Phân tích đặc điểm bản đồ giác mạc bình thường ở người trưởng thành tại bệnh viện mắt TPHCM
Các phương pháp đo đạc hình dạng, công suất giác mạc đóng vai trò rất quan trọng trong phẫu thuật khúc xạ, cũng như trong nghiên cứu, chẩn đoán một số bệnh lý giác mạc. Những máy móc hiện có chủ yếu đo được mặt trước giác mạc, chiếm phần lớn công suất giác mạc, tuy nhiên, mặt sau giác mạc cũng là một thành phần trong các bề mặt quang học của nhãn cầu, đóng vai trò quan trọng trong một số trường hợp bệnh lý. Máy đo bản đồ giác mạc Orbscan là một công cụ có thể......
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
PHAÂN TÍCH ÑAËC ÑIEÅM BAÛN ÑOÀ GIAÙC MAÏC BÌNH THÖÔØNG
ÔÛ NGÖÔØI TRÖÔÛNG THAØNH TAÏI BEÄNH VIEÄN MAÉT TPHCM
Phaïm Nguyeân Huaân *, Leâ Minh Thoâng *
TOÙM TAÉT
Muïc tieâu : Phaân tích caùc döõ lieäu coù ñöôïc töø maùy ño baûn ñoà giaùc maïc ORBSCAN II treân giaùc maïc bình
thöôøng ôû ngöôøi tröôûng thaønh 18-40 tuoåi baèng caùch phaân tích baûn ñoà giaùc maïc theo ñoä cheânh ôû maët tröôùc vaø
maët sau giaùc maïc, baûn ñoà theo ñoä cong truïc maët tröôùc giaùc maïc
Ñoái töôïng vaø phöông phaùp: Phaân tích tieàn cöùu caét ngang ñöôïc thöïc hieän treân 476 maét (282 caù theå)
baèng caùch ño baûn ñoà giaùc maïc vôùi maùy Orbscan II. Baûn ñoà ñoä cheânh thaúng goùc maët tröôùc vaø maët sau giaùc
maïc ñöôïc phaân loaïi thaønh kieåu bôø ñeàu, bôø khoâng ñeàu, bôø khoâng hoaøn toaøn, kieåu ñaûo vaø kieåu khoâng xaùc ñònh.
Ñoä cong theo truïc ñöôïc phaân thaønh 5 nhoùm: troøn, baàu duïc, nô ñoái xöùng, nô khoâng ñoái xöùng vaø kieåu khoâng
xaùc ñònh.
Keát quaû : Ñoä caàu töông ñöông trung bình laø –2.29 ± 1.38 D. Trò soá K moâ phoûng laø 44.39 ± 1.50 vaø
43.42 ± 1.42 D. Coù söï töông quan keùm giöõa ñoä caàu töông ñöông vaø coâng suaát giaùc maïc vuøng 3mm, 5mm, vaø
7mm. Töø trung taâm ra ngoaïi vi, coâng suaát giaùc maïc giaûm daàn vaø tính khoâng ñeàu cuûa giaùc maïc taêng daàn ôû caû
maët tröôùc vaø maët sau giaùc maïc.. Trong baûn ñoà ñoä cheânh maët tröôùc, kieåu ñaûo chieám ña soá (42.7%), keá ñeán laø
kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn (38.2%), bôø ñeàu (12.8%), bôø khoâng ñeàu (3.6%) vaø kieåu khoâng xaùc ñònh (2.7%).
Trong baûn ñoà ñoä cheânh maët sau kieåu ñaûo cuõng chieám ña soá (53.3%) keá ñeán laø kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn (32.8
%), bôø khoâng ñeàu (9.7%), bôø ñeàu (2.5%) vaø kieåu khoâng xaùc ñònh (1.7%). Kieåu nô khoâng ñoái xöùng chieám tyû leä
cao nhaát (33%) trong caùc baûn ñoà ñoä cong theo truïc, sau ñoù laø kieåu nô ñoái xöùng (24.6%), baàu duïc (18.1%),
troøn (15.5%), vaø khoâng xaùc ñònh (8.8%)
Keát luaän : Keát quaû veà ñoä cheânh vaø ñoä cong giaùc maïc töø maùy Orbscan ôû giaùc maïc bình thöôøng ngöôøi
tröôûng thaønh giuùp ta coù moät chuaån ñeå töø ñoù so saùnh vôùi caùc giaùc maïc beänh lyù.
