Tiểu luận: Cơ sở lý luận về chuyển đổi nền kinh tế thị trường
Xã hội loài người đã tồn tại, phát triển và trải qua các hình thái kinh tế và luôn gắn liền với hoạt động lao động sản xuất ra của cải vật chất. Hay sản xuất ra của cải vật chất là nền tảng của đời sống xã hội. Nếu ngừng lao động sản xuất ra của cải vật chất thì sự sống trên toàn cầu bị huỷ diệt.Bên cạnh đó sản xuất vật chất còn là nền tảng hình thành tất cả các quan hệ xã hội và đời sống tinh thần cuả hội .Qua đó ta thấy được...
…………..o0o…………..
Tiểu luận
Cơ sở lý luận về chuyển đổi
nền kinh tế thị trường
1
Mục Lục
I. Quan điểm toàn diện trong triết học Mác - Lê nin. .................................................... 4
II.Khái niệm về kinh tế thị trƣờng. ................................................................................ 5
III. Việc vận dụng quan điểm trong triết học Mác-Lê nin vào hoạt động .................... 5
PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................................ 7
VIỆC CHUYỂN ĐỔI SANG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM
............................................................................................................................... 7
I. CHỦ CHƢƠNG ,CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƢỚC TRONG VIỆC
CHUYỂN ĐỔI SANG NỀN KINH TẾ THI TRƢỜNG............................................... 7
1-Một số nét nổi bật của nền kinh tế nƣớc ta trƣớc khi chuyển sang nền kinh tế thị
trƣờng............................................................................................................................. 7
2-Chính sách đổi mới nền kinh tế của Đảng và nhà nƣớc ta. ........................................ 8
II- NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG DƢỚI SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƢỚC VIỆT
NAM . .......................................................................................................................... 10
Những mục tiêu, thành tựu -hạn chế và biện pháp khắc phục: ................................... 10
PHẦN KẾT LUẬN ..................................................................................................... 15
I- Tóm lƣợc lại phần nội dung. .................................................................................... 15
II- Ý kiến của bản thân . .............................................................................................. 16
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 17
Lời mở đầu
Xã hội loài ngƣời đã tồn tại, phát triển và trải qua các hình thái kinh tế và luôn
gắn liền với hoạt động lao động sản xuất ra của cải vật chất. Hay sản xuất ra của cải
vật chất là nền tảng của đời sống xã hội. Nếu ngừng lao động sản xuất ra của cải vật
chất thì sự sống trên toàn cầu bị huỷ diệt.Bên cạnh đó sản xuất vật chất còn là nền
tảng hình thành tất cả các quan hệ xã hội và đời sống tinh thần cuả hội .Qua đó ta thấy
đƣợc tầm quan trong to lơn của kinh tế trong sụ tồn tại và phát triển của xã hội bởi
vì kinh tế chinh là kết quả của quá trình lao động sản suất của cải ,vật chất. Không
vƣợt khỏi quy luật khach quan, nền kinh tế nƣớc ta cũng là nên tảng cho sự tồn tại và
phát triển của đất nƣớc ta .
Tháng 12 năm 1986, đại hội VI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã họp và đề ra
đƣờng lối đổi mới kinh tế. Đó là chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng có sự quản lí của
2
nhà nƣớc. Hơn 10 năm qua, việc chuyển đổi kinh tế luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu
của xã hội . Chính vì lý do đó mà em quyết định chọn đề tài trên cho bài tiểu luận
này.
3
PHẦN MỞ ĐẦU
Cơ sở lý luận về chuyển đổi về nền kinh tế thị trường
I. Quan điểm toàn diện trong triết học Mác - Lê nin.
Triết học Mác- Lênin đã trở thành cơ sở lý luận cho mọi khoa học khác và là
kim chỉ lam cho mọi hoạt động tích cực của xã hội. Những quy luật mà triết học Mác-
Lê nin phát hiện, nó đã giúp con ngƣời nhận thức đúng đắn hơn về thế giới khách
quan. Từ đó tích cực lao động cải tạo thế giới nhằm mục đích phục vụ cho cuộc sống
con ngƣời. Và mặc dù sự tồn tại phát triển của thế giới rất phức tạp nhƣng cũng
không thể vƣợt qua những quy luật khách quan của chủ nghĩa Mác. Những quan điểm
của chủ nghĩa Mác- Lê nin đƣa ra luôn đƣợc chứng minh là đúng thông qua những
hoạt động sản xuất vật chất của toàn bộ thế giới.
