coá hiïåu lûåc úã Haâ lan
xuác:
hay Niu Dilún, chùèng haån, chûa chùæc àaä coá hiïåu lûåc úã
Nïpan. Thêåm chñ giûäa caác nûúác coá cuâng mûác thu nhêåp,
• Sûå suåp àöí cuãa caác nïìn kinh tïë kiïím soaát vaâ mïånh
thò sûå khaác nhau vïì diïån tñch, thaânh phêìn dên töåc,
lïånh úã Liïn Xö cuä vaâ Trung vaâ Àöng Êu.
vùn hoaá vaâ hïå thöëng chñnh trõ laâm cho möîi nhaâ nûúác
• Sûå khuãng hoaãng taâi chñnh cuãa caác nhaâ nûúác phuác mang daáng veã riïng cuãa noá. Nhûng tñnh hïët sûác àa
lúåi úã hêìu hïët caác nûúác cöng nghiïåp. daång naây seä laâm phong phuá thïm àiïìu tra cuãa baáo
caáo naây vïì viïåc taåi sao vaâ bùçng caách naâo möåt söë nhaâ
• Vai troâ quan troång cuãa nhaâ nûúác trong caác nïìn
nûúác laâm töët hún caác nhaâ nûúác khaác trong viïåc duy
kinh tïë “thêìn kyâ” úã Àöng AÁ.
trò sûå phaát triïín, xoáa boã ngheâo naân vaâ thñch ûáng vúái
sûå thay àöíi.
• Sûå suåp àöí cuãa caác nhaâ nûúác vaâ sûå buâng nöí maånh
TÖÍNG QUAÁT 9
Tû duy laåi vïì nhaâ nûúác trïn toaân thïë giúái naây cuäng àaä chuyïín sûå chuá troång tûâ söë lûúång sang
chêët lûúång, tûâ quy mö to lúán cuãa nhaâ nûúác vaâ phaåm
Thïë giúái àang thay àöíi vaâ cuâng vúái àoá, nhûäng yá tûúãng vi can thiïåp cuãa nhaâ nûúác sang tñnh hiïåu quaã trong
vïì vai troâ cuãa nhaâ nûúác trong phaát triïín kinh tïë vaâ viïåc àaáp ûáng caác nhu cêìu cuãa ngûúâi dên.
xaä höåi cuäng àang thay àöíi. Sûå têåp trung chuã yïëu ngaây
nay àïën vai troâ cuãa nhaâ nûúác gúåi nhúá laåi möåt kyã Giöëng nhû trong nhûäng nùm 1940, sûå têåp trung
nguyïn trûúác, khi maâ thïë giúái vûâa nöíi lïn tûâ nhûäng àûúåc lùåp laåi ngaây nay vïì vai troâ cuãa nhaâ nûúác bùæt
taân phaá cuãa Chiïën tranh thïë giúái thûá hai vaâ phêìn lúán nguöìn tûâ nhûäng diïîn biïën rêët quan troång trong nïìn
caác nûúác àang phaát triïín vûâa múái giaânh àûúåc àöåc kinh tïë toaân cêìu àaä laâm thay àöíi vïì cú baãn möi trûúâng
lêåp. Khi àoá, sûå phaát triïín dûúâng nhû laâ möåt thaách hoaåt àöång cuãa nhaâ nûúác. Sûå höåi nhêåp toaân cêìu cuãa
thûác coá thïí vûúåt qua àûúåc dïî daâng vaâ phêìn lúán chó caác nïìn kinh tïë àaä thu heåp phaåm vi cuãa caách ûáng xûã
mang tñnh kyä thuêåt. Nhûäng cöë vêën vaâ chuyïn gia kyä àöåc àoaán tuyâ tiïån. Caác biïíu thuïë, quy àõnh àêìu tû vaâ
thuêåt töët seä thaão ra caác chñnh saách töët, vaâ sau àoá caác
chñnh phuã töët seä thûåc hiïån chuáng àïí coá möåt xaä höåi
Biïíu àöì 1
töët. Sûå can thiïåp do nhaâ nûúác dêîn dùæt àaä nhêën maånh
Nhaâ nûúác àaä phaát triïín úã moåi núi
vaâo nhûäng thêët baåi cuãa thõ trûúâng vaâ trao cho nhaâ
nûúác vai troâ trung têm trong viïåc hiïåu chónh nhûäng
thêët baåi naây. Nhûng nhûäng nhêån thûác thïí chïë tiïìm
êín trong thïë giúái quan naây, nhû têët caã chuáng ta àïìu
nhêån thûác roä ngaây nay, laâ quaá àún giaãn. Sûå linh hoaåt
trong viïåc thûåc hiïån caác chñnh saách do caác nhaâ kyä trõ
lêåp ra àûúåc àùåt úã võ trñ cao quyá. Viïåc thûåc hiïån tinh
thêìn traách nhiïåm thöng qua nhûäng kiïím tra vaâ cên
àöëi àûúåc coi nhû viïåc laâm trúã ngaåi.
Taåi möåt vaâi nûúác, thûåc ra nhûäng cöng viïåc àaä
tiïën triïín ñt nhiïìu nhû caác nhaâ kyä trõ mong àúåi. Song
úã nhiïìu nûúác, hêåu quaã cuãa nhûäng chñnh saách laåi rêët
khaác nhau. Caác chñnh phuã àaä bùæt tay thûåc hiïån nhûäng
kïë hoaåch kyâ cuåc. Caác nhaâ àêìu tû tû nhên, do thiïëu
loâng tin vaâo caác chñnh saách cöng cöång vaâ sûå kiïn àõnh
cuãa caác nhaâ laänh àaåo, àaä ngêìn ngaåi àêìu tû. Caác nhaâ
laänh àaåo àêìy quyïìn lûåc àaä coá nhûäng haânh vi chuyïn
quyïìn, àöåc àoaán. Tham nhuäng àaä trúã thaânh möåt naån
dõch. Phaát triïín chûäng laåi, coân ngheâo àoái thò vêîn töìn
taåi.
Trong thïë kyã qua, quy mö vaâ phaåm vi cuãa chñnh
quyïìn àaä múã röång rêët lúán, nhêët laâ úã caác nûúác cöng
nghiïåp (Biïíu àöì I). Sûå múã röång trong thúâi kyâ trûúác
Chiïën tranh thïë giúái thûá hai àûúåc thuác àêíy búãi nhiïìu
nhên töë, trong àoá coá sûå cêìn thiïët phaãi xûã trñ sûå thiïåt
haåi nùång nïì àöëi vúái caác hïå thöëng kinh tïë vaâ xaä höåi do
Àaåi suy thoaái gêy ra. Niïìm tin hêåu chiïën vaâo chñnh
phuã àaä nuöi dûúäng nhûäng nhu cêìu àoâi chñnh phuã
phaãi laâm nhiïìu hún nûäa. Caác nïìn kinh tïë cöng nghiïåp
àaä múã röång nhaâ nûúác phuác lúåi vaâ phêìn lúán thïë giúái
àang phaát triïín àaä theo àuöíi nhûäng chiïën lûúåc phaát
triïín do nhaâ nûúác chi phöëi. Kïët quaã laâ sûå múã röång
ghï gúám quy mö vaâ phaåm vi cuãa chñnh quyïìn trïn
Ghi chuá: Dûä liïåu cho caác nûúác OECD daânh cho chñnh phuã trung
phaåm vi thïë giúái. Chi tiïu nhaâ nûúác giúâ àêy hêìu nhû
ûúng vaâ chñnh quyïìn àõa phûúng bao göìm caã chi tiïu cho an ninh
chiïëm túái möåt nûãa töíng thu nhêåp úã caác nûúác cöng hxaä höåi. Xem Chuá thñch kyä thuêåt àïí biïët thïm chi tiïët. Nguöìn:
nghiïåp vaâ khoaãng möåt phêìn tû úã caác nûúác àang phaát Tanzi vaâ Schuknecht 1995; OECD, caác nùm khaác nhau; IMF, caác
triïín. Nhûng chñnh sûå tùng aãnh hûúãng cuãa nhaâ nûúác nùm khaác nhau (b).
10 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
chñnh saách kinh tïë phaãi thñch ûáng hún bao giúâ hïët vúái nhaâ nûúác cuäng hïët sûác khaác nhau. Vò vêåy, baáo caáo
nhûäng thöng söë cuãa möåt nïìn kinh tïë thïë giúái àaä àûúåc naây àuáng ra chó taåo möåt khuön khöí röång lúán àïí giaãi
toaân cêìu hoaá. Sûå thay àöíi cöng nghïå àaä múã ra nhûäng quyïët vêën àïì vïì tñnh hiïåu quaã cuãa nhaâ nûúác trïn
cú höåi múái cho viïåc phên taách caác dõch vuå vaâ cho pheáp khùæp thïë giúái. Noá chó ra möåt söë caách thûác àïí thu heåp
caác thõ trûúâng coá vai troâ lúán hún. Nhûäng thay àöíi naây khoaãng caách ngaây caâng tùng giûäa caác yïu cêìu àöëi vúái
cuäng coá nghôa laâ phaãi coá nhûäng vai troâ múái vaâ khaác nhaâ nûúác vaâ khaã nùng cuãa caác nhaâ nûúác àïí àaáp ûáng
biïåt cho chñnh quyïìn, khöng coân laâ möåt ngûúâi cung caác yïu cêìu àoá. Laâm cho caác xaä höåi chêëp nhêån möåt sûå
ûáng àún àöåc, maâ laâ möåt ngûúâi taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi àõnh nghôa laåi vïì traách nhiïåm cuãa nhaâ nûúác seä laâ
vaâ laâ ngûúâi àiïìu phöëi. Caác nhaâ nûúác àaä gùåp phaãi sûác möåt phêìn cuãa giaãi phaáp naây. Àiïìu naây seä bao göìm
eáp ngay caã khi maâ caác chñnh quyïìn trûúác kia àaä coá veã möåt sûå lûåa choån chiïën lûúåc vïì caác haânh àöång têåp thïí
hoaåt àöång töët. Nhiïìu nûúác cöng nghiïåp àaä phaãi vêåt maâ caác nhaâ nûúác seä cöë gùæng thuác àêíy, cöång vúái nhûäng
löån vúái nhaâ nûúác phuác lúåi maâ giúâ àêy àaä trúã nïn quaá nöî lûåc lúán hún àïí truát boã gaánh nùång trïn vai nhaâ
cöìng kïình vaâ phaãi coá nhûäng lûåa choån rêët khoá khùn nûúác bùçng caách àûa caác cöng dên vaâ cöång àöìng tham
vïì nhûäng dõch vuå vaâ lúåi ñch maâ moåi ngûúâi tröng àúåi gia vaâo viïåc cung cêëp nhûäng haâng hoaá têåp thïí cú baãn.
