Phương tiện và công trình thu nước
Nước mưa là nguồn nước tự nhiên quí báu, được nhiều nơi trên thế giới sử dụng như một nguồn cấp nước sinh hoạt quan trọng và đặc biệt là tại các vùng nông thôn các nước đang phát triển.
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
PHÆÅNG TIÃÛN
VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC
4.1. NGUÄÖN NÆÅÏC MÆA
Næåïc mæa laì mäüt nguäön næåïc tæû nhiãn quê baïu, âæåüc nhiãöu nåi trãn thãú
giåïi sæí duûng nhæ mäüt nguäön cáúp næåïc sinh hoaût quan troüng, âàûc biãût laì taûi caïc
vuìng näng thän caïc næåïc âang phaït triãøn. Nhiãöu di têch khaío cäø âaî chæïng minh
ràòng con ngæåìi âaî xáy dæûng nhiãöu hãû thäúng thu tháûp vaì læu træî næåïc mæa åí caïc bãø
chæïa trãn 4.000 nàm nay. Næåïc mæa âæåüc thu tæì maïi nhaì, trãn caïc triãön däúc tæû
nhiãn vaì trãn mäüt säú âæåìng phäú. Næåïc mæa coï âàûc âiãøm laì reí tiãön, däöi daìo, nháút laì
trong muìa mæa, cháút læåüng næåïc tæång âäúi trong saûch. Nhæåüc âiãøm cuía viãûc khai
thaïc næåïc mæa laì læåüng mæa thæåìng phán bäú khäng âãöu, mæa táûp trung chuí yãúu
vaìo muìa mæa. Viãûc thu hæïng næåïc mæa táûp trung åí mäüt diãûn têch räüng cuîng ráút
khoï. Næåïc mæa âæåüc xem nhæ mäüt nguäön cung cáúp næåïc sinh hoaût àn uäúng chênh
åí caïc vuìng näng thän, hoang maûc, ræìng nuïi, haíi âaío. Tuy nhiãn, khi coï hãû thäúng
næåïc âæåìng äúng thç nguäön næåïc mæa chè âæåüc xem nhæ mäüt nguäön cung cáúp phuû.
4.1.1. Thu hæïng næåïc mæa tæì maïi nhaì
Næåïc mæa thæåìng âæåüc thu hæïng tæì maïi nhaì, âàûc biãût laì caïc maïi låüp bàòng
tole traïng keîm, tole nhæûa daûng læåün soïng, maïi bàòng bã-täng, maïi ngoïi bàòng âáút
nung hoàûc bàòng fibro xi-màng hoàûc maïi laï, maïi låüp giáúy dáöu. Täút nháút laì caïc maïi
nhaì bàòng kim loaûi, maïi ngoïi. Maïi låüp bàòng laï tranh, laì dæìa næåïc, råm raû coï thãø bë
nhiãùm khuáøn, rãu mäúc, chuäüt boü.
Khäng nãn:
duìng sån chäúng tháúm, chäúng rè trãn maïi tole kim loaûi vç noï coï thãø gáy
âäüc cho næåïc (nhiãùm âäüc chç trong sån, næåïc coï muìi laû).
sæí duûng maïi xi-màng amiàng âãø hæïng næåïc mæa vç såüi amiàng bë baìo
moìn (næåïc mæa coï tênh acid) coï thãø gáy âäüc cho phäøi.