Một trong những quan điểm đúng đắn đó phải kể đến quan điểm trong triết học
Mác- Lê nin. Nội dung của quan điểm là: “ Khi con ngƣời xem xét sự vật hoạt động
thì phải tìm ra đƣợc ra đƣợc các mối liên hệ vốn có của nó và đánh giá vai trò của
từng mối liên hệ một. Từ đó thấy rõ đƣợc tất cả các mặt, các yếu tố, các thuộc tính
khác nhau”. Thật vậy, muốn xem xét, đánh giá một sự vật nào đó chúng ta cần xem
xét một cách toàn diện dƣới mọi góc độ và đặt nó trong mọi liên hệ. Quan điểm đó là
phép duy vật biện chứng, là sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan duy vật và
phƣơng pháp luận biện chứng. Chính vì vậy quan điểm này đã góp phần to lớn khắc
phục những hạn chế trƣớc đây trong cách nhìn nhận, đánh giá sự vật và mở đƣờng
cho đánh giá đúng đắn kể từ khi nó ra đời. Sự đúng đắn của phép duy vật biện chứng
đƣợc chứng minh bằng việc con ngƣời luôn vận dụng nó vào thực tiễn. Vận dụng
quan điểm vào hoạt động lao động sản xuất và hoạt động kinh tế- chính trị- văn hoá
nghiên cứu khoa học...v.v...Từ đó đẩy nhanh sự phát triển mọi mặt đời sống xã hội.
4
II.Khái niệm về kinh tế thị trường.
“ Một nền kinh tế mà trong đó các vấn đề cơ bản của nó do thị trƣờng quyết
định đƣợc xem là nền kinh tế thị trƣờng” (Giáo trình: Kinh tế chính trị Mác- Lê nin
(Tập 2). Cơ chế thị trƣờng đƣợc hiểu là cơ chế tự điều tiết nền kinh tế hàng hoá do sự
tác động của quy luật kinh tế vốn có của nó. Cơ chế đó giải quyết ba vấn đề cơ bản
của tổ chức kinh tế là: cái gì? nhƣ thế nào? cho ai? cơ chế thị trƣờng bao gồm các
nhân tố cơ bản là cung- cầu và giá cả thị trƣờng.
III. Việc vận dụng quan điểm trong triết học Mác-Lê nin vào hoạt
động .
Mọi hệ thống kinh tế điều đƣợc tổ chức bằng cách này hay cách khác để huy
động tối đa các nguồn lực của xã hội và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đó nhằm
sản xuất ra hàng hoá để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Chính vì vậy, vấn đề
cơ bản của hoạt động kinh tế là làm thế nào để áp dụng các nguồn lực và tổ chức sản
xuất tốt nhất, việc phân phối hàng hoá sản xúât ra phù hợp nhất, đáp ứng tốt nhất nhu
cầu của xã hội .
Theo quy luật trung của tồn tại thì lĩnh vực kinh tế cũng biện chứng đó là: kinh
tế luôn đòi hỏi các nhà hoạt động kinh tế phải tuân theo nguyên tắc toàn diện phát
triển và lịch sử cụ thể trong vấn đề sản suất nhƣ sản xuất cái gì, sản xuất cho ai và sản
xuất nhƣ thế nào . Tức hoạt động sao cho hiệu quả kinh tế đem lại là lớn nhất. Vậy
làm thế nào để đáp ứng đƣợc yêu cầu đó.
Ta biết, khi lý luận của triết học Mác-Lênin chƣa ra đời đã có những hoạt
động kinh tế nhƣng do chƣa nắm bắt đƣợc các quy luật khách quan của thế giới nên
các hoạt động kinh tế còn mò mẫm và bị các quy luật tự nhiên chi phối dẫn đến năng
suất lao động đạt đƣợc không cao. Từ khi triết học Mác-Lênin ra đời. Các quan điểm
đúng đắn của nó đã chở thành cơ sử lý luận làm kim chỉ nam cho lĩnh vực hoạt đông
kinh tế. Các nhà hoạt động kinh tế trên thế giới đã áp dụng quan điểm trong triết học
Mác-Lênin hay chính là phép duy vật biện chứng vào thực tiễn hoạt động của mình.
5
Nhờ có quan điểm này,họ đã nắm bắt các quy luật khách quan của giới tự nhiên. Từ
đó làm chủ các quy luật và biến các quy luật đó từ chỗ chi phối các hoạt động kinh tế
đến chỗ bị các hoạt động kinh tế chi phối.
Lúc này các quy luật kinh tế lại trở thành yếu tố phục vụ con ngƣời. Việc vận
dụng vào tổ chức quản lý kinh tế gồm một số nhuyên lý sau:
Một là: trong nền kinh tế không có một sự kiện nào ở trạng thái cô lập tách rời
với sự kiện khác .
Hai là: Các thị trƣờng hàng hoá cụ thể không tồn tại ở trạng thái cô lập tách
rời. Do đó cần phân loại, đánh giá các mối liên hệ có thể điều chỉnh cho nền kinh tế đi
đúng hƣớng.
Ba là : Bản thân nền kinh tế cũng không tồn tại trong trạng thái cô lập mà trong
mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các lĩnh vực kinh tế-chính trị-ngoại giao- khoa
học công nghệ .....
Vậy mọi sự kiện kinh tế chỉ tồn tại trong biểu hiện với tƣ cách là nó trong mối
quan hệ với những sự kiện khác. Nhƣ vậy sự hình thành, phát triển kinh tế hàng hoá
là tất yếu đối với sự phát triển của xã hội. Đến đây ta có thể khẳng định quan điểm
trong triết học Mác-Lê nin là hoàn toàn đúng đắn và vai trò to lớn đối với lĩnh vực
hoạt động kinh tế của con ngƣời ,đặc biệt vai trò đó đã đƣợc phát huy tích cực trong
nền kinh tế thị trƣờng.