chñnh phuã cung cêëp. Caác thõ trûúâng - trong nûúác vaâ
Thïë nhûng, thu heåp hay giaãm nheå vai troâ cuãa
toaân cêìu - vaâ nhûäng cöng dên bûåc böåi trûúác caác yïëu
nhaâ nûúác coá thïí khöng phaãi laâ muåc tiïu cuãa sûå nghiïåp
keám cuãa nhaâ nûúác àaä thöng qua nhûng töí chûác dên
caãi caách. Thêåm chñ nïëu coá sûå choån loåc lúán hún vaâ sûå
chñnh vaâ phi chñnh phuã àoâi coá àûúåc sûå minh baåch
nhúâ cêåy lúán hún vaâo xaä höåi cöng dên vaâ caác haäng tû
trong hoaåt àöång cuãa chñnh phuã vaâ coá nhûäng thay àöíi
nhên thò viïåc àaáp ûáng möåt loaåt röång lúán nhûäng nhu
khaác nûäa nhùçm cuãng cöë nùng lûåc cuãa nhaâ nûúác, tûâ àoá
cêìu chung möåt caách coá hiïåu quaã hún seä vêîn cûá coá
àaáp ûáng caác muåc tiïu àïì ra.
nghôa laâ laâm cho caác thïí chïë trung têm cuãa nhaâ nûúác
Sûå lúán tiïëng àoâi coá hiïåu quaã hún nûäa trong caác hoaåt àöång töët hún. Àïí phuác lúåi con ngûúâi àûúåc nêng
hoaåt àöång cuãa chñnh phuã àaä lïn àïën mûác àöå khuãng cao, nùng lûåc cuãa nhaâ nûúác - àûúåc xaác àõnh nhû khaã
hoaãng úã nhiïìu nûúác àang phaát triïín, núi maâ nhaâ nûúác nùng thûåc hiïån vaâ thuác àêíy caác hoaåt àöång têåp thïí
àaä khöng thïí cung cêëp àûúåc nhûäng haâng hoaá cöng möåt caách coá hiïåu quaã - cêìn phaãi àûúåc tùng cûúâng.
cöång cú baãn nhû quyïìn súã hûäu, àûúâng saá, y tïë cú baãn
Thöng àiïåp cú baãn naây àûúåc thïí hiïån thaânh möåt
vaâ giaáo duåc. Taåi nhûäng nûúác naây coá möåt voâng luêín
chiïën lûúåc hai phêìn nhùçm laâm cho moåi nhaâ nûúác trúã
quêín: ngûúâi dên vaâ caác doanh nghiïåp phaãn ûáng trûúác
thaânh àöëi taác àaáng tin cêåy hún, coá hiïåu quaã hún trong
caác dõch vuå cöng cöång àang ngaây möåt xêëu ài bùçng
sûå nghiïåp phaát triïín cuãa àêët nûúác mònh:
caách traánh àoáng thuïë vaâ àiïìu naây laâm cho caác dõch
vuå laåi caâng trúã nïn töìi tïå hún. ÚÃ Liïn Xö cuä, Trung vaâ
• Laâm cho vai troâ cuãa nhaâ nûúác tûúng xûáng vúái
Àöng Êu, chñnh thêët baåi daâi haån cuãa nhaâ nûúác trong
nùng lûåc cuãa noá laâ nhên töë àêìu tiïn trong chiïën
thûåc hiïån nhûäng lúâi hûáa cuãa mònh laâ nguyïn nhên
lûúåc naây. Khi maâ nùng lûåc cuãa nhaâ nûúác yïëu
dêîn àïën kïët cuåc suåp àöí cuãa nhaâ nûúác. Nhûng sûå suåp
keám, viïåc nhaâ nûúác can thiïåp nhû thïë naâo vaâ
àöí cuãa viïåc kïë hoaåch hoaá têåp trung naây cuäng taåo ra
can thiïåp vaâo àêu laâ àiïìu phaãi àûúåc àõnh giaá
nhûäng vêën àïì cuãa riïng noá. Trong khoaãng tröëng do
cêín thêån. Nhiïìu nhaâ nûúác cöë gùæng laâm nhiïìu
noá taåo ra, ngûúâi dên àöi khi khöng coá àûúåc nhûng
maâ coá rêët ñt nguöìn taâi chñnh vaâ nùng lûåc, vaâ
haâng hoaá cöng cöång cú baãn nhû phaáp luêåt vaâ trêåt tûå.
thûúâng dêîn àïën lúåi bêët cêåp haåi. Têåp trung maånh
ÚÃ mûác àöå giúái haån, nhû úã Apganixtan, Libïria vaâ
hún vaâo nhûäng vêën àïì nïìn taãng seä caãi thiïån tñnh
Xömali, nhaâ nûúác àöi khi àaä hoaân toaân vuån naát, àïí
hiïåu quaã (Höåp 1). Nhûng vêën àïì úã àêy khöng
cho caác caá nhên vaâ caác cú quan quöëc tïë tuyïåt voång
phaãi laâ choån nïn laâm gò vaâ khöng nïn laâm gò,
nhùåt nhaånh nhûäng maãnh vuån.
maâ coân caã laâ nïn laâm nhû thïë naâo nûäa.
• Thïë nhûng nùng lûåc khöng phaãi laâ do söë mïånh
Chiïën lûúåc hai phêìn
sùæp àùåt. Vò vêåy, nhên töë thûá hai cuãa chiïën lûúåc
Laâm caách naâo àïë chuáng ta coá thïí xuyïn qua àûúåc múá naây laâ nêng cao nùng lûåc cuãa nhaâ nûúác bùçng
höîn àöån caác vêën àïì vaâ sûác eáp maâ giúâ àêy caác nhaâ caách cuãng cöë laåi caác thïí chïë cöng cöång. Àiïìu naây
nûúác trïn thïë giúái àang gùåp phaãi? Khöng coá möåt cöng coá nghôa laâ vaåch ra nhûäng quy tùæc vaâ kiïìm chïë
thûác chung phuâ húåp vúái têët caã nhùçm coá àûúåc möåt nhaâ coá hiïåu quaã nhùçm kiïím soaát caác hoaåt àöång àöåc
nûúác hoaåt àöång coá hiïåu quaã àûúåc khuyïën nghõ úã àêy. àoaán cuãa nhaâ nûúác vaâ àêëu tranh chöëng tïå tham
Phaåm vi nhûäng khaác biïåt giûäa caác nhaâ nûúác laâ vö nhuäng cöë thuã. Àiïìu àoá coá nghôa laâ àûa caác thïí
cuâng to lúán cuäng nhû nhûäng xuêët phaát àiïím cuãa caác chïë nhaâ nûúác vaâo cuöåc caånh tranh maånh meä hún
TÖÍNG QUAÁT 11
dên, àûa chñnh quyïìn laåi gêìn hún vúái ngûúâi dên
Höåp 1
thöng qua sûå tham gia cuãa dên vaâ sûå phi têåp
Chùång àûúâng ài àïën möåt nhaâ nûúác coá hiïåu quaã hún
trung hoaá röång raäi hún. Nhû vêåy, baáo caáo naây
khöng chó hûúáng sûå chuá yá vaâo viïåc nhêën maånh
Möåt nhaâ nûúác coá nùng lûåc hún coá thïí laâ möåt nhaâ nûúác coá
trúã laåi vai troâ cuãa nhaâ nûúác, maâ coân chó ra caách
hiïåu quaã hún, nhûng hiïåu quaã vaâ nùng lûåc khöng phaãi laâ
thûác caác nûúác coá thïí bùæt àêìu möåt quaá trònh xêy
cuâng möåt sûå viïåc. Nùng lûåc, trong trûúâng húåp aáp duång
dûång laåi nùng lûåc nhaâ nûúác.
cho caác nhaâ nûúác laâ khaã nùng theo àuöíi vaâ thuác àêëy caác
haânh àöång chung möåt caách coá hiïåu quaã - nhû luêåt phaáp
vaâ trêåt tûå, y tïë cöng cöång vaâ cú súã haå têìng cú baãn; hiïåu
Laâm cho vai troâ phuâ húåp vúái nùng lûåc
quaã laâ kïët quaã cuãa viïåc sûã duång nùng lûåc àoá àïí àaáp ûáng
nhu cêìu xaä höåi àöëi vúái nhûäng haâng hoaá naây. Möåt nhaâ
Laâm cho vai troâ tûúng xûáng vúái nùng lûåc khöng phaãi
nûúác coá thïí coá nùng lûåc nhûng khöng coá hiïåu quaã lùæm
laâ möåt thöng àiïåp àún giaãn vïì phaá boã nhaâ nûúác. Trong
nïëu nhû nùng lûåc àoá khöng àûúåc sûã duång vò lúåi ñch cuãa
möåt söë lônh vûåc, rêët cêìn thiïët phaãi coá sûå têåp trung
xaä höåi.
nhiïìu hún àïí nêng cao tñnh hiïåu quaã: choån laâm gò vaâ
Con àûúâng ài àïën möåt nhaâ nûúác coá hiïåu quaã hún, khöng laâm gò laâ vö cuâng quan troång. Tuy nhiïn, àiïìu
mùåc duâ khöng theo àûúâng thùèng, nhûng nhêët àõnh phaãi
naây cuäng keáo theo viïåc choån caách tiïën haânh sûå viïåc
chia laâm hai giai àoaån. Thûá nhêët, nhaâ nûúác phaãi hûúáng
nhû thïë naâo - laâm thïë naâo àïí phên phöëi caác dõch vuå
tiïu àiïím nùng lûåc maâ mònh coá vaâo nhûäng nhiïåm vuå coá
cú baãn, cung cêëp cú súã haå têìng, àiïìu tiïët nïìn kinh tïë
thïí laâm àûúåc vaâ phaãi tiïën haânh. Khi laâm àiïìu naây, nhaâ
- chûá khöng chó laâ coá nïn laâm chuáng hay khöng. Coá
nûúác sau àoá coá thïí têåp trung vaâo xêy dûång thïm nùng lûåc
rêët nhiïìu sûå lûåa choån úã àêy vaâ chuáng phaãi thñch húåp
cho mònh: Nhû biïíu àöì dûúái àêy minh hoaå, caác nûúác úã
Vuâng I theo àuöíi rêët nhiïìu hoaåt àöång möåt caách khöng xaác vúái hoaân caãnh cuãa möîi nûúác.
àõnh roä tiïu àiïím, mùåc duâ nùng lûåc cuãa nhaâ nûúác rêët ñt, vaâ
nhûäng nöî lûåc cuãa caác nûúác naây toã ra khöng coá hiïåu quaã.
Cöng viïåc àêìu tiïn cuãa caác nhaâ nûúác: thûåc hiïån àuáng
Tuy nhiïn caác nûúác khöng thïí chuyïín àïën VuângIII trong
nhûäng vêën àïì cú baãn
möåt súám möåt chiïìu - xêy dûång nùng lûåc àoâi hoãi phaãi coá
thúâi gian. Con àûúâng ài àïën coá hiïåu quaã lúán hún, àêìu tiïn
Nùm nhiïåm vuå cú baãn nùçm úã trung têm sûá mïånh cuãa
laâ, cêìn phaãi ài qua viïåc têåp trung giaãi quyïët nhûäng nhiïåm
moåi chñnh phuã maâ nïëu khöng coá chuáng thò sûå phaát
vuå cú baãn vaâ nêng cao nùng lûåc haån chïë cuãa nhaâ nûúác
triïín bïìn vûäng, coá sûå cuâng chia seã vaâ giaãm ngheâo
thöng qua húåp taác vúái giúái kinh doanh vaâ xaä höåi cöng dên
(VuângII). Caác nûúác coá thïí tiïën dêìn àïën Vuâng III bùçng khöí laâ khöng thïí coá àûúåc:
caách cuâng vúái thúâi gian tùng cûúâng nùng lûåc cuãa mònh.