SUMMARY
ANALYZING TOPOGRAPHIC CHARACTERISTICS IN ADULTS’ NORMAL CORNEAS
AT HCMC EYE HOSPITAL
Pham Nguyen Huan, Le Minh Thong * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8
* Supplement of No 1 * 2004: 145 – 149
Purpose: To map the elevation (anterior and posterior corneal surface) and axial curvature of the
normal corneas with the Orbscan topography system.
Methods: Prospective study in 476 eyes of 282 normal subjects were investigated using the Orbscan II
system. The anterior and posterior corneal elevation maps were classified into regular ridge, irregular ridge,
incomplete ridge, island and unclassifed patterns, and the axial power maps were grouped into round, oval,
symmetric bow-tie, asymmetric bow-tie, and irregular patterns.
Results: The mean spherical equivalence (SE) is –2.29 ± 1.38 D The mean sumulated keratometry
(Sim K) was 44.39 ± 1.50 and 43.42 ± 1.42 D. There’s a poor correlation between SE and mean corneal
* Boä moân Maét - Tröôøng ÑH Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 145
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
power at 3mm, 5 mm, and 7mm zones. There was a decrease in the refractive power of the corneal and an
increase in the irregularity from the center to the periphery of the cornea in both the anterior and posterior
corneal surfaces. Island (42.7%) was the most common elevation pattern obserbved in the anterior corneal
surface, followed by incomplete ridge (38.2%), regular ridge (12.8%), irregular ridge (3.6%) and unclassified
(2.7%). Island(53.3%) was the most common topographic pattern in the posterior corneal surface, following
by incomplete ridge (32.8 %), irregular ridge(9.7%), regular ridge(2.5%) and unclassified pattern (1.7%).
Asymmetric bow-tie pattern was the most common axial power pattern in the anterior cornea (33%).
Followed by symmetric bow-tie(24.6%), oval (18.1%), round (15.5%), and irregular pattern(8.8%)
Conclusions: The information on corneal elevation and axial corneal curvature obtained with the
Orbscan corneal topography system from normal corneas provides a reference for comparision with disease
corneas.
ÑAËT VAÁN ÑEÀ Heä thoáng maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan
(Orbscan, Inc, Salt Lake City, UT, USA) ñöôïc tieán
Caùc phöông phaùp ño ñaïc hình daïng, coâng suaát
haønh treân moãi caù theå tuaàn töï nhö sau:
giaùc maïc ñoùng vai troø raát quan troïng trong phaãu thuaät
khuùc xaï, cuõng nhö trong nghieân cöùu, chaån ñoaùn moät Ñaët caèm vaø traùn vaøo choã coá ñònh, maét nhìn vaøo
soá beänh lyù giaùc maïc. Nhöõng maùy moùc hieän coù chuû ñieåm ñònh thò
yeáu ño ñöôïc maët tröôùc giaùc maïc, chieám phaàn lôùn Ngöôøi khaùm ñieàu chænh sao cho giaùc maïc naèm
coâng suaát giaùc maïc, tuy nhieân, maët sau giaùc maïc giöõa maøn hình roài queùt
cuõng laø moät thaønh phaàn trong caùc beà maët quang hoïc
cuûa nhaõn caàu, ñoùng vai troø quan troïng trong moät soá Maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan ghi nhaän caùc
tröôøng hôïp beänh lyù. Maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan chæ soá : Sim K1, Sim K2, coâng suaát trung bình cuûa
laø moät coâng cuï coù theå ñaùnh giaù maët tröôùc laãn maët sau giaùc maïc, chæ soá khoâng ñeàu ôû caùc vuøng 3, 5, 7 mm.
giaùc maïc, vì theá noù giuùp ta hieåu theâm veà caáu truùc vaø Maùy coøn ghi nhaän ñoä cheânh thaúng goùc maët tröôùc vaø
chöùc naêng cuûa giaùc maïc moät caùch chính xaùc hôn. maët sau giaùc maïc (so vôùi maët caàu chuaån “best-fit
Chuùng toâi tieán haønh ñeà taøi naøy nhaèm muïc ñích khaûo sphere”) ñoä cong theo truïc cuûa giaùc maïc baèng caùch
saùt nhöõng thoâng soá bình thöôøng cuûa maët tröôùc laãn phaân tích 40 lôùp queùt khaép beà maët giaùc maïc, moãi lôùp
maët sau giaùc maïc. queùt coù 240 döõ lieäu ñieåm.