6
PHẦN NỘI DUNG
VIỆC CHUYỂN ĐỔI SANG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM
I. CHỦ CHƯƠNG ,CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC TRONG
VIỆC CHUYỂN ĐỔI SANG NỀN KINH TẾ THI TRƯỜNG
1-Một số nét nổi bật của nền kinh tế nước ta trước khi chuyển
sang nền kinh tế thị trường.
Sau năm 1975 do vừa trải qua hai cuộc chiến tranh chống Pháp va chống Mỹ
nền kinh tế của nƣóc ta đã bị tàn phá nặng nềvề cơ sở hạ tầng. Kinh tế của đất nƣớc
chủ yếu dựa vào nông nghiệp nhƣng nông nghiệp lại nghèo nàn lạc hậu .Hình ảnh
“con trâu đi trƣớc, cái cày đi sau” đặc biệt là phƣơng thức “hợp tác hoá, tập thể hoá”
đã tạo nên sức ỳ và sự trì trệ lớn.Việc phân phối lao động theo khẩu hiệu “Làm theo
năng lực hƣởng theo nhu cầu”dẫn đến sự ỷ lại của ngƣời lao động mà không quan
tâm đến năng suất lao động. Bên cạnh nền nông nghiệp nghèo nàn,lạc hậu là các
nghành nghề hoạt động yếu kém,thiếu thốn về cơ sở vật chất,về nền tảng khoa học do
đó không thể làm tiền đề cho sự phát triển kinh tế, một hạn chế rõ nhất đó là sản
phẩm đƣợc phân phối bằng tem phiếu.
Nền kinh tế của đất nƣớc đã nhƣ vậy cộng thêm cơ chế quản lý tập trung,quan
liêu,bao cấp mà đất nƣớc ta còn mất đi sự viện trợ của Liên Xô và các nƣớc XHCN
cũ,cấm vậnkinh tế,đặc biệt là lệnh cấm vận kinh tế của Mĩ. Chính vì vậy, giai đoạn
1975-1985 nền kinh tế của nƣớc ta chậm phát triển. Những mâu thẫu nội tại từ nền
kinh tế nƣớc ta đòi hỏi phải đổi mới kinh tế để thoát khỏi khủng hoảng và thúc đẩy
các yếu tố hàng hoá phát triển.
7
2-Chính sách đổi mới nền kinh tế của Đảng và nhà nước ta.
Tháng 2 năm 1986 Đại hội toàn quốc lần thứ 6 Đảng cộng sản Việt Nam đã tự
phê phán nghiêm túc và đề ra đổi mới toàn diện xã hội.Đặc biệt là đổi mới về mặt
kinh tế đó là chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng đồng thời cho chúng ta thấy rõ một
nhận thức.Không thể tách rời các mục tiêu kinh tế xã hội ra khởi các mục tiêu kinh tế
của bất cứ một chính sách kinh tế xã hội nào ,các yếu tố xã hội đƣợc xem nhƣ là sức
mạnh nội sinh.Mà đã là sức mạnh nội sinh thì không nên xem các mục tiêu xã hội chỉ
tuỳ thuộc vào các thành tựu kinh tế,ngƣợc lại phải thấy rõ mối tƣơng tác biện chứng
giữa các mục tiêu xã hội và mục tiêu kinh tế.Nói đến mục tiêu xã hội,chính là nói tới
con ngƣời, từng lợi ích của con ngƣời và từng cộng đồng xã hội.Con ngƣời vừa là
nguồn lực quan trọng nhất vƣa là đối tƣợng hƣớng tới hành vi kinh tế.
Ngƣời ta ngày càng thấy rõ kinh tế học gắn bó mật thiết với xã hội học.Trên ý
nghĩ đó,Đảng ta có su hƣớng cho rằng chính sách kinh tế tức là chính sách xã hội trên
lĩnh vực kinh tế.
Đƣơng nhiên, làm đƣợc điều đó không dễ.Bởi lẽ nếu trong những quyền của
con ngƣời hƣớng tới quyền kinh tế là cơ bản nhất,quền chính trị là quyền quyết định
nhất và quyền xã hội là quyền cao nhất nếu đƣợc nhận thức một cách đích thực ,các
thành phần kinh tế điều suất phát từ thực tế xã hội đang vận hành theo quy luận của
nó.Cần nhớ lời khuyên của Mác: “một xã hội ngay cả khi đã phát hiện đƣợc quy luận
tự nhiên vận động của nó,cũng không thể nào nhẩy qua các giai đoạn tự nhiên hay
dùng sắc lệnh để xoá bỏ những giai đoạn đó.Nhƣng nó có thể rút ngắn và làm xoa dịu
bớt cơn đau...”
Qua đó Đảng ta đã rút ra một bài học đau đớn của chủ nghĩa duy ý chí “muốn
đốt cháy dai đoạn,không tính đến tình hình nƣớc ta”.Phải làm gì ngay bây giờ đây ?
Phải đổi mới tƣ duy, đổi mới giải pháp chiến lƣợc tình thế và chiến lƣợc lâu dài nhằm
giải phóng sức sản xuất.
