Thông tư số 122-TC/HCP/P3
Thông tư số 122-TC/HCP/P3 về việc trả tiền Công thải Nam Bộ và Công phiếu kháng chiến Nam bộ của bộ đội, cán bộ và đồng bào đã đem ra Bắc do Bộ Tài Chính ban hành
BỘ TÀI CHÍNH VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
*******
*******
Số: 122-TC/HCP/P3
Hà Nội, ngày 23 tháng 12 năm 1958
THÔNG TƯ
VỀ VIỆC TRẢ TIỀN CÔNG THẢI NAM BỘ VÀ CÔNG PHIẾU KHÁNG CHIẾN NAM BỘ CỦA BỘ ĐỘI, CÁN
BỘ VÀ ĐỒNG BÀO ĐÃ ĐEM RA BẮC
BỘ TRƯỞNG BỘ TÀI CHÍNH
các Ủy ban Hành chính khu, tỉnh, thành phố,
Kính gửi:
các Khu, Sở, Ty Tài chính.
Tại thông tư số 5291-TN ngày 19-11-1958, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chủ trương cho quy vốn mua
Công thải Nam bộ và Công phiếu kháng chiến phát hành ở Nam bộ ra vàng theo giá vàng ở Nam Bộ lúc
mua và lấy giá vàng chính thức hiện nay ở miền Bắc để thanh toán.
Chấp hành chỉ thị trên, thông tư này nhằm mục đích giải thích thêm về lý do phải thanh toán theo giá vàng,
đồng thời quy định cụ thể cách thức thanh toán.
I. – LÝ DO THANH TOÁN THEO GIÁ VÀNG
Việc quy giá vốn và giá thanh toán các Công thải Nam bộ và Công phiếu kháng chiến phát hành ở Nam bộ,
vì là một vấn đề lớn rất phức tạp, nên phải mất một thời gian điều tra và nghiên cứu rất lâu trong nhiều cuộc
hội nghị, giữa:
a) Các cơ quan có liên quan: Ban Kinh tế Chính phủ, Ban Thống nhất trung ương, Bộ Nội vụ, Ngân hàng
trung ương và Bộ Tài chính.
b) Và giữa các cán bộ trước đây lãnh đạo Nam bộ, các cán bộ phụ trách kinh tế tài chính và một số các cán
bộ lãnh đạo các tỉnh Nam bộ, hiện nay tập kết ra Bắc.
Việc điều tra và nghiên cứu đã trải qua các giai đoạn sau đây:
Theo nghị định số 383-NĐ ngày 11-09-1952 thì Công phiếu kháng chiến phải quy ra thóc theo giá lúc mua ở
nơi mua và trả bằng tiền theo giá thóc tại nơi mua lúc thanh toán.
Vì tình hình chiến sự trước kia và tình hình chính trị hiện nay (đất nước tạm thời bị chia cắt) việc sưu tầm
giá thóc ở các tỉnh Nam bộ gặp rất nhiều khó khăn: tài liệu không đầy đủ, chính xác, nên trước đây, về giá
thanh toán, có ba ý kiến:
1) Lấy giá thóc miền Tây Nam bộ lúc tập kết.
2) Lấy giá thóc hiện nay ở miền Bắc.
3) Lấy giá thóc hiện nay ở Nam bộ.
Nghiên cứu kỹ ba ý kiến trên, thì thấy:
- Nếu lấy giá thóc Miền Tây Nam bộ lúc tập kết thì không hợp lý, vì giá đó là giá đã cách đây 4 năm.
- Còn lấy giá thóc hiện nay ở Nam bộ thì mặc dầu đã hết sức tìm kiếm vẫn không có được đầy đủ các tài
liệu.
Dù có tìm được thì giá thóc ấy cũng không thể dùng làm cơ sở để tính toán được, vì tài liệu này không chính
xác, do chính sách giá cả của chính quyền miền Nam căn bản là sai.
- Còn nếu lấy giá thóc ở miền Bắc hiện nay thì thấy:
Một Công phiếu kháng chiến loại 1.000đ mua ở Nam bộ có thể được trả từ 106.425 đồng đến 642.825 đồng,
trong khi đó thì một phiếu cùng một loại mua cùng một thời gian ở Bắc bộ chỉ có thể được trả từ 2.475 đồng
đến 70.200 đồng, tức là một phiếu Nam bộ được trả nhiều hơn một phiếu Bắc bộ từ 9 lần đến 259 lần, ảnh
hưởng không tốt đến đoàn kết Bắc Nam.
Sự chênh lệch quá đáng ấy đã làm nổi bật những điều bất hợp lý như sau:
- Phiếu mua quy ra vốn theo giá thóc ở nơi hạ, lại trả theo giá thóc ở nơi cao trái với nghị định số 383-NĐ
ngày 11-09-1952: phiếu mua ở địa phương nào thì thanh toán theo giá thóc lúc thanh toán ở địa phương ấy.