• Thiïët lêåp möåt cú súã phaáp luêåt
• Duy trò möåt möi trûúâng chñnh saách khöng lïåch
laåc, kïí caã sûå öín àõnh kinh tïë vô mö
• Àêìu tû vaâo caác dõch vuå xaä höåi cú baãn vaâ cú súã haå
têìng cú baãn
• Baão vïå nhoám ngûúâi dïî bõ töín thûúng
• Baão vïå möi trûúâng
Mùåc duâ têìm quan troång cuãa caác nhiïåm vuå cú
baãn naây àaä tûâ lêu àûúåc chêëp nhêån röång raäi, song àaä
xuêët hiïån möåt söë nhêån thûác sêu sùæc múái vïì sûå hoaâ
tröån thñch húåp giûäa thõ trûúâng vúái caác hoaåt àöång cuãa
chñnh phuã trong viïåc thûåc hiïån chuáng. Àiïìu quan
troång nhêët maâ chuáng ta thêëy hiïån nay laâ thõ trûúâng
vaâ chñnh phuã böí sung cho nhau: nhaâ nûúác laâ nhên töë
nûäa nhùçm tùng cûúâng tñnh hiïåu lûåc cuãa nhaâ
thiïët yïëu cho viïåc àùåt ra nhûäng cú súã thïí chïë thñch
nûúác. Àiïìu àoá coá nghôa laâ tùng cûúâng kïët quaã
húåp cho thõ trûúâng. Vaâ sûå tñn nhiïåm cuãa chñnh phuã -
hoaåt àöång cuãa caác thïí chïë nhaâ nûúác, caãi thiïån
sûå roä raâng minh baåch coá thïí dûå àoaán trûúác àûúåc trong
tiïìn lûúng vaâ caác biïån phaáp khuyïën khñch. Vaâ
nhûäng quy tùæc vaâ chñnh saách cuãa chñnh phuã vaâ sûå
àiïìu àoá coá nghôa laâ laâm cho nhaâ nûúác coá khaã
nhêët quaán trong aáp duång - coá thïí cuäng quan troång
nùng àaáp ûáng nhiïìu hún caác nhu cêìu cuãa ngûúâi
12 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
trong thu huát àêìu tû tû nhên khöng keám gò nöåi dung húåp àïë taåo ra caãi maâ baáo caáo naây àõnh nghôa laâ “höåi
cuãa nhûäng quy àõnh vaâ chñnh saách naây. chûáng thiïëu luêåt phaáp”. Caác thïí chïë nhaâ nûúác yïëu
keám vaâ àöåc àoaán thûúâng laâm trêìm troång thïm vêën
Möåt cuöåc khaão saát, àùåc biïåt àïí phuåc vuå cho baáo àïì naây bùçng thaái àöå cû xûã bêët àõnh vaâ thiïëu nhêët
caáo naây, vïì nhûäng nhaâ doanh nghiïåp trong nûúác quaán.Nhûäng haânh àöång nhû vêåy khöng nhûäng khöng
(chñnh thûác vaâ khöng chñnh thûác) úã 60 nûúác àaä khùèng höî trúå cho sûå tùng trûúãng cuãa caác thõ trûúâng, maâ traái
àõnh möåt àiïìu maâ têët caã chuáng ta cuäng àaä biïët àïën laåi coân phaá hoaåi sûå tñn nhiïåm cuãa Nhaâ nûúác vaâ phûúng
vúái tñnh caách giai thoaåi: nhiïìu nûúác thiïëu nhûäng cú haåi àïën sûå phaát triïín thõ trûúâng.
súã thïí chïë cú baãn cho phaát triïín thõ trûúâng (Höåp 2).
Mûác àöå töåi phaåm vaâ baåo lûåc caá nhên cao vaâ böå maáy tû Àïí laâm cho phaát triïín öín àõnh vaâ bïìn vûäng, Nhaâ
phaáp tuyâ tiïån khöng lûúâng trûúác àûúåc àaä cuâng kïët nûúác cêìn phaãi lûu têm àïën nhûäng nguyïn tùæc cú baãn
Höåp 2
Àöå tñn nhiïåm, àêìu tû vaâ tùng trûúãng
traái xaác àõnh cho möîi vuâng, taåo ra möåt chó baáo chung vïì
Möåt khaão saát vïì caác nhaâ doanh nghiïåp àõa phûúng úã 69
àöå àaáng tin cêåy cuãa khuön khöí thïí chïë (úã àêy caác nûúác
nûúác cho thêëy rùçng nhiïìu nhaâ nûúác àang thûåc hiïån nhûäng
OECD coá thu nhêåp cao àûúåc lêëy laâm chuêín) theo àaánh
chûác nùng noâng cöët cuãa mònh möåt caách keám coãi: chuáng
giaá cuãa caác nhaâ doanh nghiïåp tû nhên - chuáng ta goåi noá
khöng thïí àaãm baão àûúåc luêåt phaáp vaâ trêåt tûå, baão vïå taâi
laâ mûác àöå tñn nhiïåm. Hai maãng coân laåi cho thêëy rùçng möåt
saãn vaâ aáp duång nhûäng quy tùæc vaâ chñnh saách theo möåt
khi maâ nhûäng khaác biïåt trong thu nhêåp vaâ giaáo duåc, vaâ
caách öín àõnh. Caác nhaâ àêìu tû khöng coi caác nhaâ nûúác
nhûäng lïåch laåc chñnh saách àûúåc kiïím soaát thò seä coá möåt
naây laâ àaáng tin cêåy, vaâ do àoá tònh hònh tùng trûúãng vaâ
tûúng quan maånh meä giûäa àöå tñn nhiïåm cuãa caác nûúác vaâ
àêìu tû gùåp khoá khùn.
thaânh tñch tùng trûúãng vaâ àêìu tû cuãa chuáng. Mûác àöå tñn
Caác haäng àûúåc yïu cêìu xïëp möåt trong vaâi chó baáo nhiïåm àûúåc cùn cûá vaâo nhêån thûác cuãa caác nhaâ àêìu tû.
theo thang bêåc tûâ 1 (rêët coá vêën àïì) àïën 6 (khöng coá vêën Nhûng chñnh nhûäng nhêån thûác naây laâ nhûäng nhên töë quyïët
àïì gò). Trung bònh thò nhûäng cêu traã lúâi, nhû úã maãng bïn àõnh haânh vi àêìu tû.
Chó söë àöå tñn nhiïåm
Ghi chuá: Chó söë àöå tñn nhiïåm (maãng bïn traái) laâ chó söë sú lûúåc kïët húåp nhûäng thûúác ào úã Biïíu àöì 2.3. Möîi thanh (cöåt) nùçm úã hai baãng bïn
phaãi laâ söë trung bònh cho möåt nhoám caác nûúác. Caác hoaå hònh àûúåc xêy dûång trïn cú súã nhûäng thoaái triïín cho thúâi kyâ 1984-1993 cuãa tùng
trûúãng GDP (32 nûúác) vaâ àêìu tû (33 nûúác) trïn chó söë, kiïím tra vïì thu nhêåp, giaáo duåc vaâ meáo moá chñnh saách. Nam vaâ Àöng Nam AÁ vaâ Trung
Àöng vaâ Bùæc Phi laâ nhûäng nhoám maâ möîi bïn chó àaåi diïån cho 2 nïìn kinh tïë tiïu biïíu. Nguöìn: Nhûäng tñnh toaán cuãa àöåi nguä nhên viïn Ngên
haâng Thïë giúái coá sûã duång dûä liïåu tûâ cuöåc khaão saát khu vûåc tû nhên àûúåc tiïën haânh phuåc vuå cho Baáo caáo naây vaâ tûâ nhûäng taâi liïåu khoa hoåc
cú súã cuãa Brunetti, Kisunko vaâ Weder.
TÖÍNG QUAÁT 13
cuãa xaä höåi. Sûå thiïëu luêåt thûúâng coá liïn quan àïën caái • Khai thaác sûác maånh cuãa cöng luêån
caãm giaác bõ àêíy ra ngoaâi lïì noái lïn tiïëng noái cuãa hoå.
• Àiïìu chónh linh hoaåt hún
Caác chñnh saách cöng cöång coá thïí àaãm baão rùçng sûå
tùng trûúãng àûúåc chia seã cho têët caã moåi ngûúâi vaâ rùçng
• AÁp duång nhûäng cú chïë tûå àiïìu chónh
noá goáp phêìn vaâo viïåc giaãm ngheâo khöí vaâ bêët cöng.
Nhûng àiïìu naây chó coá thïí coá nïëu caác chñnh phuã àùåt • Lûåa choån nhûäng cöng cuå coá hiïåu quaã dûåa vaâo thõ
nhûäng nguyïn tùæc cú baãn lïn võ trñ cao trong danh trûúâng.
saách nhûäng ûu tiïn.
Vûúåt ra ngoaâi phaåm vi aãnh ûáng nguyïn tùæc cú
Caác chñnh saách vaâ chûúng trònh nhiïìu khi khöng baãn: nhaâ nûúác khöng cêìn thiïët laâ möåt ngûúâi cung
àûa àûúåc nhûäng nguöìn taâi nguyïn vaâ dõch vuå àïën ûáng àöåc nhêët.
vúái nhûäng ngûúâi cêìn chuáng hún caã. aãnh hûúãng chñnh
Coá sûå thûâa nhêån ngaây caâng tùng laâ úã nhiïìu nûúác, caác
trõ cuãa nhûäng ngûúâi giaâu coá h ún trong xaä höåi àöi khi
nhaâ cung cêëp cöng cöång àöåc quyïìn vïì haå têìng cú súã,
khiïën caác chñnh phuã phaãi chi tiïu hún gêëp nhiïìu lêìn
caác dõch vuå xaä höåi vaâ caác haâng hoaá vaâ dõch vuå khaác
cho nhûäng sinh viïn giaâu coá vaâ trung lûu úã caác trûúâng
chûa chùæc àaä laâm têët cöng viïåc cuãa mònh. Àöìng thúâi,
àaåi hoåc so vúái chi tiïu vaâo giaáo duåc cú súã cho àaåi böå
nhûäng àöíi múái vïì cöng nghïå vaâ töí chûác àaä taåo nhûäng
phêån dên chuáng vaâ vaâo hoåc böíng cho nhûäng ngûúâi
cú höåi múái cho caác nhaâ cung cêëp tû nhên caånh tranh
keám nhêëm khaá hún. Trong nhiïìu khu vûåc ngheâo àoái
trong nhûäng lônh vûåc maâ trûúác àêy chó giúái haån úã
vaâ bêët bònh àùèng thûúâng thiïn vïì caác nhoám sùæc töåc
khu vûåc nhaâ nûúác. Àïí têån duång nhûäng cú höåi múái
thiïíu söë hay phuå nûä, hay nhûäng khu vûåc àõa lyá “bõ boã
naây vaâ phên böí töët hún nùng lûåc ñt oãi cuãa khu vûåc
rúi”. Bõ àêíy ra ngoaâi lïì trong viïåc thaão luêån cöng cöång
cöng cöång, caác chñnh phuã àang bùæt àêìu taách viïåc cung
vaâ bõ loaåi khoãi sûå tham gia röång raäi hún vaâo nïìn kinh
cêëp taâi chñnh cho cú súã haå têìng vaâ caác dõch vuå ra khoãi
tïë vaâ xaä höåi, caác nhoám naây trúã thaânh maãnh àêët maâu
phaåm vi phên böí cuãa mònh vaâ thaáo rúâi nhûäng böå phêån
múä cho baåo lûåc vaâ bêët öín àõnh, baâi hoåc maâ nhiïìu núi
caånh tranh cuãa caác thõ trûúâng cöng ñch ra khoãi nhûäng
trïn thïë giúái àang ngaây caâng thêëm thña.
