Quá trình hình thành loài mới
Hình thành loài mới là một quá trình lịch sử, cải biến thành phần kiểu gen của quần thể ban đầu theo hướng thích nghi, tạo ra kiểu gen mới, cách ly sinh sản với quần thể gốc,....
Quá trình hình thành
loài mới
Nhãm thùc hiÖn: NguyÔn Hång Nhung
§Æng ThÞ Thanh
NguyÔn H¶i Lý
Hoμng ThÞ §μo
H×nh thμnh loμi míi lμ mét qu¸ tr×nh
lÞch sö, c¶i biÕn thμnh phÇn kiÓu gen cña
quÇn thÓ ban ®Çu theo h−íng thÝch nghi, t¹o
ra kiÓu gen míi, c¸ch ly sinh s¶n víi quÇn thÓ
gèc.
D−íi ®©y chØ tr×nh bµy mét vµi ph−¬ng thøc
h×nh thµnh loµi chñ yÕu:
1. H×nh thμnh loμi b»ng con ®−êng ®Þa lý.
2. H×nh thμnh loμi b»ng con ®−êng sinh th¸i.
3. H×nh thμnh loμi b»ng lai xa vμ ®a béi ho¸.
H×nh thμnh loμi b»ng con ®−êng
®Þa lý
1. C¬ chÕ:
Loµi më réng khu ph©n bè cña nã, chiÕm thªm
nh÷ng vïng l·nh thæ míi, cã ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt, khÝ
hËu kh¸c nhau, hoÆc khu ph©n bè cña lßai bÞ chia nhá
do c¸c vËt ch−íng ng¹i ®Þa lý (s«ng, nói, d¶i ®Êt liÒn)
lµm cho c¸c quÇn thÓ trong loµi bÞ c¸ch ly nhau.
Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Þa lý kh¸c nhau, CLTN ®·
tÝch luü c¸c ®ét biÕn vµ biÕn dÞ tæ hîp theo nh÷ng
h−íng kh¸c nhau, dÇn dÇn t¹o thµnh nßi ®Þa lý råi tíi
c¸c loµi míi
2.NhËn xÐt:
2.Nh xÐt
- H×nh thμnh loμi b»ng con ®−êng ®Þa lý lμ
con
ph−¬ng thøc cã c¶ ë ®éng vËt vμ thùc vËt
- Trong ph−¬ng thøc nμy, c¸ch ly ®Þa lÝ lμ
nh©n tè t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph©n ho¸ trong
loμi.
- §iÒu kiÖn ®Þa lÝ kh«ng ph¶i lμ nguyªn nh©n
trùc tiÕp g©y ra nh÷ng biÕn ®æi t−¬ng øng trªn
c¬ thÓ sinh vËt mμ lμ nh©n tè chän läc nh÷ng
kiÓu gen thÝch nghi.
H×nh thµnh loµi b»ng con ®-êng sinh th¸i
con ®-
1. C¬ chÕ:
Trong cïng mét khu ph©n bè ®Þa lý, c¸c quÇn thÓ cña
loµi ®−îc chän läc theo h−íng thÝch nghi víi nh÷ng ®iÖu
kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau, h×nh thµnh c¸c nßi sinh th¸i råi
®Õn loµi míi.
2. VÝ dô :
VÝ
C¸c quÇn thÓ mét sè loµi thùc vËt sèng trªn b·i båi ë
s«ng Vonga rÊt Ýt sai kh¸c vÒ h×nh th¸i so víi c¸c quÇn thÓ
t−¬ng øng ë phÝa trong bê s«ng nh−ng chóng kh¸c nhau vÒ
®Æc tÝnh sinh th¸i. Ch¼ng h¹n: chu kú sinh tr−ëng cña thùc
vËt b·i båi b¾t ®Çu muén, vµo cuèi th¸ng 5 ®Çu th¸ng 6
t−¬ng øng víi thêi ®iÓm kÕt thóc mïa lò hµng n¨m vµ ra
hoa kÕt h¹t tr−íc khi lò vÒ. Do chªnh lÖch vÒ thêi kú sinh
tr−ëng vµ ph¸t triÓn, c¸c nßi sinh th¸i ë b·i båi kh«ng giao
phèi víi c¸c nßi t−¬ng øng ë phÝa trong bê s«ng.
H×nh thµnh loµi b»ng lai xa vµ
®a béi ho¸
1.C¬ chÕ:
TÕ bµo cña c¬ thÓ lai kh¸c loµi chøa bé NST ®¬n béi cña
TÕ NST ®¬
hai loµi bè mÑ. Do hai bé NST nµy kh«ng t−¬ng ®ång nªn
Do hai NST
trong kú ph©n bµo I cña gi¶m ph©n kh«ng x¶y ra sù tiÕp hîp
vµ trao ®æi chÐo gi÷a c¸c cÆp NST, trë ng¹i cho sù ph¸t sinh
giao tö. V× vËy c¬ thÓ lai xa chØ cã thÓ sinh s¶n sinh d−ìng
mµ kh«ng sinh s¶n h÷u tÝnh ®−îc.
Tuy nhiªn, nÕu x¶y ra sù ®a béi ho¸ tõ 2n thµnh 4n th×
nÕu 2n th 4n th
qu¸ tr×nh gi¶m ph©n sÏ tiÕn hµnh ®−îc vµ c¬ thÓ lai xa cã
kh¶ n¨ng sinh s¶n h÷u tÝnh. TÕ bµo cña c¬ thÓ lai xa, sau khi
TÕ sau
®· ®a béi ho¸ sÏ chø ®ùng 2 bé NST l−ìng béi cña hai loµi
NST
bè mÑ nªn ®−îc gäi lµ thÓ song nhÞ béi.
