Phân tâm học nhập môn ( Q3 )

Bệnh náo loạn thần kinh thường phát sinh các triệu chứng khắp các cơ quan trong thân thể và làm rối loạn sự hoạt động của các cơ quan này. Trong chứng bệnh này có đủ mọi khuynh hướng sa đọa tìm cách thay thế cơ quan sinh dục bằng những cơ quan khác, hoạt động tương tự như cơ quan sinh dục.

Phên têm hoåc nhêåp mön 1 MUÅC LUÅC PHÊÌN 3 (TIÏËP)............................................................................................................................... 2 http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 2 PHÊÌN 3 (tiïëp) Bïånh naáo loaån thêìn kinh thûúâng phaát sinh caác triïåu chûáng úã khùæp caác cú quan trong thên thïí vaâ laâm röëi loaån sûå hoaåt àöång cuãa caác cú quan naây. Trong chûáng bïånh naây coá àuã moåi khuynh hûúáng sa àoåa tòm caách thay thïë cú quan sinh duåc bùçng nhûäng cú quan khaác, hoaåt àöång tûúng tûå nhû cú quan sinh duåc. Chñnh nhúâ khaão saát triïåu chûáng cuãa bïånh thêìn kinh naây, chuáng ta múái tòm ra àûúåc quan niïåm rùçng moåi cú quan trong thên thïí, ngoaâi nhiïåm vuå thöng thûúâng ra coân giûä möåt vai troâ giöëng nhû cuãa cú quan sinh duåc, nhiïìu khi maånh àïën nöîi laâm röëi loaån caác sûå hoaåt àöång bònh thûúâng cuãa cú quan àoá. Coá rêët nhiïìu caãm giaác, triïåu chûáng cuãa bïånh naáo loaån vïì thêìn kinh têåp trung cuãa caác cú quan khöng liïn quan gò àïën vêën àïì sinh duåc caã vaâ àiïìu naây cho ta biïët vïì tñnh chêët cuãa chuáng: chuáng laâ sûå thoãa maän tònh duåc sa àoåa bùçng nhûäng cú quan khöng phaãi laâ cú quan tònh duåc nhûng hoaåt àöång nhû nhûäng cú quan naây. Luön luön chuáng ta thêëy nhûäng cú quan thu nhêån àöì ùn vaâ cú quan baâi tiïët trúã thaânh nhûäng cú quan kñch àöång tònh duåc. Nhêån xeát naây cuäng tûúng tûå nhû nhêån xeát cuãa chuáng ta vïì sûå sa àoåa, chó coá àiïìu khaác laâ trong sûå sa àoåa nhûäng haânh vi sa àoåa coá thïí nhêån àûúåc thêëy möåt caách dïî daâng, khöng sao lêìm àûúåc trong khi trong sûå naáo loaån thêìn kinh, chuáng ta phaãi bùæt àêìu bùçng caách giaãi thñch nhûäng triïåu chûáng, röìi cho nhûäng khuynh hûúáng tònh duåc sa àoåa naây vaâo trong vö thûác chûá khöng cho laâ chuáng coá trong yá thûác cuãa ngûúâi bïånh. Trong söë caác hònh thûác cuãa bïånh thêìn kinh bõ aám aãnh, hònh thûác quan troång nhêët laâ nhûäng hònh thûác bõ aáp lûåc cuãa nhûäng khuynh hûúáng sa àoåa; nhûäng triïåu chûáng naây chñnh laâ nhûäng phûúng phaáp chöëng laåi nhûäng sûå ham muöën hay mö taã sûå giùçng co giûäa yá chñ thoãa maän vaâ yá chñ chöëng laåi. Nhûng sûå thoãa maän thay vò duâng con àûúâng ngùæn nhêët àïí àaåt muåc àñch laåi phaát hiïån trong cûã chó cuãa ngûúâi bïånh bùçng nhûäng con àûúâng quanh co laâm cho ngûúâi bïånh phaãi chõu biïët bao nhiïu àiïìu àau khöí. Nhûäng hònh thûác khaác thûúâng phaát hiïån bùçng nhûäng cûã chó maâ ngûúâi bònh thûúâng chó laâm vúái tñnh caách sûãa soaån trong viïåc giao cêëu: ngûúâi bïånh http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 3 muöën nhòn, súâ soaång, tòm toâi trong nhûäng núi thêìm kñn nhêët. Vò thïë nïn chuáng ta coá thïí cùæt nghôa àûúåc taåi sao ngûúâi bïånh laåi rêët súå khi coá ngûúâi súâ moá àïën mònh. Coá rêët nhiïìu cûã chó cuãa nhûäng ngûúâi bõ aám aãnh lùåp ài lùåp laåi cûã chó thuã dêm, vaâ cûã chó thuã dêm nhû caác baån daä biïët, thûúâng ài keâm vúái nhiïìu hònh thûác khaác nhau cuãa nhûäng haânh vi tònh duåc ài sai chiïìu hûúáng. Töi coá thïí dïî daâng noái àïën nhiïìu liïn quan nûäa giûäa sûå sa àoåa vaâ chûáng bïånh thêìn kinh, nhûng nhûäng àiïìu vûâa noái àuã duâng cho cöng viïåc cuãa chuáng ta röìi. Nhûng chuáng ta khöng nïn gaán cho nhûäng triïåu chûáng, sûå coá mùåt vaâ cûúâng àöå cuãa khuynh hûúáng sa àoåa cuãa loaâi ngûúâi möåt têìm quan troång quaá mûác. Chùæc caác baån coá nghe noái rùçng coá ngûúâi mùæc bïånh thêìn kinh chó vò khöng àûúåc thoãa maän vïì tònh duåc. Luác àoá nhu cêìu vïì tònh duåc seä ài vaâo con àûúâng bêët thûúâng. Vïì sau caác baån seä biïët sûå viïåc trong nhûäng trûúâng húåp naây xaãy ra nhû thïë naâo, nhûng ngay tûâ bêy giúâ caác baån àaä hiïíu rùçng nhûäng khuynh hûúáng sa àoåa sau khi bõ döìn eáp seä taái xuêët hiïån maånh meä hún laâ nïëu chuáng ta khöng gùåp trúã ngaåi trong viïåc thoãa maän tònh duåc möåt caách bònh thûúâng. Àöëi vúái nhûäng sûå sa àoåa roä raâng ngûúâi ta cuäng nhêån thêëy möåt aãnh hûúãng tûúng tûå. Nhûäng sûå sa àoåa naây thûúâng xuêët hiïån trong trûúâng húåp sûå thoãa maän tònh duåc gùåp nhûäng sûå trúã ngaåi khöng vûúåt qua àûúåc vò möåt vaâi nguyïn nhên xaä höåi nhêët thúâi hay coá tñnh caách lêu daâi. Coá nhûäng trûúâng húåp trong àoá sûå sa àoåa khöng liïn quan gò àïën nhûäng àiïìu kiïån kïí trïn vaâ chó laâ hònh thûác bònh thûúâng cuãa caá nhên trong viïåc thoãa maän tònh duåc. Chùæc caác baån coá caãm tûúãng rùçng thay vò vaåch roä nhûäng liïn quan giûäa tònh duåc bònh thûúâng vaâ tònh duåc sa àoåa ra, chuáng ta chó caâng laâm cho chuáng töëi tùm thïm lïn thöi. Caác baån haäy chó nghô àïën nhûäng àiïìu sau àêy nïëu quaã àuáng laâ trong nhûäng ngûúâi khöng àûúåc thoãa maän tònh duåc bònh thûúâng, chuáng ta thêëy xuêët hiïån nhûäng khuynh hûúáng sa àoåa vaâ nhûäng khuynh hûúáng naây khöng thïí xuêët hiïån àûúåc nïëu khöng coá viïåc ngùn trúã trong viïåc thoãa maän tònh duåc thò chuáng ta phaãi cöng nhêån laâ duâ sao trong nhûäng ngûúâi noái trïn cuäng àaä coá sùén mêìm möëng cuãa nhûäng sûå sa àoåa àoá röìi, nghôa laâ nhûäng sa àoåa àaä tiïìm taâng sùén trong ngûúâi hoå tûâ lêu. Cöng nhêån thïë xong, chuáng ta noái àïën nhûäng sûå viïåc múái khaác maâ töi àaä baáo trûúác trong nhûäng doâng trïn. Phên têm hoåc phaãi chuá troång àïën àúâi söëng tònh duåc cuãa treã con vò nhêån thêëy rùçng nhûäng kyã niïåm vïì yá tûúãng xuêët hiïån trong nhûäng ngûúâi bõ bïånh http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 4 thêìn kinh bao giúâ cuäng àûa hoå quay trúã laåi nhûäng nùm àêìu tiïn cuãa thúâi thú êëu. Kïët luêån cuãa chuáng ta àïìu àûúåc chûáng minh bùçng nhûäng àiïìu quan saát àûúåc trong treã con. Vaâ chuáng ta thêëy rùçng têët caã