hæïng næåïc mæa vaìo âáöu muìa vç trãn maïi nhaì coï nhiãöu buûi, phán chim,
laï khä, raïc, ... têch tuû. Caïc tráûn mæa âáöu muìa chè duìng âãø ræía maïi nhaì.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 47
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Maïi nhaì
Mæa
Maïng xäúi
Chi tiãút A
Båm tay
Van Nàõp bãø
Voìi traìn
ÄÚng huït
Bãø træî næåïc mæa
Hçnh 4.1a: Mäüt kiãøu láúy næåïc mæa qua maïng xäúi vaì bãø træî
ÄÚng næåïc tæì maïng xäúi xuäúng
Co chæî T
ÄÚng xaí boí næåïc mæa âáöu
Van khoïa äúng (khi muäún xaí boí næåïc mæa)
hoàûc co chæî T näúi våïi äúng mãöm
(âãø xaí boí næåïc mæa ra ngoaìi)
Læåïi chàõn raïc
ÄÚng dáøn næåïc xuäúng bãø chæïa
Hçnh 4.1b : Chi tiãút A - äúng hæåïng doìng xaí boí næåïc mæa báøn
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 48
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4.1.2. Thu hæïng næåïc mæa tæì màût âáút
Ta coï thãø låüi duûng sæû chaíy traìn trãn triãön däúc màût âáút âãø thu hæïng næåïc
mæa. Âáy laì phæång phaïp aïp duûng cho caïc vuìng khä haûn åí hoang maûc, haíi âaío,
âäöi nuïi. Næåïc mæa khi råi xuäúng âáút seî nhanh choïng laìm áøm âáút, têch tuû vaìo caïc
häú truîng räöi chaíy traìn theo hæåïng däúc cuía màût âáút. Âãø giaím thiãøu sæû máút næåïc
xuäúng âáút (caïc vuìng khä haûn thæåìng coï læåüng mæa ráút êt vaì thåìi gian mæa ngàõn),
ngæåìi ta duìng caïc táúm phàóng bàòng cháút deío, bã-täng hoàûc nhæûa âæåìng phuí trãn
màût âãø láúy næåïc. Nãúu bao phuí täút, coï thãø thu âæåüc gáön 90% læåüng næåïc mæa råi
trãn màût phuí. Nãúu khäng coï kinh phê nhiãöu coï thãø duìng biãûn phaïp dáöm chàût âáút
âãø giaím thiãøu læåüng tháúm. Âáút coï âäü däúc cao seî taûo täúc âäü chaíy traìn låïn vaì giaím
âæåüc læåüng bäúc håi vaì tháúm.
Læu væûc thu næåïc
Däúc
Däúc
Däúc
Däúc
Raînh thu næåïc
Bãø træî (läü thiãn hoàûc ngáöm)
Hçnh 4.2: Thu hæïng næåïc theo hæåïng däúc cuía màût âáút (phäúi caính tæì trãn cao)
Bãø træî næåïc coï thãø thiãút kãú läü thiãn hoàûc ngáöm kên dæåïi màût âáút, trãn màût bãø phaíi
coï caïc táúm âáûy kên âãø giæî vãû sinh næåïc trong bãø, haûn chãú viãûc rong rãu âoïng vaì
ngàn caín treí con hoàûc gia suïc loüt xuäúng bãø.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 49
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4.2. NGUÄÖN NÆÅÏC SÄNG SUÄÚI, AO HÄÖ
4.2.1. Âàûc âiãøm chênh
Säng suäúi, ao häö vaì caí âáöm láöy laì mäüt trong nhæîng nguäön næåïc maì con
ngæåìi âaî chuï yï tæì âáöu tiãn âãún âënh cæ, láûp nghiãûp åí caïc vuìng âáút måïi. Háöu hãút,
caïc thaình phäú, khu dán cæ, khu saín xuáút, caïc trung tám thæång maûi, khu cäng
nghiãûp låïn âãöu âàût taûi vë trê caûnh caïc vuìng coï säng suäúi, ao häö låïn. Säng suäúi, ao
häö laì nhæîng nguäön væìa mang caí chæïc nàng cáúp næåïc vaì væìa mang chæïc nàng
thoaït næåïc, ngoaìi viãûc tæåïi tiãu, giao thäng thuíy, caính quan, ....
Âàûc âiãøm chênh cuía doìng chaíy säng suäúi laì læu læåüng cuía chuïng biãún âäüng ráút låïn
theo muìa. Muìa mæa læu læåüng doìng chaíy låïn, âäü âuûc cao, âáöu muìa mæa næåïc
säng thæåìng bë ä nhiãùm do næåïc mæa chaíy traìn cuäún träi nhiãöu raïc coí, caïc taûp cháút
hæîu cå, xoïi moìn maûnh. Gáön cuäúi muìa mæa, næåïc åí cæía säng chaíy maûnh do luî.
Muìa khä, haìm læåüng caïc cháút khoaïng hoìa tan coï thãø giaím. Næåïc trong caïc ao häö
coï cháút læåüng khäng giäúng nhau, hoaìn toaìn phuû thuäüc vaìo cæ dán sinh hoaût vaì saín
xuáút chung quanh chuïng. Moüi cå såí láúy næåïc säng suäúi, ao häö âãöu phaíi kiãøm tra
cháút læåüng næåïc kyî læåîng vaì thæåìng phaíi coï cäng trçnh xæí lyï næåïc.
