Tài liệu môn Lịch sử

Trong tài liệu này bao gồm những tóm tắt cơ bản, ngắn gọn nhất về lịch sử thế giới, giúp các bạn tiếp thu một cách dễ dàng

NHẬT BẢN TRUNG QUỐC CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á CHIẾN TRANH THẾ GIỜI THỨ NHẤT Bài 9: Cách mạng tháng 10 nga năm 1917 và cuộc -- Tuy nhiên, tồn tại trong vòng vây thù địch của chủa 1 Nhật Bản từ nửa đầu thế kì XIX đến trước 1. Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm 1.Quá Trình xâm lược của chủ nghĩa thực I Nguyên nhân của chiến tranh đấu tranh bảo vệ cách mạng. nghĩa tư bản thế giới, Liên xô đã kiên trì và bền bỉ đấu 1868 - Về kinh tế. + Nông nghiệp vần dựa trên lược: - Từ thế kỉ XVIII và nhất là sang thế kỉ dân vào các nước Đông Nam Á: - Ở Indonexia, *Nguyên nhân. sâu xa. I. Cách mạng tháng 10 nga năm 1917. tranh trong quan hệ quốc tế, từng bước phá vỡ chính quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu. Địa chủ XIX, Trung Quốc đứng trước nguy cơ trở thành ngày từ thế kỉ XV, XVI thực dân Tây Ban Nha, - Sự phát triển không đều về kinh tế và chính trị của 1. Nước nga trước cách mạng. sách bao vây, cô lập về kinh tế và ngoại giao của các bóc lột nhân dân rất nặng nề. Tình trạng mất miếng mồi ngon cho bọn đế quốc phân chia, xâu Bồ Đào Nha, Hà Lan đã có mặt và từng bước chủ nghĩa. tư bản cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX.+ - Sau cách mạng 1905 – 1907 Nga vẫn là một nước nước đế quốc. mùa, đói kém liên tiếp xảy ra. + Ớ các thành thị, xé. - Để xâm chiếm Trung Quốc, các nước tư chiếm lĩnh thị trường. Đến thế kỉ XIX, Hà Lan Các "đế quốc già (Anh, Pháp) với hệ thống thuộc địa hải cảng, kinh tế hàng hóa phát triển, công bản phươg Tây, trước tiên là Anh tìm mọi cách hoàn thành việcx âm chiếm và thiết lập ách mênh mông. + Các "đế quốc trẻ (Mĩ, Đức, Nhật) quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng Ni Cô lai trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều. + đòi chính quyền Mãn Thanh phãi mở cửa đòi tự thống trị thực dân trên đất nước này. - Ở đang vươn lên mạnh mẽ ' về kinh tế nhưng lại có II. – Năm 1914 Nga hoàng đã đẫy nhân dân Nga vào Những mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa phát do buôn bán thuốc phiện, món hàng mang lại lợi Philipin bị thực dân Tây Ban Nha thóng trị ngày quá ít thuộc địa. - Mâu thuẫn giữa các đế quốc về cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên những hậu quả triển nhanh chóng. nhuận lớn cho bọn tư bản. - Viện cớ chính từ thế kỉ XVI. Sau cuộc chiến tranh với Tay ban vấn đề thuộc địa là không tránh khỏi và ngày càng nghiêm trọng cho đất nước: kinh tế suy sụp nạm đói - Về xã hội: + Tầng lớp tư sản thương nghiệp quyền Mãn Thanh tịch thu và đốt thuốc phiện Nha năm 1898, đế quốc Mĩ liền tiến hành cuộc trở nên gay gắt. - Từ những năm 80 của thế kỉ XIX, xảy ra ở nhiều nơi, quân đội liên tiếp thua trận... mọi đã ra đời từ lâu, tầng lớp tư sản công nghiệp của các tàu buôn Anh, thực dân Anh đã tiến hành chiến tranh xâm lược Phi-Lip-pin (1899-1902) và hình thành hai phe Liên minh gồm Đức, áo- Hung, I- nỗi khổ đè nặng lên các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là hình thành và ngày càng giàu có. + Các nhà công cuộc chiến tranh xâm lược. Trung Quốc. Cuộc biến quần đảo này thành thuộc địa của Mĩ.- Ở ta-li-a và phe Hiệp ước gồm Anh, Pháp, Nga. Như nông dân, công nhân Nga và hơn 10 dân tộc trong đế thương lại không cổ quyền lực về chính trị. + chiến tranh thuốc phiện bắt đầu từ tháng 6-1840 Miến Điện, thực dân Anh đã tiến hành ba cuộc vậy, đến đầu thế kỉ XX, ở châu âu đã 'hình thành hai Giai cắp tư sản vẫn còn yếu, không đủ sức xóa và kết thúc vào tháng 8 1842. Chính quyền Mãn chiến tranh xâm lược Năm 1885, Anh thôn tính khối quân sự đối đầu nhau. Chính mâu thuẫn giữa quốc Nga. – Phong trào phản đối chiến tranh, đòi lật bỏ chế độ phong kiến, nông dân là đối tượng bóc Thanh phải kí Hiệp ước Nam Kinh, chấp nhận Miến Điện rồi sáp nhập Phác này thành một tỉnh các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa, mà trước đổ chế độ Nga hoàng lan rộng khắp trong nước. chính lột chủ yếu của giai cấp phong kiến, còn thị dân các điều không theo yêu cầu của thực dân Anh. - cua ân Độ thuộc Anh. - Ờ Mã Lai, sớm bị các tiên là giữa đế quốc Anh và đế quốc Đức. là nguyên phủ Nga hoàng ngày càng tỏ ra bất lực không còn khả thì không chỉ bị phong kiến khống chế mà còn bị Sau chiến tranh thuốc phiện. các nước đế quốc nước tư bản nhòm ngó. can thiệp. Đến đầu thế nhân cơ bản dẫn đến chiến tranh. năng tiếp tục thống trị được nữa. nước Nga đã tiến sát các nhà buôn và bọn cho vay lãi bóc lột. từng bước xâu xé Trung Quốc. Đến cuối thé kỉ kỉ XX. Mã Lai hoàn toàn trở thành thuộc địa của *Duyên cớ. - Ngày 28-6-1914, Thái tử áo-hung bị tới một cuộc cách mạng. - Về chính trị: + Đến giữa thế kỉ .XIX, Nhật XIX. Đức đã chiếm tỉnh Sơn Đông; Anh chiếm Anh. - Ờ Ba nước Đông Dương: Việt Nam, một người Xéc-bi ám sát tại Bô- xni-a. Giới quân 2. Từ cách mạng tháng 2 đến cách mạng tháng 10. Bản vẫn là một quốc gia phong kiến. Nhà vua vùng châu thổ sông Dương Tử, Pháp chiếm vùng Lào. Cao Miên (Cam-pu-chia) là đối tượng xâm phiệt Đức, áo bèn chớp cơ hội đó để gây ra chiến - Tháng 2/1917 cuộc cách mạng dân chủ tư sản bùng được tôn là Thiên hoàng, có vị trí tối cao nhưng Vân Nam, Quảng Tây, Quảng Đông; Nga, Nhật lược của thực dân Pháp. Đến cuối thế kỉ XIX. tranh. - Ngày 28-7-1914, áo-hung tuyên chiến với quyền hành thực tế thuộc về Tướng quân. + chiếm đóng vùng Đông Bắc... Pháp đã hoàn thành quá trình xám lược và bắt Xéc-bi. Ngày 1-8, Đức tujên chiến với Nga; ngày 3-8, nổ ở Nga. + 9 vạn nữ công nhân ở thủ đô Pê tơ rô grát Giữa lúc mâu thuẫn giai cấp trong nước ngày 2. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung đầu thi hành chính sách bóc lột, khai thác thuộc tuyên chiến với Pháp. Ngày 4-8. Anh tuyên chiến với biểu tình. + Phong trào nhanh chóng lan rộng ra toàn càng gay gắt, chế độ Mạc phủ khủng hoảng Quốc từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế là XX địa. Ớ Vương quốc Xiêm trong nửa sau thế kỉ Đức. Chiến tranh đế quốc đã bùng nổ và nhanh thành phố và chuyển từ bãi công chính trị sáng khởi nghiêm trọng thì các nước tư bản phương Tây, - Cuộc khởi nghĩa Thái bình Thiên quốc: XIX trở thành vùng tranh chấp của đế quốc Anh chóng lan rộng thành chiến tranh thế giới. nghĩa vũ trang.