Biện chứng của sự vật sinh sản ra biện chứng của tƣ duy chứ không thể là
ngƣợc lại _đẽo chân vừa giày.Tự chúng ta phải tự tạo ra sức mạnh cho mình,phải tự
8
tháo gỡ những ách tắc trong tƣ duy.Một lần nữa xin đƣợc cầu viện đến Mác “yêu cầu
từ bỏ tình cảnh của mình cũng là yêu cầu từ bỏ cái tình cảnh đang cần có ảo
tƣởng”.Trên ý nghĩ đó nghị quyết 8 của Đảng chỉ rõ : “Vận dụng cơ chế thị trƣờng
đòi hỏi phải nâng cao năng lực quản lý vĩ mô của Nhà nƣớc,đồng thời xác lập ctự chủ
của các đơn vị sản xuất kinh doanh,nhằm phát huy tác động tích cực to lớn đi đôi với
ngăn chặn hạn chế và khắc phục những mặt tiêu cực của thị trƣờng.Nhà nƣớc quản
lýthị trƣờng bằng pháp luận,cơ chế,kế hoạnh,các công cụ đòn bẩy kinh tếvà bằng các
nguồn lực của khu vực kinh tế nhà nƣớc” (*).Tại sao nền kinh tế thị trƣờng lại phải có
sự quản lý của nhà nƣớc.
Chúng ta đã biết, cơ chế hoạt động của nền kinh tế thị trƣờng rất phức tạp bỏi
nó bị chi phối bởi hàng loạt các quy luận kinh tế đan xen chằng chịt.Cơ chế thị trƣờng
với những ƣu điểm: Kích thích hoạt động của các chủ thể kinh tế và tạo các điều kiện
thuận lợi cho hoạt động kinh tế .Từ đó làm cho nền kinh tế năng động và huy động
đƣợc các nguồn lực xã hội vào phát triển kinh tế.Sự cạnh tranh trong kinh tế thị
trƣờng phải áp dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ tiên tiến vào sản xuất để từ đó
nâng cao năng suất lao động.
Lịch sử phát triển của sản xuất đã chứng minh rằng :Cơ chế thị trƣờng là cơ
chế điêu tiết nền kinh tế hàng hoá đạt hiệu quả cao.Song nó cũng không phải là hoàn
hảo mà nó vốn có những khuyết tật,đặc biệt là về mặt xã hội. Có thể kể ra một số
khuyết tật của nền kinh tế thị trƣờng nhƣ lạm dụng tài nguyên của xã hội, gây ô
nhiễm môi trƣờng,đặc biệt là gây ra các tệ nạn xã hội làm tổn hại đến truyền thống
đạo đức của dân tộc .
Đảng và nhà nƣớc ta đã nhận thức rõ điều đó.Trên cơ sở lý luận thực tiễn,bằng
biện pháp áp dụng quan điểm trong triết học Mác-Lênin,đã xem xét cơ chế thị trƣờng
một cách tổng thể,nhìn nhận dƣới mọi góc độ,đánh giá những ƣu điểm,nhƣợc điểm,từ
những thành tựu đến nhữngthiếu sót trong nền kinh tế thị trƣờng.Đặc biệt Đảng
vàNhà nƣớc ta đã đặt nền KT thị trƣờng vào hoàn cảnh của Việt Nam nhận thức so
9
sánh giữa cái đƣợc và cái mất,nắm vững bản chất của kinh tế thị trƣờng với đầy đủ
các yếu tố và thuộc tính của nó. Do vậy,trong quan điểm của Đảng ta thực hiện xây
dựng chủ nghĩa xã hội với mục tiêu: “Dân giầu-Nƣớc mạnh-Xã hội công bằng-Văn
minh”
Cơ chế thị trƣờng theo định hƣớng định hƣóng xã hội chủ nghĩa hay cơ chế thị
trƣờng của chủ nghĩa xã hội có những đặc trƣng sau
Trƣớc hết, Trong kinh tế thị trƣờng dƣới CNXH sở hữuquốc doanh và tập thể
phải dữ vai trò chủ thể (định lƣợng)và chủ đạo(định tính).Đặc trƣng này đã phân biệt
kinh tế thị trƣờng xã hội chủ nghĩa với kinh tế thị trƣờng tƣ bản chủ nghĩa.
Mặt khác,phải khuyến khích kinh tế cá thể,tiểu chủ và tƣ nhân trong các
nghành nghề.Nhà nƣớc chỉ can thiệp khi có những biểu hiện tiêu cực.Chính vì vậy mà
kinh tế thị trƣờng ở nƣớc ta phải đặt dƣới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản.
Để áp dụng vào thực hiện nền kinh tế thị trƣờng của CNXH Đảng và nhà nƣớc ta
đã đề ra một số biện pháp sau: đảm bảo ổn định chính trị xã hội cần thiết lập hệ thống
pháp luật đây là nhiệm vụ cơ bản và lâu dài.Bởi vì xã hội ổn định về thể chế chính trị
là nền tảng để phát triển kinh tế, mà xã hôi muốn đảm bảo công bằng thì phải có sự
quản lý của nhà nƣớc bằng hệ thống pháp luật khiến cho mọi ngƣời yên tâm lao động
và hoạt động kinh tế .
II- NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG DƯỚI SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ
NƯỚC VIỆT NAM .