- Hơn nữa giá thóc ở Nam bộ cũng lại chênh lệch rất xa giữa miền Đông và miền Tây, nếu quy vốn và thanh
toán theo giá thóc sẽ còn có thể phát sinh suy tị ngay trong hàng ngũ các cán bộ và đồng bào Nam bộ tập
kết.
Ngoài ba ý kiến thanh toán theo giá thóc, lại có ý kiến đề nghị quy vốn và thanh toán theo giá sinh hoạt.
Nghiên cứu lại, thấy cách này cũng không hợp lý vì nếu quy vốn và thanh toán theo giá sinh hoạt thì phải:
a) Căn cứ vào lương tháng: trong thời kỳ kháng chiến, các cán bộ Nam bộ nói chung đều ở nhà nhân dân,
tăng gia tự túc hoặc được gia đình tiếp tế, nên không lĩnh lương, khi cần thiết lắm mới xin cấp sinh hoạt phí,
nhiều ít tùy từng vùng, vào khoảng từ 13đ. ĐD đến 45đ. ĐD một tháng.
Nếu lấy sinh hoạt phí cao nhất như năm 1949 ở Rạch giá là 45đ. ĐD làm căn cứ, thì mua 1 Công phiếu
kháng chiến loại 1.000đ. phải mất:
1.000đ
= 22 tháng sinh hoạt phí
45đ
Lương trung bình của một cán bộ ở miền Bắc năm 1957 (lúc nghiên cứu vấn đề này) là 3 vạn đồng 1 tháng.
Nếu lấy lương tháng làm căn cứ thì phiếu ấy phải trả thành tiền là 3 vạn x 22 = 66 vạn. Như vậy, số tiền phải
trả lại còn không hợp lý hơn cách tích nói ở trên (nhiều hơn 259 lần).
Cách này chẳng những bất hợp lý ở chỗ số tiền phải trả quá nhiều mà còn ở chỗ: về căn bản tính chất
lương hiện nay ở miền Bắc và tính chất sinh hoạt phí trước đây ở Nam bộ không giống nhau, do đó không
thể dùng làm cơ sở chung để tính toán được.
b) Căn cứ vào vật giá: Khó khăn ở chỗ:
- Không biết lấy vật phẩm gì làm tiêu chuẩn? (vải ? đường ?)
- Không có đủ tài liệu chính xác về giá cả của những vật phẩm ấy trong những năm 1948, 1949, 1950 và
hiện nay ở Nam bộ (còn phức tạp hơn lấy giá thóc rất nhiều).
***
Vì những lẽ ấy, nêu sau khi xem xét các ý kiến kể trên, Thủ tướng Chính phủ thấy vấn đề này rất phức tạp
và tài liệu lại thiếu sót không thể đòi hỏi giải quyết một cách công bằng tuyệt đối được và chỉ có thanh toán
theo giá vàng là một biện pháp tương đối hợp lý hơn cả.
Do đó đã quyết định quy vốn và thanh toán theo giá vàng. Cách tính này tương đối hợp lý nhất vì:
a) Giá vàng ở Nam bộ không chênh lệch nhau lắm giữa miền Đông và miền Tây như giá thóc.
b) Giá vàng giữa Nam bộ và Bắc bộ, hiện nay và trước đây cũng thế, không chênh lệch nhau lắm như giá
thóc và do đó số tiền trả cũng không chênh lệch quá như trả theo giá thóc (xem bảng tính sẵn đính kèm).
II. - THỂ THỨC THANH TOÁN
1) Phiếu chính thức:
Cũng như đối với Công phiếu kháng chiến phát hành ở miền Bắc và Liên khu V, các Khu, Sở, Ty Tài chính
có thể trả cho tất cả những trường hợp có phiếu chính thức.
2) Biên lại:
Đối với các trường hợp không có phiếu chính thức mà chỉ có biên lai tạm thời, nói chung cũng thanh toán
như phiếu chính thức (chỗ này có khác với việc chưa thanh toán biên lai của miền Bắc), vì ở Nam bộ, khi
phát phiếu chính thức, biên lai tạm thời đều thu về và hủy bỏ. Trường hợp còn biên lai tạm tức là chưa nhận
được phiếu chính thức.
Trường hợp nào nghi ngờ, thì lấy chứng nhận của cấp phụ trách chính quyền nơi bán phiếu (có thể lấy một
trong các chứng nhận sau đây: chứng nhận của các Chủ tịch, Phó chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Hành chính
tỉnh, ủy viên Ủy ban Hành chính phụ trách kinh tế tài chính hay Trưởng ban Kinh tế Tài chính hiện nay đã
tập kết ra Bắc). Chữ ký và chức trách cũ của người chứng nhận phải có xác nhận của cơ quan hiện đang
làm việc.
3) Năm ghi trên Công phiếu kháng chiến:
Nói chung, các cơ quan Tài chính sẽ căn cứ vào năm ghi trên phần chính phiếu để tính trả.
Trong những năm: 1948-1949 ở Nam bộ, Chính phủ phát hành Công phiếu kháng chiến, nhưng chưa có
phiếu chính thức, nên ở một vài địa phương chỉ phát biên lai tạm thời, đến năm 1951 mới có phiếu chính
thức. Do đó, phiếu mua năm 1948-1949 lại ghi năm phát phiếu là năm 1951. Tuy nhiên, năm ghi trên các
phiếu lãi lại ghi đúng với năm mua phiếu.