böå phêån àöåc quyïìn. Caác nhaâ caãi caách cuäng àang àûa
caác chûúng trònh riïng reä vïì baão hiïím xaä höåi, àûúåc
Caác chûúng trònh vaâ chñnh saách cöng cöång phaãi
vaåch ra àïí giaãi quyïët nhûäng vêën àïì vïì y tïë vaâ khöng
nhùçm khöng chó vaâo viïåc phên phaát sûå tùng trûúãng,
an toaân trong viïåc laâm, ra khoãi caác chûúng trònh vïì
maâ coân vaâo viïåc àaãm baão rùçng nhûäng lúåi ñch cuãa sûå
höî trúå xaä höåi, chó nhùçm giuáp àúä nhûäng ngûúâi ngheâo
tùng trûúãng lêëy thõ trûúâng laâm troång phaãi àûúåc chia
nhêët trong xaä höåi.
seã, àùåc biïåt laâ thöng qua àêìu tû vaâo giaáo duåc cú súã vaâ
y tïë. Chuáng cuäng phaãi àaãm baão rùçng moåi ngûúâi dên ÀÛÚNG ÀÊÌU VÚÁI TÒNH TRAÅNG MÊËT AN
àûúåc baão vïå chöëng laåi sûå mêët an toaân vïì vêåt chêët vaâ TOAÂN CUÃA HÖÅ GIA ÀÒNH. Ngaây nay, ngûúâi ta coá
vïì caá nhên con ngûúâi. ÚÃ àêu sûå ngheâo khoá vaâ viïåc thïí xaác lêåp roä raâng rùçng nhaâ nûúác coá thïí giuáp àúä caác
gaåt ra ngoaâi lïì vïì mùåt kinh tïë bùæt nguöìn tûâ nhûäng höå gia àònh àöëi phoá vúái möåt söë ruãi ro àöëi vúái sûå an
khaác biïåt vïì sùæc töåc vaâ xaä höåi, thò úã àoá caác chñnh saách toaân kinh tïë cuãa hoå: noá coá thïí baão àaãm chöëng laåi sûå
cêìn phaãi àûúåc chïë taác möåt caách thêån troång àïí khùæc thiïëu thöën luác tuöíi giaâ bùçng lûúng hûu, chöëng laåi bïånh
phuåc nhûäng khaác biïåt naây, nhû Malaixia vaâ Cöång têåt bùçng baão hiïím y tïë vaâ chöëng laåi tònh traång mêët
hoaâ Mörixú tûâng laâm. viïåc laâm bùçng baão hiïím thêët nghiïåp. Nhûng yá tûúãng
cho rùçng nhaâ nûúác möåt mònh phaãi àaãm àûúng gaánh
Àiïìu chónh cuãa chñnh phuã khöng chó laâ cêu traã nùång naây àang thay àöíi. Thêåm chñ úã nhiïìu nûúác cöng
lúâi duy nhêët cho sûå ö nhiïîm. Möåt böå cöng cuå göìm nghiïåp, nhaâ nûúác phuác lúåi cuäng àang àûúåc caãi caách.
ngaây caâng nhiïìu caác biïån phaáp kñch thñch saáng taåo Caác nïìn kinh tïë àang tröîi dêåy, tûâ Braxin àïën Trung
vaâ mïìm deão giúâ àêy àaä coá sùén àïí laâm cho nhûäng keã Quöëc, seä khöng thïí laâm theo ngay caã nhûäng phiïn
gêy ö nhiïîm loaåi trûâ haânh vi gêy ö nhiïîm cuãa mònh. baãn àaä bõ cùæt boã àaáng kïí cuãa hïå thöëng chêu Êu, àùåc
Mùåc duâ khöng coá möåt sûå thay thïë naâo cho nhûäng biïåt laâ àöëi vúái söë dên àang giaâ ài nhanh choáng cuãa
khuön khöí thïí chïë àiïìu chónh coá yá nghôa vaâ thöng nhûäng nûúác naây. Cêìn phaãi coá caác giaãi phaáp saáng taåo,
tin vïì möi trûúâng, song nhûäng cöng cuå múái naây, dûåa löi keáo sûå tham gia cuãa giúái doanh nghiïåp, giúái lao
vaâo sûå thuyïët phuåc, sûác eáp xaä höåi vaâ caác lûåc lûúång thõ àöång, caác höå gia àònh vaâ caác nhoám cöång àöìng, nhùçm
trûúâng àïí giuáp cho viïåc caãi thiïån möi trûúâng, coá thïí àaåt àûúåc sûå an toaân lúán hún vúái chi phñ thêëp hún.
thaânh cöng úã núi maâ sûå àiïìu tiïët khöng thïí laâm àûúåc. Àiïìu naây àùåc biïåt quan troång àöëi vúái nhûäng nûúác
Caác nûúác àang sûã duång nhûäng cöng cuå naây, vúái nhûäng àang phaát triïín chûa bùæt tay thûåc hiïån caác giaãi phaáp
kïët quaã àêìy hûáa heån, úã böën lônh vûåc: töën keám.
14 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
TIÏËN HAÂNH TÛ NHÊN HOAÁ. Nhûäng àiïìu tiïët
ÀIÏÌU TIÏËT COÁ HIÏÅU QUAÃ. Nhûäng hïå thöëng
àûúåc thiïët kïë kyä lûúäng vaâ caác saáng kiïën tñch cûåc khaác
àiïìu tiïët àûúåc thiïët kïë töët coá thïí giuáp caác xaä höåi taác
cuãa chñnh phuã coá thïí thuác àêíy sûå phaát triïín caác thõ
àöång àïën nhûäng kïët quaã cuãa thõ trûúâng àïí àaåt àûúåc
trûúâng. Tuy nhiïn, úã nhiïìu nûúác, àiïìu naây coá thïí àoâi
caác muåc tiïu cöng cöång. Sûå àiïìu tiïët coá thïí giuáp baão
hoãi thúâi gian, khi maâ saáng kiïën tû nhên vêîn bõ giûä
vïå khaách haâng, baão vïå cöng nhên vaâ baão vïå möi
laâm con tin cho di saãn cuãa nhûäng möëi quan hïå àöëi
trûúâng. Noá coá thïí thuác àêíy caånh tranh vaâ àöíi múái
khaáng giûäa nhaâ nûúác vaâ thõ trûúâng. Vaâ nhûäng doanh
trong khi kiïìm chïë viïåc laåm duång quyïìn lûåc àöåc
nghiïåp nhaâ nûúác àang hoaåt àöång keám hiïåu quaã laâm
quyïìn. Nhúâ coá nhûäng caãi caách àiïìu tiïët àûúåc àïì xûúáng
kiïåt quïå nùång nïì caác nguöìn taâi chñnh cuãa nhaâ nûúác.
vaâo àêìu nhûäng nùm 1980 maâ ngaânh viïîn thöng cuãa
Tû nhên hoaá àûa ra möåt giaãi phaáp hiïín nhiïn. Noái
Chilï àaä nhêån àûúåc àêìu tû lêu daâi cuãa khu vûåc tû
chung, núi àêu coá möåt möi trûúâng höî trúå cho phaát
nhên, nêng cao chêët lûúång dõch vuå vaâ sûå caånh tranh,
triïín khu vûåc tû nhên, thò núi àoá coá thïí dïî daâng baán
àöìng thúâi giaãm giaá sûã duång dõch vuå. Ngûúåc laåi, trûúác
ài nhûäng taâi saãn cuãa nhaâ nûúác hún. Caác nïìn kinh tïë
khi coá möåt söë saáng kiïën caãi caách múái àêy, sûå àiïìu tiïët
nhû Trung Quöëc, Haân Quöëc, Àaâi Loan vò vêåy àaä choån
sai lïåch chûác nùng àaä laâm cho ngaânh cöng nghiïåp
caách khöng phaãi daânh ûu tiïn haâng àêìu cho tû nhên
viïîn thöng Philippin maâ vöën tûâ lêu àaä thuöåc chïë àöå
hoaá, maâ laâ cho pheáp khu vûåc tû nhên phaát triïín xoay
súã hûäu tû nhên lêm vaâo tònh traång thiïëu àêìu tû. Kïët
quanh khu vûåc nhaâ nûúác. Tuy nhiïn, giaãi phaáp naây
quaã cuãa àiïìu naây thêåt àaáng buöìn vaâ thûúâng laâm cho
coá thïí khoá thûåc hiïån khi maâ gaánh nùång taâi chñnh cao
giaá dõch vuå tùng cao, laâm cho ngûúâi dên vaâ caác haäng
vaâ khi sûå coá mùåt cuãa nhûäng doanh nghiïåp nhaâ nûúác
khaác phaãi chõu chi phñ cao. Thûúâng thò viïåc sûã duång
hoaåt àöång keám hiïåu quaã caãn trúã viïåc cú cêëu laåi hïët
töët nhêët nhûäng phûúng phaáp lûåa choån múái àang nöíi
sûác cêìn thiïët toaân böå nïìn kinh tïë.
lïn àïí khu vûåc tû nhên thûåc hiïån cung cêëp cú súã haå
têìng vaâ caác dõch vuå xaä höåi cuäng seä dûåa vaâo möåt khuön
Kinh nghiïåm àaä cho thêëy rùçng caách thûác maâ tû
khöí àiïìu tiïët töët.