Những mục tiêu, thành tựu -hạn chế và biện pháp khắc
phục:
Nhờ chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa
dƣới sự lãnh đạo của Đảng trong hơn 10 năm thực hiện đổi mới nền kinh tế nƣớc ta
đã đạt đƣợc những thành tựu to lởntong tất cả các nghành, các thành phần kinh tế.
Về nông nghiệp:Từ một nền nông nghiệp nghèo nàn,lạc hậu hiện nay nông
nghiệp nƣớc ta có nhiều đổi mới. Sự nghiệp công nghiệp hoá -hiện đại hoá đƣa máy
10
móc vào sản xuất nông nghiệp đã giải phóng dần dần sức lao động của ngƣời
dân.Việc áp dụng khoa học kỹ thuật,đƣa phân bón, thuốc trừ sâu, các giống lúa mới,
kỹ thuật canh tác mới vào sản xuất đã nâng cao năng suất lao động. Sản lƣợng nông
nghiệp không những đáp ứng nhu cầu của ngƣời dân mà còn dƣ thừa để xuất
khẩu.Thành tựu to lơn đó phải kể đến là nƣớc ta đứng thứ 3 trên thế giới về xuất khẩu
gạo.
Về công nghiệp: Từ một nền công nghiệp nhỏ bé, hiện nay công nghiệp đã
đóng vai trò to lớn trong nền kinh tế của đất nƣớc. Nhiều nhà máy lớn với thiết bị
máy móc hiện đại đƣợc xây dựng và phát triển mạnh.Nếu nhƣ trƣớc đây chỉ có
nghành công nghiệp khai khoáng, đóng tầu, dệt may... thì nay đã phát triển thêm các
nghành công nghiệp mới nhƣ các nghành; chế tạo máy, chế biến thực phẩm,công
nghiệp chế biến hàng tiêu dùng, công nghiệp điện tử... đặc biệt là nhà máy chế biến
dầu thô ở Dung Quất - Quảng Ngãi, đây là nhà máy lọc dầu vào loại lớn nhất ở khu
vực Đông Nam á.
Nghành du lịch và dịch vụ trong những năm gần đây đem lại phát triển thu
nhập lớn cho nền kinh tế nƣớc ta. Các khu du lịch nổi tiếng, di tích lịch sử đƣợc bảo
tồn, tôn tạo hàng năm thu hút lƣợng du khách rất lớn cả trong nƣớc và trên quốc tế.
Nghành giao thông vận tải đáp ứng khá đầy đủ nhu cầu của nền kinh tế. Hệ
thống cầu đƣờng đƣợc nâng cấp và sửa chữa nhiều. Xây dựng nhiều tuyến đƣờng và
cầu phà, đảm bảo lƣu thông đƣợc nhanh chóng ,phù hợp với tốc độ vận động của kinh
tế thị trƣờng, không những phát triển giao thông đƣờng bộ mà cả giao thông đƣờng
thuỷ, đƣờng hàng không cũng phát triển đáng kể .
Trong thƣơng nghiệp: những năm gần đây còn mở rộng các quan hệ kinh tế.
Đặc biệt là các nƣớc trong khu vực Đông Nam á .Luật đầu tƣ nƣớc ngoài với những
điểm tạo điều kiện cho phía đầu tƣ đã ngày càng thu đƣợc những hợp đồng kinh tế
quan trọng. Thật đáng mừng với con số 1644 dự án đầu tƣ đƣợc cấp giấy phép với
tổng số vốn là 21,8 tỷ USD tính từ năm 1996-1998.
11
Bên cạnh việc chỉ đạo đổi mới và phát triển kinh tế Đảng và nhà nƣớc ta cũng
không quên tính khách quan, tính duy vật của kinh tế. Vì vậy Đảng luôn đặt nền kinh
tế vào trung tâm và so sánh với các hoạt động khác.Để trong sự tồn tại phát triển của
xã hội có sự đồng bộ giữa các nghành, các lĩnh vực đảm bảo sự phát triển vững vàng
,an toàn và hiệu quả.
Ta đã biết, công bằng xã hội là một đặc trƣng cơ bản của xã hội mới, là ƣớc
mơ khát vọng của nhân dân, là động lực thúc đẩy mọi ngƣời vƣơn lên trong cuộc
sống. Muốn nhƣ vậy, các nhà lãnh đạo của nƣớc ta phải luôn vạch ra đƣờng lối chỉ
đạo cho các hoạt động diễn ra theo đúng quy luật. Một số giải pháp mà nhà nƣớc ta
đã thực hiện là: bên cạnh việc phát triển KTTT là chính sách đẩy mạnh KHKT,
khuyến khích tài năng sáng chế, phát minh bảo vệ môi trƣờng, chống buôn lậu và làm
hàng giả. Xây dựng hệ thống pháp luật đảm bảo quyền bình đẳng cho các doanh
nghiệp, mà pháp luật là một bộ phận của kiến trúc thƣợng tầng, pháp luật nói chung
và pháp luật hành chính nói riêng có mối quan hệ biện chứng với kinh tế. Đồng thời ,
nền kinh tế thị trƣờng đã quyết định sự hiện diện của pháp luật hành chính với những
quy định mới, quyết định toàn bộ nội dung và tính chất cũng nhƣ cơ chế điều chỉnh
của pháp luật hành chính đã tạo ra hành lang pháp lý mới đảm bảo tính quyền lực nhà
nƣớc đồng thời đảm bảo nguyên tắc tự do, dân chủ. Vai trò của pháp luật hành chính
đối với nền kinhtế thị trƣờng thể hiện ở các mặt sau: Về cơ cấu sở hữu;cơ chế kinh tế;
Về xác định địa vị pháp lý hành chính của cơ quan nhà nƣớc trong nền kinh tế thị
trƣờng; Về cơ chế giải quyết khiếu lại tố cáo của công dân. Nhƣ vậy, để quản lý xã
hội bằng pháp luật nhất là trong bối cảnh có sự chuyển đổi kinh tế xã hội, đòi hỏi Nhà
nƣớc phải thƣờng xuyên củng cố, hoàn thiện cơ chế điều chỉnh của pháp luật.