Vậy đối với những phiếu loại này, thì có thể thanh toán theo năm mua phiếu, không theo năm phát phiếu.
4) Bảng tính sẵn:
Các Khu, Sở, Ty Tài chính sẽ căn cứ vào bảng tính sẵn đính kèm để tính số tiền phải trả.
Trong bảng tính sẵn, cần chú ý mấy điểm sau đây:
a) Giá quy vốn: Giá quy vốn các Công thải Nam bộ và Công phiếu kháng chiến phát hành ở Nam bộ là giá
vàng trung bình hàng năm lúc mua phiếu ở Nam bộ.
b) Giá thanh toán: Giá thanh toán (29 vạn) là giá vàng Công ty Mỹ nghệ Vàng bạc bán ra tháng 12-1958 ở
Bắc bộ (giá này không thay đổi từ tháng 08-58 đến tháng 12-58). Lấy giá cố định này thanh toán cho hết số
phiếu ở Nam bộ đã mang ra Bắc khi tập kết, nghĩa là không thay đổi khi giá vàng tăng hoặc giảm vì nếu thay
đổi rất phức tạp.
c) Công thải Nam bộ (C.T.N.B): Công thải Nam bộ có ba loại: 100đ, 500đ, và 1.000đ, nhưng thực tế, chỉ
phát hành có một loại 100đ, bán bằng tiền Đông dương trong các năm 1947 và 1948 ở Nam bộ.
Công thải Nam bộ không có phiếu lãi, không ghi tên, không ghi năm mua và nơi mua, vì vậy khi thanh toán,
các Khu, Sở Ty Tài chính sẽ căncứ vào lời khai của chủ phiếu để tính trả (lời khai phải ghi rõ năm mua
phiếu và phải có chứng nhận của cấp phụ trách chính quyền nơi bán phiếu có thể lấy 1 trong các chứng
nhận kể ở điểm 2).
d) Công phiếu kháng chiến (C.P.K.C) – Vì Công phiếu kháng chiến quy theo giá vàng trung bình ở toàn Nam
bộ, nên số tiền trả thống nhất cho tất cả các tỉnh Nam bộ, không phân biệt phiếu mua ở tỉnh này hay tỉnh
khác.
Khi trả, chỉ cần phân biệt phiếu thuộc loại nào, mua năm nào và mua bằng tiền Đông Dương hay bằng tiền
Việt Nam.
Trong bảng tính sẵn, riêng về năm 1948 và năm 1949, thì không cần phân biệt phiếu mua bằng tiền Đông
Dương hay tiền Việt Nam, vì trong 2 năm đó, giá trị hai thứ tiền ngang nhau, số tiền trả bằng nhau cho 2 loại
phiếu, nhưng từ năm 1950 trở đi, tiền Việt Nam, so với tiền Đông Dương, đã mất giá:
Năm 1950, mất 30%, tức là 100đ. Việt Nam chỉ bằng 70đ, Đông Dương.
Năm 1951, mất 50%, tức là 100đ. Việt Nam chỉ bằng 50đ. Đông Dương.
Năm 1952, mất 75%, tức là 100đ. Việt Nam chỉ bằng 25đ. Đông Dương.
Vì vậy, khi trả các phiếu phát hành trong các năm 1950, 1951 và 1952 cần chú ý phân biệt phiếu mua bằng
tiền Đông Dương hay tiền Việt Nam.
Phiếu mua bằng tiền Đông Dương thì trên phiếu không ghi gì.
Nếu phiếu mua bằng tiền Việt Nam, thì trên phiếu sau số tiền 200đ, 1.000đ v.v... có ghi thêm mấy chữ viết
hay "Bạc Việt Nam". Tuy nhiên, cũng có phiếu không ghi. Vậy đối với các phiếu không ghi, nếu chủ phiếu
cho biết là mua bằng tiền Việt Nam thì không có gì phải nghiên cứu thêm, vì đa số các phiếu đều mua bằng
tiền Việt Nam, nhất là các phiếu loại lớn. Nhưng nếu chủ phiếu nói là mua bằng tiền Đông Dương thì đề nghị
nên có sự chứng nhận của cấp chính quyền cũ như đã nêu ở điểm 2.
5) Điều chỉnh các phiếu trước đây đã được tạm ứng:
Có một số phiếu trước đây đã được tạm ứng nay sẽ điều chỉnh lại, nếu số tiền tạm ứng chưa đủ, thì trả
thêm cho đủ. Nếu tiền tạm ứng thừa, thì không đặt vấn đề truy nạp nữa.
6) Theo thường lệ các Khu, Sở, Ty Tài chính sẽ trích Tổng dự toán tỉnh tạm ứng trả cho Bộ, rồi hàng tháng
(hoặc hàng tuần tùy trường hợp tạm ứng nhiều hay ít) báo cáo Bộ, dựa theo mẫu báo cáo về Công phiếu
kháng chiến miền bắc, để Bộ cấp kinh phí điều chỉnh.