nhên hoaá àûúåc tiïën haânh coá tñnh chêët vö cuâng quan
troång àöëi vúái nhûäng kïët quaã cuöëi cuâng. Caác nhên töë
CHÑNH SAÁCH CÖNG NGHIÏÅP. Khi caác thõ
chuã chöët laâ sûå minh baåch trong quaá trònh thûåc hiïån,
trûúâng keám phaát triïín, nhaâ nûúác àöi khi coá thïí giaãm
àaåt àûúåc sûå taán àöìng cuãa cöng nhên, taåo ra súã hûäu
búát nhûäng vêën àïì vïì àiïìu phöëi vaâ nhûäng löî höíng trong
dûåa trïn möåt cú súã röång raäi vaâ thïí chïë caãi caách àiïìu
thöng tin vaâ khuyïën khñch phaát triïín thõ trûúâng. Kïët
tiïët thñch húåp. ÚÃ àêu tû nhên hoaá àûúåc tiïën haânh
nhiïìu trong söë caác nïìn kinh tïë cöng nghiïåp lêu àúâi
thêån troång, úã àoá àaä coá nhûäng kïët quaã tñch cûåc: chùèng
nhêët hiïån nay àaä sûã duång nhûäng cú chïë khaác nhau
haån úã Chilï vaâ Cöång hoaâ Seác. Têìm quan troång cuãa tû
àïí kñch thñch phaát triïín thõ trûúâng trong nhûäng giai
nhên hoaá trong chiïën lûúåc thuác àêíy caác thõ trûúâng coá
àoaån phaát triïín ban àêìu cuãa mònh. Gêìn àêy hún,
thïí khöng giöëng nhau, nhûng àöëi vúái nhiïìu nûúác àang
Nhêåt Baãn, Haân Quöëc vaâ caác nïìn kinh tïë khaác úã Àöng
phaát triïín muöën giaãm quy mö cuãa nhaâ nûúác quaá phònh
AÁ àaä sûã duång möåt loaåt nhûäng cú chïë àïí khuyïën khñch
to, tû nhên hoaá phaãi àûúåc giaãi quyïët trûúác. Möåt quaá
thõ trûúâng ngoaâi viïåc giaãi quyïët nhûäng nguyïn tùæc cú
trònh tû nhên hoaá àûúåc tiïën haânh thêån troång mang
baãn vïì kinh tïë, xaä höåi vaâ thïí chïë. Àöi khi, nhûäng can
laåi nhûäng lúåi ñch tñch cûåc vïì kinh tïë vaâ taâi chñnh.
thiïåp naây hoaân toaân àaä àûúåc cên nhùæc kyä caâng: chùèng
haån nhû nhûäng hònh thûác trúå giaá mang tñnh chiïën
lûúåc cao. Nhûäng luác khaác chuáng laåi mang tñnh chêët Nhêån biïët nhûäng giúái haån cuãa nhaâ nûúác
can thiïåp ñt hún dûúái hònh thûác khuyïën khñch xuêët
khêíu vaâ caác biïån phaáp khuyïën khñch àùåc biïåt vïì mùåt Chòa khoaá àïí thûåc hiïån chñnh saách àuáng dûå àõnh vaâ
cú súã haå têìng. Tuy nhiïn, khaã nùng lûåa choån möåt nhêët quaán laâ sûå phuâ húåp giûäa nhûäng nùng lûåc thïí
caách khön kheáo nhûäng can thiïåp naây vaâ sûã duång chïë vaâ haânh àöång cuãa nhaâ nûúác. ÚÃ caác nhaâ nûúác rêët
chuáng möåt caách coá hiïåu quaã laâ àiïìu vö cuâng quan phaát triïín, nùng lûåc haânh chñnh cai trõ thûúâng rêët
troång; nhûäng chñnh saách thûúng maåi, tñn duång vaâ maånh vaâ nhûäng kiïím tra vaâ cên àöëi àûúåc thïí chïë hoaá
cöng nghiïåp thiïëu cên nhùæc coá thïí vaâ àaä tûâng laâm àaä haån chïë nhûäng haânh àöång àöåc àoaán, vaâ thêåm chñ
cho caác nûúác phaãi traã giaá àùæt. Nhiïìu nûúác àang phaát coân taåo cho caác töí chûác chñnh phuã khaã nùng linh hoaåt
triïín àaä theo àuöíi nhûäng chñnh saách cöng nghiïåp tñch trong viïåc theo àuöíi caác nhiïåm vuå cuãa mònh. Ngûúåc
cûåc thiïëu suy xeát vaâ àaä cho nhûäng kïët quaã àaáng buöìn. laåi, caác nhaâ nûúác vúái caác thïí chïë yïëu keám hún coá thïí
Nhûäng nûúác àaä theo àuöíi nhûäng chñnh saách cöng laåi rêët cêìn thiïn vïì mùåt ñt mïìm deão hún vaâ kiïìm chïë
nghiïåp möåt caách thaânh cöng àaä khöng laâm nhû vêåy maånh hún. Àiïìu naây coá thïí àûúåc thûåc hiïån theo hai
nïëu nhû khöng coá nùng lûåc thïí chïë maånh meä. caách:
TÖÍNG QUAÁT 15
möi trûúâng, caác nhaâ nûúác coá thïí sûã duång viïåc
• Thöng qua caác quy tùæc tûå haån chïë, xaác àõnh chñnh
phöí biïën thöng tin àïí khuyïën khñch nhûäng saáng
xaác nöåi dung cuãa chñnh saách vaâ khoaá chùåt chuáng
kiïën cuãa cöng dên “tûâ dûúái lïn trïn”.
vaâo nhûäng cú chïë maâ nïëu muöën àaão ngûúåc seä
rêët töën keám. Caác thoaã thuêån vïì àöìng tiïìn chung
Caác nûúác àang trong giai àoaån chuyïín àöíi phaãi
khu vûåc, nhû laâ khu vûåc àöìng Phùng chêu Phi
àöëi mùåt vúái möåt thaách thûác àùåc biïåt: khöng chó laâ
CFA úã chêu Phi noái tiïëng Phaáp hay nhûäng töí nhûäng vai troâ àang thay àöíi nhû laâ kïët quaã cuãa sûå
chûác nguyå tiïìn tïå nhû úã AÁchentina laâ nhûäng vñ theo àuöíi caác hïå thöëng dûåa vaâo thõ trûúâng, maâ nhûäng
duå cho nhûäng cú chïë nhû vêåy trong lônh vûåc nùng lûåc cuäng àang thay àöíi. Möåt söë nûúác trong giai
chñnh saách tiïìn tïå. Nhûäng húåp àöìng “lêëy hay àoaån chuyïín àöíi giûä laåi nhûäng nùng lûåc vöën coá dûúái
thanh toaán” vúái caác nhaâ saãn xuêët àiïån lûåc àöåc hònh thûác con ngûúâi coá phêím chêët nùng lûåc vaâ thiïët
lêåp coá chûác nùng tûúng tûå trong àiïìu tiïët nhûäng bõ hûäu duång, nhûng nhûäng nùng lûåc naây khöng àûúåc
lúåi ñch cöng cöång. töí chûác àïí thûåc haânh coá kïët quaã trong vai troâ múái cuãa
chuáng. Àöi khi, nhûäng öëc àaão thûåc hiïån nöíi tröåi laåi
• Thöng qua laâm viïåc húåp taác vúái caác haäng tû nhên àûúåc tòm thêëy úã nhûäng nûúác maâ hiïåu quaã toaân böå laåi
vaâ cöng dên. Chùèng haån, trong chñnh saách cöng khöng coá. Nhiïåm vuå nêng cao hiïåu quaã úã àêy úã möåt
nghiïåp, caác nhaâ nûúác coá thïí thuác àêíy sûå cöång söë mùåt naâo àoá dïî hún vaâ úã möåt söë mùåt laåi khoá hún: dïî
taác giûäa tû nhên vúái tû nhên. Trong àiïìu chónh hún búãi vò nùng lûåc khöng bùæt àêìu tûâ möåt cú súã thêëp,
taâi chñnh, caác nhaâ nûúác coá thïí àûa ra biïån phaáp khoá hún búãi vò xêy dûång laåi nùng lûåc coá nghôa laâ thay
khuyïën khñch àïí caác chuã ngên haâng àiïìu haânh àöíi laåi thaái àöå. Caãi caách khöng chó laâ vêën àïì àún thuêìn
phên cho moåi ngûúâi nhûäng traách nhiïåm múái.
möåt caách thêån troång. Vaâ trong àiïìu chónh vïì
Biïíu àöì 2
Möåt loaåt nhûäng cú chïë coá thïí nêng cao nùng lûåc nhaâ nûúác
16 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
Cuãng cöë laåi caác thïí chïë nhaâ nûúác viïåc tùng gêëp böåi söë àiïím phuã quyïët coá thïí laâ con dao
hai lûúäi: chuáng coá thïí laâm cho khoá thay àöíi caã nhûäng
Thûâa nhêån nhûäng nùng lûåc hiïån coá, vaâ coá thïí laâ yïëu quy tùæc coá haåi lêîn nhûäng quy tùæc coá lúåi.
keám, cuãa nhaâ nûúác khöng coá nghôa laâ luön luön chêëp
nhêån chuáng. Nhiïåm vuå chuã chöët thûá hai trong caãi ÚÃ nhiïìu nûúác àang phaát triïín, sûå giaám saát cuãa
caách nhaâ nûúác laâ cuãng cöë laåi nùng lûåc thïí chïë cuãa tû phaáp vaâ lêåp phaáp àöëi vúái haânh phaáp coân yïëu. Viïåc
nhaâ nûúác bùçng caách àûa ra caác biïån phaáp kñch thñch àùåt ra caác muåc tiïu vaâ nhûäng möëi liïn kïët vúái caác
àïí caác quan chûác cuãa khu vûåc nhaâ nûúác hoaåt àöång chñnh saách cêìn thiïët àïí àaåt àûúåc caác muåc tiïu àoá àöi
töët hún trong khi vêîn kiïìm chïë nhûäng haânh àöång àöåc khi coân rûúâm raâ, nhûäng cú quan lêåp phaáp bõ haån chïë
àoaán. vïì thöng tin vaâ nùng lûåc vaâ sûå àöåc lêåp tû phaáp bõ
xêm haåi. Tû phaáp àöåc lêåp laâ nhên töë söëng coân àïí àaãm
Caác nûúác phaãi àêëu tranh àïí xêy dûång nhûäng baão rùçng caác cú quan lêåp phaáp vaâ haânh phaáp phaãi
thïí chïë cho möåt khu vûåc nhaâ nûúác coá hiïåu quaã. Tñnh cuâng chõu traách nhiïåm trûúác phaáp luêåt, phaãi giaãi thñch
chêët chñnh trõ laâ lyá do giaãi thñch sûå khoá khùn cuãa vaâ cûúäng chïë thûåc hiïån caác àiïìu khoaãn cuãa hiïën phaáp.
nhiïåm vuå naây. Chùèng haån, nhûäng lúåi ñch coá thïë maånh Viïët luêåt laâ möåt phêìn viïåc dïî daâng, nhûng àiïìu quan
coá thïí phaát triïín àïí duy trò nguyïn traång bêët cöng troång laâ phaãi laâm cho nhûäng àiïìu luêåt àûúåc cûúäng
bùçng vaâ phi hiïåu quaã, trong khi nhûäng lúåi ñch khaác chïë thûåc thi nïëu möåt àêët nûúác muöën àûúåc hûúãng
khöng theo hûúáng naây laåi khöng àuã maånh àïí taåo aáp nhûäng lúåi ñch cuãa möåt chïë àöå phaáp quyïìn àaáng tin
lûåc coá hiïåu quaã cho sûå thay àöíi. cêåy. Nhûäng thïí chïë kiïìm chïë naây cêìn phaãi mêët nhiïìu
thúâi gian àïí thiïët lêåp, nhûng nhûäng cú chïë cam kïët
Tuy nhiïn, vêën àïì thiïëu hiïåu quaã coân tiïëp tuåc
quöëc tïë nhû sûå phaán xeát quöëc tïë, hay nhûäng baão
töìn taåi hay vêën àïì tham nhuäng, khöng phaãi hoaân
àaãm cuãa nhûäng cú quan quöëc tïë coá thïí duâng àïí thay
toaân laâ mang tñnh chñnh trõ. Thûúâng thò caác chñnh trõ
thïë taåm thúâi cho nhûäng thïí chïë naây.