4.2.2. Caïc kãút cáúu cæía láúy næåïc säng suäúi
Cæía láúy næåïc trãn säng suäúi phaíi bäú trê åí khu væûc båì äøn âënh, âàûc biãût laì
trong caïc thåìi kyì coï luî låïn. Læu yï traïnh âàût åí khu væûc coï xoïi låí hoàûc bäöi làõng. Âaïy
äúng láúy næåïc phaíi cao hån âaïy säng täúi thiãøu laì 1 meït âãø traïnh buìn caït, soíi cuäüi
vaìo äúng. Täúc âäü dáùn næåïc qua cæía nãn khäúng chãú nhoí hån 0,1 m/s. Khi dao âäüng
mæûc næåïc trong säng trãn 4 meït, nãn sæí duûng maïy båm.
Cäng trçnh láúy næåïc coï thãø thu næåïc tæì saït båì hoàûc giæîa loìng säng. Nãúu saït båì
säng laì vuìng næåïc sáu, båì âáút täút, äøn âënh thç coï thãø bäú trê cäng trçnh saït båì, cäng
trçnh thæåìng coï hai ngàn: ngàn láúy næåïc vaì ngàn âàût maïy båm (hçnh 4.3).
Træåìng håüp nãúu saït båì säng næåïc quaï caûn, båì däúc thoaíi, mæûc næåïc dao âäüng låïn
thç bäú trê cæía láúy næåïc xa båì. Cæía láúy næåïc xa båì thç coï thãø coï cäng trçnh baío vãû
hoàûc khäng coï (hçnh 4.4).
Trong træåìng håüp næåïc säng coï haìm læåüng phuì sa låïn maì laûi cáön thu næåïc nhiãöu,
ta coï thãø xáy dæûng cäng trçnh láúy næåïc theo kiãøu vënh, cao trçnh âaïy vënh cao hån
cao trçnh âaïy säng nhàòm haûn chãú caïc cháút di âaïy. Coï nhiãöu hçnh thæïc vënh thu
næåïc tuìy theo âëa hçnh doìng säng vaì loìng säng (hçnh 4.5).
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 50
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Maïi che
Cæía thu næåïc
Mæûc næåïc Max.
Mæûc næåïc Min.
Buäöng båm
Thang cäng taïc
Læåïi chàõn
Buäöng thu næåïc
Hçnh 4.3 : Cäng trçnh thu næåïc âàût saït båì säng
Van khoïa
Mæûc næåïc Max.
Mæûc næåïc Min.
Thang
Keì âaï baío vãû
cäng taïc
Læåïi chàõn
>1m
Cæía láúy næåïc
Hçnh 4.4: Cæía láúy næåïc säng xa båì - khäng coï cäng trçnh baío vãû
Häú thu næåïc Phao
Hmax
ÄÚng cæïng
Keì âaï ÄÚng loüc
Hmin
ÄÚng mãöm
Khåïp mãöm
Hçnh 4.5: Caïc kiãøu phao näøi dáùn næåïc vaìo häú thu næåïc bãn säng
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 51
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Cæía láúy næåïc
Säng
I I
ÄÚng láúy næåïc Táúm chàõn
Keì baío vãû
Båì säng
I-I
Hçnh 4.6: Kãút cáúu cæía láúy næåïc säng xa båì - coï cäng trçnh baío vãû
Âã säng
Traûm båm
Âã säng
Säng
Doìng chaíy trãn màût Doìng chaíy dæåïi âaïy
Hçnh 4.7: Mäüt hçnh thæïc cäng trçnh thu næåïc kiãøu vënh trãn säng
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 52
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Âäúi våïi caïc suäúi, ta coï thãø xáy dæûng caïc âáûp dáng næåïc nhæ laì mäüt cäng trçnh âáöu
mäúi âãø taûo thaình caïc bäön næåïc läü thiãn âãø láúy næåïc. Muûc âêch laì taûo ra mäüt cäüt
næåïc âuí sáu åí phêa trãn äúng huït vaì âäöng thåìi cuîng laìm cho caïc cháút di âaïy coï thãø
làõng âoüng. Âáûp coï thãø laì âáûp bã-täng cäút theïp, âáûp âaï xáy, âáûp âaï âäø, âáûp gäù, âáûp
bàòng bao caït, ... tuìy theo qui mä vaì khaí nàng kinh tãú trong viãûc thu gom næåïc.