Các phiếu sau khi đã thanh toán, đều phải đóng dấu "Đã thanh toán ngày ... tháng ... năm ..." bằng chữ to
rất rõ ràng. Dưới dòng chữ ấy, các Khu, Sở, Ty Tài chính sẽ đóng dấu của cơ quan, đề ngày và ký tên;
những phiếu đã thanh toán, sẽ lưu ở địa phương, nhưng cần xếp riêng, không để chung với phiếu phát
hành ở miền Bắc để tiện việc kiểm soát. Các phiếu đã thanh toán cũng phải bảo quản cẩn thận.
***
Theo tinh thần chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Bộ mong các Ủy ban đặt kế hoạch thực hiện cụ thể, sát với
tình hình thực tế của địa phương. Đặc biệt chú ý lãnh đạo tư tưởng, giải thích cho anh chị em bộ đội, cán bộ
và đồng bào thông cảm vấn đề này: một mặt, nêu lên sự quan tâm của Đảng và Chính phủ, mặt khác cũng
phải nêu khó khăn, phức tạp của vấn đề, đồng thời nhớ nhấn mạnh tinh thần yêu nước, tinh thần cách mạng
và đoàn kết của mọi người để thanh toán tốt, gọn, không nên đặt vấn đề trở đi trở lại kéo dài, vừa không lợi
cho anh chị em vừa không lợi cho Chính phủ.
K.T. BỘ TRƯỞNG BỘ TÀI CHÍNH
THỨ TRƯỞNG
Nguyễn Thanh Sơn
Giải thích về việc thanh toán theo giá vàng các công thải Nam bộ và Công phiếu kháng chiến phát
hành ở Nam bộ mà đồng bào, bộ đội và cán bộ đã đem theo khi tập kết
Công thải Nam bộ (CTNB) bán trong các năm 1947 và 1948 hoàn toàn bằng tiền Đông Dương, còn Công
phiếu kháng chiến (CPKC) thì bắt đầu bán ở Nam bộ từ năm 1948 đến 1952 thì kết thúc.
CPKC bán ở Nam bộ vừa bằng tiền Việt Nam vừa bằng tiền Đông Dương (một ít nơi bán bằng thóc).
Trong các năm 1948, 1949, tiền Việt Nam ngang giá với tiền Đông Dương, hay có kém, cũng chỉ kém chút
ít.
Nhưng bắt đầu từ 1950 trở đi thì so với tiền Đông Dương, tiền Việt Nam đã sụt giá, đến 1952 thì sụt nhiều.
Trước tình hình lúc ấy tiền Việt Nam càng ngày càng sụt giá nếu sau 5 năm, khi thanh toán chỉ trả nguyên
số tiền ghi trên phiếu, thì nhân dân sẽ bị thiệt nhiều.
Để đảm bảo quyền lợi của người mua phiếu, ngày 11-09-1952, Chính phủ đã ban hành nghị định quy vốn
CPKC ra thóc.
Cứ theo tinh thần nghị định ấy thì:
Phiếu mua ở miền Bắc sẽ quy ra thóc và thanh toán theo giá thóc miền Bắc.
Phiếu mua ở miền Nam sẽ quy ra thóc và thanh toán theo giá thóc miền Nam.
Đến nay, tình hình đã thay đổi, khác với lúc ban hành nghị định.
Ngoài số phiếu phát hành ở miền Bắc, miền Bắc còn phải thanh toán cả những phiếu của đồng bào, cán bộ
và bộ đội miền Nam tập kết đem ra.
Đối với các phiếu này, không thể áp dụng nguyên văn nghị định trên được vì quy vốn theo giá thóc miền
Nam (nơi thóc rẻ) lại thanh toán theo giá thóc miền Bắc (nơi thóc đắt) thì không hợp lý (nên Thủ tướng
Chính phủ đã quyết định thanh toán theo giá vàng).
Làm như vậy, sẽ ảnh hưởng không tốt đến đoàn kết Bắc Nam, vì so sách 2 phiếu cùng loại, mua cùng một
năm, thì phiếu mua ở miền Nam được trả nhiều hơn phiếu miền Bắc một cách quá đáng.
Ví dụ: Một CPKC loại 1.000đ mua năm 1949 ở một nơi giá thóc cao nhất ở miền Bắc (ví dụ Hòa Bình – giá
1kg thóc là 84đ) thì sẽ được trả là: (chưa kể lãi).
1.000đ
Vốn quy ra thóc: = 11kg
84đ
Thành tiền là: (theo giá thu mua thóc của Mậu dịch hiện nay là 225đ một kg).
225 x 11 = 2.475đ
Và một công phiếu kháng chiến cũng loại 1.000đ cũng mua năm 1949 tại miền Bắc ở một nơi giá thóc hạ
thấp (ví dụ Hải Ninh, giá 1kg thóc là 3đ20) thì sẽ được trả là: (chưa kể lãi).