+ Quân khởi nghĩa chiếm được các công trước tiên là Mĩ, dùng áp lực quân sự đòi Nhật + Lãnh đạo: Hồng Tủ Toàn. + Bùng nổ ngày 1- và Pháp. Với chính sách ngoại giao mềm dẻo, II. Diển biến của chiến tranh sở, bắt các tướng tá của Nga hoàng. Chế độ quân chủ Bản phải "mở cửa". Như vậy, đến giữa thế kỉ 1-1851 Ở Kim Điền - Quảng Tây, sau đó lan khôn khéo của vua Ra ma V, Xiêm là nước duy - Giai đoạn 1 (1914 -1916): - Đức tập trung phần chuyên chế sụp đổ.+ Chỉ trong vòng 8 ngày, trên phạm XIX, Nhật Bản đã lâm vào một cuộc khủng rộng ra khắp các địa phương trong cả nước. + nhất ở Đông Nam Á giữ được nền độc lập lớn binh lực ở mặt trận phía Tây và ngay trong đêm vi cả nước, quần chúng nhân dân đã vùng dậy lật đổ hoảng trầm trọng, đứng trước sự lựa chọn: hoặc Đây là một phong trào nông dân lớn nhất trong tương đối về chính trị. 3-8 đã tràn vào Bỉ-một nước trung lập, rồi đánh thọc tiếp tục con đường trì trệ, bảo thủ để các nước lịch sử Trung Quốc. Kết quả: + Kéo dài suốt 14 2. Phong trào chống thực dân Hà Lan của sang Pháp. Đức chặn cả con đường ra biển không chế độ cũ. nước Nga trở thành nước cộng hoà.— Cách đế quốc xâu xé; hoặc canh tân, cải cách xóa bỏ năm (1851 đến 1864), đã xây dựng được một nhân dân In-dô-nê-xi-a. cho quân 'Anh sang tiếp viện. Pa-ri bị uy hiếp, quân mạng dân chủ tư sản tháng hai thắng lợi, nước Nga có chế độ phong kiến, đưa Nhật Bản hòa nhập với chính quyền ỡ Thiên Kinh và thi hành nhiều - Phong trào đấu tranh của nông dân nổ ra mạnh Pháp có nguy cơ bị tiêu diệt. - Năm 1915, Đức dồn hai chính quyền song sóng tồn tại: các Xô Viết của nền kinh tế tư bản phương Tây. chính sách tiến bộ. + Lần đầu tiên trong lịch sử mẽ. Điển hình là cuộc khởi nghĩa tăng dân do binh lực sang mặt trận phía Đông cùng quân áo- giai cấp vô sản và chính phủ lâm thời của tư sản. -- 2. Cuộc Duy tân Minh Trị Trung Quốc, chính sách ruộng đất bình quân Sa-min lãnh đạo vào khoảng năm 1890. - Cuối Hung tấn công Nga quyết liệt, định đè bẹp Nga. Chế Trước tình hình đó Lê nin và Đảng Bôn sê vích đã * Nguyên nhân: Những hiệp ước bất bình đắng chính sách xã hội, thực hiện nam nữ bình đẳng thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. xã hội In-đô-nê-xi-a độ Nga hoàng bị khủng hoảng nghiêm trọng nhưng chuẩn bị kế hoạch tiếp tụp làm cách mạng lật đổ mà Mạc phủ kí với nước ngoài làm cho các tầng được đề ra. có nhiều biến đổi. Việc đầu tư bóc lột của tư Đức không đạt được mục đích loại Nga ra khỏi chính phủ tư sản lâm thời. +Cuộc khởi nghĩa bắt đầu lớp xã hội phản ứng mạnh mẽ. Phong trào đấu Cuộc vận động Duy tân năm Mậu Tuất bản Hà Lan ngày càng mạnh mẽ, về khách quan chiến tranh. Cuối năm 1915. hai bên cùng bước vào tranh chống Sô-gun nổ ra sôi nổi vào những năm (1898): + Lãnh đạo: hai nhà nho yêu nước Khang đã tạo nên những tiền đề xã hội cho giai cấp thế cầm cự trên một mặt trận đài l-200km-từ sông đêm 24/10 (6/11). Các đội cận vệ đã nhanh chóng 60 của thế kỉ XIX đã làm sụp đổ chế độ Mạc Hữu Vi và Lương Khai Siêu được sự đồng tình công nhân và giai cấp tư sản ra đời. Ý thức dân Đơ-nhi-ép đến vịnh Ri-ga. - Năm 1916. thấy không chiếm dược những vị trí then chốt ở thủ đô. Đêm phủ. và ủng hộ của vua Quang Tự. + Phong trào hoạt tộc phát triển. - Phong trào công nhăn cũng sớm tiêu diệt được quân Nga. Đức lại chuyển trọng tâm 25/10(7/11) quân khởi nghĩa chiếm cung điện mùa * Nội dung cải cách Minh Trị: động chủ yếu trong các tầng lớp quan lại, sĩ phu hình thành với sự ra đời của các tổ chức: Hiệp hoạt động về mặt trận phía Tây. mở chiến dịch Vec- đông. Chính phủ tư sản lâm thời sụp đổ. + tiếp theo Tháng 1-1868, sau khi lên ngôi, Thiên hoàng Minh có ý thức tiếp thu tư tưởng tiên tiến mà không đi hội công nhân đường sắt (1905), Hiệp hội công đoong. Chiến sự ở đây diễn ra hết sức quyết liệt. tháng lợi ở Pê tơ rô grát, chính quyền Xô viết được Trị (May-gi-i) đã thực hiện một loạt cải cách sâu vào quần chúng nhân dân lao động. không nhân xe lửa (1918)... Tháng 12-1914, Liên minh kéo dài từ tháng 2 đến tháng 12-1916, làm gần 70 thành lập ở Mát xcơ va. Đầu năm 1918, cách mạng xã tiến bộ nhằm đưa Nhật Bản thoát khỏi tình dựa vào lực lượng nhân dân. + Cuộc vận động xã hội dân chủ In-đô-nê-xi-a ra đời nhằm tuyên vạn người chết và bị thương. Quân Đức vẫn không hội chủ nghĩa giành được thắng lợi trên đất nước Nga trạng phong kiến lạc hậu. Duy tân đã nhanh chóng thất bại khi nó vấp lại truyền chủ nghĩa Mác trong công nhân, đặt cơ sở hạ nổi thành Véc-đoong. Chiến cuộc năm 1916 Về hành chính: Xoá bỏ tình trạng cát cứ. Tổ sự chống đối mạnh mẽ của phái thủ cựu trong cho Đảng cộng sản ra đời (tháng 5-1920). Giai không đem lại ưu thế cho bên nào mà văn duy trì thế rộng lớn. chức chính phủ theo kiểu châu âu. Ban hành Hiến giai cấp phong kiến, do Từ Hi Thái hậu cầm cấp tư sản dân tộc, tầng lớp trí thức tiếp thu tư cầm cự- Tử cuối năm 1916 trở đi, Đức. áo từ thế II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính pháp 1889. đầu. tưởng .dân chủ tư sản châu âu đóng vai trò nhất chủ động đã chuyển sang phòng ngư ở hai mặt trận. quyền Xô viết. - Về kinh tế: Chính phủ đã thi hành các chính - Phong trào Nghĩa Hòa Đoàn: định trong phong trào yêu nước ở In-đô-nê-xi-a * Giai đoạn. 2 (1917-1918): - Tháng 2-1917. nhân 1. Xây dựng chính quyền Xô viết. sách thống nhất tiền tệ, thống nhất thị trường, + Bùng nổ Ở Sơn -Đông, phong trào nhanh đầu thế kỉ XX. dân Nga dưới sự lãnh đạo của giai cấp vô sản, Với -- Ngay trong đêm 25/10 (7/11) đại hội Xô viết toàn xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp chóng lan rộng ra Trực Lệ, Sơn Tây. Nghĩa quân 3. Phong trào chống thực dân ở Phi-lip-pin khẩu hiệu "Đả đảo chiến tranh", "Đả đảo Nga Nga lần thứ hai khai mạc ở điện Xmô