NhËn xÐt chung
Nh
Nãi chung loµi míi kh«ng xuÊt hiÖn vãi mét
®ét biÕn mµ th−êng lµ cã sù tÝch luü mét tæ hîp
nhiÒu ®ét biÕn, loµi míi kh«ng xuÊt hiÖn víi
mét c¸ thÓ duy nhÊt mµ ph¶i lµ mét quÇn thÓ
hay mét nhãm quÇn thÓ tån t¹i ph¸t triÓn nh−
lµ mét kh©u trong hÖ sinh th¸i, ®÷ng v÷ng qua
thêi gian d−íi t¸c dông cña CLTN.
C©u hái tr¾c nghiÖm
nghi
C©u 1: Vai trß cña nh©n tè c¸ch ly ®Þa lý trong qu¸
Vai
tr×nh h×nh thµnh loµi b»ng con ®−êng c¸ch ly ®Þa lý
con
a.Lµ nh©n tè quy ®Þnh chiÒu h−íng tiÕn ho¸.
b.Lµ nguyªn nh©n g©y ra biÕn ®æi trªn c¬ thÓ sinh vËt.
c.T¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph©n ho¸ trong loµi.
d.Lµ nh©n tè chän läc c¸c kiÓu gen thÝch nghi.
C©u hái tr¾c nghiÖm
nghi
C©u 2 : H×nh thµnh loµi míi lµ mét qu¸ tr×nh ….., c¶i
..,
biÕn ……. t¹o kiÓu gen míi, c¸ch ly….. víi quÇn thÓ
ki ..
ban ®Çu
ban
a. thay ®æi thµnh phÇn kiÓu gen, l©u dµi, sinh s¶n.
a. thay sinh
b. t¹o ®ét biÕn, thµnh phÇn kiÓu gen, ®Þa lý.
th
c. lÞch sö, thµnh phÇn kiÓu gen cña quÇn thÓ, sinh s¶n.
c. lÞch th sinh
d. lÞch sö, thµnh phÇn kiÓu gen cña quÇn thÓ ban ®Çu
d. lÞch th ban
theo h−íng thÝch nghi, sinh s¶n.
C©u hái tr¾c nghiÖm
nghi
C©u 3: H×nh thµnh loµi b»ng con ®−êng sinh
con
th¸i cã ë loµi:
a. §éng vËt bËc cao
b. Thùc vËt
c. Thùc vËt vµ ®éng vËt Ýt di ®éng
d. §éng vËt, thùc vËt
th
C©u hái tr¾c nghiÖm
C©u 4 : DÊu hiÖu quan träng nhÊt ®Ó ph©n
biÖt loµi:
C¸ch ly sinh s¶n.
a.
C¸ch ly ®Þa lý.
b.
C¸ch ly sinh th¸i.
c.
C¶ a, b, c
d.
C©u hái tr¾c nghiÖm
nghi
• C©u 5: H×nh thµnh loµi b»ng con ®−êng nµo
diÔn ra nhanh nhÊt
• A. §Þa lý
• B. Sinh th¸i
• C. Lai xa vµ ®a béi ho¸
• D. TÊt c¶ dÒu sai
C©u hái tr¾c nghiÖm
C©u 6: T¹i sao khi ®a béi ho¸ , c¬ thÓ lai xa
cã thÓ sinh s¶n h÷u tÝnh ®−îc?
A: V× tÕ bµo c¬ thÓ lai xa to lªn
B: V× c¬ thÓ lai xa cã nhiÒu NST h¬n
C: V× c¬ thÓ lai xa sÏ chøa 2 bé NST l−ìng
béi cña hai loµi bè mÑ dÉn tíi gi¶m ph©n x¶y
ra
D: A,B,C
C©u hái tr¾c nghiÖm
C©u 7: T¹i sao c¬ thÓ lai xa l¹i kh«ng
thÓ sinh s¶n h−ò tÝnh ®−îc
A. Do kh«ng cã qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö
B. Do kh«ng cã c¬ quan sinh s¶n
C. Do c¬ thÓ lai xa chøa bé NST ®¬n béi cña hai
bè mÑ, hai bé NST nµy kh«ng t−¬ng ®ång
D. A&C
C©u hái tr¾c nghiÖm
C©u 8: T¹i sao lai xa th−êng Ýt gÆp ë ®éng
vËt?
A. V× ®éng vËt cã c¬ chÕ c¸ch li sinh s¶n
hai loµi rÊt phøc t¹p
B. V× nã th−êng g©y ra rèi lo¹n giíi tÝnh
C. V× ®éng vËt tiÕn ho¸ h¬n
D. A&D
C©u hái tr¾c nghiÖm
C©u 9: Vai trß cña c¸ch li ®Þa lÝ:
A. Lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp g©y ra nh÷ng biÕn
®æi lªn c¬ thÓ sinh vËt
B. Lµ nh©n tè t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph©n ho¸
C. Lµ nh©n tè chän läc nh÷ng kiÓu gen thÝch
nghi
D. A&C
C©u hái tr¾c nghiÖm
C©u 10: Loµi míi lµ g×?
A. Lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö, c¶I biÕn thµnh
phÇn KG quÇn thÓ ban ®Çu theo h−íng thÝch
nghi
B. T¹o ra nh÷ng KG míi
C. C¸ch li sinh s¶n víi quÇn thÓ gèc
D. A,B,C