nhûäng khuynh hûúáng sa àoåa naây àïìu bùæt nguöìn trong thúâi thú êëu, rùçng treã con coá trong mònh chuáng nhûäng mêìm möëng cuãa caác khuynh hûúáng sa àoåa naây. Noái toám laåi, tònh duåc sa àoåa khöng laâ gò khaác hún laâ tònh duåc cuãa treã con àûúåc phoáng àaåi vaâ phên chia thaânh nhûäng khuynh hûúáng àùåc biïåt khaác. Bêy giúâ hùèn caác baån nhòn nhûäng sûå sa àoåa bùçng con mùæt khaác vaâ khöng thïí khöng cöng nhêån rùçng nhûäng sûå sa àoåa quãa coá liïn quan chùåt cheä vúái àúâi söëng tònh duåc cuãa con ngûúâi. Nhûng caác baån chó àïën àûúåc àoá vúái biïët bao nhiïu sûå ngaåc nhiïn vaâ thêët voång. Trûúác hïët caác baån coá yá muöën phuã nhêån hïët: naâo sûå kiïån rùçng treã con cuäng coá möåt àúâi söëng tònh duåc, naâo tñnh caách àûáng àùæn cuãa caác sûå tòm toâi cuãa chuáng ta, naâo quyïìn cuãa töi àûúåc thêëy giûäa nhûäng àiïìu chuáng ta lïn aán nhû möåt sûå sa àoåa vaâ thaái àöå cuãa treã con coá möåt caái gò giöëng nhau. Töi muöën noái cho caác baån roä vò lyá do naâo caác baån muöën phuã nhêån hïët röìi sau àoá seä noái vïì toaân thïí nhûäng àiïìu nhêån xeát cuãa töi. Noái rùçng treã con khöng coá möåt àúâi söëng tònh duåc - göìm àuã moåi thûá nhû kñch àöång tònh duåc, nhu cêìu thoãa maän tònh duåc - vaâ àúâi söëng naây chó àöåt nhiïn xuêët hiïån vaâo nùm chuáng 12 hay 14 tuöíi, tûác laâ àûa ra möåt nhêån xeát khöng thïí naâo coá thûåc vïì phûúng diïån sinh lyá, chùèng khaác gò cho rùçng treã con khöng hïì coá cú quan tònh duåc vaâ cú quan naây chó xuêët hiïån khi chuáng àïën tuöíi dêåy thò thöi. Àiïìu xuêët hiïån vaâo tuöíi dêåy thò chó laâ cú nùng sinh saãn duâng möåt guöìng maáy thên thïí vaâ tinh thêìn coá sùén trong àûáa beá àïí àaåt muåc àñch. Chñnh vò baån lêìm lêîn tònh duåc vaâ sinh duåc nïn baån múái khöng hiïíu àûúåc nhûäng vêën àïì tònh duåc, sa àoåa vaâ chûáng bïånh thêìn kinh. Àiïìu lêìm lêîn naây rêët tai haåi. Àiïìu ngaåc nhiïn laâ àiïìu lêìm lêîn naây laåi bùæt nguöìn úã sûå kiïån rùçng caác baån cuäng àaä laâ treã con vaâ chõu aãnh hûúãng cuãa giaáo duåc ngùn cêëm baån coá nhûäng yá tûúãng àoá. Vïì phûúng diïån giaáo duåc, xaä höåi thûúâng tûå gaán cho mònh nhiïåm vuå chñnh laâ ngùn caãn, kòm haäm baãn nùng tònh duåc khi noá xuêët hiïån nhû möåt nhu cêìu sinh saãn, giúái haån sûå hoaåt àöång cuãa noá, eáp noá phaãi theo yá chñ cuãa möåt caá nhên vaâ sûå àeâ neán cuãa xaä höåi. Xaä höåi cuäng quan têm àïën viïåc ngùn chùån sûå phaát triïín cuãa baãn nùng tònh duåc cho túái khi àûáa beá àaåt túái möåt trònh àöå chñn muâi naâo àoá trong xaä höåi vò khi àïën tuöíi àoá röìi, giaáo duåc khöng coân aãnh hûúãng gò àïën àûáa beá nûäa. Nïëu xuêët hiïån quaá súám, tònh duåc seä gaåt boã nhûäng haâng raâo ngùn caãn vaâ cuöën ài hïët nhûäng kïët quaã maâ giaáo http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 5 duåc àaä phaãi khoá nhoåc lùæm múái àaåt àûúåc. Nhiïåm vuå ngùn chùån baãn nùng tònh duåc khöng phaãi laâ möåt cöng viïåc dïî daâng: coá khi chuáng àûúåc thûåc hiïån quaá súám hoùåc quaá ñt. Nïìn taãng cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi coá tñnh caách kinh tïë: vò khöng àuã phûúng tiïån àïí cho moåi ngûúâi trong xaä höåi khöng laâm maâ cuäng söëng àûúåc, xaä höåi bùæt buöåc phaãi haån chïë söë ngûúâi söëng trong xaä höåi vaâ laâm cho hoå quïn nhûäng àoâi hoãi vïì tònh duåc, duâng nghõ lûåc vïì tònh duåc cho sûå laâm viïåc. Chuáng ta àûáng trûúác nhu cêìu cêìn thiïët àïí söëng cuãa moåi thúâi, phaát sinh ra tûâ khi coá loaâi ngûúâi vaâ töìn taåi maäi cho túái bêy giúâ. Coá leä kinh nghiïåm àaä chûáng toã cho caác nhaâ giaáo duåc thêëy rùçng cöng viïåc kòm haäm tònh duåc cuãa thïë hïå múái chó laâm àûúåc khi ngûúâi ta khöng chúâ àúåi tuöíi dêåy thò maâ bùæt àêìu ngay tûâ nhûäng nùm àêìu tiïn cuãa thúâi thú êëu, bùæt treã con phaãi chõu kòm haäm nhu cêìu tònh duåc àïí sûãa soaån cho tuöíi dêåy thò. Àïí àaåt muåc àñch àoá ngûúâi ta ngùn cêëm khöng cho treã con hoaåt àöång tònh duåc, àöíi hûúáng nhûäng hoaåt àöång naây vúái hy voång laâm cho àúâi söëng cuãa chuáng ta trúã thaânh vö duåc, àïí röìi dêìn dêìn ngûúâi ta tin tûúãng rùçng àúâi söëng treã con khöng coá tònh duåc thûåc. Loâng tin tûúãng naây àaä àûúåc khoa hoåc xaác nhêån. Àïí cho nhûäng àiïìu mònh daåy khoãi mêu thuêîn vúái àiïìu mònh muöën, ngûúâi ta àaä khöng àïí yá gò àïën hoaåt àöång tònh duåc cuãa treã con - vaâ àiïìu naây khöng dïî gò thûåc hiïån nöíi - hoùåc ngûúâi ta laâm cho khoa hoåc coá möåt quan àiïím khaác vïì vêën àïì. Àûáa beá àûúåc coi nhû trong saåch, ngêy thú vaâ keã naâo noái traái laåi seä bõ coi laâ keã phaåm thûúång, phaåm àïën nhûäng tònh caãm thiïng liïng vaâ êu yïëm nhêët cuãa nhên loaåi. Chó coá treã con múái khöng bõ lûâa búãi nhûäng quy ûúác àoá; chuáng luön luön àoâi hoãi quyïìn lúåi cuãa chuáng vaâ chûáng toã rùçng, àöëi vúái chuáng, con àûúâng trong saåch laâ con àûúâng daâi chûa ài àïën. Coá àiïìu laå laâ ngay caã nhûäng ngûúâi khöng chõu cöng nhêån laâ treã con cuäng coá duåc tònh laåi laâ nhûäng ngûúâi àïí yá nhêët àïën viïåc giaáo duåc chuáng vïì tònh duåc vaâ lïn aán gùæt gao nhûäng sûå phaát hiïån cuãa duåc tònh núi chuáng. Ngoaâi ra, vïì phûúng diïån lyá thuyïët thûåc thuá võ khi nghôa rùçng nùm nùm àêìu tiïn trong thúâi thú êëu, vaâo tuöíi maâ treã con ñt coá thaânh kiïën hún vïì tònh duåc laåi laâ nhûäng nùm bõ mêy múâ cuãa sûå mêët trñ nhúá che phuã nhiïìu nhêët, àaám mêy múâ naây chó coá phên têm hoåc múái queát ài àûúåc. Tuy vêåy tuöíi naây laâ tuöíi coá thïí coá möåt vaâi hònh thûác giêëc mú. Vaâ bêy giúâ, töi muöën trònh baây cho caác baån nghe möåt caách roä raâng hún vïì nhûäng àiïìu khaão cûáu vïì àúâi söëng tònh duåc cuãa treã con. http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 6 Àïí àaåt muåc àñch àoá xin pheáp caác baån cho töi noái àïën khaái niïåm cuãa sûå khaát duåc (libido). Sûå khaát duåc giöëng nhû sûå àoái ùn noái chung. Ngûúâi ta àoái tûác laâ baãn nùng tiïu thuå àöì ùn cêìn àûúåc thoãa maän, cuäng nhû ngûúâi ta khaát duåc khi baãn nùng nhuåc duåc cêìn àûúåc thoãa maän. Chuáng ta khöng cêìn cùæt nghôa nhûäng