1.000đ
Vốn quy ra thóc: = 312kg
3đ2
Thành tiền là: 225đ x 312 = 70.200đ
Trái lại một công phiếu kháng chiến cùng loại 1.000đ mua năm 1959 tại Nam bộ ở một nơi giá thóc cao nhất
(ví dụ ở Sài gòn – giá 1kg thóc là 2$11) thì sẽ được trả là (chưa kể lãi).
1.000đĐD
= 473kg
24ĐD 11
Thành tiền theo giá thóc hiện nay ở miền Bắc là: 225đ x 473 = 106.425đ.
Và một công phiếu kháng chiến cùng loại 1.000đ cũng mua năm 1949 tại Nam bộ ở một nơi giá thóc hạ
nhất (ví dụ ở Rạch Giá, giá 1kg thóc là 0$35) thì sẽ được trả là (chưa kể lãi).
1.000đĐD
= 2.857kg
0ĐD, 35
Thành tiền theo giá thóc hiện nay ở miền Bắc là: 225đ x 2857 = 642.825đ.
Như vậy là: một công phiếu kháng chiến loại 1.000đ mua năm 1949 ở miền Bắc được trị giá (chưa kể lãi) từ
11 ki-lô đến 312kg và được trả từ 2.475đ đến 70.200đ.
Trái lại, 1 công phiếu kháng chiến cùng loại 1.000đ và cùng mua năm 1949 ở miền Nam sẽ được trả từ
106.425đ, đến 642,825đ, trị giá từ 473kg đến 2.857 kg.
Như vậy, 1 công phiếu kháng chiến loại 1.000đ, năm 1949, nếu mua ở miền Nam sẽ được trả nhiều hơn
phiếu mua ở miền Bắc từ:
9 lần (642.825đ so với 70.200đ)
đến 259 lần (642.825đ so với 2.475đ)
Hơn nữa, giá thóc ở Nam bộ lại cũng chênh lệch rất xa giữa miền Đông và miền Tây, nêu quy vốn theo giá
thóc sẽ còn có thể phát sinh suy tỵ ngay trong hàng ngũ các cán bộ và đồng bào Nam bộ tập kết.
***
Vì những lý do trên hiện nay không thể căn cứ vào giá thóc để quy vốn và thanh toán Công thải Nam bộ và
Công phiếu kháng chiến Nam bộ đã đem ra Bắc được.
Sau khi nghiên cứu, thì có thể lấy giá vàng để thay thế giá thóc vì:
a) Giá vàng giữa hai miền (miền Bắc và miền Nam) trước đây và hiện nay cũng thế, không chênh lệch nhiều
như giá thóc.
b) Giá vàng ở Nam bộ lại cũng tương đối thống nhất giữa miền Đông và miền Tây, không chênh lệch nhau
lắm như giá thóc.
Thanh toán theo giá vàng thì một phiếu loại 1.000đ mua năm 1949 ở Nam bộ sẽ được trả (chưa kể lãi)
217.500đ tức là cũng còn hơn phiếu đồng loại ở miền Bắc từ 3 lần (217.500đ so với 70.200đ) đến 87 lần
(217.500đ so với 2.475đ).
Tuy có chênh lệch, nhưng chênh lệch không đến nỗi quá đáng như phiếu quy theo giá thóc.
Công bằng tuyệt đối thì rất khó. Ta cần lấy sự quan tâm của Đảng, của Chính phủ kết hợp với tinh thần yêu
nước và cách mạng của bộ đội, cán bộ và đồng bào mà giải quyết cho đúng đắn các quan hệ trên.
Giải thích về cách sử dụng bảng tính sẵn các số tiền trả Công thải Nam bộ và Công phiếu kháng
chiến phát hành ở Nam bộ
1) Bảng tính sẵn lấy giá vàng làm căn cứ để quy vốn Công thải Nam bộ và Công phiếu kháng chiến phát
hành ở Nam bộ.
Giá vàng là giá trung bình hàng năm 1 lạng vàng nặng 37gr5 ở Sài gòn coi như giá chung cho toàn Nam bộ.
2) Số tiền trả Công thải Nam bộ.
Số tiền trả Công thải Nam bộ ghi ở cột 8 bảng I.
Số tiền này áp dụng thống nhất cho tất cả các phiếu cùng loại mua cùng năm ở Nam bộ, không phân biệt
phiếu mua ở tỉnh nào, đầu năm hay cuối năm.
Thí dụ: 1 Công thải Nam bộ loại 100 mua tháng 01-1948 ở Bà Rịa và 1 Công thải Nam bộ loại 100 mua
tháng 12-1948 ở Cần Thơ.
Số tiền trả mỗi phiếu trên đều bằng nhau, cụ thể mỗi phiếu sẽ được trả 31.900đ Ngân hàng.
3) Số tiền trả Công phiếu kháng chiến.
Số tiền trả Công phiếu kháng chiến ghi ở cột 13 bảng II.
Số tiền này áp dụng cho tất cả các phiếu cùng loại mua cùng năm ở Nam bộ, không phân biệt phiếu mua ở
tỉnh nào, đầu năm hay cuối năm.