nưi đã tuyên bố phong kiến, tăng cường phát triển tư bản chủ tấn công các sứ quán nước ngoài ỡ Bắc Kinh. + - Từ giữa thế kỉ XVI, Phi-líp-pin đã trở thành hoàng", "Biến chiến tranh đế quốc thành nội chiến thành lập chính quyền Xô viết do Lê nin đứng đầu. nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, Liên quân tám nước (Anh, Nhật, Đức, Mĩ, Nga. thuộc địa của Tây Ban Nha. Mâu thuẫn giữa cách mạng", đã tiến hành cuộc cách mạng dân chủ đường sá, cầu cống, phục vụ giao thông liên Pháp, áo-hung, I- ta-li-a) tiến vào Bắc Kinh đàn nhân dân Phi líp-pin với thực dân Tây Ban Nha tư sản thành công. Chế độ Nga hoàng bị lật đổ Nhiệm vụ hàng đầu của chính quyền Xô Viết là đập lạc... Về quân sự: Quân đội được tổ chức và áp phong trào, cuối cùng đã bị thất bại. + ngày càng trở nên gay gắt. - Năm 1872, nhân dân nhưng Chính phủ lâm thời trong tay giai cấp tư sản tan bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa Nguyên nhân thất bại: Thiếu sự lãnh đạo, thiếu Ca-vi-tô nổi lên khởi nghĩa, hô vang khẩu hiệu vẫn tiếp tục theo đuổi chiến tranh. - Lúc này, Đức chủ, khẩn trương xây dựng bộ máy nhà nước mới của vụ thay cho chế độ trưng binh. Công nghiệp vũ khí. Nhà Mãn Thanh lại một lần nữa đầu "Đả đảo bọn Tây Ban Nha!", tấn công vào các muốn cắt đứt đường tiếp tế trên biển của phe Hiệp những người lao động.—Các sắc lệnh đầu tiên của đóng tàu chiến được chú trọng phát triển, ngoài hàng đế quốc, kí Hiệp ước Tân Sửu (1901). đồn trú, làm chủ thành phố Ca vi-tô trong ba ước liền sử dụng phương tiện mới là tàu ngầm. Ban chính quyền Xô viết được thông qua: Sắc lệnh hoà ra còn tiến hành sản xuất vũ khí, đạn dược và Trung Quốc phải trả một khoản tiến lớn để bồi ngày. Cuối cùng cuộc khởi nghĩa đã bị thất bại, đầu, cuộc chiến tranh tàu ngầm" gây cho Anh nhiều bình và sắc lệnh ruộng đất. – Chính quyền Xô viết mời chuyên gia quân sự nước ngoài... Về văn thường chiến tranh và buộc phải để cho các những người lãnh đạo bị bắt và bị xử tử. - Đến thiệt hại. Viện cớ tàu ngầm Đức tấn công cả tàu thực hiện các biện pháp nhằm thủ tiêu tàn tích của chế hóa-giáo dục: Thi hành chính sách giáo dục bắt nước đế quốc được quyền đóng quân Ờ Bắc những năm 90 của thế là XIX, ở Phi-líp-pin xuất buôn cặp bến các nước phe "Hiệp ước", Ml nhảy buộc, chú trọng nội dung khoa học- kĩ thuật, Kinh. Với hiện hai xu hướng chính trong phong trào giải vào vòng chiến. Ngày 2-4-1917, Mĩ tuyên chiến với độ phong kiến. trong chương trình giảng dạy, cử những học sinh Hiệp ước Tân Sự, trung Quốc đã thực Bự hiến phóng dân tộc. + Thứ nhất, là xu hướng cải cách Đức. Sự tham chiến của Mĩ có lợi hơn cho phe Anh- 2. Bảo vệ chính quyền Xô viết. giỏi đi du học ở phương Tây... - Kết quả: Đưa thành nước nửa thuộc địa, nửa phong kiến. của Hô-xê Ri dan. + Thứ hai. là xu hướng bạo pháp-nga. - Tháng 10-1917. nhân dân Nga dưới sự -- Hoàn cảnh: + cuối năm 1918, quân đội 14 nước đế nước Nhật thoát khỏi số phận bị các nước tư 3. Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi động của Bô-ni-pha-xi-ô. - Tháng 4-1898, Mĩ gây lãnh đạo của Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đứng lên quốc cấu kết với lực lượng phản cách mạng trong bản phương Tây xâm lược. Nhật Bản trở thành (1911) chiến với Tây Ban Nha dưới danh nghĩa ủng hộ làm cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa thắng lợi. - nước mở cuộc tấn công vũ trang nhằm tiêu diệt nước nước tư bản chủ nghĩa ở châu á. Vài nét về tiểu sử và sự nghiệp của Tôn Trung cuộc đấu tranh chống thực dân của nhân dân Ngày 3-3-1918, nhà nước Xô-viết kí với Đức Hoà Nga Xô viết non trẻ. + trong suốt ba năm (1918 – 1920) Sơn: + Sinh năm 1866 ở tỉnh Quảng Đông trong Phi-líp-pin. Nghĩa quân Phi-líp-pin chuyển mũi ước Bơ-rét Li-tốp. Nước Nga ra khỏi chiến tranh đế nhân dân Xô viết đã tập trung toàn bộ sức lực tiến ẤN ĐỘ một gia đình nông dân. + Năm 13 tuổi ông đến nhọn đấu tranh sang chống Mĩ xâm lưu. Cuộc quốc. - Đầu năm 1918, tranh thủ thời cơ quân Mĩ 1. Tình hình kinh tế, xã hội ấn Độ nửa sau học Ở Hô-nô-lu-lu (Ha-oai). Sau đó ông tiếp tục kháng chiến của nhân dân Phi-líp-pin chống Mĩ chưa sang đến châu âu, quân Đức mở liên tiếp bốn hành cuộc chiến đấu chống thù trong giặc ngoài trong thế ki XIX học ỡ Hương Cảng, rồi học y khoa ở Quảng diễn ra trong tình trạng không cân sức, kéo dài đợt tấn công với quy mô lớn trên mặt trận Pháp. những điều kiện vô cùng khó khăn để giử vững chính - Về kinh tế: + Thực dân Anh mở rộng công Châu. + Đi nhiều nước trên thế giới, có điều đến năm 1902 thì bị dập tắt- Từ đây. Phi-líp-pin Một lần nữa. chính phủ Pháp chuẩn bị rời khỏi Pa- quyền Xô viết. -- Biện pháp bảo vệ chính quyền: + cuộc khai thác ấn Độ với quy mô rộng lớn. + Ra kiện tiếp xúc với tư tưởng dân chủ âu Mĩ một trở thành thuộc địa của Mĩ. - Cuộc cách mạng ri. - Tháng 7-1918. 65 vạn quân Mĩ đổ bộ vào châu năm 1919 nước Nga thực hiện chính sách cộng sản sức vơ vét các nguồn nguyên liệu và bóc lột công cách có hệ thống. ~ trước nguy cơ dân tộc ngày năm 1896 ở Phi-líp-pin là cuộc cách mạng mang âu cùng nhiều vũ khí, đạn dược. Ml trực tiếp tham thời chiến. + Hồng quân và nhân dân Xô viết đã từng nhân rẻ mạt để thu lợi nhuận. ấn Độ trở thành càng nghiêm trọng, ông nhìn thấy rõ sự thôi nát tính chất tư sản chống đế quốc đầu tiên ở Đông chiến khi cả hai phe bị thiệt hại qua nhiều, hết 'sức bước đẩy lùi các cuộc tấn công của lực lượng phản thuộc địa quan trọng nhất của nền công nghiệp Của chính quyền Mân Thanh, sớm nảy nở Nam á. đánh dấu sự thức tỉnh của nhân dân Phi- mệt mỏi. Mĩ trở thành người đứng đầu phe Hiệp cách mạng trong và ngoài nước. + năm 1920 chiến sự Anh. phương cách mạng lật đổ triều Thanh, xây dựng líp pin trong cuộc đấu tranh giành độc lập cho ước thay Anh. Từ cuối tháng 9-1918, quân Đức liên - Về chính trị - xã hội: + Chính phủ Anh nắm một xã hội mới. + Đầu năm 1905, Tôn Trung Tô quốc. tiếp thất bại, bỏ chạy khỏi lãnh thổ Pháp và Bị- Các chấm dứt nhà nước Xô viết được bảo vệ và giữ vững. quyền cai trị trực tiếp ấn Độ. + Thực dân Anh đã Sơn từ châu âu về Nhật Bản, thống nhất lực 4. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp nước đồng minh của Đức cũng bị tấn công liên tiếp, 3. Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng mười. thực hiện chính sách chia để trị, mua chuộc tầng lượng thành một chính đảng. Tháng 8-1905, của nhân dân Cam-pu-chia buộc phải đầu hàng: Bun-ga-ri (ngày 29-9), Thổ Nhĩ -- cách mạng tháng 10 đã làm thay đổi hoàn toàn vận lớp có thế lực trong giai cấp phong kiến bản xứ. Trung Quốc đồng minh hội - chính đảng của giai - Năm 1863. Pháp gây áp lực buộc rua Cam-pu- là (ngày 30-10), áo- Hung (ngày 2-11). mệnh đất nước và ssố phận của hàng triệu con người + Anh còn tìm cách khơi sâu sự cách biệt về cấp tư sản ra đời. + Cương lĩnh chính trị của chia là Nô-rô-đôm phải chấp nhận quyền bảo hộ III. Kết cục của cuệc Chiến tranh Thế giới thứ Nga. -- một kỉ nguyên mới đã mở ra cho lịch sử nước chủng tộc, tôn giáo và đẳng cấp trong xã hội để Đồng minh hội dựa trên học thuyết Tam dân của của chúng. - Năm 1884, Pháp buộc vua Nô-rô- Nhất Nga: giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân dễ bề cai trị. Tôn Trung Sôi'. là "Dân tộc độc lập, dân quyến đôm phải kí Hiệp ước, biến Cam-pu- chia thành - Chiến tranh Thế giới thứ Nhất (1914-1918) đã gây tộc được giải phóng khỏi mọi ách áp bức bóc lột đứng 2. Cuộc khởi nghĩa Xi'pay (1857 - 1859) tự do, dân sinh hạnh phúc". Mục tiêu của Hội là thuộc địa của Pháp. Nhiều cuộc khởi nghĩa nên những thảm hoạ hết sức nặng nề đối với nhân - Mâu thuần giữa các tầng lớp nhân dân ấn Độ đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành chống thực dân Pháp diễn ra sôi nổi trong cả loại: khoảng 1.500 triệu người dân bị lôi cuốn vào lên làm chủ đất nước và vận mệnh của mình.-- thắng với thực dân Anh ngày càng sâu sắc. Khởi nghĩa lập Dân quốc, thực hiện quyền bình đẳng về nước. + Mở đầu là cuộc khởi nghĩa lớn của vòng khói lửa, 10 triệu người chết, trên 20 triệu lợi của cách mạng tháng mười đã làm thay đổi cục của quân đội Xi-pay và nhân dân ở Mi-rút bùng ruộng đất cho dân cày. Hoàng thân Si-vô-tha, kéo dài hơn 30 năm (1861- người bị thương, nền kinh tế chầu âu bị kiệt quệ. diện thế giới, cổ vũ mạnh mẽ và để lại nhiều bài học nổ ngày 10-5-1857. - Rạng ngày 10-5-1857, Ở Cách mạng Tân Hợi: 1892). + Cuộc khởi nghĩa của A-cha-xoa (1863- Một kết quả trong quá trình chiến tranh là sự thành quý giá cho phong trào cách mạng của giai cấp công Mi-rút gần Đê-li), khi thực dân Anh sắp áp giải + Ngày 9-5-1911, chinh quyền Mãn Thanh ra sắc 1866) diễn ra ở các tỉnh giáp với biên giới Việt công của Cách mạng tháng Mười Ngu và việc thành nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên 85 binh lính Xi-pay trái lệnh, thì ba trung đoàn Xi- lệnh "Quốc hữu hóa đường sắt thực chất là trao Nam, đã gây cho thực dân Pháp nhiều tổn thất to lập nhà nước Xô-viết, đánh dấu bước chuyển lớn toàn thê giới. pay nổi dậy khởi nghĩa. Nông dân các vùng phụ quyền kinh doanh đường sắt cho các nước đế lớn. + Cuộc khởi nghĩa của Pu-eôm-bô (1866- trong cục diện chính trị thế giới. cận cũng tham gia nghĩa quân, vây bắt bọn chỉ quốc. bán rẻ quyền lợi dân tộc. Sự kiện này đã 1867) không chỉ thể hiện tinh thần anh dũng, bất huy Anh. Thừa thắng, nghĩa quân tiến về Đê-li. gây nên một làn sóng căm phẫn công khai trong khuất của nhân dân Cam-pu-chia mà còn biểu Bài 7: Những thành tựu văn hoá thời cận đại. Cuộc khởi nghĩa nhanh chống lan rộng khắp quần chúng nhân dân và trong tầng lớp tư sản, tượng về liên minh chiến đấu của nhân dân hai 1.Sự phát triển của văn hóa trong buổi đầu thời miền Bắc và một phần miền Tây ấn Độ. - Cuộc trở thành ngòi pháo mở đầu cho cách mạng. + nước Việt Nam và Cam- pu chia trong cuộc đấu cận đại. khởi nghĩa duy trì được khoảng hai năm thì bị Ngày 10-10-1911, Đồng minh hội phát động tranh chống thực dân Pháp xâm lược. - Về văn học: +Pi-e Cooc-nây, đại biểu xuất sắc của thực dân Anh dốc toàn lực để đàn áp dã man. khởi nghĩa ở Vũ Xương, cuộc khởi nghĩa thắng 5. Phong trào đất tranh chống thực dân Pháp nền bi kịch cổ điển Pháp. Tác phẩm nổi tiếng nhất Nhiều nghĩa quân bị quân Anh trói vào họng súng lợi nhanh chóng và lan rộng ra tất cả các tỉnh của nhân dân Lào đầu thế kỷ XX. của ông là Lo Xít, đề cập đến cuộc đấu tranh giữa đại bác, rồi bắn cho tan xương nát thịt. - Ý nghĩa: miền Nam và miền Trung Trung Quốc. + Ngày Lào thực sự biến thành thuộc địa của Pháp từ dục vọng và lí trí, giữa tình cảm và nghĩa vụ… + La Thể hiện tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân 29-12-1911, Quốc dân đại hội họp Ỡ Nam Kinh, năm 1893. - Ngay từ đầu thế kỉ XX, nhân dân Phông Ten, là nhà thơ Pháp nổi tiếng. các tác phẩm dân ấn Độ chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng bầu Tôn Trung Sơn làm Đại Tổng thống đứng Lào đã tiến hành nhiều cuộc đấu tranh bất khuất ngụ ngôn của ông có ý nghĩa giáo dục đối với mọi Bài 10: Liên xô xây dựng chủ nghĩa xã hội dân tộc. đầu chính phủ lâm thời. + Trước thắng lợi bước trên toàn lãnh thổ để chống lại ách nô dịch tàn lứa tuổi, mọi thời đại. + Mô li e là tác giả hài kịch I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục 3. Đảng Quốc đại và phong trào dân tộc (1905 đầu của cách mạng, một số phần tử lãnh đạo bạo của thực dân Pháp. nổi tiếng của chủ nghĩa cổ điển Pháp. kinh tế(1921 – 1925). - 1908) Đồng minh hội đã hoảng sợ, tìm cách hạn chế + Mỡ đầu là cuộc khởi nghĩa của nhân dân Lào - Về âm nhạc:+ Bét tô ven nhà soạn nhạc thiên tài 1. Chính sách kinh tế mới. a. Đảng Quốc đại: sự phát triển của phong trào, thương lượng với dưới sự chỉ huy của Pha-ca-đuốc (1901-1903). người Đức.