khaái niïåm khaác nhû sûå kñch àöång vaâ sûå thoãa maän tònh duåc. Caác baån seä phaãn àöëi töi bùçng caách noái rùçng, nhûäng hoaåt àöång tònh duåc cuãa treã con múã cho chuáng ta möåt möi trûúâng giaãi thñch rêët röång hêìu nhû bêët têån. Chuáng ta tiïën túái àûúåc nhûäng sûå giaãi thñch naây bùçng caách phên tñch thuåt luâi. Nhûäng phaát hiïån àêìu tiïn cuãa tònh duåc trong àûáa beá sú sinh cuäng gùæn liïìn vaâo nhiïìu cöng viïåc khaác cuãa àúâi söëng. Quan têm chñnh cuãa àûáa beá laâ tiïu thuå àöì ùn. Möîi khi ùn xong àûáa beá lùn ra nguã trong loâng meå, mùåt löå veã sung sûúáng thoãa maän maâ vïì sau naây ngûúâi ta thêëy giöëng y nhû veã sung sûúáng thoãa maän cuãa ngûúâi lúán sau khi thoãa maän tònh duåc. Nhûng noái thïë chûa àuã àïí ài àïën möåt kïët luêån àûúåc. Nhûng ngay caã khi àûáa beá no röìi chuáng ta vêîn thêëy noá muöën ùn nûäa khöng phaãi vò cêìn ùn, maâ chó vò muöën tòm khoaái laåc trong cöng viïåc naây thöi. Luác àoá àûáa beá chó muát chûá khöng ùn. Muát xong laåi lùn ra nguã vúái veã sung sûúáng thoãa maän trïn neát mùåt àuã cho ta thêëy laâ viïåc muát vuá cuäng àûa àïën cho noá caãm giaác khoaái laåc nhû khi buá. Röìi àïën luác àûáa beá khöng thïí nguã àûúåc nïëu noá khöng muát vuá. Chñnh möåt baác sô chuyïn mön vïì nhi khoa úã Budapest, baác sô Lindner laâ ngûúâi àêìu tiïn àaä noái àïën tñnh chêët tònh duåc vïì haânh vi naây cuãa àûáa beá. Nhûäng ngûúâi chuyïn sùn soác treã con coá veã nhû cuäng cöng nhêån àiïìu naây laâ àuáng. Hoå biïët roä viïåc muát vuá chùèng coá muåc àñch gò hún laâ gêy khoaái caãm cho àûáa beá, ho thêëy àoá laâ möåt thoái quen xêëu nïn tòm àuã moåi caách cho àûáa beá boã thoái quen àoá bùçng caách gaán cho thoái quen àoá nhûäng caãm giaác xêëu xa, khoá chõu. Do àoá chuáng ta àûúåc biïët àûáa beá coá nhiïìu haânh vi chùèng coá muåc àñch gò khaác hún laâ gêy khoaái caãm cho noá. Chuáng ta tin rùçng noá bùæt àêìu coá khoaái caãm àoá khi tiïu thuå àöì ùn nhûng chùèng bao lêu noá seä khöng cêìn tiïu thuå àöì ùn maâ cuäng coá àûúåc khoaái caãm. Khoaái caãm àoá phaát sinh ra trong möìm, chuáng ta goåi núi naâo trong möìm gêy khoaái caãm àoá laâ miïìn “duåc tònh”, coi sûå khoaái caãm muát vuá cuãa àûáa beá laâ möåt khoaái caãm duåc tònh. Sau naây chuáng ta seä coá dõp thaão luêån vïì tñnh caách húåp lyá cuãa nhûäng danh tûâ àoá. Nïëu àûáa beá noái àûúåc, noá seä noái rùçng viïåc muát vuá laâ cöng viïåc quan troång nhêët trong àúâi noá. Noái thïë khöng phaãi laâ khöng coá lyá vò khi muát vuá noá thoãa maän hai nhu cêìu to lúán cuãa àúâi noá. Chuáng ta khöng thïí khöng ngaåc nhiïn khi àûúåc phên têm hoåc cho biïët haânh http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 7 vi àoá coá möåt têìm quan troång àùåc biïåt laâ haânh vi naây cûá töìn taåi maäi maäi trong àúâi ngûúâi. Haânh vi muát vuá meå laâ khúãi àiïím cho möåt àúâi söëng tònh duåc, lyá tûúãng tònh duåc maâ sau naây khöng bao giúâ ta àaåt àûúåc trong viïåc thoãa maän tònh duåc, lyá tûúãng maâ trñ tûúãng tûúång cuãa chuáng ta thûúâng gúåi laåi möîi khi trong àúâi coá luác naâo bõ nhiïìu thiïëu thöën vaâ bõ nhu cêìu cêëp baách thuác àêíy. Vò thïë maâ àöi vuá cuãa ngûúâi meå trúã nïn àöëi tûúång àêìu tiïn cuãa baãn nùng tònh duåc; vaâ töi khöng thïí naâo hiïën cho baån möåt yá niïåm thûåc àuáng vïì têìm quan troång cuãa àöëi tûúång thûá nhêët naây àöëi vúái nhûäng àöëi tûúång sau àoá, vïì aãnh hûúãng sêu xa cuãa noá trong moåi sûå biïën thïí vaâ thay thïë ngay caã trong nhûäng miïìn àêët xa xöi nhêët trong àúâi söëng tinh thêìn. Nhûng chó ñt lêu sau àûáa beá seä thöi khöng muát vuá nûäa maâ thay bùçng möåt phêìn khaác trong thên thïí noá nhû muát ngoán tay hay lûúäi. Noá tûå tòm thêëy khoaái caãm maâ khöng cêìn gò àïën bïn ngoaâi, röìi noá seä àïí yá àïën möåt miïìn khaác trong ngûúâi noá trong viïåc gêy khoaái caãm naây. Khöng phaãi bêët cûá miïìn duåc tònh naâo trong thên thïí àïìu coá hiïåu quaã nhû nhau trong viïåc gêy khoaái caãm: vò thïë cho nïn àûáa beá coi laâ möåt biïën cöë quan troång trong àúâi noá khi tòm ra rùçng cú quan sinh duåc cuãa noá gêy nhiïìu khoaái caãm nhêët cho noá, àïí röìi tòm ra con àûúâng àûa noá àïën sûå thuã dêm. Nïu ra têìm quan troång cuãa haânh vi muát vuá naây chuáng ta àaä nïu ra hai tñnh chêët cêìn thiïët cuãa tònh duåc treã con: tònh duåc naây bùæt nguöìn úã nhu cêìu to lúán trong cú thïí, coá tñnh caách tûå thoãa maän, nghôa laâ tòm thêëy àöëi tûúång ngay trïn thên thïí mònh. Àiïìu àoá roä raâng trong viïåc tiïu thuå àöì ùn cuäng roä raâng chùèng keám viïåc baâi tiïët. Viïåc àaåi tiïån vaâ tiïíu tiïån cuäng gêy cho àûáa beá sú sinh nhûäng khoaái caãm vaâ noá seä töí chûác cöng viïåc naây àïí gêy cho noá thûåc nhiïìu khoaái caãm bùçng caách kñch àöång nhûäng núi coá thïí kñch àöång àûúåc. Luác àoá thïë giúái bïn ngoaâi àöëi vúái noá, theo nhêån xeát tïë nhõ cuãa Luou Andreáas, seä laâ möåt chûúáng ngaåi vêåt, möåt sûác maånh thuâ nghõch chöëng laåi sûå hûúãng thuå khoaái caãm vaâ noá dûå àõnh phaãi chöëng laåi caã bïn trong lêîn bïn ngoaâi. Ngûúâi ta cêëm noá khöng àûúåc àaåi tiïån bêët cûá luác naâo noá muöën, ngûúâi ta bùæt buöåc noá phaãi theo nhûäng sûå chó dêîn cuãa ngûúâi khaác. Ngûúâi ta baão laâ nhûäng caái gò dñnh daáng àïën viïåc àaåi tiïån vaâ tiïíu tiïån àïìu xêëu xa cêìn giêëu giïëm. Noá bõ bùæt buöåc phaãi tûâ boã sûå hûúãng thuå khoaái caãm chó vò xaä höåi giûä gòn tû caách. Luác àêìu noá khöng hïì thêëy phên bêín thóu, khoá ngûãi, noá cho phên laâ möåt phêìn trong cú thïí noá; noá miïîn cûúäng gaåt phên ài vaâ duâng phên nhû möåt moán quaâ biïëu nhûäng ngûúâi noá thñch. Sau khi giaáo duåc àaä uöën nùæn àûúåc noá röìi, àûáa beá bùæt àêìu di chuyïín giaá trõ maâ noá http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 8 gaán cho phên àïën caác quaâ biïëu vaâ tiïìn baåc. Noá toã veã rêët haänh diïån vïì viïåc tiïíu tiïån. Töi caãm thêëy laâ caác baån àang tûå kòm haäm àïí khoãi heát lïn: “Thöi ài öng úi, öng àûâng noái àïën nhûäng àiïìu kinh túãm àoá nûäa. Öng cho laâ phên treã con chñnh laâ möåt nguöìn thoãa maän duåc tònh maâ ngay àûáa