Tuy nhiãn, âáûp phaíi âuí vuîng chàõc âãø coï thãø êt nháút chëu âæûng âæåüc caïc con luî
trung bçnh hàòng nàm. Tuìy theo âëa hçnh, coï thãø laìm liãn hoaìn nhiãöu báûc láúy næåïc
khaïc nhau vaì âáùn vaìo mäüt bãø chæïa chung.
Suäúi
Suäúi
Âáûp dáng
ÄÚng dáùn næåïc
Suäúi Âáûp dáng
ÄÚng dáùn næåïc
Bãø têch næåïc
Âáûp dáng
ÄÚng dáùn næåïc
Thaình loüc Båm dáùn næåïc
Hçnh 4.8: Hãû thäúng thu næåïc suäúi tæì nhiãöu nguäön âãø bãø têch næåïc
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 53
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Suäúi Suäúi
Båm
Âáûp
Âáûp Båm
Hçnh 4.9: Mäüt säú kiãøu láúy næåïc åí suäúi bàòng âáûp dáng næåïc
Traìn xaí luî
Tæåìng caïnh Van láúy næåïc
Cæía xaí næåïc
MÀÛT ÂÆÏNG (coï caïc táúm gäù chàõn) Läù thäng næåïc
(coï læåïi chàõn raïc)
HÆÅÏNG DOÌNG CHAÍY
Cæía xaí næåïc Häú láúy næåïc
Âènh âáûp
Båm
Tæåìng caïnh
MÀÛT BÀÒNG
Âaï häüc xáy
(sán tiãu nàng)
Hçnh 4.10: Âáûp dáng láúy næåïc tæì suäúi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 54
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Táúm chàûn nylon
Mæûc næåïc Max. ÄÚng traìn xaí luî
Mæûc næåïc
khäúng chãú ÄÚng dáùn næåïc ra
ÄÚng xaí âaïy
Bao âáút, caït
(coï van khoïa)
Hçnh 4.11: Âáûp dáng næåïc bàòng bao caït
4.3. NGUÄÖN NÆÅÏC NGÁÖM
Næåïc ngáöm âæåüc âàûc biãût chuï yï khai thaïc räüng raîi nhæ mäüt nguäön bäø cáûp
quan troüng bãn caûnh nguäön næåïc mæa vaì næåïc màût. Næåïc ngáöm thæåìng êt bë ä
nhiãùm, diãûn phán bäú räüng, êt dao âäüng. Tuy nhiãn, chi phê khaío saït, thàm doì, khai
thaïc vaì xæí lyï næåïc ngáöm thæåìng laì cao. Coï caïc hçnh thæïc thu næåïc ngáöm phäø biãún
nhæ sau:
Âæåìng háöm ngang thu næåïc
Giãúng khåi
Giãúng khoan
Häö thu næåïc maûch
4.3.1. Âæåìng háöm thu næåïc
AÏp duûng cho nhæîng vuìng coï træî læåüng næåïc ngáöm táöng näng däöi daìo, hoàûc
nhæîng nhæîng nåi maì næåïc ngáöm táöng sáu bë nhiãùm màûn, sàõt, pheìn quaï cao. Dæûa
vaìo âëa hçnh, ta bäú trê caïc giãúng tháúm theo âäü däúc, näúi caïc âaïy giãúng táûp trung
bàòng caïc äúng thu næåïc vaì dáùn vãö mäüt giãúng táûp trung. Næåïc seî âæåüc huït lãn tæì
giãúng táûp trung naìy (Hçnh 4.12).
ÄÚng thu næåïc thæåìng laì caïc äúng bã-täng, saình sæï hoàûc äúng nhæûa PVC coï khoan läù
våïi 8 mm hoàûc caïc raînh cæa cheïo våïi kêch thæåïc 10 - 100 mm. Bao quanh äúng laì
caïc låïp loüc ngæåüc gäöm âaï âàm, soíi cuäüi vaì caït. Nãúu coï äúng laìm bàòng sæï xäúp thç coï
thãø khoíi cáön låïp loüc bãn ngoaìi. Coï thãø duìng caïch xãúp âaï soíi, âaï häüc thaình haình
lang dáùn næåïc vaì giãúng táûp trung (Hçnh 4.13).