+Mô da nhà soạn nhạc thiên tài người -- tháng 3 năm 1921, đảng bôn sê vích quyết định thực - Từ giữa thế kỉ XIX, giai cấp tư sản và tầng lớp triều đình Mãn Thanh. Kết quả là vua Thanh Phong trào đã phát triển nhanh chóng, giải phóng Áo. hiện chính sách kinh tế mới. trí thức ấn Độ đã dần dần đóng vai trò quan thoái vị nhưng Viên Thế Khác - một đại thần Xa-van-na-khét, mở rộng sang cả đường 9, biên - về hội hoạ có nhà học sỉ, hoạ đồ nổi tiếng Rem -- Nội dung: + thay thế chế độ trưng thu lương thực trọng. - Tư sản ấn Độ muốn được tự do phát của triều đình Mãn Thanh lên làm Tổng thống. giới Lào-việt. + Đặc biệt kiên cường là cuộc bran người Hà Lan. triển kinh tế và đòi hỏi được tham gia chính Tôn Trung Sơn buộc phải từ chức (tháng 2- khởi nghĩa trên cao nguyên Bô-lô-ven kéo dài 37 - về tư tưởng có trào lưu tư tưởng ánh sáng có vai thừa bằng thuế lương thực cố định. + Cho phép tư quyền, nhưng bị thực dân Anh kìm hãm. 1913 ). Trên thực tế, cám mạng đến đây thấm năm (1901-1973) do Ong Kẹo và Com-ma-đam trò quan trọng đối với thắng lợi của cách mạng tư nhân thuê hoạc xây dựng những xí nghiệp nhỏ dưới 20 - Cuối năm 1885, Đảng Quốc dân Đại hội (Quốc dứt. Các thế lực phong kiến quân phiệt lên nắm ' chỉ huy. Thực hiện chiến thuật đánh du kích, sản Pháp. công nhân. + Khuyến khích tế bản nước ngoài đầu tư đảo thành lập. Đó là chính đảng đấu tiên của giai chính quyền. nghĩa quân của hai ông đã gây cho địch nhiều tổn 2.Những thành tựu văn học, nghệ thuật từ đầu kinh doanh ở Nga. + Nhà nước nắm các mạch máu cấp tư sản ấn Độ. Nó đánh dấu một giai đoạn + Ý nghĩa của Cách mạng Tân Hợi: Lật đổ thất.+ Sau khi Ong Kẹo mất. Com-ma-đam tiếp thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX. kinh tế. + Tư nhân được tự do buôn bán, trao đổi. mới, giai đoạn giai cấp tư sản ấn Độ bước lên triều đại Mãn Thanh, chấm dứt chế độ quân chủ tục chi huy nghĩa quân chiến đấu. Tháng 9-1936. * Về văn học:- Víc to Huy gô có các tác phẩm: Nhà -- Ý nghĩa: +Giải quyết được khó khăn cho nhân dân. + vũ đài chính tả. - Trong 20 năm đầu (1885-1905), chuyên chế phong kiến lầu dời, mở đường cho ông bị thương và hi sinh trong một trận đánh lớn thờ Đức Bà Pari, Những người khốn khổ. nội dung Động viên nhân dân Xô viết phấn khởi sản xuất và Đảng Quốc đại chủ trương dùng phương pháp Ô chủ nghĩa tư bản phát triển. Có ảnh hưởng nhất ở Phù Luồng. Ba người con của Com-ma-đam thể hiện lòng yêu thương vô hạn đối với những n hòa để đòi chính phủ thực dán tiến hành cải định đối với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc vẫn cùng nghĩa quăn chiến đấu cho đến tháng 7- người đau khổ, mong tìm những giải pháp đem lại hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế. + chính sách cách và không tán thành phường pháp đấu tranh ở một số nước châu á. + Hạn chế. Cách mạng 1937 mới bị bắt. + Cuộc khởi nghĩa của Chậu hạnh phúc cho họ. – Lép tôn xtôi, có Chiến tranh và kinh tế mới còn mang ý nghĩa quốc tế sâu sắc đối với bằng bạo lực. - Về sau, một phái dân chủ cấp Tân Hợi đã không thủ tiêu thực sự giai cấp Pa-chay diễn ra trên địa bàn Bắc Lào và Tây Bắc hoà bình, An na ka rê ni a, phục sinh. nội dung phê công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số nước tiến do B.Ti-lắc đứng đầu, thường được gọi là phong kiến, không đụng chạm đến các nước đế Việt Nam, kéo dài hơn bốn năm (1918-1922). phán trật tự xã hội Nga hoàng, ca ngợi phẩm chất trên tg. phái "cực đoan". Phái này phản đối thái độ thỏa quốc xâm lược và không giải quyết vấn đề 6. Xiêm (Thái Lan) giữa thế kỉ XIX đầu thế của nhân dân Nga trong cuộc xây dựng và bảo vệ tổ 2. Sự thành lập Liên bang cộng hoà xã hội chủ hiệp của phái "ôn hoà đòi hỏi cổ thái độ kiên ruộng đất cho nông dân. kỉ XX quốc. – Gô gôn có Những linh hồn chết nội dung nghĩa Xô viết. quyết chống Anh. - Vào giữa thế kỉ XIX. Vương quốc Xiêm đứng phản ánh đầy đủ, chính xác tình hình nước Nga -- Tháng 2/1922, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của V.I. Lê b- Phong trào dân tộc: trước sự đe dọa xâm nhập của thực dân phương phong kiến.- Mác tuên có Những người I nô xăng đi - Tháng 7-1905. chính quyền Anh thi hành chính Tây, nhất là Anh và Pháp. - Triều đại Ra-ma du lịch, Những cuộc phiêu lưu của Tôm Xoay ơ. nội nin, đại hội lần thứ nhất các Xô viết toàn liên bang đã sách chia để trị, ban hành dạo luật chia đôi xứ thiết lập năm 1752 theo đuổi chính sách đóng dung miêu tả cuộc sống chân thực của xã hội Mĩ thế tuyên bố thành lập Liên bang cộng hoà xã hội chủ Ben-gan: miền Đông theo đạo Hồi và miền Tây cửa, ngăn cản thương nhân và giáo sĩ phương kỉ XIX, thể hiện lòng yêu thương con người, trước nghĩa Xô viết gọi tắt là Liên xô gồm bốn nước cộng theo đạo ấn. Điều đó làm bùng lên phong trào Tây vào Xiêm. Đến thời vua Mông Kiệt (Ra-ma hết là nhân dân lao động nghèo khổ.- Lỗ Tấn có hoà Xô viết đầu tiên là Nga, Ucraina, Bêlôrutxia và đấu tranh chống thực dân Anh. đặc biệt Ở Bom- IV - ở ngôi từ năm 1851-1868) chủ trương mở Nhật kí người điên, AQ chính truyện, nội dung ngoại Cápcadơ. bay và Can-cút-ta. - Ngày 6-10-1905, đạo luật cửa buôn bán với bên ngoài. dùng thế lực các chống lễ giáo và đạo đức phong kiến.- Hô xê ri dan -- Ngày 21/1/1924 V.I.Lê nin lãnh tụ vĩ đại của giai chia cắt Ben-gan bắt dầu có hiệu lực, nhân dân nước tư bản kiềm chế lẫn nhau để bảo vệ nền có đừng đụng vào tôi nội dung tố cáo tội ác của kẻ cấp vô sản, người đứng đầu đảng và nhà nước Xô coi đó là ngày quốc tang: Hơn lo vạn người kẻo độc lập của đất nước. - Năm 1868, Chu-la-long- xâm lược và miêu tả cuộc kháng chiến giành độc đến bờ sông hằng, dòng sông linh thiêng của con lên ngôi (Ra-ma V, ở ngôi từ năm 1868- lập của nhân dân Phi líp pin. viết qua đời. Sau khi Lên nin mất, Xta lin lên thay, tiếp người ấn. làm lễ tuyên thệ và hát vang bài "Kính 1910). tiếp nối chính sách cải cách của vua cha, * Về nghệ thuật:- Cung điện Vécxai được hoàn tục lãnh đạo công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước chào người-mẹ hiền Tổ quốc" đề tỏ ý thống ông ra lệnh xóa bỏ hoàn toàn chế độ nô lệ vì nợ. thành vào năm 1708 trở thành một công trình kiến Liên xô trong những năm 1924-1953. nhất. Khắp nơi vang lên khẩu hiệu "ân Độ của giải phóng số đông người lao động được tự do trúc đặc sắc. - nhiều tác phẩm mĩ thuật nổi tiếng II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên người ân Do". - Tháng 6-1908, thực dân Anh bắt làm ăn sinh sống. Đồng thời, xóa bỏ cho nông được trưng bày ở các bảo tàng