beá sú sinh cuäng àaä biïët lúåi duång! Noái rùçng phên laâ möåt thûá gò quyá baáu, rùçng hêåu mön laâ möåt cú quan tònh duåc û! Chuáng töi khöng bao giúâ tin nhû thïë caã. Chuáng töi hiïíu taåi sao nhûäng nhaâ chuyïn mön vïì nhi khoa vaâ tinh thêìn hoåc laåi nhêët àõnh khöng cöng nhêån phên têm hoåc vaâ caác kïët quaã do phên têm hoåc àaåt àûúåc”. Caác baån haäy bònh tônh laåi ài. Caác baån coá veã nhû quïn rùçng nïëu töi noái àïën tònh duåc cuãa treã con laâ vò noá gùæn liïìn vaâo sûå sa àoåa trong tònh duåc. Caác baån chùæc àaä thêëy nhiïìu ngûúâi lúán thñch duâng hêåu mön thay thïë êm höå trong viïåc giao cêëu. Caác baån coá thêëy rùçng coá nhiïìu ngûúâi suöët àúâi luác naâo cuäng coi sûå àaåi tiïån nhû möåt nguöìn khoaái caãm vö têån hay sao? Vïì sûå quan têm vaâ khoaái caãm cuãa ngûúâi ta khi nhòn ngûúâi khaác àaåi tiïån, caác baån chó cêìn hoãi treã con khi noá biïët noái röìi laâ àuã hiïíu. Têët nhiïn baån khöng nïn laâm cho chuáng súå haäi khi hoãi chuáng, vò laâm nhû thïë cöng viïåc cuãa baån seä khöng coá kïët quaã gò. Vïì nhûäng àiïìu khaác maâ caác baån khöng muöën tin, caác baån cûá viïåc xeát nhûäng kïët quaã àaåt àûúåc trong viïåc phên tñch vaâ quan saát trûåc tiïëp treã con. Nïëu caác baån khöng thêëy nhûäng àiïìu töi noái tûác laâ caác baån khöng coá thiïån chñ. Caác baån coá thïí ngaåc nhiïn khi thêëy töi àöìng hoáa hoaåt àöång tònh duåc cuãa treã con vúái nhûng sûå sa àoåa vïì tònh duåc. Àiïìu àoá cuäng chùèng quan hïå gò, tuy liïn quan giûäa hai sûå kiïån noái trïn hïët sûác tûå nhiïn vò nïëu treã con coá möåt àúâi söëng tònh duåc thò àúâi söëng naây têët nhiïn phaãi coá tñnh caách sa àoåa, vò tònh duåc naây quaã khöng liïn quan gò àïën viïåc sinh con caã. Àiïím àùåc biïåt cho moåi sûå sa àoåa vïì duåc tònh laâ chuáng khöng hïì biïët gò àïën muåc àñch chñnh cuãa tònh duåc vaâ sûå sinh saãn. Chuáng ta goåi laâ sa àoåa bêët cûá möåt haânh vi tònh duåc naâo khöng coá muåc àñch sinh saãn maâ chó coá muåc àñch tòm khoaái laåc, khöng liïn quan gò àïën sinh saãn. Chöî reä cuãa sûå phaát triïín tònh duåc phaãi tòm trong muåc àñch chñnh cuãa tònh duåc laâ sûå sinh saãn. Têët caã nhûäng caái gò xaãy ra trûúác khi àïën chöî reä àoá, têët caã nhûäng caái gò khöng ài vaâo chöî reä àoá, têët caã nhûäng caái gò chó coá muåc àñch gêy khoaái laåc thöi àïìu phaãi àûúåc goåi bùçng danh tûâ sa àoåa vaâ bõ moåi ngûúâi khinh bó. Caác baån haäy àïí töi tiïëp tuåc trònh baây nhanh choáng vïì tònh duåc treã con. Nhûäng àiïìu töi noái vïì hai hïå thöëng cú quan àïìu coá thïí http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 9 àûúåc böí tuác bùçng nhûäng cú quan khaác. Àúâi söëng tònh duåc cuãa treã con göìm nhiïìu khuynh hûúáng leã teã hoaåt àöång riïng biïåt khöng liïn quan gò àïën nhau, duâng chñnh ngay thên thïí cuãa àûáa beá hay nhûäng vêåt bïn ngoaâi laâm nguöìn khoaái caãm. Trong nhûäng cú quan maâ treã con duâng àïí thoãa maän tònh duåc, chùèng mêëy chöëc cú quan tònh duåc chiïëm chöî quan troång nhêët; coá nhiïìu ngûúâi tûâ sûå thuã dêm vö yá thûác trong nhûäng nùm àêìu tiïn cûá tiïëp tuåc thuã dêm cho àïën tuöíi dêåy thò hay sau tuöíi dêåy thò nûäa, khöng hïì biïët àïën gò ngoaâi cú quan tònh duåc cuãa chñnh mònh trong viïåc thoãa maän duåc tònh. Sûå thuã dêm khöng phaãi laâ möåt àïì taâi àïí khaão saát, cêìn nhiïìu cöng trònh nghiïn cûáu. Duâ yá cuãa töi laâ caâng ruát ngùæn baâi thuyïët trònh cuãa töi bao nhiïu caâng hay bêëy nhiïu, töi cuäng khöng thïí khöng noái cho caác baån nghe vïì sûå toâ moâ coá tñnh caách duåc tònh cuãa treã con. Tñnh toâ moâ naây laâ àùåc tñnh cuãa tònh duåc treã con, coá möåt têìm quan troång to lúán trong viïåc tòm caác triïåu chûáng thêìn kinh. Tñnh toâ moâ naây bùæt àêìu rêët súám, coá khi ngay tûâ nùm múái lïn ba. Noá khöng bùæt àêìu úã sûå khaác biïåt giûäa giöëng àûåc vaâ giöëng caái vò àöëi vúái treã con, nhêët laâ con trai thò trai vaâ gaái chùèng coá gò khaác nhau caã, chuáng tin rùçng con trai vaâ on gaái àïìu coá cú quan tònh duåc giöëng nhau. Khi möåt àûáa con trai tòm ra úã ngûúâi em gaái hay ngûúâi baån gaái caái êm höå, noá khöng thïí khöng cho rùçng mònh àaä nhòn lêìm vò khöng thïí tûúãng tûúång àûúåc rùçng möåt ngûúâi laåi coá thïí thiïëu möåt cú quan quan troång nhû thïë. Sau naây biïët roä noá súå haäi ghï lùæm, nhêët laâ khi nhúá laåi ngûúâi lúán hay doåa thiïën noá möîi khi noá laâm àiïìu lêìm löîi. Mùåc caãm bõ thiïën naây coá aãnh hûúãng sêu röång àöëi vúái noá, àöëi vúái tñnh tònh noá khi noá khoãe maånh, àöëi vúái tinh thêìn noá khi noá bõ öëm, àöëi vúái sûå phaãn khaáng cuãa noá khi noá àûúåc àiïìu trõ bùçng phên têm hoåc. Caác em beá gaái thûúâng cho viïåc mònh khöng coá caái dûúng vêåt daâi daâi laâ dêëu hiïåu roä raâng trong chûáng bïånh thêìn kinh bùæt nguöìn úã chöî ngûúâi con gaái khöng laâm hïët àûúåc böín phêån cuãa ngûúâi àaân baâ. Àöëi vúái àûáa beá gaái êm haåch giûä vai troâ cuãa dûúng vêåt, vò êm haåch laâ trung têm cuãa möåt sûå kñch àöång àùåc biïåt, cú quan giuáp cho noá tûå thoãa maän vïì tònh duåc. Khi sûå kñch àöång naây di chuyïín tûâ êm haåch àïën chöî cûãa êm höå chñnh laâ luác àûáa beá trúã thaânh ngûúi àaân baâ. Trong trûúâng húåp duåc tònh cuãa àaân baâ bõ tï liïåt, êm haåch vêîn giûä nguyïn tñnh caách nhaåy caãm. Vïì phûúng diïån tònh duåc, àûáa beá quan têm nhêët àïën viïåc tòm hiïíu xem treã con úã àêu, vêën àïí naây laâ vêën àïì do con quyã thaânh http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 10 Theâbes àùåt ra vaâ sau naây súã dô àûáa beá quan têm àïën laâ vò noá súå coá em beá ra àúâi chiïëm chöî cuãa noá. Chñnh àûáa beá cuäng khöng tin tûúãng gò lùæm vaâo caách giaãi thñch noái rùçng chñnh nhûäng con coâ àaä mang em beá àïën. Chñnh caái caãm tûúãng bõ ngûúâi lúán lûâa döëi àaä laâm cho àûáa beá trúã thaânh cö àöåc vaâ àöåc lêåp àöëi vúái ngûúâi lúán. Nhûng treã con khöng thïí tûå mònh giaãi quyïët àûúåc nhûäng vêën àïì àoá. Viïåc cú quan tònh duåc chûa phaát triïín àuáng mûác ngùn trúã khöng cho noá biïët nhiïìu. Trûúác hïët noá cho rùçng súã dô coá treã con laâ vò ngûúâi lúán àaä