Thí dụ: 1 Công phiếu kháng chiến loại 1.000đ mua tháng 01-1949 ở Chợ lớn và 1 Công phiếu kháng chiến
loại 1.000đ mua tháng 12-1949 ở Rạch Giá.
Số tiền trả mỗi phiếu trên đều bằng nhau, cụ thể mỗi phiếu sẽ được trả 249.400đ.
Chú ý: Đối với các Công phiếu kháng chiến phát hành trong các năm 1950, 1951 và 1952, bảng tính sẵn ghi
2 số tiền trả khác nhau:
- Một số tiền trả các phiếu mua bằng tiền Đông Dương.
- Một số tiền trả các phiếu mua bằng tiền Việt Nam.
Vậy khi tính trả cần chú ý để tránh nhầm lẫn
4) Thể thức triết tính số tiền phải trả.
a) Thí dụ: 1 Công thải Nam bộ loại 100đ mua năm 1948 ở Sài gòn (hay ở một tỉnh khác thuộc Nam bộ).
Vốn tấm phiếu trên là 100đĐD
Lãi 4% = (hiện nay chỉ tính đến 5 năm) 1 năm
là 4đĐD; 5 năm là 4 x 5 =
20đĐD
Cộng 120đĐD
Giá vàng trung bình ở Nam bộ năm 1948 là 1.085$ 1 lạng.
Vậy tấm phiếu trên trị giá bằng vàng là: 120:1.085 = 0 lạng 11;
Quy ra tiền Ngân hàng (theo giá vàng bán ra hiện nay ở miền Bắc của Công ty Mỹ nghệ Vàng bạc là 29 vạn
1 lạng): 290.000đ NH x 0,11 = 31.900đ Ngân hàng.
b) Công phiếu kháng chiến mua bằng tiền Đông Dương.
Thí dụ: 1 CPKC loại 1.000đ mua năm 1949 bằng tiền Đông Dương ở Mỹ Tho (hay ở một tỉnh khác thuộc
Nam bộ).
Vốn tấm phiếu trên là 1.000đĐD
Lãi 3% (hiện nay chỉ tiến đến 5 năm)
1 năm là 30đ
5 năm là 30 x 5 = 150đĐD
Cộng vốn và lãi là 1.150đĐD
Giá vàng trung bình ở Nam bộ năm 1949 là 1.330đĐD 1 lạng, vậy tấm phiếu trên trị giá bằng vàng là:
1.150 : 1.300 = 0 lạng 86 quy ra tiền Ngân hàng theo giá vàng hiện nay ở miền Bắc (29 vạn) là: 290.000đNH
x 0,86 = 249,400đNH.
c) Công phiếu kháng chiến mua bằng tiền Việt Nam.
Thí dụ: 1 CPKC loại 5.000đ mua năm 1952 bằng tiền Việt Nam ở Bạc Liêu (hay ở một tỉnh khác thuộc Nam
bộ).
Vốn tấm phiếu trên là 5.000đVN
Lãi 1 năm là 150đVN
5 năm là 150 x 5 = 750đVN
Cộng vốn và lãi là 1.150đVN
Năm 1952, tiền Việt Nam ở Nam bộ, so với tiền Đông Dương mất giá 75%, tức là
100đ VN chỉ còn ăn có 25đĐD
Vậy tấm phiếu trên quy ra tiền Đông Dương là: 5.750 x 25% = 1.437đ50ĐD
Giá vàng trung bình ở Nam bộ năm 1952 là: 3.535đĐD 1 lạng.
Vậy 1.437đ 50ĐD trị giá bằng vàng là: 1.437,50 : 3.535 = 0 lạng 40
quy ra tiền Ngân hàng (theo giá vàng hiện nay ở miền Bắc (29 vạn) là:
290.000 x 0,40 = 116.000đNH.
d) Biên lai ghi tiền:
Nếu biên lai không ghi mua bao nhiêu CPKC và CPKC loại nào mà chỉ ghi số tiền và số tiền không khớp với
các loại phiếu, thì số tiền trả sẽ triết tính theo thể thức sau đây:
Thí dụ:
Biên lai ghi 21.600 đồng (bạc Việt Nam) nộp ở Ngân phố tỉnh Thủ - Biên ngày 05-09-1952 để mua Công
phiếu kháng chiến.
Có thể phân tích số tiền trên như sau:
2 Công Phiếu Kháng chiến loại 10.000đ 20.000đ
1 _ 1 000đ 1.000đ
3 _ 200đ 600đ
Cộng 21.600
Theo bảng tính sẵn, số tiền trả là:
2 Công phiếu kháng chiến loại 10.000đ: 234.900 x 2 = 469.800 đNH
1 Công phiếu kháng chiến loại 1.000đ: 23.490 đNH
3 Công phiếu kháng chiến loại 200đ: 4.640 x 3 = 13.920 đNH
Cộng 507.210 đNH
e) Biên lai ghi thóc (trường hợp này rất ít)
Nếu biên lai không ghi tiền mà chi ghi thóc và cũng không ghi mua bao nhiêu Công phiếu kháng và Công
phiếu kháng chiến loại nào, thì số tiền trả sẽ triết tính theo thể thức sau đây:
Thí dụ:
Biên lai ghi nộp năm 1949 ở Phòng Tài chính Rạch Giá: 150 giạ lúa để mua Công phiếu kháng chiến.