gia vaâ caác quan chûác khaác trong khu vûåc nhaâ nûúác
muöën thuác àêíy maånh meä vaâ coá thaânh yá caãi tiïën hoaåt Muåc tiïu chuã yïëu cuãa bêët kyâ chiïën lûúåc coá hiïåu
àöång cuãa khu vûåc nhaâ nûúác. Nhûng àiïìu haânh böå quaã naâo nhùçm àem laåi sûác söëng cho khu vûåc nhaâ
maáy nhaâ nûúác laâ möåt cöng viïåc phûác taåp maâ àöëi vúái nûúác seä laâ laâm giaãm nhûäng cú höåi cho tham nhuäng
noá khoá coá thïí coá caác giaãi phaáp roä raâng, raânh maåch. bùçng caách cùæt boã quyïìn haânh àöång tuyâ tiïån. Nhûäng
Trïn thûåc tïë, xêy dûång nhûäng thïí chïë cho möåt khu chñnh saách giaãm búát sûå kiïím soaát àöëi vúái ngoaåi thûúng,
vûåc nhaâ nûúác coá hiïåu quaã àoâi hoãi giaãi quyïët vö söë gúä boã caác haâng raâo ngùn caãn cöng nghiïåp tû nhên vaâ
nhên töë haânh vi sêu xa nùçm úã bïn dûúái coá thïí laâm tû nhên hoaá nhûäng doanh nghiïåp quöëc doanh theo
lïåch laåc nhûäng biïån phaáp khuyïën khñch vaâ röët cuöåc caách àaãm baão caånh tranh - têët caã nhûäng àiïìu naây seä
dêîn àïën nhûäng kïët cuåc àaáng buöìn. Ba cú chïë khuyïën giuáp chöëng laåi tïå tham nhuäng (Biïíu àöì 3). Nhûäng caãi
khñch cú baãn naây coá thïí àûúåc sûã duång trong rêët nhiïìu caách nhû vêåy khöng àûúåc coá tñnh caách miïîn cûúäng,
trûúâng húåp àïí giaãi quyïët nhûäng vêën àïì sêu xa hún thiïëu nhiïåt tònh: nhûäng caãi caách múã ra nhûäng cú höåi
naây vaâ nêng cao nùng lûåc (Biïíu àöì 2): àïí khu vûåc tû nhên ài vaâo caác khu vûåc bõ àoáng cûãa
cuãa nïìn kinh tïë, nhûng laåi àïí cho viïåc ài vaâo àoá tuyâ
• Coá nhûäng quy tùæc vaâ kiïìm chïë coá hiïåu quaã
thuöåc vaâo sûå tuyâ tiïån cuãa quan chûác nhaâ nûúác chûá
khöng thiïët lêåp nhûäng quaá trònh cöng khai vaâ caånh
• Tùng cûúâng sûác eáp caånh tranh lúán hún
tranh, cuäng coá thïí taåo cú höåi lúán cho tham nhuäng.
• Àïì cao tiïëng noái cöng dên vaâ tinh thêìn húåp taác Nhûäng kiïím tra vaâ cên àöëi chñnh thûác cuäng giuáp giaãm
tïå tham nhuäng trong nhaâ nûúác, nhûng chuáng chûa
àuã maånh. Caãi caách böå maáy viïn chûác, haån chïë sûå baão
Nhûäng quy tùæc vaâ kiïìm chïë coá hiïåu quaã
trúå vïì chñnh trõ vaâ caãi thiïån tiïìn lûúng cho böå maáy
Vïì lêu daâi, viïåc xêy dûång traách nhiïåm thûúâng àoâi hoãi viïn chûác cuäng àaä toã ra laâ giaãm àûúåc tham nhuäng
phaãi coá nhûäng cú chïë kiïìm chïë chñnh thûác gùæn chùåt bùçng caách àem laåi cho caác quan chûác nhaâ nûúác nhûäng
vaâo trong nhûäng thïí chïë nhaâ nûúác noâng cöët. Quyïìn khñch lïå hoaåt àöång theo caác quy tùæc.
lûåc coá thïí àûúåc phên chia, cho duâ laâ giûäa caác ngaânh
Núi naâo tïå tham nhuäng àaä ùn sêu baám rïî, núi
tû phaáp, lêåp phaáp vaâ haânh phaáp cuãa chñnh quyïìn
àoá seä cêìn phaãi coá nhûäng nöî lûåc maånh meä àïí nhöí noá
hay giûäa caác cú quan quyïìn lûåc cêëp trung ûúng, cêëp
ài. Nhûäng nöî lûåc naây cêìn phaãi nhùçm vaâo viïåc giaám
tónh vaâ cêëp àõa phûúng. Sûå phên lêåp quyïìn lûåc caâng
saát chùåt cheä haânh àöång cuãa caác quan chûác nhaâ nûúác
röång raäi thò söë àiïím phuã quyïët coá thïí kiïím soaát nhûäng
– qua caã nhûäng thïí chïë chñnh thûác lêîn nhûäng cöng
haânh àöång àöåc àoaán cuãa nhaâ nûúác caâng lúán. Nhûng
TÖÍNG QUAÁT 17
hoãi möåt caách tiïëp cêån theo nhiïìu hûúáng, phaãi àûa
dên riïng reä - vaâ trûâng phaåt nhûäng viïåc laâm sai traái
khu vûåc tû nhên vaâ toaân thïí xaä höåi tham gia möåt
trûúác toaâ aán. Taåi Höìng Cöng (thuöåc vïì Trung Quöëc
caách röång raäi hún. Keã àuát loát cuäng phaãi chõu traách
tûâ ngaây 1-7-1997), möåt Uyã ban chöëng tham nhuäng
nhiïåm nhû keã nhêån àuát loát; caác hònh phaåt coá hiïåu
àöåc lêåp laâ möåt minh chûáng thaânh cöng cho caách tiïëp
quaã vïì caác vêën àïì trong nûúác vaâ quöëc tïë cuäng laâ möåt
cêån naây. Cuäng nhû vêåy, nhûäng caãi caách múái àêy úã
phêìn cuãa giaãi phaáp naây.
Uganàa àaä àûa vaâo möåt söë yïëu töë cuãa chiïën lûúåc chöëng
tham nhuäng àûúåc nïu ra úã àêy vaâ àaä coá àûúåc nhûäng
kïët quaã àaáng khñch lïå. Nhûäng cú chïë nhû vêåy coá thïí Àùåt nhaâ nûúác vaâo cuöåc caånh tranh maånh meä hún
àûúåc aáp duång trïn khùæp toaân cêìu: tham nhuäng, nhûng
Caác chñnh phuã coá thïí nêng cao nùng lûåc vaâ hiïåu quaã
laåi khöng cöng nhêån laâ tham nhuäng, khöng phaãi laâ
cuãa mònh bùçng caách du nhêåp möåt sûå caånh tranh lúán
àùåc trûng vïì vùn hoaá. Giaãm búát tham nhuäng seä àoâi
Biïíu àöì 3
Caác nhên töë ài keâm vúái tham nhuäng
Ghi chuá: Möîi chó söë laâ möåt söë trung bònh cho möåt nhoám caác nûúác. Xem Chuá thñch kyä thuêåt àïí biïët thïm chi tiïët vaâ phûúng phaáp àõnh nghôa
cuãa nhûäng chó söë naây. Giaá trõ cao hún cuãa chó söë tham nhuäng coá nghôa laâ tham nhuäng nhiïìu hún vaâ tûúng tûå àûúåc aáp duång cho caác biïën söë
khaác. Maãng bïn traái úã trïn dûåa vaâo möåt tûúng quan àún giaãn cho 39 nûúác cöng nghiïåp vaâ àang phaát triïín trong thúâi kyâ 1984-1993 (àöëi vúái
chó söë meáo moá chñnh saách) vaâ 1996 (àöëi vúái chó söë tham nhuäng). Maãng bïn phaãi úã trïn dûåa vaâo möåt thoaái triïín coá sûã duång tûâ 59 nûúác cöng
nghiïåp vaâ àang phaát triïín trong nùm 1996. Maãng bïn traái úã dûúái dûåa vaâo möåt thoaái triïín coá sûã duång dûä liïåu cho 35 nûúác àang phaát triïín
trong giai àoaån 1970-1990. Maãng bïn phaãi úã dûúái dûåa vaâo möåt tûúng quan àún giaãn cho 20 nûúác cöng nghiïåp vaâ àang phaát triïín úã cuöëi
nhûäng nùm 1980 vaâ vaâo àêìu nhûäng nùm 1990; dûä liïåu vïì lûúng laâ caác chó söë trung bònh.
Nguöìn: Nhûäng tñnh toaán cuãa àöåi nguä nhên viïn Ngên haâng thïë giúái.
18 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
hún vaâo nhiïìu lônh vûåc: trong thuï mûúán vaâ thùng chûác. Noái chung, nhûäng nûúác maâ trong àoá nhûäng
chûác, trong hoaåch àõnh chñnh saách vaâ trong caách thûác kiïím tra vaâ cên àöëi röång raäi coân yïëu keám cêìn phaãi
phên phöëi caác dõch vuå. dûåa nhiïìu hún vaâo nhûäng chïë àöå minh baåch hún vaâ
coá tñnh caånh tranh hún. Kinh nghiïåm cuãa möåt söë nïìn
ÀÊÍ Y MAÅ N H CAÅ N H TRANH TRONG CÚ kinh tïë coá thaânh tñch töët úã Àöng AÁ cuäng cho thêëy
QUAN DÊN SÛÅ. Duâ laâ lêåp chñnh saách, phên phöëi caác rùçng nhûäng khuyïën khñch sûå nghiïåp dûåa vaâo chïë àöå
dõch vuå hay quaãn lyá caác húåp àöìng thò möåt àöåi nguä nhên taâi vaâ laâm viïåc lêu daâi coá thïí giuáp xêy dûång
viïn chûác coá nùng lûåc vaâ coá àöång cú àuáng vêîn laâ nhên tinh thêìn àöìng àöåi, hay möåt sûå cam kïët cuâng àûúåc
töë quyïët àõnh cho möåt nhaâ nûúác coá hiïåu quaã. Caác chia seã àöëi vúái nhûäng muåc tiïu têåp thïí. Àiïìu naây seä
viïn chûác nhaâ nûúác coá thïí àûúåc thuác àêíy hoaåt àöång giaãm nhûäng töën keám giao dõch trong viïåc cûúäng chïë
coá hiïåu quaã thöng qua sûå kïët húåp nhûäng cú chïë khuyïën nhûäng biïån phaáp kiïìm chïë nöåi böå vaâ xêy dûång tinh
khñch caånh tranh nöåi böå: thêìn húåp taác vaâ trung thûåc trong nöåi böå.