lớn đều được xây xô(1925-1941) Ti-lắc và kết án ông sáu năm tù. Vụ án Ti-lắc dân nghĩa vụ lao dịch ba tháng trên các công dựng vào thời cận đại. - nhiều hoạ sỉ, nhà điêu khắc 1. Những kế hoạch 5 năm đầu tiên và thành tựu. thổi bùng lên một đợt đấu tranh mới. Hàng vạn trường nhà nước, giảm nhẹ thuế ruộng. Những nổi tiếng thời kì này như: Rô danh, Rơ noa… -- Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928-1932) và kế công nhân Bom-bay tiến hành tổng bãi công sáu biện pháp trên đã có tác dụng tích cực đối với * về âm nhạc: nổi bật có Trai cốpxki, một trong ngày (để trả lời sáu năm tù của Ti- lắc). xây sản xuất nông nghiệp: nâng cao năng suất lúa, những nhà điển hình của nền âm nhạc hiện th ực hoạch 5 năm lần thứ hai (1933-1937) đều được hoàn dựng chiến lũy, thành lập các đơn vị chiến đấu tăng nhanh lượng gạo xuất khẩu. Việc xuất thế giới lúc bấy giờ. thành trước thời hạn. Qua hai kế hoạch 5 năm công chống lại quân Anh. Các thành phố khác cũng khẩu gỗ tếch cũng được đẩy mạnh . - Năm 3.Trào lưu tư tưởng tiến bộ và sự ra đời, phát cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đã đạt được nhiều hưởng ứng. cuộc dấu tranh lên đỉnh cao buộc 1892. Ra-ma V đã tiến hành hàng loạt cải cách triển của chủ nghĩa xã hội khoa học từ giữa thế thành tựu to lớn: + đưa Liên xô từ một nước nông thực dân Anh phải thu hồi đạo luật chia cắt Ben- theo khuôn mẫu của các nước phương Tây như kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX. nghiệp lạc hậu trở thành một cường quốc công nghiệp gan. - Cao trào 1905-1908 thể hiện tinh thằn đấu cải cách hành chính, cải cách tài chính, quân đội, *Hoàn cảnh:-Từ giữa thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản xã hội chủ nghĩa. Năm 1937, sản lượng công nghiệp tranh bắt khuất của nhân dân ấn Độ chống chủ trường học..., tạo cho nước Xiêm một bộ mặt bước vào giai đoạn phát triển, gây ra nhiều đau khổ chiếm 77,4% tổng sản lượng quốc dân. + trong nông nghĩa thực dân Anh. Phong trào này do một bộ mới theo hướng phát triển tư bản chủ nghĩa. Ra- cho nhân dân lao động. Một số nhà tư tưởng tiến bộ phận giai cấp tư 'sản lãnh dạo. mang đậm ý thức ma V đặc biệt quan tâm đến hoạt động ngoại đương thời đã nghỉ đến xây dựng một xã hội mới, nghiệp, công cuộc tập thể hoá nông nghiệp đã đưa dân tộc. thực hiện mục tiêu dấu tranh vì một giao. Nhờ chính sách ngoại gian mềm dẻo, nước không có tư hữu, không có bóc lột… tiêu biểu là 93% số nông hộ với trên 90% diện tích canh tác vào nước An Độ độc lập và dân chủ. Xiêm vừa lợi dụng được vị tri nước đệm giữa Xanh Ximông, Phu ri ê, Ô oen. Song họ chỉ là những tập thể. + về văn hoá giáo dục, thanh toán nạn mù chữ, hai thế lực đế quốc Anh-pháp, vừa cắt nhượng nhà không tưởng. - Tiếp đó là sự xuất hiện của các xây dựng hệ thống giáo dục thống nhất, hoàn thành một số vùng đất phụ thuộc. Xiêm không bị rơi nhà triết học Hê ghen và Phoi ơ bách đã có ảnh phổ cập giáo dục và thực hiện phổ cập giáo dục trung vào tình trạng trở thành thuộc địa như các nước hưởng nhất định đến mác và Ăng ghen. – Khoa kinh học cơ sở ở các thành phố. trong khu vực, vẫn giữ được độc lập mặc dù tế - chính trị cổ điển Anh cũng có tác động mạnh -- Cùng với những biến đổi về kinh tế, cơ cấu giai chịu sự lệ thuộc về chính trị kinh tế vào Anh và đến tư tưởng của Mác và Ăng ghen. – Cùng với sự Pháp. phát triển của phong trào công nhân, học thuyết chủ cấp xã hội cũng thay đổi. Các giai cấp bóc lột bị xoá nghĩa xã hội khoa học ra đời, do Mác, Ăng ghen sáng bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân nông lập. – cơ sở hình thành chủ nghĩa xã hội khoa học: dân tập thể và tầng lớp trí thức mới xã hội chủ nghĩa. Thành tựu khoa học xã hội và khoa học tư nhiên -- Từ năm 1937 nhân dân Liên Xô tiếp tục thực hiện của loài người. Nổi bật nhất là định luật bảo toàn kế hoạch 5 năm lần ba, nhưng công cuộc xây dựng và chuyển hoá năng lượng, học thuyết về tế bào, chủ nghĩa xã hội tạm thời bị gián đoạn bởi cuộc chiến định luật tiến hoá của các giống loài, các trào lưu tranh xâm lược của Phát xít Đức tháng 6/1941. triết học cổ điển Đức, học thuyết kinh tế - chính trị ở Anh và lí luận về chủ nghĩa xã hội ở Pháp. 2. Quan hệ ngoại giao của Liên Xô. - Sau cách mạng tháng 10, chính quyền Xô Viết đã từng bước xác lập quan hệ ngoại giao với một số nước láng giềng ở chấu Á và châu Âu. Bài 11: Tình hình các nước tư bản giữa hai Bài 12: Nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh Chính sách đó đã góp phần khuyến khích chủ Bài 14: Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế cuộc chiến tranh thế giới thế giới nghĩa phát xít tự do hành động, gây ra cuộc giới 1. Thiết lập trật tự thế giới mới sau hệ I. Nước Đức trong những năm 1918-1928 Chiến tranh Thế giới thứ hai. I. Nước Nhật trong những năm 1918-1929 thống hoà ước Véc xai Oa sinh tơn 1. Nước Đức và cao trào cách mạng 1918- 1. Nước Nhật trong những năm đầu chiến tranh -- Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, các nước tư 1923. (1918-1923) bản tổ chức hội nghị Véc xai (1919-1920) rồi a. Nước Đức sau chiến tranh: -- Nước Nhật là nước thứ hai sau Mĩ thu được đến hội nghị Oa sinh tơn (1921-1922) để phân -- Là nước bị bại trận, kinh tế, chính trị và quân nhiều lợi trong chiến tranh thế giới thứ nhất. Nhật chia quyền lợi. Một trật tự thế giới mới được sự sụp đổ. Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt Bản đã tăng cường sản xuất hàng hoá và xuất khẩu. xác lập gọi là trật tự Véc xai – Oa sinh tơn. dẫn tới sự bùng nổ cuộc cách mạng dân chủ tư Nhờ những đơn đặt hàng quân sự, sản xuất công -- Theo hoà ước Véc – Oa các nước thắng trận sản tháng 11-1918. -- Tháng 6-1919 chính phủ nghiệp của Nhật tăng trưởng rất nhanh. (Anh, Pháp,Mĩ,Nhật) giành được hiều món lợi và Đức phải kí hoà ước Vécxai với những điều -- Trong khi đó nông nghiệp bị kìm hãm bởi tàn dư xác lập sự áp đặt, nô dịch đối với các nước bại khoản hết sức nặng nề. phong kiến. Đời sống của người lao động không trận, nhất là các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc. b. Cao trào cách mạng: được cải thiện. -- Trong các nước thắng trận cũng nảy sinh -- Trong bối cảnh đó phong trào cách mạng tiếp -- Phong trào đấu tranh của công nhân nông dân bùng những bất đồng về quyền lợi. do đó quan hệ hoà tục dâng cao trong những năm 1919-1923. lên mạnh mẽ những năm sau chiến tranh. + Mùa thu bình giữa các nước tư bản chỉ tạm thời và mỏng -- Đảng cộng sản Đức (thành lập tháng 12-1918) 1918 quần chúng nhân dân nổi dậy đánh phá các kho manh. đã trực tiếp lãnh đạo phong trào. -- Đỉnh cao của thóc, mở đầu cuộc Bạo động lúa gạo. + Những cuộc -- Các nước tư bản thành lập một tổ chức quốc phong trào là cuộc nổi dậy của công nhân vùng bãi công của công nhân cũng lan rộng ở các trung tâm tế để duy trì trật tự, thế giới mới, đó là Hội Ba vi e tháng 4-1919, dẫn đến sự thành lập nước công nghiệp lớn như Kô bê, Na gôi a, Ô xa ka... chỉ Quốc liên với sự tham gia của 44 nước. cộng hoà Xô viết Ba vi e. -- Cuộc khởi nghĩa vũ riêng năm 1919 đã có 2388 cuộc bãi công của công 2. Cao trào cách mạng 1918-1923 ở các nước trang của công nhân Hăm buốc tháng 10-1923 là nhân. + Trên cơ sở sự phát triển của phong trào công tư bản. Quốc tế cộng sản. âm hưởng cuối cùng của cơn bão táp cách mạng nhân, tháng 7/1922 Đảng Cộng Sản Nhật Bản được a. Cao trào cách mạng 1918-1923 vô sản ở Đức. thành lập. -- Nguyên nhân: do hậu quả của chiến tranh thê 2. Những năm ổn định tạm thời 192-1929. 2. Những năm ổn định tạm thời (1924-1929) giới thứ nhất, thắng lợi của cách mạng tháng 10 -- Cuối năm 1923 nước Đức đã vượt qua được -- Về kinh tế:+ Năm 1926 sản lượng công nghiệp Nga. thời kì khủng hoảng kinh tế và chính trị sau mới phục hồi trở lại và vượt mức trước chiến tranh. -- Một số phong trào tiêu biểu: + Sự thành lập chiến tranh. -- Về chính trị, chế độ cộng hoà Vai Nhưng chưa đầy một năm sau, mùa xâun 1927, cuộc các nước cộng hoà Xô viết ở Hung ga ri (3/1919) ma được cũng cố, quyền lực của giới tư bản khủng hoảng tài chính lại bùng nổ ở thủ đô Tô Ki ô ở Ba vi e (Đức, 4-1919) ở Slô va ki a (5-1919). + độc quyền được tăng cường. Chính phủ tư sản làm 30 ngân hàng phá sản. + Nền công nghiệp chủ Cuộc tổng bải công của công nhân Anh tháng 5- thi hanh chính sách đàn áp phong trào đấu tranh yếu dựa vào xuất khẩu của Nhật ngày càng gặp khó 1926. + Đảng cộng sản được thành lập ở nhiều của công nhân. Các đảng tư sản công khai tuyên khăn trong việc cạnh tranh với Mĩ và các nước Tây nước như Đức, Áo, Hung ga ri, Ba Lan, Phần truyền tư tưởng phục thù cho Đức. -- Về đối Âu. Lan, Ác hen ti na... ngoại vị trí quốc tế của Đức dần được phục hồi -- Về chính trị: + Những năm đầu thập niên 20 của b. Quốc tế cộng sản. với việc nước này tham gia hội quốc liên, kí kết thế kỉ XX, chính phủ Nhật đã thi hành một số cải -- Hoàn cảnh: + Trong những năm 1918-1923, các một số hiệp ước với các nước tư bản châu âu và cách chính trị ( như ban hành luật bầu cử phổ thông đản cộng sản lần lượt được thành lập ở các liên xô. cho nam giới, cắt giảm ngân sách quốc phòng...) và nước. + Sự phát triển nhanh chóng của phong II. Nước Đức trong những năm 1929-1939 giảm bớt căng thẳng trong quan hệ với các cường trào cách mạng thế giới. + Trước tình hình đó, 1. Khủng hoảng kinh tế và quá trình Đảng quốc bên ngoài. + Trong những năm cuối thập niên đòi hỏi phải có một tổ chức quốc tế để tập hợp Quốc xã lên cầm quyền. 20, Chính phủ của thủ tướng Ta na ca đã thực hiện lực lượng và chỉ đạo phong trào theo một đường -- Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới năm 1929 chính sách đối nội và đối ngoại hiếu chiến. lối đúng đắn. + Đáp ứng yêu cầu đó, tháng 3 năm đã giáng đòn nặng nề vào nền kinh tế Đức. mâu II. Nước Nhật trong những năm 1929-2933 1919 đại hội thành lập quốc tế cộng sản được thuẩn xã hội và cuộc đấu tranhc của quần chúng 1. Khủng hoảng kinh tế (1929-1933) tiến hành tại Mat xcơ va. lao đọng đã dẫn tới cuộc khủng hoảng chính trị -- Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (1929-1922) -- Hoạt động: + quốc tế cộng sản tồn tại và hoạt trầm trọng. Giai cấp tư sản cẩm quyền không đã giáng một đòn nặng nề vào kinh tế Nhật: + sản động từ năm 1919 đến năm 1943. + Quốc tế đủ sức mạnh để duy trì chế độ cộng hoà tư sản, xuất công nghiệp giảm sút. + Khủng xảy ra nghiêm Cộng sản tiến hành bảy đại hội, đề ra đường lối đưa đất nước vượt qua cuộc khủng hoảng đó. trọng nhất là trong nông nghiệp.+Thị trường trong và cách mạng phù hợp với từng thời kì phát triển -- Trong bối cảnh ấy, các thế lực phản động, ngoài nước bị thu hẹp. của cách mạng thế giới. Tiêu biểu là hai Đại hội: hiếu chiến, tập hợp trong Đảng Công nhân quốc -- Khủng hoảng kinh tế đẩy mạnh quá trình tập Đại hội lần II (1920), thông qua luận cương về gia xã hội ngày càng mở rộng ảnh hưởng trong trung sản xuất, tăng cường quyền lực của các tập vai trò của Đảng cộng sản, luận cương về vấn quần chúng. Đứng đầu là Hít le ra sức tuyên đoàn tư bản lớn. đề dân tộc và thuộc địa do Lê nin khởi thảo. Đại truyền kích động chủ nghĩa phục thù, chủ nghĩa 2. Quá trình quân phiệt hoá bộ máy nhà nước. hội lân VII (1935) chỉ rỏ nguy cơ của chủ nghĩa chống cộng và phân biệt chủng tộc. Chủ trương -- Nhằm khắc phục những hậu quả của cuộc khủng phát xít và kêu gọi các đảng cộng sản thành lập phát xít hoá bộ máy nhà nước, thiết lập chế độ hoảng và giải quyết khó khăn do thiếu nguồn mặt trận thống nhất nhằm đấu tranh chống phát độc tài khủng bố công khai. -- Ngày 20/1/1933 nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hoá, giới xít, chống chiến tranh. Tổng thống Hin đen bua chỉ định Hít le làm thủ cầm quyền Nhật chủ trương quân phiệt hoá bộ máy -- Năm 1943 quốc tế cộng sản tuyên bố tự giải tướng và thành lập chính phủ mới mở ra một nhà nước, gây chiến tranh xâm lược, bành trướng ra tán. thời kì đen tối trong lịch sử nước Đức. bên ngoài. 3. Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929-1933 và 2. Nước đức trong thời kì phát xít Hít le -- Cùng với việc quân phiệt hoá bộ máy nhà nước, hậu quả của nó (1933-1939). tăng cường chạy đua vũ trang, giới cầm quyền Nhật -- Nguyên nhân: + Do sản xuất ào ạt, chạy đua -- Từ năm 1933 Chính phủ Hít le ráo riết thiết Bản đẩy mạnh cuộc chiến tranh xâm lược Trung theo lợi nhuận hàng hoá ế thừa, ứ động. + Nhu lập nền chuyên chính độc tài, công khai khủng Quốc. cầu và sức mua của người dân không gia tăng bố các đảng phái dân chủ tiến bộ, trước tiên là 3. Nhân dân Nhật đấu tranh chống chủ nghĩa tương ứng. + Cung vượt quá xa cầu, sự mất về Đảng cộng sản Đức. -- Tháng 2/1933 chính quân phiệt kinh tế trong nội bộ từng nước và sự phát triển quyhênf phát xít vu cáo những người cộng sản -- Trong những năm 30 của thế kỉ XX, cuộc đấu không đồng đều giữa các nước tư bản chủ nghĩa. đốt cháy nhà Quốc hội, đặt Đảng cộng sản ra tranh chống chủ nghĩa quân phiệt của nhân dân Nhật -- Quá trình khủng hoảng: + Tháng 10-1929, ngoài pháp luật và bắt giam 10 vạn đảng viên Bản mà hạt nhân lãnh đạo là Đảng cộng sản diễn ra khủng hoảng nổ ra ở Mĩ, sau đó lan ra toàn bộ cộng sản. sôi nổi dưới nhiều hình thức. Từ những cuộc biểu thế giới tư bản. + Đây là cuộc khủng hoảng -- Năm 1934, Hin đen bua qua đời, Hít le tuyên tình phản đối chính sách xâm lược của giới cầm thừa, khủng hoảng trầm trọng nhất, kéo dai nhất bố huỷ bỏ Hiến phái Vai ma tự xưng là Quốc quyền đã dẫn đến phong trào thành lập mặt trận trong lịch sử các nước tư bản chủ nghĩa. trưởng suốt đời. Nền cộng hoà Vai ma hoàn toàn nhân dân, tập hợp đông đảo các tầng lớp xã hội. -- Hậu quả: + Tàn phá kinh tế, gây ra hậu quả sụp đổ. Cuộc đấu tranh của nhân dân Nhật Bản đã góp phần nghiêm trọng về chính trị xã hội. + Hàng chục -- Về kinh tế chính quyền phát xít tiến hành tổ làm chậm lại quá trình quân phiệt hoá bộ máy nhà vạn công nhân thất nghiệp, nông dân mất ruộng chức nền kinh tế theo hướng tập trung mệnh nước ở nước này. đất, sông trong cảnh nghèo đói, túng quẫn. lệnh, phục vụ nhu cầu quân sự. Nền kinh tế -- Từ năm 1929 những cuộc bãi công của công nhân +Nhiều cuộc đấu tranh của những người thất Đức đã thoát khỏi khủng hoảng. -- Về đối đã bùng nổ ở những khu công nghiệp lớn và trở nghiệp diễn ra ở khắp các nước. + Đe doạ sự ngoại chính quyền Hít le tăng cường các hoạt thành cuộc chiến chống chính phủ. tồn tại của chủ nghĩa tư bản. động chuẩn bị chiến tranh: + Tháng 10/1933 -- Biện pháp giải quyết: + Đối với Anh, Pháp, nước Đưc tuyên bố rút khỏ Hội Quốc liên để Mĩ: tiến hành cải cách kinh tế-xã hội, đổi mới được tự do hành động. + Năm 1935 Hít le ban quá trình quản lí, tổ chức sản xuất. + Đối với hành lệnh tổng động viên quân địch. + Đến năm Đức, Italia, Nhật Bản tìm kiếm llối thoát bằng 1938, với đội quân 1,5 triệu người cùng 30000 hình thức thống trị mới. Đó là thiết lập các chế xe tăng và khoảng 4000 máy bay nước Đức đã độ độc tài phát xít nền chuyên chính khủng bố trở thành một trại lính khổng lồ, đủ sức tiến công khai của những thế lực phản động nhất, hành các kế hoạch gây chiến tranh xâm lược. hiếu chiến nhất. 4. Phong trào mặt trận nhân dân chống phát xít và nguy cơ chiến tranh. -- Tháng 7/1935 quốc tế cộng sản tiến hành đại hội lần thứ VII chỉ đạo cho các Đảng cộng sản thành lập mặt trận nhân dân chống phát xít. Bài 13: Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh -- Thực hiện chủ trương của Quốc tế cộng sản, thế giới. mặt trận nhân dân chống phát xít được thành lập I. Nước Mĩ trong những năm 1918-1929. ở Pháp, Italia, Tiệp Khắc, Hi lạp, Tây Ban Nha... 1. Tình hình kinh tế + mặt trận nhân dân Tây Ban Nha thành lập vào -- Sau chiến tranh thế giới thứ nhất Mĩ trở thành tháng 2-1936. + Mặt trận nhân dân Pháp thành nước tư bản giàu mạnh nhất. Cùng với lợi thế lập 5-1936. đó việc cải tiến kỉ thuật, thực hiện phương pháp sản xuất dây chuyên và mở rộng quy mô sản xuất đã đưa nền kinh tế Mĩ bước vào thời kì phồn vinh trong thập niên 20 của thế kỉ XX. -- Mặc dù đạt được mức tăng trưởng cao nhưng sựpt kinh tế chạy theo lợi nhuận, theo công nghiệp tự do thái quá đã đưa đến sự phát triển không đồng bộ giữa các ngành công nghiệp, giữa công nghiệp với nông nghiệp, và nói chung, không có kế hoạch dài hạn cho sự cân đối giữa sản xuất và tiêu dùng. 2. Tình hình chính trị xã hội. -- Thời kì tăng trưởng cao của kinh tế Mĩ trong thập niên 20 gắn liền với sự cầm quyền của các tổng thống thuộc Đảng Cộng hoà. -- Phong trào đấu tranh của công nhân diễn ra rôi nổi trong cá ngành công nghiệp than, luyện thép, vận tải đường sắt... Tháng 5-1921, Đảng cộng sản Mĩ được thành lập trên cơ sở hợp nhất Đảng cộng sản công nhân Mĩ và đảng cộng sản Mĩ ra đời trước đó (1919) đánh dấu bước phát triển của phong trao công nhân Mĩ. II. Nước Mĩ trong những năm 1929-1939. 1. cuộc khủ khoảng kinh tế (1929-1933) ở Mĩ. -- Trong khi giai cấp tư sản Mĩ hết lời ca ngợi sự phồn vinh của nền kinh tế thì cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng thấy bất ngờ bùng nổ vào tháng 10-1929m chấm dứt thời kì hoàng kim của kinh tế Mĩ. -- Cuộc khủng hoảng bắt đầu trong lĩnh vực ngân hàng. Ngày 29-10-1929 là ngày hoảng loạn chưa từng có trong lịch sử thị trường chứng khoán Nia Óc. Khủng hoảng phá huỷ nghiêm trọng sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và thương nghiệp của nước Mĩ. 2. Chính sách mhơí của Tổng thôgns Ph.Rudơven. -- Tổng thống Ph.Rudơven đã thực hiện chính sách mới. Nhà nước tư sản đã tăng cường vài trò của mình trong việc cứu trợ người thất nghiệp, tạo thêm nhiều việc làm mới, khôi phục sản xuất, xoa dịu mâu thuẫn giai cấp và góp phần làm cho nư ớcMĩ duy trì được chế độ dân chủ tư sản. Chính vì thế Ph.Rudơven là tổng thống duy nhất trong lịch sử nước Mĩ suốt bốn nhiệm kì. -- Về đối nogại, chính phủ Ph.Rudơven đề ra chính sách láng giềng thân thiện nhằm cải thiện quan hệ với các nước Mĩ la tinh, vốn được Mĩ voi là sân sau của mình và thiết lập ngoại giao với Liên xô. -- Đối với các vấn đề quốc tế, trước nguy cơ của chủ nghĩa phát xít và chiến tranh bao trùm toàn thế giới, quốc hội Mĩ đã thông qua hàng loạt đạo luật để giử vai trò trung lập trong các cuộc xung đột quân sự bên ngoài nước Mĩ.

Tải về miễn phí