Ñoä cheânh maët tröôùc vaø maët sau giaùc maïc ñöôïc
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP
bieåu hieän qua baûn ñoà vôùi thang maøu chuaån hoùa vôùi
Ñoái töôïng böôùc maøu laø 5μm vaø ñöôïc phaân thaønh 5 kieåu theo
Beänh nhaân tôùi khaùm taïi Khoa Lasik – Beänh vieän Naufal SC (1997)2 goàm : Kieåu bôø ñeàu, bôø khoâng ñeàu,
Maét TP. HCM goàm 282 ngöôøi tröôûng thaønh (114 nam bôø khoâng hoaøn toaøn, kieåu ñaûo vaø kieåu khoâng xaùc ñònh
vaø 168 nöõ) (476 maét – 229 maét phaûi vaø 247 maét traùi) Ñoä cong theo truïc ôû maët tröôùc giaùc maïc ñöôïc
Vôùi tieâu chuaån: phaân loaïi theo baûng phaân loaïi cuûa Bogan 5(1990) vôùi
Tuoåi töø 18 –40 thang maøu chuaån hoaù nhö trong nghieân cöùu cuûa
Pflugfelder6 vôùi böôùc maøu laø 1.5 D. Bao goàm caùc kieåu:
Khoâng coù tieàn söû ñeo kính tieáp xuùc, phaãu thuaät, Troøn, baàu duïc, hình nô ñoái xöùng, nô khoâng ñoái xöùng,
chaán thöông ôû maét, khoâng bò kích öùng ôû maét, khaùm vaø kieåu khoâng xaùc ñònh.
khoâng thaáy baát thöôøng ôû phaàn tröôùc nhaõn caàu
Xöû lyù soá lieäu
Ñoä khuùc xaï caàu chuû quan töø –4 ñeán 2 D, vaø ñoä
loaïn thò < 2D, vôùi thò löïc chænh kính toái ña laø ≥ 10/10 Döõ lieäu ñöôïc thu thaäp vaø xöû lyù baèng phaàn meàm
SPSS 10.0.
146 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
KEÁT QUAÛ Baûng 3: Ñoä khaùc bieät veà coâng suaát giöõa maét traùi vaø
maét phaûi
Baûng 1: Ñaëc ñieåm maãu nghieân cöùu
n=194 TB - ÑLC
Ñaëc ñieåm TB - ÑLC
Ñoä cheânh leäch CSGM vuøng ñk 3mm 0.277 ± 0.233
Tuoåi (n = 282) 26.59 ± 6.73 Ñoä cheânh leäch CSGM vuøng ñk 5mm 0.221 ± 0.200
Ñoä caàu töông ñöông (n=476) -2.29 ± 1.38 Ñoä cheânh leäch CSGM vuøng ñk 7mm 0.219 ± 0.179
Sim K1 44.39 ± 1.50 Phaân boá caùc kieåu baûn ñoà giaùc maïc
Sim K2 43.42 ± 1.42 Baûng 4: Phaân boá baûn ñoà GM theo ñoä cheânh
Baûng 2: Caùc chæ soá thu thaäp töø maùy Maët tröôùc
Maët sau GM
Vuøng Vuøng Vuøng 7mm Kieåu phaân loaïi GM
n = 476 3mm 5mm TB (ÑLC) N % N %
TB (ÑLC) TB (ÑLC) Kieåu bôø ñeàu 61 12.8 12 2.5
Kieåu bôø khoâng ñeàu 17 3.6 46 9.7
Ñoä loaïn thò (D) 0.97 0.91 1.00 (0.71)
Kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn 18 38.2 156 32.8
(0.61) (0.62)
Kieåu ñaûo 20 42.7 254 53.3
Beà maët tröôùc GM Kieåu khoâng phaân loaïi 13 2.7 8 1.7
Toång coäng 47 100.0 476 100.0
Chæ soá khoâng ñeàu 1.33 1.68 2.37 (0.72)
(0.57) (0.58) Kieåu ñaûo laø kieåu chieám tyû leä cao nhaát. ÔÛ nhöõng caù