• Chïë àöå tuyïín duång dûåa vaâo sûå xûáng àaáng chûá ÚÃ nhiïìu nûúác, mûác lûúng cuãa viïn chûác nhaâ nûúác
khöng dûåa vaâo sûå thiïn võ àaä bõ xoái moân, àoá laâ kïët quaã cuãa viïåc múã röång viïåc
laâm cöng cöång cho nhûäng trònh àöå kyä nùng thêëp hún
• Chïë àöå thùng cêëp nöåi böå dûåa vaâo sûå xûáng àaáng
vaâ cuãa nhûäng haån chïë vïì taâi chñnh trûúác töíng quyä
lûúng (Biïíu àöì 4). Kïët quaã laâ möåt sûác eáp quan troång
• Àïìn buâ thoaã àaáng
àöëi vúái cú cêëu lûúng vaâ mûác lûúng rêët khöng khuyïën
Bùæt àêìu vaâo thïë kyã XIX, têët caã caác nûúác cöng khñch caånh tranh àöëi vúái nhûäng quan chûác cao cêëp,
nghiïåp lêu àúâi ngaây nay àaä sûã duång nhûäng nguyïn laâm cho rêët khoá tuyïín duång vaâ giûä laåi nhûäng nhên
tùæc naây àïí xêy dûång caác böå maáy quan chûác chuyïn viïn coá nùng lûåc. Möåt söë nûúác, nhû Uganàa, àang
nghiïåp hiïån àaåi. Gêìn àêy hún, nhûäng nguyïn tùæc naây thûåc hiïån nhûäng caãi caách sêu röång nhùçm giaãm maånh
àaä àûúåc aáp duång úã nhiïìu nûúác Àöng AÁ, àaä caãi taåo caác tònh traång thûâa nhên viïn trong böå maáy nhaâ nûúác,
böå maáy nhaâ nûúác yïëu keám, tham nhuäng vaâ dûåa vaâo tùng mûác lûúng trung bònh vaâ giaãm sûác eáp àöëi vúái cú
sûå baão trúå àúä àêìu thaânh caác hïå thöëng hoaåt àöång rêët cêëu lûúng.Nhûng úã nhiïìu nûúác, nhûäng vêën àïì naây
húåp lyá. Tuy nhiïn, nhiïìu nûúác àang phaát triïín thêåm vêîn chûa àûúåc giaãi quyïët.
chñ khöng theâm nhòn ra nûúác ngoaâi hay nhòn vaâo lõch
CAÅNH TRANH NHIÏÌU HÚN TRONG CUNG
sûã àïí tòm ra nhûäng mö hònh vïì vai troâ nhaâ nûúác:
CÊËP HAÂNG HOAÁ VAÂ DÕCH VUÅ CÖNG CÖÅNG. ÚÃ
chuáng coá ngay úã trong nhaâ. Chùèng haån, caác ngên haâng
nhiïìu nûúác àang phaát triïín, caác dõch vuå àûúåc phên
trung ûúng thûúâng tiïëp tuåc hoaåt àöång coá hiïåu quaã vaâ
phöëi möåt caách töìi tïå hoùåc khöng àûúåc phên phöëi. Caác
giûä àûúåc khaã nùng hoaåt àöång cuãa mònh ngay caã khi
chñnh trõ gia thûúâng can thiïåp vaâo nhûäng hoaåt àöång
maâ têët caã nhûäng thïí chïë khaác àaä suy thoaái.
haâng ngaây cuãa caác cú quan nhaâ nûúác vaâ caác nhaâ quaãn
Nhûäng cú quan naây hoaåt àöång töët vò têët caã nhûäng lyá rêët ñt coá khaã nùng linh hoaåt. Traách nhiïåm trûúác
lyá do àaä nïu úã trïn. Chuáng ñt chõu sûå can thiïåp chñnh nhûäng kïët quaã cöng viïåc cuäng rêët haån chïë. Vaâ úã nhiïìu
trõ. Chuáng coá nhûäng muåc tiïu rêët haån chïë song laåi nûúác, khu vûåc nhaâ nûúác àaä nùæm àöåc quyïìn trong phên
rêët roä raâng. Chuáng nhêån àûúåc nguöìn lûåc vaâ àaâo taåo phöëi dõch vuå, loaåi trûâ nhûäng aáp lûåc àoâi phaãi hoaåt àöång
thñch àaáng. Caác nhên viïn cuãa chuáng thûúâng àûúåc töët hún.
traã lûúng töët hún so vúái nhên viïn tûúng ûáng cuãa caác
Xêy dûång möåt khu vûåc nhaâ nûúác coá hiïåu quaã
cú quan khaác trong chñnh phuã.
trong böëi caãnh naây coá nghôa laâ phaãi cúãi múã nhûäng thïí
Bùçng chûáng úã nhiïìu nûúác cho thêëy rùçng böå maáy chïë noâng cöët cuãa chñnh phuã àïí caãi tiïën nhûäng khñch
quan chûác vúái nhûäng caách thûåc haânh tuyïín duång vaâ lïå úã nhûäng lônh vûåc maâ khu vûåc nhaâ nûúác tûâ lêu àaä
thùng chûác coá tñnh caånh tranh hún, dûåa vaâo sûå xûáng nùæm àöåc quyïìn. Haâng chuåc nûúác úã chêu Myä, chêu Êu
àaáng vaâ àûúåc traã lûúng cao hún, thûúâng laâ nhûäng böå vaâ chêu AÁ àaä sûã duång vöën àïí àem laåi nhûäng thay àöíi
maá y coá nùng lûå c hún. ÚÃ möå t söë nûúá c (Kïnia, vïì cöng nghïå vaâ du nhêåp sûå caånh tranh vaâo caác lônh
Philippin), sûå böí nhiïåm chñnh trõ àaä trúã thaânh têåp vûåc viïîn thöng vaâ àiïån lûåc. Àiïìu naây àaä dêîn àïën viïåc
quaán ùn sêu trong khi nhûäng nûúác nhû Haân Quöëc laåi haå thêëp chi phñ cho möåt àún võ vaâ múã röång dõch vuå
àûúåc lúåi tûâ viïåc dûåa vaâo chïë àöå tuyïín duång mang nhanh choáng. Sûå caånh tranh cuäng àang àûúåc tùng
tñnh caånh tranh maånh vaâ möåt chïë àöå thùng chûác cöng cûúâng bùçng viïåc àêëu thêìu caác dõch vuå qua caác cuöåc
khai khen thûúãng sûå xûáng àaáng. Nhûäng caãi caách àang goåi thêìu vaâ àêëu giaá àêìy tñnh caånh tranh. Àêy laâ möåt
diïîn ra úã Philippin xem xeát nhûäng vêën àïì naây trong xu hûúáng coá yá nghôa úã caác nûúác cöng nghiïåp (Vûúng
möåt nöî lûåc nhùçm caãi thiïån nùng lûåc cuãa böå maáy quan quöëc Anh, bang Victoria úã Öxtúrêylia), song nhûäng
TÖÍNG QUAÁT 19
cú chïë nhû vêåy cuäng àang àûúåc sûã duång àïí nêng cao
Biïíu àöì 4
tñnh hiïåu quaã úã caác nûúác àang phaát triïín (chùèng haån
Tyã lïå viïåc laâm trong chñnh phuã cao hún thûúâng
nhû viïåc baão dûúäng àûúâng saá úã Braxin). Trûúác tònh
coá nghôa laâ mûác lûúng chñnh phuã thêëp hún
traång nùng lûåc haânh chñnh yïëu keám, möåt söë nûúác
(Bölivia, Uganàa) cuäng àang àêëu thêìu viïåc phên phöëi
caác dõch vuå xaä höåi cho caác töí chûác phi chñnh phuã.
Coá möåt xu hûúáng ngaây caâng tùng hûúáng túái
thaânh lêåp nhûäng cú quan nhaâ nûúác troång àiïím vaâ
cùn cûá vaâo viïåc thûåc hiïån, coá muåc àñch roä raâng hún vaâ
coá traách nhiïåm quaãn lyá cao hún àöëi vúái saãn lûúång hay
kïët quaã. Niu Dilún laâ vñ duå quan troång nhêët trong
caác nûúác coá thu nhêåp cao. Nûúác naây àaä phên nhûäng
böå lúán thaânh nhûäng àún võ kinh doanh troång àiïím
dûúái sûå laänh àaåo cuãa nhûäng chuã nhiïåm laâm viïåc trong
möåt thúâi haån êën àõnh vaâ cuãa nhûäng húåp àöìng cùn cûá
vaâo saãn lûúång, coá quyïìn thuï mûúán vaâ sa thaãi vaâ
thûúng lûúång têåp thïí. Xingapo àaä tûâ lêu theo àuöíi
möåt caách tiïëp cêån tûúng tûå vúái viïåc lêåp ra caác Uyã ban
coá quy chïë dûåa vaâo kïët quaã thûåc hiïån. Caác nûúác àang
phaát triïín khaác cuäng àang ài theo àûúâng löëi naây.
Chùèng haån, Giamaica àang thiïët lêåp nhûäng cú quan
àiïìu haânh theo àûúâng hûúáng cuãa mö hònh Anh.
Tuy nhiïn, caác nûúác khöng coá àuã khaã nùng kiïím
tra vaâ coá nùng lûåc yïëu keám cêìn phaãi tiïën haânh thêån
troång. Àöëi vúái nhûäng nûúác naây, taåo cho caác nhaâ quaãn
lyá nhaâ nûúác coá àûúåc nhiïìu sûå mïìm deão hún seä àún
thuêìn laâm tùng sûå àöåc àoaán vaâ tham nhuäng maâ khöng
coá sûå caãi thiïån tûúng xûáng trong thûåc hiïån. Vaâ viïåc
soaån thaão vaâ cûúäng chïë thûåc hiïån caác húåp àöìng, àùåc
biïåt laâ àöëi vúái nhûäng àêìu ra phûác taåp, àoâi hoãi phaãi coá
nhûäng kyä nùng chuyïn mön hoaá, nhûäng thûá vöën rêët Ghi chuá: Dûä liïåu cho 96 nûúác cöng nghiïåp vaâ àang phaát triïín
thiïëu thöën úã nhiïìu nûúác àang phaát triïín. Nhûäng nûúác trong nhûäng nùm khaác nhau cuãa thêåp kyã 1990. Xem chuá thñch kyä
thuêåt.
naây trûúác hïët cêìn phaãi tùng cûúâng tinh thêìn tuên
Nguöìn: Caác taâi liïåu khoa hoåc cú súã cuãa Schiavo-Campo de
thuã caác quy tùæc vaâ traách nhiïåm taâi chñnh (nhû Tommaso vaâ Mukherjee.