Quá trình cải cách kinh tế không chỉ thành công trong việc thúc đẩy kinh tế mà
còn mang lại lợi ích thiết thực cho các tầng lớp dân cƣ Việt Nam. Các mặt xã hội
trong vài năm gần đây đƣợc nâng cao và cải thiện đặc biệt việc giáo dục đã đạt đƣọc
những thành tựu đáng kể trong giai đoận phát triển. Một số kết quả dƣới đây sẽ cho
12
chúng ta thấy rõ: nhƣ năm 1989 tỷ lệ ghi danh sách của cấp 1 là 97% thì đến năm
1995tỷ lệ này là 115%, tỷlệ ghi danh sách cấp 2 của năm1989 là 46,2%, đến năm
1995 tăng lên54,8%, tƣơng ứng ở cấp 3 tỷ lệ này tăng 16,4% năm 1989, tăng
18,9%năm 1995. Số lƣợng trung học, dậy nghề và đại học cũng tăng đáng kể. Đầu tƣ
ngân sách cho giáo dục đào tạo tăng đáng kể. Nếu năm 1990 đầu tƣ cho giáo dục chỉ
chiếm 8,3% tổng chi ngân sách và 1,83%GDP thì đến năm1994 chiếm tới 10,44%
tổng chi ngân sách và 2,7% GDP
Dù có những thành công nêu trên,song sự nghiệp giáo dục và đào tạo ỏ Việt
Nam cũng đang đứng trƣớc nhiều thách thức lớn với những nhiệm vụ nặng nề trƣớc
các yêu cầu mới về phát triển kinh tế. Những cản ngại và thách thức trong giáo dục và
đào tạo ở VN bao gồm:hiến pháp và các chính sách của VN đều khuyến khích mọi
công dân đều có bình đẳng và ngang nhau về cơ hội học hành nhƣng trên thực tế vẫn
còn sự bất bình đẳng về cơ hội học hành giữa nam và nữ, giữa thành thị và nông thôn,
giữa giàu và nghèo; chất lƣợng nguồn lực lại chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu phát triển;
chất lƣợng đội ngũ giáo viên các cấp vẫh còn thấp chƣa đáp ứng nhu cầu đổi mới
giáo dục; đầu tƣ về giáo dục vẫn còn hạn chế và quản lý giáo dục-đào tạo còn những
bất cập trong phân cấp quản lý các nguồn tài chính cho giáo dục- đào tạo.
Không những phát triền kinh tế,giáo dục, hệ thống pháp luật .......mà cần phải
coi trọng đến hệ thống quốc phòng. Trong điều kiện địa hình dài hẹp dễ bị chia cắt
nhƣ nƣớc ta ,nếu sự phát triển của kinh tế chỉ tập trung vào một số nghành, địa bàn
thuận lợi mà nhà nƣớc thiếu sự định hƣớng phát triển bằng một chiến lƣợc, kế hoạnh,
quy hoạnh tổng thể sẽ tạo ra sự phát triển thiếu cân đối giữa các nghành, các vùng. Từ
đó thế trận bảo đảm kinh tế cho quốc phòng không đƣợc bố chí hợp lý để tạo ra lực
cộng hƣởng giữa các thành phần kinh tế. Mặc dù đang là nhà nƣớc độc lập, tự do
nhƣng nhà nƣớc vẫn phải củng cố quốc phòng toàn dân. Cảnh giác với mọi thế lực
thù địch luôn tìm cách chống phá cách mạng và lật đổ chủ nghĩa xã hội ở VN không
ngừng tuyên truyền giáo dục cách mạng cho nhân dân, xây dựng lòng tin cho nhân
13
dân vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và sự quản lý có hiệu lực của nhà nƣớc. Nhƣ
vậy tính chất bảo đảm quốc phòng trong nền kinh tế thị trƣờng cũng chở nên phức
tạp, đòi hỏi phải có sự kết hợp của nhiều lực lƣợng từ Trung ƣơng đến cơ sở, thông
qua một cơ chế đảm bảo đồng bộ, hiệu lực và hiệu quả.