CS Trung bình 48.83 48.46 48.02 theå tieán haønh ño baûn ñoà cuûa 2 maét, chuùng toâi thaáy söï
(1.55) (1.49) (1.46) phaân boá theo baûn ñoà ñoä cheânh giöõa maët tröôùc vaø maët
Beà maët sau GM sau laø ñoäc laäp vôùi nhau (p 0.05) vaø ñoä cheânh leäch coâng suaát cho thaáy kieåu nô ñoái xöùng vaø khoâng ñoái xöùng chieám
trung bình giöõa 2 maét khoâng quaù 1.2 D ña soá. (29.0% vaø 33.3%).Söï phaân boá cuûa chì soá khoâng
ñeàu vaø coâng suaát maët tröôùc giaùc maïc theo ñoä cong
theo truïc laø khoâng coù khaùc bieät. (p > 0.05)
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 147
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
So saùnh giöõa hai phaân nhoùm chính thò theå vaø chieàu daøi truïc nhaõn caàu, caùc yeáu toá naøy töông
vaø khoâng chính thò taùc laãn nhau.
Ngoaøi ra so saùnh giöõa 2 phaân nhoùm chính thò vaø KEÁT LUAÄN
khoâng chính thò cho thaáy khoâng coù söï khaùc bieät veà
Coù nhieàu phöông phaùp ñaùnh giaù giaùc maïc moät
chæ soá Sim K1, Sim K2, coâng suaát trung bình, vaø chæ
caùch ñònh tính laãn ñònh löôïng nhö giaùc maïc keá,
soá khoâng ñeàu. (p> 0.05) Ñoái vôùi phaân loaïi baûn ñoà giaùc
keratoscopy, maùy ño baûn ñoà giaùc maïc. Tröôùc khi heä
maïc, ôû caû hai phaân nhoùm ñeàu thaáy kieåu ñaûo chieám tyû
thoáng Orbscan ra ñôøi, maùy ño baûn ñoà giaùc maïc chuû
leä cao nhaát trong phaân boá baûn ñoà theo ñoä cheânh, vaø
yeáu döïa vaøo nguyeân lyù Placido, vaø nhöõng maùy naøy
kieåu nô khoâng ñoái xöùng chieám tyû leä cao nhaát trong
cho pheùp ñaùnh giaù khoaûng 8000 ñieåm döõ lieäu cuûa giaùc
phaân boá baûn ñoà GM theo ñoä cong.
maïc. Vaø hình aûnh baûn ñoà ñöôïc bieåu hieän laø moät baûn
Baûng 6: Phaân boá theo baûn ñoà ñoä cheânh cuûa hai phaân ñoà theo ñoä cong chöù khoâng phaûi moät baûn ñoà thöïc söï
nhoùm (true map). Maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan giuùp ta
Maët tröôùc GM Maët sau GM khaûo saùt maët tröôùc, maët sau giaùc maïc, taïo ra baûn ñoà
Kieåu phaân loaïi
N % N %
theo ñoä cheânh (laø moät baûn ñoà thöïc), laãn baûn ñoà giaùc
Khoâng chính thò (n=421)
Kieåu bôø ñeàu 56 13.3 11 2.6
maïc theo ñoä cong.
Kieåu bôø khoâng ñeàu 15 3.6 44 10.5 Ñoái vôùi giaùc maïc bình thöôøng ôû ngöôøi tröôûng
Kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn 157 37.3 137 32.5 thaønh caùc chæ soá baûn ñoà giaùc maïc khoâng phaûn aùnh
Kieåu ñaûo 180 42.8 223 53.0
chính xaùc coâng suaát khuùc xaï cuûa nhaõn caàu.