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 55
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
400 350
Giãúng tháúm 450
300
Hæåïng däúc
Hæåïng däúc ÄÚng thu næåïc 250
Giãúng tháúm
200
Giãúng táûp trung
Båm
Båm
Giãúng tháúm Giãúng tháúm
ÄÚng thu næåïc
Giãúng táûp trung
Hçnh 4.12: Så âäö bäú trê âæåìng háöm thu næåïc ngang
Soíi cuäüi ÄÚng âuûc läù
Âaï taíng xãúp
Caït thä Caït thä
Caït mën
Caït mën Caït mën
Hçnh 4.13: Caïc hçnh thæïc dáùn næåïc tæì giãúng tháúm âãún giãúng táûp trung
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 56
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4.3.2. Giãúng khåi
Thæåìng duìng åí caïc vuìng baïn sån âëa, vuìng âäöng bàòng dæåïi chán nuïi, ven
biãøn, vuìng cuì lao, haíi âaío, nåi coï nguäön næåïc ngáöm táöng näng täút vaì däöi daìo. Caïc
loaûi giãúng naìy thêch håüp cho qui mä gia âçnh hoàûc nhoïm gia âçnh. Giãúng thæåìng
coï daûng hçnh troìn laìm bàòng caïc äúng bã-täng cäút theïp âuïc sàôn coï âæåìng kênh äúng
1,20 - 1,60 m, cao tæì 0,5 - 1,0 m âàût xãúp chäöng lãn nhau thaình mäüt äúng âæïng sáu tæì
5 - 30 m tuìy theo chiãöu sáu láúy næåïc vaì mæïc âäü dao âäüng cuía táöng næåïc ngáöm
táöng näng. Thaình giãúng nãn laìm cao khoíi màût âáút tæì 1,0 - 1,4 m âãø phoìng ngæìa treí
con råi xuäúng. Chung quanh giãúng nãn traïng xi-màng âãø ngàn ngæìa næåïc báøn
tháúm xuäúng giãúng, âäü däúc 2 - 5%. Næåïc âæåüc láúy lãn bàòng gaìu, truûc cuäún hoàûc
båm âiãûn. Khi khäng sæí duûng, nãn âáûy miãûng giãúng bàòng mäüt caïi nàõp. Giãúng phaíi
âàût xa vaì phêa trãn nhaì vãû sinh, chuäöng gia suïc.
Truûc cuäún quay tay
Giãúng bàòng äúng bã-täng
Låïp seït
Næåïc ngáöm Låïp caït mën
táöng näng
Låïp caït thä
Soíi cuäüi , âaï dàm
Hçnh 4.14: Màût càõt ngang mäüt giãúng khåi
Nàõp âáûy giãúng
Hçnh 4.15: Giãúng næåïc cáön phaíi coï vaình âai baío vãû ngàn ngæìa næåïc báøn
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 57
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4.3.3. Giãúng khoan
Caïc nguäön næåïc ngáöm táöng näng thæåìng dãù bë ä nhiãùm do caïc taûp cháút hæîu
cå vaì vä cå khaïc nhau theo doìng tháúm tæì màût âáút âi xuäúng. Ngoaìi ra, nguäön næåïc
táöng näng thæåìng bë khä haûn trong muìa nàõng. Giaíi phaïp thu næåïc ngáöm táöng sáu
bàòng caïc giãúng khoan âæåüc chuï yï khi cáön cung cáúp mäüt læåüng låïn cho khu dán cæ,
cuûm saín xuáút. Våïi giãúng khoan coï âæåìng kênh 150 - 300 mm, âäü sáu láúy næåïc tæì
80 - 160 meït tråí lãn, coï khaí nàng cung cáúp næåïc våïi læu læåüng khai thaïc vaìo
khoaíng 5 - 500 l/s (18 - 1800 m3/h). Coï nhiãöu daûng giãúng khoan: giãúng khoan coï
aïp, baïn aïp vaì khäng aïp, tuìy theo vë trê nåi láúy næåïc. Trong mäüt khu væûc, nãúu máût
âäü giãúng khoan quaï nhiãöu vaì khai thaïc liãn tuûc, coï thãø dáùn âãún tçnh traûng haû tháúp
nhanh mæûc næåïc ngáöm, cäng suáút khai thaïc giaím vaì gáy hiãûn tæåüng luïn suût cäng
trçnh phêa bãn trãn.