ùn möåt chêët gò àùåc biïåt, vaâ noá khöng biïët rùçng chó coá àaân baâ múái sinh con thöi. Sau naây khi biïët àûúåc àiïìu naây, noá cho viïåc ùn möåt chêët gò àïí coá con nhû möåt chuyïån thêìn thoaåi. Lúán lïn noá biïët ngûúâi cha giûä vai troâ quan troång trong viïåc sinh con, nhûng khöng biïët vai troâ àoá nhû thïë naâo. Nïëu tònh cúâ àûúåc chûáng kiïën möåt sûå giao húåp, noá cho àoá laâ möåt sûå haânh hung, möåt trêån giaáp laá caâ àöåc aác: noá àaä quan niïåm sai lêìm viïåc giao húåp. Tuy nhiïn noá cuäng chûa biïët roä viïåc giao húåp coá liïn quan gò àïën viïåc treã con ra àúâi. Ngay caã khi nhòn thêëy vïët maáu trïn quêìn aáo hay trïn ngûúâi meå, noá cuäng cho àoá laâ hêåu quaã cuãa sûå haânh hung cuãa cha noá àöëi vúái meå noá. Sau naây noá bùæt àêìu nghi ngúâ laâ coá leä dûúng vêåt coá giûä möåt vai troâ gò trong viïåc sinh con, nhûng cuäng chûa biïët cöng duång cuãa dûúng vêåt ngoaâi viïåc duâng àïí di tiïíu. Treã con hêìu hïët àïìu cho rùçng em beá ra àúâi bùçng hêåu mön. Khi khöng coân àïí yá àïën hêåu mön nûäa, noá tin rùçng àûáa beá ra àúâi bùçng löî röën, hay úã giûäa àöi vuá trïn ngûåc ngûúâi meå. Cûá nhû thïë dêìn dêìn caâng ngaây noá caâng biïët thïm vïì àiïím naây, doâ dêîm maäi cho àïën möåt ngaây naâo àoá trûúác tuöíi dêåy thò, àöåt nhiïn baâng hoaâng, nhû bõ àaánh bêët thêìn trûúác nhûäng cêu giaãi àaáp cho vêën àïì thûúâng laâm noá bêån têm, nhûäng lúâi giaãi àaáp tuy khöng àêìy àuã nhûng cuäng àuã àûa noá ra khoãi sûå ngêy thú buöíi àêìu. Chùæc thïë naâo caác baån cuäng nghe noái rùçng, vò muöën giûä nguyïn nhûäng àïì luêån cuãa mònh vïì nguyïn nhên tònh duåc cuãa nhûäng chûáng bïånh thêìn kinh vaâ têìm quan troång cuãa tònh duåc trong caác triïåu chûáng bïånh naây, phên têm hoåc bõ boá buöåc phaãi gaán cho khaái niïåm tònh duåc möåt phaåm vi quaá àaáng. Bêy giúâ hùèn caác baån àaä coá dõp xeát xem àiïìu àoá coá quaã thûåc àaáng hay khöng. Töi chó múã röång khaái niïåm vïì tònh duåc àuã àïí àûa àûúåc vaâo àoá àúâi söëng tònh duåc cuãa nhûäng keã sa àoåa vaâ treã con. Noái khaác ài töi chó traã laåi cho khaái niïåm àoá têìm quan troång noá vêîn coá xûa nay. Ngoaâi yá nghôa phên têm hoåc ra, tònh duåc chó laâ möåt khaái niïåm hïët sûác chêåt heåp, http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 11 chó duâng vaâo möîi möåt muåc àñch sinh saãn, nghôa laâ àiïìu ngûúâi ta thûúâng goåi laâ àúâi söëng tònh duåc bònh thûúâng. 21. SÛÅ PHAÁT TRIÏÍN CUÃA SÛÅ KHAÁT DUÅC (LIBIDO) VAÂ NHÛÄNG TÖÍ CHÛÁC TÒNH DUÅC Töi coá caãm tûúãng laâ chûa thuyïët phuåc àûúåc caác baån vïì têìm quan troång cuãa sûå sa àoåa trong quan niïåm tònh duåc cuãa chuáng ta. Vò thïë nïn töi muöën böí tuác vaâ hoaân bõ vêën àïì naây trong giúái haån coá thïí àûúåc. Caác baån khöng nïn cho rùçng chó vò nhûäng sûå sa àoåa maâ chuáng ta phaãi thay àöíi quan niïåm cuãa chuáng ta vïì khaái niïåm tònh duåc vaâ bõ phaãn àöëi ghï gúám nhû thïë. Sûå khaão saát vïì tònh duåc cuãa treã con cuäng giuáp vaâo àoá rêët nhiïìu vaâ nhûäng kïët quaã àaåt àûúåc trong viïåc khaão cûáu song song vïì vêën àïì sa àoåa vaâ vêën àïì tònh duåc treã con àöëi vúái chuáng ta coá tñnh caách quyïët àõnh. Nhûng nhûäng sûå phaát biïíu vïì tònh duåc treã con, duâ àaä àûúåc chûáng minh roä raâng àöëi vúái nhûäng àûáa beá khaá nhiïìu tuöíi, coá veã haäy coân mú höì bêët àõnh lùæm. Nhûäng ngûúâi khöng àïí yá àïën phên têm hoåc khöng cöng nhêån laâ nhûäng sûå phaát hiïån àoá coá tñnh chêët tònh duåc vaâ chó gaán cho chuáng tñnh chêët coá liïn quan àïën giöëng àûåc hay giöëng caái thöi. Caác baån khöng nïn quïn rùçng chuáng ta chûa hïì coá möåt dêëu hiïåu naâo àûúåc moåi ngûúâi cöng nhêån àïí nhêån daång tñnh chêët möåt hoaåt àöång tònh duåc; chuáng ta chó nghe noái àïën tònh duåc vïì phûúng diïån sinh saãn thöi vaâ thêëy laâ danh tûâ naây coá möåt àõnh nghôa quaá heåp. Nhûäng tiïu chuêín vïì sinh lyá, nhû nhûäng chu kyâ 23 hay 28 ngaây cuãa W. Fliess khöng àûúåc moåi ngûúâi àöìng yá; ngûúâi ta àang chúâ àïí khaám phaá ra nhûäng àùåc àiïím hoáa hoåc cuãa hoaåt àöång tònh duåc. Traái laåi, nhûäng sûå sa àoåa vïì tònh duåc cuãa ngûúâi lúán laâ nhûäng àiïìu ai cuäng thêëy àûúåc, khöng coân nghi ngúâ gò nûäa. Nhûäng sûå sa àoåa naây thuöåc phaåm vi tònh duåc laâ möåt àiïìu khöng coân ai phuã nhêån nûäa. Duâ àûúåc goåi bùçng danh tûâ dêëu hiïåu cuãa sûå suy nhûúåc hay bùçng tïn gò nûäa, ngûúâi ta cuäng khöng daám xïëp chuáng vaâo loaåi naâo khaác hún laâ nhûäng hiïån tûúång trong àúâi söëng tònh duåc. Ngay caã khi chó coá nhûäng sûå sa àoåa thöi, chuáng ta cuäng vêîn coá quyïìn cho rùçng tònh duåc vaâ sinh saãn laâ hai àiïìu khöng giöëng nhau vò ai cuäng biïët rùçng sa àoåa tûác laâ phuã nhêån muåc àñch cuãa sûå sinh saãn. ÚÃ àêy töi thêëy coá möåt sûå song haânh àaáng chuá yá. Trong khi moåi ngûúâi thûúâng lêîn löån tinh thêìn vaâ yá thûác, chuáng ta àaä phaãi múã http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 12 röång khaái niïåm tinh thêìn vaâ cho rùçng coá möåt tinh thêìn vö thûác. Nhiïìu ngûúâi thûúâng àöìng hoáa tònh duåc vaâ nhûäng caái gò dñnh daáng àïën sûå sinh saãn, hay noái vùæn tùæt hún cú quan sinh duåc hay àïën sûå sinh saãn. Sûå àöìng hoáa noái trïn chó coá hònh thûác vaâ khöng coá cöåi rïî sêu xa. Nhûng nïëu sûå coá mùåt cuãa caác sûå sa àoåa tònh duåc àûa ra möåt lyá leä coá tñnh caách quyïët àõnh vïì vêën àïì naây, taåi sao lyá leä naây khöng àûúåc moåi ngûúâi cöng nhêån vaâ taåi sao vêën àïì laåi chûa àûúåc giaãi quyïët? Töi khöng thïí noái cho caác baån nghe àûúåc, nhûng theo töi thò coá leä vò nhûäng sûå sa àoåa tònh duåc khöng àûúåc nhòn bùçng con mùæt coá thiïån caãm vaâ àiïìu naây coá aãnh hûúãng àïën lyá thuyïët ngùn caãn khöng cho khoa hoåc khaão saát sêu röång. Coá leä loaâi ngûúâi coi nhûäng sûå sa àoåa naây khöng nhû nhûäng caái gò àaáng ghï túãm, phaãi traánh xa, maâ coân coá tñnh chêët nguy hiïím, kinh khuãng, súå cho chñnh mònh cuäng bõ caám döî, bõ bùæt buöåc phaãi kòm haäm mònh ngay tûâ khi múái nghe noái àïën, y nhû loâng ghen tuöng bñ êín trong vúã Tannhauser trong àoá thêìn Cöng lyá àaä thuá