Kieåu khoâng phaân loaïi 13 3 6 1.4
Chính thò (n=55) Giaùc maïc laø moät caáu truùc phöùc taïp coù daïng loài vôùi
Kieåu bôø ñeàu 5 9.1 1 1.8 ñoä cong giaûm daàn töø trung taâm ra ngoaïi bieân.
Kieåu bôø khoâng ñeàu 2 3.6 2 3.6
Kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn 25 45.5 19 34.6 Khi khaûo saùt moät baûn ñoà giaùc maïc, caàn so saùnh
Kieåu ñaûo 23 41.8 31 56.4 giöõa maét traùi vaø maét phaûi, trong moät soá beänh lyù giaùc
Kieåu khoâng phaân loaïi 0 0.0 2 3.6 maïc, ta coù theå phaùt hieän nhöõng thay ñoåi ôû giai ñoaïn
Baûng 7: Phaân boá theo baûn ñoà ñoä cong cuûa hai phaân sôùm ñaëc bieät laø ôû maët sau giaùc maïc.
nhoùm
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Maët tröôùc GM
Kieåu phaân loaïi 1. Leâ Minh Thoâng – Giaùo trình Nhaõn Khoa – Nhaø xuaát
N %
baûn Giaùo Duïc - 1997
Khoâng chính thò (n= 421) 2. Naufal SC, Hess JS – Rasterstereography-based
Kieåu troøn 68 16.2 classification of normal corneas – Journal Cataract
Kieåu baàu duïc 75 17.8 and Refractive Surgery 1997, Vol 23, 222 – 230
Kieåu nô ñoái xöùng 107 25.4 3. Tatsuro Tanabe, Tetsuro Oshika - Standardized color
– coded scales for anterior and posterior elevation
Kieåu nô khoâng ñoái xöùng 137 32.5
maps of scanning slit corneal topography –
Kieåu khoâng phaân loaïi 34 8.1
Ophthalmology 2002 ; 109:1298 – 1302
Chính thò (n= 55) 4. Bogan SJ, Waring GO – Classification of normal
Kieåu troøn 6 10.9 corneal topography based on computer-assisted
Kieåu baàu duïc 11 20.0 videokeratography – Archives of Ophthalmology 1990;
Kieåu nô ñoái xöùng 10 18.2 108:945-949
Kieåu nô khoâng ñoái xöùng 20 36.4 5. Z Liu, AJ Huang, SC Pflugfelder – Evaluation of
corneal thickness and topography in normal eyes
Kieåu khoâng phaân loaïi 8 14.5
using the Orbscan corneal topography system. -
Söï phaân boá baûn ñoà giaùc maïc theo caùc phaân loaïi British Journal of Ophthalmology 1999; 83:774-778
6. Wilson SE, Klyce SD - Standardized color – coded
khoâng phuï thuoäc vaøo ñoä khuùc xaï cuûa nhaõn caàu. Ñieàu scales for corneal topography – Ophthalmology 1993;
naøy phuø hôïp vôùi caùc nghieân cöùu cho raèng ñoä khuùc xaï 100: 1723-1727
cuûa nhaõn caàu phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá : ñoä cong 7. Lucio Buratto – The clinical atlas of corneal
topography – SLACK Incorporated – 1996
giaùc maïc, ñoä saâu tieàn phoøng, ñoä cong cuûa thuûy tinh
148 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
8. Kanpolat Ayfer – The evaluation of normal corneal 10. ORBSCAN presentations – CD ROM 2000 – Bausch &
topography in emmetropic eyes with Computer – Lomb
assisted Videokeratography – The CLAO Journal 1997 11. Yaron S. Rabinowitz – Corneal Topography : Optics
; 23 : 168 –171 and Clinical application – Duane’s Clinical
9. Rabinowitz YS – Videokeratography database of Ophthalmology - Lippincott-Raven Publishers – 1997
normal human corneas – British Journal of 12. Francesco Carones – Corneal Disorders : Clinical
Ophthalmology 1996; 80: 610 – 616 diagnosis and management Chapter 4 : Corneal
topography – W.B. SAUNDERS COMPANY – 1998
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 149