Båm
tay
ÄÚng loüc
Læåïi
boüc
bãn
Táöng ngoaìi
seït 3-5m
Cuäün
ÄÚng dáùn âäöng
ngàn
Táöng 0,7
caït ÄÚng coï
ngáûm khoan läù
næåïc
ÄÚng làõng
0,1
Âáöu loüc
(a) næåïc (b)
Hçnh 4.16a: Giãúng khoan - sæí duûng khoan tay
Hçnh 4.16b: Chi tiãút âáöu loüc næåïc - loaûi læåïi âan
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 58
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Âáöu loüc næåïc, nàòm åí âaïy giãúng khoan trong låïp caït ngáûm næåïc, coï nhiãûm vuû læåüt
næåïc, ngàn caït khäng traìn vaìo äúng giãúng. Thæûc tãú coï nhiãöu kiãøu âáöu loüc. Thäng
duûng nháút laì loaûi äúng bàòng kim loaûi hoàûc äúng nhæûa PVC coï khoan läù våïi âæåìng
kênh 5 - 15 mm, khoaíng caïch läù 10 - 50 mm, hoàûc caïc raînh cæa cheïo coï chiãöu räüng
10 - 25 mm, daìi 100 - 250 mm. Bãn ngoaìi äúng âæåüc quáún dáy âäöng coï 2 - 6 mm,
bæåïc xoàõn khoaíng 10 - 15 mm. Ngoaìi cuìng laì låïp læåïi âan bàòng læåïi theïp mën.
Cuäúi âáöu loüc laì äúng làõng daìi khoaíng 100 cm âãø làõng caït (Hçnh 3.12b).
Âãø láúy næåïc ra ta coï thãø duìng båm tay hoàûc båm âiãûn, hoàûc phäúi håüp caí hai loaûi
båm, âäi khi phaíi duy trç båm tay âãø mäöi næåïc cho båm âiãûn.
Båm tay
Båm âiãûn
Van 1 chiãöu
Giãúng khoan
Hçnh 4.17: Láúy næåïc tæì giãúúng khoan bàòng båm tay vaì båm âiãûn
4.3.4. Häö thu næåïc maûch
Næåïc maûch trong caïc sæåìn nuïi, thæåìng laì loaûi næåïc ngáöm coï aïp hoàûc baïn aïp
chaíy theo âäü däúc do taïc duûng cuía troüng læûc, gàûp khe næït trãn màût âáút seî phun traìo
thaình caïc doìng suäúi to nhoí khaïc nhau. Ta coï thãø låüi duûng hiãûn tæåüng naìy âãø xáy
dæûng caïc häö thu næåïc maûch, thæûc cháút laì caïc giãúng khåi läü thiãn coï diãûn têch màût
næåïc låïn so våïi chiãöu sáu. Coï ráút nhiãöu daûng häö thu næåïc maûch, tuìy theo âëa hçnh,
låïp âáút, vaì váût liãûu xáy dæûng.
Âãø loüc caït khi láúy næåïc ngæåìi ta phaíi laìm mäüt häüc loüc ngæåüc, thæåìng laì hçnh häüp
bã-täng, coï nàõp âáûy bàòng dale bã-täng, kêch thæåïc låïn nhoí tuìy theo qui mä cäng
trçnh, coï thãø láúy vaìo xã xêch khoaíng (0,8 x 1 x 2) m3. Trong häüc boí caïc bao læåïi
âæüng caït thä (daìy 0,4 m), saûn soíi (daìy 0,3 m) vaì âaï 4 x 6 (daìy 0,2 m) träün láùn våïi
than hoaût tênh (âãø loüc vaì khæí muìi trong næåïc). Næåïc tháúm qua låïp loüc vaì âi vaìo
äúng láúy næåïc (Hçnh 4.18) räöi âæa âãún hãû thäúng xæí lyï (nãúu coï) vaì äúng phán phäúi.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 59
CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Âäöi, nuïi
Låïp tháúm næåïc
Låïp ngáûm næåïc
Häö thu Häüc loüc - láúy næåïc
næåïc
Låïp
khäng tháúm Âáûp chàõn
Hçnh 4.18: Så âäö nguyãn tàõc häö thu næåïc maûch läü thiãn
Nàõp âáûy bàòng dale bã-täng Van
Läù
láúy
næåïc
c
ÄÚng láúy næåïc
Âáöu thu næåïc
Caït thä Saûn Âaï, Læåïi chàõn
soíi than
Hçnh 4.19: Chi tiãút häüc loüc - láúy næåïc
Âáút âàõp
ÄÚng traìn næåïc
Âaï, soíi
Låïp chæïa næåïc
ÄÚng xaí âaïy
Âáút khäng tháúm
ÄÚng dáùn næåïc
Hçnh 4.20: Bãø thu næåïc maûch
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. PHÆÅNG TIÃÛN VAÌ CÄNG TRÇNH THU NÆÅÏC 60