nhêån laâ: “ÚÃ Venusberg, noá àaä quïn hïët danh dûå vaâ böín phêån! Chao öi! Khöng phaãi sûå àoá coá thïí àïën vúái chuáng ta àûúåc àêu”. Sûå thûåc nhûäng sûå sa àoåa laâ nhûäng con ngûúâi khöí súã phaãi traã giaá rêët àùæt sûå thoãa maän maâ hoå phaãi mêët bao nhiïu cöng trònh múái coá àûúåc. Mùåc duâ muåc àñch vaâ àöëi tûúång cuãa nhûäng sûå sa àoåa coá veã hïët sûác laå kyâ, àiïìu laâm cho nhûäng sûå sa àoåa naây coá tñnh chêët tònh duåc chñnh laâ sûå thoãa thñch tuyïåt àónh vaâ sûå xuêët tinh trong nhûäng haânh àöång naây. Àoá têët nhiïn chó laâ trûúâng húåp cuãa nhûäng keã sa àoåa àûáng tuöíi: àöëi vúái treã con sûå thoãa thñch vaâ sûå xuêët tinh khöng phaãi luác naâo cuäng xaãy ra; chuáng àûúåc thay thïë bùçng nhûäng hiïån tûúång maâ ngûúâi ta khöng thïí goåi àûúåc laâ coá tñnh chêët tònh duåc. Àïí böí tuác nhûäng àiïìu töi vûâa noái vïì têìm quan troång cuãa nhûäng sûå sa àoåa, töi cêìn thïm àiïìu naây. Duâ ngûúâi ta thuâ gheát quan àiïím naây, duâ ngûúâi ta muöën ngùn caách nhûäng sûå sa àoåa vaâ tònh duåc bònh thûúâng bùçng caái höë sêu chûâng naâo chùng nûäa, ngûúâi ta vêîn phaãi cuái àêìu trûúác nhêån xeát cho thêëy trong àúâi söëng tònh duåc bònh thûúâng vêîn coá möåt vaâi àiïìu sa àoåa. Ngay caã caái hön cuäng bõ coi nhû sa àoåa vò àaä hoâa húåp hai miïìn tònh duåc núi möìm thay vò sûå hoâa húåp cuãa hai cú quan sinh duåc khaác nhau. Vêåy maâ khöng ai cho laâ sa àoåa hïët, ngûúâi ta coân duâng noá trïn sên khêëu àïí che lêëp http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 13 haânh vi giao cêëu. Chñnh caái hön, khi lïn àïën töåt àöå cuäng coá thïí gêy nïn möåt sûå thoãa thñch tuyïåt àónh vaâ laâm cho xuêët tinh, vaâ do àoá dïî biïën thaânh sa àoåa. Coá khi ngûúâi ta phaãi nhòn thûåc chùm chuá hay súâ soaång vaâo thên thïí múái thoãa maän àûúåc, coá ngûúâi trûúác khi bõ kñch thñch àïën töåt àöå laåi cùæn cêëu ngûúâi tònh múái thoãa maän àûúåc, vaâ àöëi vúái ngûúâi tònh noái chung, sûå kñch thñch maånh nhêët khöng phaãi do cú quan sinh duåc gêy nïn maâ do phêìn khaác trong thên thïí ngûúâi khaác phaái. Chuáng töi coá thïí kïí thûåc nhiïìu thñ duå vïì àiïím naây. Chuáng ta khöng thïí khöng coi laâ sûå sa àoåa nhûäng haânh vi nhû thïë. Caâng ngaây ngûúâi ta caâng nhêån roä rùçng àùåc tñnh cêìn thiïët cuãa nhûäng sûå sa àoåa khöng phaãi laâ chuáng vûúåt qua muåc àñch tònh duåc hoùåc thay thïë cú quan tònh duåc bùçng nhûäng cú quan khaác hoùåc thay àöíi àöëi tûúång luön luön, maâ chñnh vò tñnh caách biïën daång tuyïåt àöëi vaâ bêët biïën, möåt àùåc tñnh khöng thïí ài àöi vúái sûå giao cêëu, àiïìu kiïån cuãa sûå sinh saãn. Trong trûúâng húåp haânh vi sa àoåa chó coá muåc àñch sûãa soaån hay giaáo àêìu cho haânh vi giao cêëu thò chuáng ta khöng thïí goåi àoá laâ haânh vi sa àoåa àûúåc vaâ têët nhiïn caái höë chia reä nhûäng haânh vi sa àoåa vaâ sûå giao cêëu bònh thûúâng àûúåc lêëp ài möåt phêìn lúán. Tûâ nhûäng sûå kiïån naây chuáng ta coá thïí àûa ra kïët luêån rùçng tònh duåc bònh thûúâng chó laâ saãn phêím cuãa möåt caái gò àaä coá trûúác noá vaâ noá chó giaânh àûúåc trong nhûäng vêåt liïåu coá sùén tûâ trûúác àïí giûä laåi nhûäng caái gò coân duâng àûúåc trong viïåc sinh saãn. Trûúác khi lúåi duång caác àiïìu hiïíu biïët cuãa chuáng ta vïì nhûäng sûå sa àoåa àïí khaão cûáu möåt caách múái meã vaâ sêu röång hún vïì tònh duåc treã con, töi phaãi yïu cêìu caác baån chuá yá àïën möåt sûå khaác biïåt rêët quan troång giûäa sûå sa àoåa vaâ tònh duåc treã con. Tònh duåc sa àoåa thûúâng àûúåc têåp trung hoaân toaân vaâo möåt muåc àñch duy nhêët, möåt trong caác khuynh hûúáng leã teã tröåi hún caác khuynh hûúáng khaác nïn àûáng lïn cêìm àêìu hoùåc gaåt boã hïët moåi khuynh hûúáng khaác àïí phaát hiïån möåt mònh, hay bùæt caác khuynh hûúáng kia phaãi lïå thuöåc vaâo mònh. Vïì phûúng diïån naây, giûäa tònh duåc bònh thûúâng vaâ tònh duåc sa àoåa chùèng coá àiïím khaác biïåt naâo khaác hún àiïím khaác biïåt giûäa nhûäng khuynh hûúáng leã teã tröåi hún caác khuynh hûúáng khaác vaâ têët nhiïn giûäa muåc àñch tònh duåc cuãa chuáng. Ngûúâi ta coá thïí cho rùçng úã caã hai núi àïìu coá möåt sûå àöåc taâi chuyïn chïë àûúåc töí chûác hoaân haão, chó khaác nhau úã àaãng àûúåc lïn cêìm quyïìn thöi. Traái laåi trong tònh duåc treã con khöng hïì coá töí chûác hay têåp trung gò caã, moåi khuynh hûúáng leã teã àïìu coá quyïìn nhû nhau vaâ àïìu àûúåc tòm caách hûúãng thuå riïng cho phêìn mònh. Sûå vùæng mùåt cuãa moåi sûå töí chûác vaâ têåp trung coá thïí phuâ húåp vúái nhau úã chöî caã hai löëi tònh duåc bònh http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 14 thûúâng vaâ sa àoåa àïìu bùæt nguöìn úã tònh duåc treã con. Coá nhûäng trûúâng húåp tònh duåc sa àoåa rêët giöëng tònh duåc treã con úã chöî taåi caã hai núi nhûäng khuynh hûúáng leã teã àïìu theo àuöíi nhûäng muåc àñch riïng khöng liïn quan gò àïën nhûäng khuynh hûúáng khaác. Àoá coá thïí laâ trûúâng húåp tònh duåc êëu trô chûá khöng phaãi sa àoåa. Biïët roä nhûäng àiïìu àoá chuáng ta bùæt àêìu thaão luêån vïì möåt àïì luêån maâ ngûúâi ta àûa ra. Ngûúâi ta seä noái taåi sao öng cûá cûáng àêìu, cûáng cöí nhêët àõnh goåi möåt vaâi haânh vi cuãa àûáa beá sú sinh laâ tònh duåc trong khi chñnh öng cuäng cöng nhêån rùçng nhûäng haânh vi àoá khöng thïí àõnh nghôa àûúåc vaâ chó trúã thaânh tònh duåc trong giai àoaån sau cuãa cuöåc àúâi thöi? Taåi sao öng khöng chõu chó dûåa vaâo sûå kiïån sinh lyá thöi àïí cho rùçng nhûäng haânh vi cuãa àûáa beá sú sinh nhû muát vuá, hay giûä phên laåi chó chûáng minh rùçng àûáa beá chó tòm nhûäng khoaái caãm maâ möåt vaâi cú quan trong thên thïí coá thïí àûa laåi cho noá thöi. Noái nhû thïë öng seä khöng gêy khoá chõu cho thñnh giaã vaâ àöåc giaã cuãa öng khi cho rùçng ngay caã nhûäng àûáa beá ra àúâi khoãi buång meå cuäng àaä coá tònh duåc röìi. Töi khöng tòm caách baâi baác lyá luêån cho rùçng ngûúâi ta coá thïí tòm thêëy khoaái caãm trong cú thïí, töi biïët rùçng khoaái caãm coá cûúâng àöå maånh nhêët, khoaái caãm do sûå giao húåp chó laâ möåt khoaái caãm keâm theo sûå hoaåt àöång cuãa caác cú quan