Trước hết phải quy số giạ lúa ra ki-lô thóc.
Ở Nam bộ, 1 giạ lúa bằng 20 ki-lô thóc.
Vậy 150 giạ trị giá là 150 x 20 = 3.000 ki-lô.
Sau đó, sẽ quy số thóc ra tiền.
Theo bảng giá thóc đính kèm, giá thóc năm 1949 ở Rạch Giá là 25đ 1 tạ (100kg).
Vậy 1 ki-lô giá là: 25đ : 100 = 0đ,25.
3.000 ki-lô trị giá là: 0đ,25 x 3.000 = 750đ.
Như thế 150 giạ lúa trị giá là 750đ.
Số tiền trên sẽ phân tích như sau:
3 Công phiếu kháng chiến loại 200đ = 600đ
3/4 một Công phiếu kháng chiến loại 200đ = 150đ
750đ
Theo bảng tính sẵn, số tiền trả là:
3 Công phiếu kháng chiến loại 200đ là 49.300 đNH x 3 = 147.900 đNH
49.300 x 3
3/4 Công phiếu kháng chiến loại 200đ là: = 36.975 đNH
4
Cộng: 184.875 đNH
Tính tròn 184.870 đNH
5) Cách trừ các phiếu lãi đã lĩnh.
Số tiền trả ghi trong bản tính sẵn là số tiền trả các phiếu còn đủ 5 phiếu lãi.
Tất nhiên, nếu chủ phiếu đã lĩnh phiếu lãi nào rồi, thì phải trừ phiếu ấy ra, không tính vào số tiền phải trả
nữa.
Các Khu, Sở, Ty Tài chính sẽ căn cứ vào số tiền ghi ở cột 14 (nếu phiếu mua bằng tiền Đông Dương) hay
cột 15 (nếu phiếu mua bằng tiền Việt Nam) ở bảng 2 để trừ các phiếu lãi đã lĩnh.
Thí dụ: a) 1 Công phiếu kháng chiến loại 1.000đ mua năm 1949 bằng tiền Đông Dương ở Mỹ Tho (hay ở
một tỉnh nào khác ở Nam Bộ), nếu đã lĩnh trước 2 phiếu lãi rồi, thì số tiền trả chỉ còn là:
249.400 – (6.380 x 2) = 236.640đ.
b) 1 Công phiếu kháng chiến loại 5.000đ mua năm 1951 bằng tiền Việt Nam ở Bạc Liêu (hay ở một tỉnh khác
nào thuộc Nam bộ) nếu đã lĩnh trước 1 phiếu lãi rồi, thì số tiền trả chỉ còn là:
258.100 – 6.670 = 251.430 đ.
GIÁ THÓC Ở NAM BỘ
GIÁ 1 TẠ (GIÁ TRUNG BÌNH)
TỈNH GHI CHÚ
1947 1948 1949 1950 1951 1952
Khu 7
Sài Gòn 168 đĐD 182 đĐD 211 đĐD 177 đĐD 191 đĐD 256 đĐD
Chợ lớn 60 65 90 140 150 150
Gia Định 65 70 100 150 175 175
Biên Hòa 100 125 125 160 175 187
Thủ Dầu một 87 125 125 160 175 187
Bà Rịa 105 130 140 200 200 200
Tây Ninh 100 125 135 150 200 225
Khu 8
Tân an 60 65 90 140 150 150
Gò Công 60 67 67 125 175 200
Bến Tre 60 67 67 125 175 200
Mỹ Tho 35 35 60 Nửa năm đầu
đĐD: 120 đĐD: 150
đVN: 500 đVN: 1000
đĐD
90
đVN
Nửa năm sau
đĐD: 120
đVN: 375
Sa đéc (Long giá như Mỹ Tho
châu sa)
Vĩnh Long 50 50 50 105 105 105
Trà Vinh 50 50 50 105 105 105
Khu 9
Rạch Giá 25 đVN 25 đVN 35 đVN 35 đVN 1.500 đVN 1.500 đVN
Bạc Liêu 25 25 35 35 1.500 1.500
Cần Thơ 25 25 40 40 1.500 1.500
Sóc Trăng 25 25 40 40 1.500 1.500
Châu đốc 25 25 50 50 1.500 1.500
Long Xuyên 25 25 50 50 1.500 1.500
Hà Tiên 25 25 50 50 1.500 1.500
BẢNG TÍNH SẴN CÁC SỐ TIỀN TRẢ CÔNG THẢI NAM BỘ VÀ CÔNG PHIẾU KHÁNG CHIẾN PHÁT
HÀNH Ở NAM BỘ
Bảng I. – CÔNG THẢI NAM BỘ
Loạ i Lãi (2) Giá trung Thành tiền
Loạ i Vốn tiền Cộng vốn Vốn và
(1) 5 nă m bình 1 Ngân hàng CHÚ THÍCH
phát Đông và lãi lãi quy
công mỗi lạng vàng theo giá
hành Dương (tiền ĐD) vàng
thải năm (tức vàng tháng
Nam 4% 37gr,) ở 12-1958 ở
Bộ (tiền Nam bộ miền Bắc
Đông lúc mua 29 vạn 1kg
Dương) phiếu
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1947 100đ 100đ ĐD 20đ ĐD 120đ ĐD 517đ ĐD 0 lạng 21 60.900đ NH (1) Công thải Nam
bộ có 3 loại:
- 100 đ ĐD
- 500đ ĐD
Và 1000đ ĐD
1948 100đ 100đ 20đ 120 1,085 0 lạng 11 31.900 Nhưng chỉ phát
hành có loạt 100đ
ĐD, còn 2 loại 500
và 1 000 không
phát hành
(2) Hiện nay lãi chỉ
tính có 5 năm.