Achentina vaâ Bölivia àaä tûâng laâm) úã bïn trong khu
vûåc nhaâ nûúác, àïì ra muåc àñch vaâ nhiïåm vuå roä raâng
hún vaâ àêìu ra thûúác ào kïët quaã thûåc hiïån (nhû úã
Cölömbia, Mïhicö vaâ Uganàa). Khi maâ viïåc ào àêìu töåc thiïíu söë vaâ ngûúâi ngheâo, nhûäng àöëi tûúång thûúâng
ra vaâ nhûäng kiïím tra vïì sau àêìu vaâo àûúåc tùng cûúâng, raáng sûác laâm cho tiïëng noái hoå àûúåc nghe thêëu àïën
caác cú quan coá thïí coá àûúåc nhiïìu sûå mïìm deão hún àïí caác haânh lang quyïìn lûåc. Vaâ ngay caã chñnh phuã coá yá
àöíi cho tinh thêìn traách nhiïåm lúán hún cuãa hoå àöëi vúái àõnh tïët nhêët cuäng khöng thïí àaáp ûáng àûúåc caác nhu
nhûäng kïët quaã. cêìu têåp thïí möåt caách coá hiïåu quaã nïëu nhû chñnh phuã
naây khöng biïët phêìn lúán nhûäng nhu cêìu naây laâ gò.
Àûa nhaâ nûúác gêìn guäi vúái ngûúâi dên hún
CHO NGÛÚÂI DÊN COÁ TIÏËNG NOÁI. Sûå húåp taác
keáo theo viïåc àûa tiïëng noái cuãa ngûúâi ngheâo vaâ nhûäng
Caác chñnh phuã hoaåt àöång coá hiïåu quaã hún khi hoå biïët
nhoám úã ngoaâi lïì cuöåc söëng vaâo ngay trong trung têm
lùæng nghe giúái doanh nghiïåp vaâ caác cöng dên, vaâ húåp
cuãa quaá trònh hoaåch àõnh chñnh saách. ÚÃ nhiïìu nûúác,
taác vúái hoå trong viïåc quyïët àõnh vaâ thûåc thi chñnh
tiïëng noái àûúåc phên phöëi möåt caách bêët bònh àùèng
saách. ÚÃ àêu caác chñnh phuã thiïëu caác cú chïë biïët lùæng
nhû viïåc phên phöëi thu nhêåp. Lûúång thöng tin lúán
nghe, úã àoá caác chñnh phuã khöng àaáp ûáng àûúåc lúåi ñch
hún vaâ sûå trong saáng minh baåch hún laâ nhûäng nhên
cuãa ngûúâi dên, àùåc biïåt laâ ngûúâi dên thuöåc caác sùæc
20 BAÁO CAÁO VÏÌ TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
töë vö cuâng quan troång àöëi vúái sûå thaão luêån cuãa cöng kiïën, taåo cú höåi cho xaä höåi dên sûå, caác hiïåp höåi cöng
chuáng àûúåc thöng tin àêìy àuã vaâ àöëi vúái viïåc tùng cûúâng àoaân vaâ caác haäng tû nhên àoáng goáp cho àêìu vaâo vaâ
sûå tñn nhiïåm vaâ sûå tin cêåy cuãa ngûúâi dên àöëi vúái nhaâ nhûäng àiïìu bõ boã soát. Taåi Àöng AÁ, caác höåi àöìng baân
nûúác - duâ laâ trong viïåc thaão luêån nhûäng ûu tiïn chi baåc giûäa nhaâ nûúác - tû nhên - nhû nhûäng cuöåc hoåp vïì
tiïu, thiïët kïë nhûäng chûúng trònh trúå giuáp xaä höåi thuác àêíy xuêët khêíu haâng thaáng cuãa Haân Quöëc, Uyã
hay quaãn lyá rûâng vaâ nhûäng nguöìn taâi nguyïn khaác. ban quöëc gia vïì tû vêën húåp taác nhaâ nûúác - tû nhên
Nhûäng cuöåc khaão saát yá kiïën khaách haâng (úã ÊËn Àöå, cuãa Thaái Lan vaâ Höåi àöìng kinh doanh Malaixia - laâ
Nicaragoa vaâ Tandania) vaâ nhûäng hiïën chûúng vïì nhûäng cú chïë phuåc vuå cho viïåc nhêån thöng tin phaãn
cöng dên (úã Malaixia) àang cung cêëp nhûäng lûåa choån höìi, chia seã thöng tin vaâ phöëi húåp.
múái àïí laâm cho tiïëng noái cuãa ngûúâi dên àûúåc nghe
UYÃ THAÁC QUYÏÌN LÛÅC MÖÅT CAÁCH THÊÅN
thêëu.
TROÅNG. Möåt nûúác àang phaát triïín àiïín hònh coá möåt
chñnh phuã têåp trung hoaá cao hún so vúái möåt nûúác
Cú chïë töët nhêët cho pheáp ngûúâi dên coá àûúåc tiïëng
cöng nghiïåp àiïín hònh. Tuy nhiïn, vúái möåt söë ngoaåi
noái chñnh laâ hoâm phiïëu. Nùm 1974, chó coá 39 nûúác -
lïå àaáng kïí naâo àoá, 30 nùm qua àaä cho thêëy möåt sûå
tûác laâ cûá böën nûúác trïn thïë giúái thò coá möåt nûúác - laâ
chuyïín àöíi nhoã trong quyïìn lûåc chi tiïu úã caác nûúác
nhûäng nïìn dên chuã àöåc lêåp. Ngaây nay, 117 nûúác –
àang phaát triïín, tûâ cêëp quöëc gia xuöëng caác cêëp thêëp
gêìn hai trong ba nûúác - àaä sûã duång bêìu cûã cöng khai
hún. Caác nïìn kinh tïë cöng nghiïåp laåi coá möåt xu hûúáng
àïí choån ra caác nhaâ laänh àaåo cho nûúác mònh. Nhûng
ngûúåc laåi vúái quyïìn haânh chi tiïu coá xu hûúáng têåp
bêìu cûã theo àõnh kyâ khöng coá nghôa laâ nhaâ nûúác seä
trung vaâo trung ûúng. Têët nhiïn, khöng coá möåt xu
àaáp ûáng töët hún. Cêìn phaãi coá nhûäng cú chïë khaác àïí
hûúáng naâo trong hai xu hûúáng naây tñnh àïën viïåc phên
baão àaãm rùçng nhûäng lúåi ñch cuãa caác cöång àöìng thiïíu
cêëp tiïìm êín trong nhûäng caãi caách thõ trûúâng gêìn àêy,
söë vaâ ngûúâi ngheâo àûúåc phaãn aánh trong caác chñnh
nhûäng caãi caách àaä giaãm möåt caách roä raâng quyïìn lûåc
saách cöng cöång. Coá nhûäng töí chûác trung gian àñch
trûåc tiïëp vaâ nhûäng nguöìn taâi nguyïn cuãa chñnh phuã
thûåc laâm àaåi diïån trong caác höåi àöìng hoaåch àõnh chñnh
trung ûúng trong nhiïìu quöëc gia.
saách laâ möåt bûúác tiïën ban àêìu quan troång trong viïåc
noái lïn àûúåc roä raâng nhûäng lúåi ñch cuãa cöng dên trong
Viïåc phi têåp trung hoaá mang laåi nhiïìu lúåi ñch úã
viïåc hoaåch àõnh chñnh saách cöng cöång. Nhûäng töí chûác
Trung Quöëc, ÊËn Àöå, caác nûúác Myä Latinh vaâ nhiïìu böå
naây thêåm chñ coân coá hiïåu quaã hún úã cêëp chñnh quyïìn phêån khaác cuãa thïë giúái. Noá coá thïí caãi tiïën chêët lûúång
àõa phûúng vaâ tónh vaâ múái àêy àaä trúã nïn rêët tñch cûåc cuãa chñnh phuã vaâ sûå àaåi diïån cho lúåi ñch cuãa caác doanh
úã caác nûúác àang phaát triïín - nhêët laâ úã nhûäng núi maâ nghiïåp àõa phûúng vaâ caác cöng dên. Vaâ sûå caånh tranh
nhaâ nûúác àaä hoaåt àöång thiïëu hiïåu quaã vaâ nhûäng núi giûäa caác tónh, thaânh phöë vaâ àõa phûúng coá thïí thuác
maâ caác töí chûác nhû vêåy khöng bõ àaân aáp. àêíy sûå phaát triïín nhûäng chñnh saách vaâ chûúng trònh
coá hiïåu quaã hún. Tuy nhiïn, coá ba caåm bêîy röång lúán
MÚÃ RÖÅNG SÛÅ THAM GIA. Ngaây caâng nhiïìu
cêìn chuá yá:
sûå thêåt hiïín nhiïn cho thêëy rùçng caác chûúng trònh
cuãa chñnh phuã hoaåt àöång töët hún khi chuáng tòm kiïëm • Bêët bònh àùèng tùng lïn. Khoaãng caách giûäa caác
sûå tham gia cuãa nhûäng àöëi tûúång sûã duång cuãa caác vuâng coá thïí röång ra - möåt möëi lo ngaåi lúán úã Trung
chûúng trònh àoá vaâ khai thaác nguöìn vöën xaä höåi cuãa Quöëc, Nga vaâ Braxin. Sûå di chuyïín lao àöång laâ
cöång àöìng hún laâ hoaåt àöång chöëng laåi noá. Caác lúåi ñch giaãi phaáp böå phêån, nhûäng noá hiïëm khi dïî daâng,
thïí hiïån úã viïåc thûåc hiïån chûúng trònh tröi chaãy hún, àùåc biïåt laâ úã nhûäng nûúác göìm nhiïìu sùæc töåc, núi
coá tñnh chêët bïìn vûäng hún vaâ coá thöng tin phaãn höìi maâ nhûäng ngûúâi di cû khöng phaãi luön àûúåc
töët hún cho caác cú quan chñnh phuã. Nhûäng lúåi ñch cao hoan nghïnh.
tûâ caác hïå thöëng dêîn nûúác saåch úã Recife, Braxin; nhûäng
• Bêët öín àõnh kinh tïë vô mö. Caác chñnh phuã coá thïí
kïë hoaåch nhaâ úã cho ngûúâi ngheâo úã Port Elizabeth,
mêët ài sûå kiïím soaát chñnh saách kinh tïë vô mö
Nam Phi; nhûäng nöî lûåc quaãn lyá rûâng úã bang Gujarat,
nïëu nhû tònh traång vö kyã luêåt vïì taâi chñnh úã àõa
ÊËn Àöå; vaâ chûúng trònh y tïë úã Khartoum, Xuàùng laâ
phûúng vaâ vuâng dêîn àïën viïåc chñnh phuã trung
minh chûáng cho sûác maånh cuãa sûå húåp taác - sûå tham
ûúng phaãi thûúâng xuyïn ra tay cûáu vúát nhû àaä
gia cuãa ngûúâi dên. Àiïìu naây tûúng phaãn vúái nhûäng
xaãy ra úã Braxin.
caách tiïëp cêån tûã trïn döåi xuöëng, laâ nhûäng phûúng
phaáp thûúâng thêët baåi.
• Nguy cú thao tuáng chiïëm àoaåt úã àõa phûúng. Möëi
nguy cú nghiïm troång laâ úã chöî caác chñnh quyïìn
ÚÃ caác nûúác thaânh cöng, viïåc hoaåch àõnh chñnh
àõa phûúng sa vaâo sûå kiïím soaát cuãa nhûäng lúåi
saách thûúâng gùæn vúái nhûäng quaá trònh tham khaão yá