tònh duåc. Nhûng taåi sao vaâ nhû thïë naâo möåt sûå khoaái caãm luác àêìu chó têåp trung vaâo möåt vaâi cú quan laåi trúã thaânh tònh duåc trong nhûäng giai àoaån sau cuãa cuöåc àúâi? Chuáng ta coá biïët gò hún vïì sûå khoaái caãm cuãa tûâng cú quan hay so vúái tñnh chêët tònh duåc xuêët hiïån àuáng luác caác cú quan sinh duåc bùæt àêìu àaãm nhiïåm vai troâ cuãa mònh khi tònh duåc truâng húåp vúái cú quan sinh duåc. Vaâ duâ sao thò muåc àñch cuãa caác sûå sa àoåa cuäng laâ tòm kiïëm sûå khoaái caãm tuyïåt àónh bùçng phûúng tiïån khaác viïåc giao húåp. Noái nhû thïë baån seä traã lúâi àûúåc lúâi baâi baác cuãa töi vïì sûå sa àoåa vò gaåt boã àûúåc liïn quan giûäa tònh duåc vaâ sûå sinh saãn trong khi liïn quan naây khöng thïí ài àöi àûúåc vúái sûå sa àoåa. Caác baån seä àêíy luâi sûå sinh saãn vaâo hêåu trûúâng àïí daânh cho sûå hoaåt àöång cuãa cú quan sinh duåc möåt àõa võ quan troång bêåc nhêët. Nhûng luác àoá, sûå khaác biïåt giûäa töi vaâ caác baån laåi khöng quaá to nhû caác baån tûúãng: chuáng ta àaä xïëp cho caác cú quan sinh duåc àûáng caånh caác cú quan khaác. Caác baån seä nghô sao vïì nhûäng lúâi khùèng àõnh tûâ trûúác laâ vúái tñnh caách gêy khoaái caãm, cú quan sinh duåc coá thïí àûúåc thay thïë bùçng caác cú quan khaác, y nhû trong caái hön, trong viïåc sûã duång caác cú quan khaác trong cú thïí àïí laâm nhûäng haânh vi tònh duåc sa àoåa hay trong triïåu chûáng cuãa nhûäng keã naáo loaån thêìn kinh. Trong sûå naáo loaån thêìn kinh http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 15 chùèng haån nhiïìu khi nhûäng sûå kñch àöång, caãm giaác, ngay caã sûå cûúng dûúng vêåt lïn àûúåc di chuyïín tûâ caác cú quan sinh duåc àïën nhûäng cú quan khaác nhiïìu khi úã rêët xa cú quan sinh duåc (nhû àêìu, mùåt chùèng haån). Laâm nhû thïë caác baån seä khöng coân gò àïí coá thïí goåi laâ tònh duåc nûäa, caác baån seä bõ bùæt buöåc phaãi laâm theo töi vaâ múã röång khaái niïåm vïì tònh duåc àïën nhûäng haânh vi trong thúâi thú êëu àïí tòm khoaái caãm maâ cú quan naây hay cú quan noå coá thïí gêy nïn àûúåc. Töi seä hoaân toaân coá lyá khi àûa ra hai luêån àiïím nûäa. Caác baån àaä biïët caái chuáng ta goåi laâ tònh duåc laâ nhûäng haânh vi khöng thïí àõnh nghôa àûúåc trong nhûäng nùm àêìu tiïn cuãa thúâi thú êëu, coá muåc àñch gêy khoaái caãm, búãi vò khi phên tñch caác triïåu chûáng bïånh thêìn kinh, chuáng ta àaä coá àûúåc nhûäng vêåt liïåu coá tñnh chêët tònh duåc. Nhûng caác baån seä traã lúâi laâ duâ nhûäng vêåt liïåu àoá coá tñnh chêët tònh duåc thûåc chùng nûäa thò cuäng khöng coá gò chûáng toã rùçng haânh vi cuãa treã con hûúáng vïì sûå tòm khoaái caãm coá tñnh chêët tònh duåc. Àöìng yá, nhûng haäy xeát àïën möåt trûúâng húåp tûúng tûå. Caác baån haäy tûúãng tûúång laâ chuáng ta khöng coá caách naâo àïí quan saát sûå phaát triïín cuãa hai cêy song tûã diïåp, nhû cêy lï vaâ cêy höì àêåu, bùçng caách quan saát haåt giöëng cuãa chuáng, nhûng chuáng ta coá thïí quan saát bùçng traái laåi àûúåc, nghôa laâ ài tûâ caái cêy àaä thaânh hònh hoaân toaân röìi, quay trúã laåi haåt giöëng àêìu tiïn coá hai tûã diïåp. Hai tûã diïåp giöëng nhau nhû àuác, tröng chùèng khaác gò nhau caã. Chuáng ta coá thïí dûåa vaâo nhêån xeát àoá maâ kïët luêån rùçng giûäa hai haåt giöëng àoá coá sûå àöìng nhêët thûåc sûå àûúåc khöng vaâ sûå khaác biïåt giûäa hai cêy lï vaâ cêy höì àêåu chó xuêët hiïån sau naây thöi khöng? Vïì phûúng diïån sinh lyá chuáng ta chùèng húåp lyá hún khi cho rùçng sûå khaác biïåt àaä coá sùén trong hai haåt giöëng röìi tuy bïì ngoaâi chuáng coá veã àöìng nhêët û? Àoá laâ àiïìu chuáng ta laâm khi cho rùçng khoaái caãm cuãa àûáa beá sú sinh laâ khoaái caãm cuãa tònh duåc. Coân vêën àïì cho rùçng phaãi coá moåi khoaái caãm do caác cú quan gêy nïn àïìu coá tñnh chêët tònh duåc khöng hay laâ caånh khoaái caãm tònh duåc coân coá nhûäng khoaái caãm khaác khöng, àoá laâ àiïìu töi khöng muöën àem ra thaão luêån úã àêy. Töi biïët rêët ñt vïì nhûäng sûå khoaái caãm do caác cú quan gêy nïn vaâ nhûäng àiïìu kiïån cuãa caác sûå khoaái caãm àoá, vaâ chuáng ta seä khöng ngaåc nhiïn khi thêëy rùçng nïëu chuáng ta phên tñch ngûúåc trúã laåi chuáng ta seä thêëy úã àùçng cuöëi àûúâng ài coá nhûäng yïëu töë naâo chûa àõnh nghôa àûúåc. Thïm möåt nhêån xeát nûäa. Noái cho thûåc caác baån chùèng àûúåc lúåi gò khi khùèng àõnh tñnh caách thuêìn tuáy trong saåch cuãa tònh duåc treã http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 16 con, trong khi àaáng leä caác baån phaãi thuyïët phuåc àûúåc töi laâ chuáng ta coá nhiïìu lyá do rêët hay àïí cho rùçng nhûäng haânh vi cuãa treã con khöng coá tñnh chêët tònh duåc. Ngay tûâ nùm thûá ba trúã ài thò chuáng ta chùèng coân gò nghi ngúâ vïì tñnh chêët tònh duåc cuãa treã con nûäa. Ngay tûâ tuöíi naây dûúng vêåt cuãa chuáng àaä coá thïí cûúng lïn àûúåc röìi vaâ coá nhiïìu khi coá xaãy ra trûúâng húåp thuã dêm tûác laâ coá sûå thoãa maän tònh duåc. Sûå phaát hiïån coá tñnh caách tinh thêìn vaâ xaä höåi cuãa àúâi söëng tònh duåc khöng coân coá àiïìu gò khiïën cho ngûúâi ta nhêìm lêîn àûúåc: sûå lûåa choån àöëi tûúång, àùåc biïåt thñch ngûúâi naây hún ngûúâi khaác, thñch phaái nam hay phaái nûä, ghen tuöng, àïìu laâ nhûäng sûå kiïån àûúåc caác nhaâ quan saát vö tû cöng nhêån ngoaâi mön phên têm hoåc, trûúác mön naây nûäa, nhûäng sûå kiïån coá thïí àûúåc chûáng thûåc búãi bêët cûá ngûúâi naâo coá thiïån chñ. Caác baån seä traã lúâi laâ khöng bao giúâ caác baån nghi ngúâ sûå coá mùåt cuãa möåt loâng êu yïëm xaãy ra ngay trong thúâi coân nhoã nhûng khöng cho rùçng àoá laâ tònh duåc. Têët nhiïn trong khoaãng tûâ 3 àïën 8 tuöíi àûáa beá àaä biïët che àêåy loâng êu yïëm cuãa mònh, nhûng caâng quan saát kyä caác baån caâng thêëy roä rùçng loâng êu yïëm àoá quaã coá tñnh chêët tònh duåc. Muåc àñch tònh duåc cuãa thúâi kyâ naây gùæn liïìn vaâo sûå tòm hiïíu tònh duåc cuãa treã con trong tuöíi àoá, töi àaä kïí cho caác baån nghe möåt vaâi vñ duå röìi. Tñnh chêët sa àoåa cuãa nhûäng muåc àñch naây coá thïí cùæt nghôa àûúåc vò treã con vaâo tuöíi àoá chûa biïët roä àûúåc