BẢNG II. - CÔNG PHIẾU KHÁNG CHIẾN PHÁT HÀNH Ở NAM BỘ
Lãi 5 năm (1) Lãi 1 năm quy
Giá trung bình 1 lạng vàng
theo giá vàng tháng 12/58
(tức 37gr5 ở Nam Bộ) lúc
Vốn mỗi năm 3% Cộng vốn và lãi thành tiền Ngân
ở miền Bắc 39 vạn một
Thành tiền Ngân hàng
hàng
quy ra vàng
Tiền Việt Nam
N ăm
mua phiếu
Vốn và lãi
Loại công phiếu
bằng tiền Đông
phát
bằng tiền Việt
C.P.K.C. mua
C.P.K.C. mua
lạng
kháng chiến Tiền Tiệt Tiền Tiền Tiền
hành Cộng Tỷ giá đối Quy ra
Dương
Đông Việt Đông Việt Đông
Nam
tiền với tiền tiền
Dương Nam Dương Nam Dương Việt Đông Đông
Nam Dương Dương
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
1948 200 200$ 30$ 230$ 1.085$ 01g21 60.900đ 1.450đ
1.000 1.000 150 1.150 nt 1 ,05 304.500 7.830
5.000 5.000 750 5.750 nt 5 ,29 1.534.100 40.020
10.000 10.000 1.500 11.500 nt 10 ,59 3.071.100 80.040
1949 200 200 30 230 1.330$ 0 ,17 49.300 1.160
1.000 1.000 150 1.150 nt 0 ,86 249.400 6.380
5.000 5.000 750 5.750 nt 4 ,32 1.252.800 31.900
10.000 10 000 1.500 11.500 nt 8 ,64 2.505.600 65.250
1950 200 200 30 230 3.066$ 0 ,075 21.750 550
Tiền 1.000 1.000 150 1.150 nt 0 ,37 107.300 2.801
Đông 5.000 5.000 750 5.750 nt 1 ,87 542.300 13.920
Dương 1.0000 10.000 1.500 11.500 nt 3 ,75 1.087.500 28.130
200 200đ 30đ 230đ 100đ = 161$ 3.066$ 0 ,052 15.080 380đ
50$
Tiền 1.000 1.000 150 1.150 nt 805 nt 0 ,26 75.400 1.970
Việt 5.000 5.000 750 5.750 nt 4.025 nt 1 ,31 379.900 9.800
Nam 10.000 10.000 1.150 11.500 nt 8.050 nt 2 62 759.800 19.720
1951 200 200 30 230 3.210$ 0 ,071 20.599 520
Tiền 1.000 1.000 150 1.150 nt 0 ,35 101.500 2.700
Đông 5.000 5.000 750 5.750 nt 1 ,79 519.100 13.340
Dương 10.000 1.500 11.500 nt 3 ,58 1.038.200 26.970
200 200 30 230 100đ = 115$ 2.210$ 0 ,035 10.150 260
50$
Tiền 1.000 1.000 150 1.150 nt 575 nt 0 ,17 49.300 1.330
Việt 5.000 5.000 750 5.750 nt 2.875 nt 0 ,89 258.100 6.670
Nam 10.000 10.000 1.500 11.500 nt 5.750 nt 1 ,79 519.100 13.340
1952 200 200 30 230 3.535$ 0 ,065 18.850 460
Tiền 1.000 1.000 150 1.150 nt 0 ,32 92.800 2.440
Đông 5.000 5.000 750 5.750 nt 1 ,62 469.800 12.180
Dương 10.000 10.000 1.500 11.500 nt 3 ,25 942.500 24.360
200 30 230 100đ = 57$50 3.535$ 0 ,016 4.640 120
50$
Tiền 1.000 1.000 150 1.150 nt 287,50 nt 0 ,081 23.490 610
Việt 5.000 5.000 750 5.750 nt 1,437,50 nt 0 ,40 116.000 3.070
Nam 10.000 10.000 1.500 11.500 nt 2,875 nt 0,81 234.900 6.090
(1)
Hiện nay lãi chỉ tính có 5 năm
