Sinh học đại cương
Chất hữu cơ do tế bào tại một nơi, được chuyển tới nơi khác( mô đích) để gây một phản ứng sinh lý ở nồng độ rất thấp..
• Chöông 4- Phaùt trieån vaø hormon taêng tröôûng
thöïc vaät
• 1. Chu trình phaùt trieån (soáng) vaø caùc bieåu
hieän cuûa söï phaùt trieån
• 2. Hormon taêng tröôûng thöïc vaät
• 3. Giaûi thích moät soá hieän töôïng taêng tröôûng
vaø phaân hoùa
• 4. Söï phaùt trieån hoa
1. Chu trình phaùt trieån (soáng) vaø caùc bieåu hieän
cuûa söï phaùt trieån
Cô theå
thöïc vaät töø
hôïp töû qua
phaùt sinh
phoâi
Arabidopsis thaliana
Caùc bieåu hieän cuûa söï phaùt trieån
Phaùt trieån: nhöõng thay ñoåi ñeå hoaøn thaønh chu
trình phaùt trieån (= taêng tröôûng + phaân hoùa)
Taêng tröôûng: phaân chia (moâ phaân sinh) + keùo
daøi (döôùi MPS ngoïn)
Phaân hoùa: taïo caùc teá baøo chuyeân bieät [chæ xaûy
ra trong giai ñoaïn keùo daøi teá baøo vaø ôû caùc
möùc ñoä toå chöùc]
Söï taêng tröôûng ôû moät möùc toå chöùc bao goàm
phaân hoùa ôû caùc möùc thaáp hôn.
Söï phaân chia teá baøo trong xaûy ra trong caùc MPS
Chu kyø teá baøo = interphase + phase M
* Interphase = G1, S vaø G2
* Phase M = phaân nhaân + phaân baøo
Phaân nhaân: prophase, metaphase, anaphase,
telophase (MTOC)
Phaân baøo : phaân chia teá baøo chaát
Phaân baøo ôû teá baøo thöïc vaät
Taïo reã nhaùnh töø chu bì & teá baøo quanh taàng
phaùt sinh (reã coù nguoàn goác noäi sinh).
Choài phaùt trieån töø vuøng beân cuûa moâ phaân
sinh ngoïn (nguoàn goác ngoaïi sinh)
• 2. Hormon taêng tröôûng thöïc vaät
Chaát höõu cô do teá baøo taïo taïi moät nôi, ñöôïc
chuyeån tôùi nôi khaùc (moâ ñích) ñeå gaây moät phaûn
öùng sinh lyù ôû noàng ñoä raát thaáp.
• 3 yeâu caàu cho hormon taêng tröôûng thöïc vaät:
• - chaát noäi sinh (khoâng coù tuyeán chuyeân bieät)
• - vi löôïng
• - mang thoâng tin hoùa hoïc ñeå gaây phaûn öùng sinh lyù
• Phaân bieät:
• * Hormon taêng tröôûng thöïc vaät
• * Hormon ra hoa (florigen)
• * Chaát ñieàu hoøa taêng tröôûng thöïc vaät
Moãi hormon thöïc vaät coù moät caáu truùc xaùc ñònh
• Nôi toång hôïp:
• Khoâng coù tuyeán noäi tieát chuyeân bieät, nhöng coù
nhöõng vò trí saûn xuaát ñaëc bieät: auxin töø ngoïn choài
(giuùp taïo reã), cytokinin töø ngoïn reã (giuùp taïo choài).
• Vai troø sinh lyù
• * Auxin: phaân chia vaø keùo daøi teá baøo, taïo reã,
höôùng ñoäng, öu tính ngoïn
• * Giberelin: keùo daøi teá baøo, kích thích naûy maàm
• * Cytokinin: phaân chia tb, taïo choài, caûn laõo suy
• * Acid abcisic: ñoùng khí khaåu, caûn taêng tröôûng,
caûn naûy maàm, tích luõy chaát döï tröõ trong hoät
• * Ethylen: ruïng, chín traùi
3. Giaûi thích moät soá hieän töôïng taêng tröôûng vaø
phaân hoùa
(1) Taùc ñoäng cuûa auxin treân söï daøi teá baøo
(2) Quang höôùng ñoäng: Darwin (1880)
Söï truyeàn thoâng tin 3 böôùc:
•
- Thoâng tin moâi tröôøng (aùnh saùng moät beân) ñöôïc ngoïn
•
nhaän vaø chuyeån thaønh thoâng tin teá baøo (auxin).
- Thoâng tin teá baøo tôùi moâ ñích (vuøng döôùi ngoïn).
•
- Phaûn öùng sinh lyù taïi moâ ñích (keùo daøi teá baøo)
•
• (3) Ñòa höôùng ñoäng
• Troïng löïc taùc ñoäng treân moät theå naëng trong teá baøo: tónh
thaïch = boät laïp (3μm) → aán leân maøng, laøm môû keânh
Ca2+ & hoaït hoùa protein vaän chuyeån auxin
(4) Söï di chuyeån höõu cöïc cuûa auxin
•
AIA-14C / khuùc caét dieäp tieâu
•
(5) Öu tính ngoïn = hieän töôïng caûn taêng tröôûng
choài naùch do choài ngoïn
Auxin töø ngoïn caûn choài naùch phaùt trieån;
cytokinin töø reã giuùp choài naùch phaùt trieån.
(6) Söï naûy maàm cuûa hoät
• 4. Söï phaùt trieån hoa
Caùc giai ñoaïn cuûa söï ra hoa
•
* Töôïng hoa (taïo nuï hoa)
•
* Taêng tröôûng & nôû hoa
•
Nuï coù theå nguû (nuï hoa Lilas cuoái heø chæ nôû vaøo
•
xuaân, khi ñaõ qua maø ñoâng)
Caùc yeáu toá cuûa söï ra hoa
•
* Noäi sinh: tuoåi, loaøi...
•
* Dinh döôõng: khoâng quaù cao, cuõng khoâng quaù
•
thaáp (tæa caønh); C/N cao.
* Nhieät ñoä
•
* Quang kyø
•
Nhieät ñoä
Thoï haøn (xuaân hoaù): Lyssenko 1928, Triticum
Ñaët hoät thöù muøa ñoâng ôû 1-20C, 1 thaùng, gieo muøa
xuaân, ra hoa nhö thöù muøa xuaân.
• Thoï haøn taïo vernalin (?)
• Thoï haøn laøm taêng GA, xöû lyù GA giuùp caây daïng
hoa hoàng ra hoa (nhöng GA chæ keùo daøi cuoáng).
• Caûm öùng nhieät
• - Thaân haønh, caây aên traùi → caûm öùng nhieät (muøa
heø)