Chuyển đổi sang nền kinh tế thị trƣờng có sự quản lý của nhà nƣớc không chỉ
là hoạt động kinh tế bó hẹp trong nƣớc mà còn phải tham gia vào các quan hệ kinh tế
quốc tế. Muốn làm đƣợc điều đó ta phải xem xét, đánh giá một cách kỹ lƣỡng, tìm ra
mối quan hệ vốn có của nó đồng thời có sự phân loại, đánh giá vai trò cuả từng mối
quan hệ để thấy rõ các thuộc tính của nó (ví dụ: xuất khẩu, nhập khẩu, vay vốn nƣớc
ngoài.......)
Những thành tựu kể trên là kết quả to lớn trong những năm chuyển sang nền
kinh tế thị trƣờng ở nƣớc ta, chúng ta luôn tự hào về điều này song vẫn còn là quá
nhỏ bé so với sự phát triển của thế giới. Từ đó đòi hỏi Đảng và toàn dân ta phải tiếp
tục phát huy trong thời gian tới.
Việc chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng phải có một nhà nƣớc pháp quyền
mạnh, nhƣng thể chế chính trị còn chƣa hoàn hảo, chƣa thực hiện công bằngXH. Nạn
tham nhũng,lợi dụng chức quyền làm sói mòn niềm tin của nhân dân vào Đảng và nhà
nƣớc. Nạn thất nghiệp làm cho nhiều ngƣời không có việc làm dẫn đến nẩy sinh các
tệ nạn xã hội .....
Vì vậy Đảng ta cần vận dụng quan điểm, lý luận của triết học Mác-Lênin để
khắc phục những hạn chế nói trên.
Hiện nay Đảng và nhà nƣớc ta đã đề ra hàng loạt các biện pháp thực hiện nhằm định
hƣớng cho nền kinh tế thị trƣờng đạt đƣợc kết quả cao nhất mà vẫn đảm bảo công
bằng xã hội nhƣ: xã hội định rõ nội dung-mục tiêu và bƣớc đi của quá trình chuyển
sang nền kinh tế thị trƣờng vẫn dữ đúng chủ nghĩa xã hội .Phát huy đầy đủ vai trò của
các đòn bẩy kinh tế .Nhanh chóng giải quyết vấn đề việc làm trong xã hội. Đẩy lùi
các tệ nạn, thực hiện công bằng hoạt động và phát triển.
14
Ngày nay, KTTT chịu sự tác động tích cực của nhà nƣớc, do Đảng đứng đầu.
Nhận thức rõ điều đó Đảng và nhà nƣớc luôn từng bƣớc xem xét, đánh giá những kết
quả đạt đƣợc. Đồng thời rút ra kinh nghiệm, phƣơng hƣớng và mục tiêu phát triển sau
này. Để giải quyết những vấn đề đó quản lý kinh tế cần suất phát từ các quan điểm
sau:
Cần phát triển đồng bộ các thành phần kinh tế, tuân thủ theo nguyên tắc tự do
giá cả bên cạnh luôn coi trọng thị trừơng nông thôn và lấy hoạt động nhập khẩu làm
đòn bẩy . Khuyến khích phát triển nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, áp dụng nguyên
lý lợi thế trong quan hệ trao đổi quốc tế. Tiếp tục đổi với sự quản lý của nhà nƣớc
bằng hệ thống pháp luật. Đặc biệt chú trọng mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế thu hút
vốn đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam. Hƣớng tới mục tiêu xã hội: “dân giàu – nƣớc
mạnh -xã hội công bằng văn minh”
Nói tóm lại trong thời gian tới Đảng nhà nƣớc ta phải hoạt hoạt động sao cho
đạt hiêụ quả cao nhất trong mọi mặt của đời sống xã hội ./.
PHẦN KẾT LUẬN
I- Tóm lược lại phần nội dung.
Từ những vấn đề đã nêu lên ở trên ta có thể khẳng định :
Việc vận dụng quan điểm trong triết học Mác- Lênin vào sự chuyển đổi sang
nền kinh tế thị trƣờng ở nƣớc ta là một quyết định sáng suốt của Đảng và Nhà nƣớc.
Cơ sở lý luận là một chân lý đƣợc chứng minh trong suốt quá trình phát triển của xã
hội Bên cạnh đó khi áp dụng vào Việt Nam lại đƣợc lãnh đạo Đảng xem xét, đánh giá
toàn diện, khách quan. Đặt điều kiện hoàn cảnh của đất nƣớc từ đó có chính sách đổi
mới và phát triển phù hợp . Hơn 10 năm qua lĩnh vực kinh tế của đất nƣớc đã đạt
những kết quả và thành tựu to lớn, kinh tế tăng trƣởng nhanh, xã hội ổn định và vững
bƣớc đi lên. Đời sống nhân dân đƣợc cải thiệt đáng kể .
15
Tuy nhiên trong lòng bản chất của nền kinh tế thị trƣờng đƣợc ví nhƣ con dao
hai lƣỡi, nó cũng có những khuyết tận riêng, nhƣng khuyết tận đó cũng đƣợc biểu
hiện trong nền kinh tế ở Việt Nam. Nhƣng chính sách của Đảng luôn luôn đƣợc đề ra
để khắc phục những hạn chế một cách tốt nhất. Đồng thời, phƣơng hƣớng đổi mới và
phát triển cũng đƣợc đặt ra tạo điều kiện cho sự phát triển ổn định nền kinh tế của đất
nƣớc trong tƣơng lai .
Trên đây một số ý kiến phân tích quá trình chuyển đổi sanh nền kinh tế thị
trƣờng ở Việt Nam mà em đã tiếp thu đƣợc trong quá trình học tập và tham khảo tài
liệu.
II- Ý kiến của bản thân .
Qua thời gian học tập các môn:Triết học, Kinh tế chính trị, Giáo dục quốc
phòng .... ở trƣờng cùng với bài tiểu luận đầu tay này. Em đã rút ra đƣợc nhiều bài
học bổ ích và thực sự có thêm nhiều hiểu biết. Trƣớc đây khi còn học ở phổ thông em
hiểu rất mơ hồ về nền kinh tế thị trƣờng ở nƣớc ta. Nhƣng bây giờ em đã hiểu rõ hơn
về nền kinh tế thị trƣờng những ƣu điểm và nhƣợc điểm của nó. Cũng nhờ học quan
điểm trong triết học Mác- Lênin em có thêm vững vàng trong việc đánh giá, nhận xét
các sự việc trong cuộc sống .
Qua đây em cũng hiểu đƣợc vai trò lãnh đạo của Đảng và việc quản lý xã hội
của nhà nƣớc. Đảng là ánh thái dƣơng chỉ đƣờng cho mọi hoạt động của nhà nƣớc,
Nhà nƣớc bƣớc theo con đƣờng của Đảng vạch ra, đƣa nƣớc ta hội nhập vào su thế
phát triển chung trên thế giới .
Trong giai đoạn hiện nay, đất nƣớc ta đang đẩy mạnh quá trình công nghiệp
hoá- hiện đại hoá vơí chiến lƣợc hƣớng ra xuất khẩu. Nhƣng hiện nay đất nƣớc ta vẫn
còn nhiều khó khăn mà khó khăn lớn nhất là tiềm lực kinh tế còn non yếu. Chắc chắn
rằng trong tƣơng lai Đảng và Nhà nƣớc ta sẽ có những chính sách tốt nhất để khắc
phục các hạn chế.
16
Bằng trình độ hiểu biết của em về tình hình kinh tế - chính trị -xã hội của nƣớc
ta. Em xin đƣa ra một ý kiến nhỏ của riêng mình. Đó là, em mong muốn rằng Đảng
và nhà nƣớc ta sẽ quan tâm hơn nữa đến thế hệ trẻ nhất là sinh viên chúng em.
Theo em nghĩ thế hệ trẻ luôn là lực lƣợng nòng cốt cho đất nƣớc sau này. Vận
mệnh của đất nƣớc trong tƣơng lai chụi sự chi phối không nhỏ của thế hệ trẻ. Nếu
hiện nay thế hệ này đƣợc giáo dục - đào tạo tốt sẽ là tiền đề cho đất nƣớc phát triển ổn
định. Là một sinh viên đƣợc học tập và rèn luyện tại trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân
Hà Nội. Em mong sẽ nhận đƣợc sự quan tâm hơn nữa của Đảng và Nhà nƣớc để
chúng em có đƣợc một môi trƣờng học tập và rèn luyện tốt hơn, mong đóng góp một
phần sức lực nhỏ bé của mình vào sự nghiệp phát triển chung của Đất nƣớc .
Tuy em đã hết sức cố gắng vận dụng sự hiểu biết của mình để hoàn thành bài
viết song vẫn không tránh khỏi những thiếu sót và những điểm hạn chế. Đây là bài
tiểu luận đầu tay, em rất mong đƣợc sự thông cảm của Thầy. Hơn nữa, em mong
đƣợc thầy cho ý kiến đánh giá và nhận xét để em có thể viết tốt hơn trong những bài
tiểu luận sắp tới.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. C. mác –Ph.Anghen. Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1993.
2. Tạp chí Triết học số: 3(91) Tháng 6 năm 1996 ,1(101) tháng 2 năm 1998.
3. Văn kiện Đại hội đậi biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà nội
1996, tr 97.
4. Tạp chí phát triển kinh tế: Số 96 năm 1998.
Tiến sĩ. Vũ Anh Tuấn bài: “Kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ đổi mới ở nƣớc
ta” .
5. Tạp chí luật học: Số 72năm 1996 .
17
Giảng viên trƣờng ĐH Luật Hà Nội -“Vai trò của pháp luật hành chính trong nền
KTTT ở Việt Nam” .
6. Tạp chí phát triển kinh tế: Số 86 năm 1997
PGS.PTS Nguyễn Thị Cành: “ Vấn đề giáo dục và đào tạo trong nền kinh tế
chuyển đổi Việt Nam.”
7. Tạp chí công nghiệp số 5 năm 1997
Trung tá Ngô Minh Hoàng(Cử nhân kinh tế): “ Vấn đề kết hợp kinh tế với quốc
phòng trong nền kinh tế thị trƣờng.”
8. Tạp chí cộng sản số 3 năm 1993
9. Tạp chí thị trƣờng tài chính tiền tệ 6/1998
GSTS. Ngô Đình Giao: “ Về quá trình phát triển nền KTTT theo định hƣớng
XHCN.”
18