muåc àñch cuãa sûå giao húåp. Giûäa nùm lïn 6 vaâ lïn 8 sûå phaát triïín cuãa tònh duåc coá möåt thúâi kyâ ngûâng trïå coá thïí àûúåc coi laâ thúâi kyâ tiïìm taâng. Thúâi kyâ tiïìm taâng naây coá thïí khöng coá, nhûng duâ coá hay khöng thoaái kyâ àoá cuäng khöng àûa àïën sûå ngûâng hùèn cuãa moåi haânh vi tònh duåc. Phêìn lúán caác biïën cöë vaâ khuynh hûúáng tinh thêìn xaãy ra trûúác thúâi kyâ tiïìm taâng naây àïìu bõ laäng quïn hïët, rúi vaâo trong sûå laäng quïn maâ chuáng ta àaä coá dõp noái àïën, laâm cho chuáng ta khöng coân nhúá gò vïì nhûäng nùm àêìu tiïn trong thúâi thú êëu nûäa. Nhiïåm vuå cuãa phên têm hoåc laâ laâm söëng laåi kyã niïåm cuãa thúâi kyâ nay, vaâ ngûúâi ta khöng thïí khöng nghi ngúâ rùçng sûå laäng quïn naây chñnh laâ hêåu quaã cuãa sûå döìn eáp. Tûâ nùm thûá ba trúã ài, àúâi söëng tònh duåc cuãa àûáa beá coá nhiïìu àiïím rêët giöëng àúâi söëng tònh duåc cuãa ngûúâi lúán, chó khaác úã chöî caác cú quan sinh duåc phaát triïín chûa àïìu, tñnh chêët tònh duåc laâ tñnh chêët sa àoåa roä raâng vaâ têët nhiïn úã chöî cûúâng àöå tònh duåc àoá khöng maånh bùçng cuãa ngûúâi lúán thöi. Nhûng nhûäng giai àoaån hay ho nhêët cuãa sûå phaát triïín tònh duåc, hay cuãa sûå khaát duåc naây chñnh laâ http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 17 nhûäng giai àoaån trong thúâi kyâ xaãy ra trûúác thúâi kyâ 3 tuöíi naây. Sûå phaát triïín naây tiïën haânh nhanh àïën nöîi sûå quan saát trûåc tiïëp khöng thïí coá àûúåc nhûäng hònh aãnh cöë àõnh roä raâng. Chó nhúâ vaâo mön phên têm hoåc, chuáng ta múái coá thïí dûåa vaâo caác chûáng bïånh thêìn kinh àïí tòm ra nhûäng giai àoaån xa xöi nhêët cuãa sûå phaát triïín khaát duåc (libido). Têët nhiïn àoá chó laâ nhûäng cöng trònh xêy dûång, nhûng nhúâ thûåc haânh mön phên têm hoåc caác baån seä thêëy nhûäng cöng trònh xêy dûång naây thûåc coá ñch vaâ cêìn thiïët. Caác baån seä hiïíu taåi sao bïånh lyá hoåc laåi coá thïí tòm ra àûúåc nhûäng sûå kiïån maâ chuáng ta khöng biïët àûúåc trong caác àiïìu kiïån bònh thûúâng. Bêy giúâ chuáng ta coá thïí biïët roä àúâi söëng tònh duåc cuãa treã con trûúác khi chuáng chuá yá àïën cú quan sinh duåc, sûå chuá yá naây àûúåc sûãa soaån trong thúâi gian àêìu tiïn cuãa àûáa beá trûúác khi thúâi kyâ tiïìm taâng vaâ bùæt àêìu àûúåc töí chûác chùåt cheä trong thúâi kyâ dêåy thò. Trong thúâi kyâ àêìu tiïn coá möåt thûá töí chûác loãng leão hún maâ chuáng ta goåi laâ thúâi kyâ tiïìn sinh duåc... Nhûng trong thúâi kyâ naây chñnh nhûäng khuynh hûúáng sa àoåa vaâ duâng hêåu mön chiïëm àõa võ àöåc tön chûá khöng phaãi nhûäng khuynh hûúáng sinh duåc leã teã. Sûå khaác biïåt giûäa giöëng àûåc vaâ giöëng caái chûa giûä vai troâ gò hïët, thay vaâo àoá chó coá sûå khaác biïåt giûäa tñch cûåc vaâ tiïu cûåc, sûå khaác biïåt naây baáo trûúác tñnh caách phên cûåc cuãa tònh duåc. Trong nhûäng hoaåt àöång cuãa thúâi kyâ naây, àiïìu chuáng ta coá thïí goåi laâ giöëng àûåc xuêët hiïån dûúái hònh thûác möåt khuynh hûúáng muöën ngûå trõ chùèng mêëy luác biïën thaânh àöåc aác. Nhûäng khuynh hûúáng tiïu cûåc gùæn liïìn vaâo möåt miïìn tònh duåc chung quanh hêåu mön vaâ hêåu mön bùæt àêìu giûä möåt àõa võ quan troång. YÁ muöën xem vaâ biïët àûúåc phaát hiïån maånh meä; yïëu töë sinh duåc chó tham dûå vaâo àúâi söëng tònh duåc vúái tû caách laâ cú quan baâi tiïët nûúác tiïíu. Nhûäng àöëi tûúång tònh duåc trong giai àoaån naây khöng thiïëu, nhûng nhûäng àöëi tûúång naây khöng cêìn thiïët phaãi hoåp laåi àïí thaânh möåt àöëi tûúång duy nhêët. Giai àoaån cuöëi cuâng cuãa thúâi kyâ naây laâ thúâi kyâ chuá yá àïën hêåu mön ài trûúác thúâi kyâ chuá àïën caác cú quan sinh duåc. Rêët nhiïìu yïëu töë trong giai àoaån àêìu tiïn naây seä tuå laåi àïí thaânh lêåp àúâi söëng tònh duåc cuöëi cuâng sau àoá vaâ nhiïìu khuynh hûúáng àêìu tiïn seä duâng àuã moåi caách àïí len loãi vaâo àúâi söëng naây. Trûúác caã giai àoaån sa àoåa - hêåu mön trong quaá trònh phaát triïín khaát duåc chuáng coân möåt thúâi kyâ töí chûác sú khai nûäa trong àoá miïìn tònh duåc seä úã núi möìm. Àùåc àiïím cuãa thúâi kyâ naây laâ tònh duåc àûúåc biïíu hiïån bùçng haânh vi muát tay, cho nïn nhûäng ngûúâi Ai Cêåp thúâi cöí àaä toã ra rêët sêu sùæc khi hònh dung àûáa beá bùçng hònh aãnh cho tay vaâo möìm muát. Nhêët laâ chuá Horus. Abraham àaä cho ta biïët http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 18 nhûäng dêëu hiïåu àoá seä àûúåc thêëy laåi trong nhûäng giai àoaån sau àoá cuãa tònh duåc. Töi súå nhûäng àiïìu vûâa noái chó laâm caác baån mïåt nhoåc thïm chûá chùèng hiïíu biïët gò thïm. Coá thïí töi àaä ài vaâo quaá nhiïìu chi tiïët. Nhûng caác baån haäy kiïn nhêîn: sau naây caác baån seä hiïíu hïët têìm quan troång cuãa nhûäng àiïìu töi vûâa noái. Trong khi chúâ àúåi, caác baån haäy taåm chêëp nhêån rùçng àúâi söëng tònh duåc, hay sûå hoaåt àöång cuãa loâng khaát duåc, khöng phaãi tûå nhiïn maâ thaânh, phaãi traãi qua nhiïìu giai àoaån kïë tiïëp nhau, chùèng giai àoaån naâo giöëng giai àoaån naâo y nhû nhûäng giai àoaån giuáp cho möåt con ngaâi trúã thaânh con bûúám. Chöî reä cuãa sûå phaát triïín àoá chñnh laâ luác caác khuynh hûúáng leã teã chõu lïå thuöåc vaâo cú quan sinh duåc, nghôa laâ luác tònh duåc chõu lïå thuöåc vaâo sûå sinh saãn. Vêåy luác àêìu chuáng ta chó coá möåt àúâi söëng tònh duåc rúâi raåc, do caác khuynh hûúáng leã teã hoåp thaânh àïí tòm àûúåc khoaái caãm do caác cú quan trong cú thïí gêy nïn, nhûäng khuynh hûúáng naây hoaåt àöång àöåc lêåp, khöng lïå thuöåc vaâo nhau. Sûå vö trêåt tûå naây àûúåc giaãm búát nhúâ nhûäng töí chûác tiïìn sinh duåc dêîn àïën giai àoaån sa àoåa - hêåu mön, sau khi qua giai àoaån bùçng möìm, giai àoaån thö sú nhêët. Thïm vaâo àoá coá nhiïìu hoaåt àöång khaác chûa àûúåc biïët àïën àêìy àuã laâm gaåch nöëi giûäa giai àoaån sau vaâ giai àoaån trûúác vaâ cao hún. Sau naây chuáng ta seä hiïíu roä hïët têìm quan troång cuãa sûå phaát triïín lêu daâi vaâ àïìu àùån cuãa sûå khaát duåc trong quan niïåm vïì caác chûáng bïånh thêìn kinh. Ngaây nay chuáng ta xeát àïën möåt khña caånh khaác cuãa sûå phaát triïín naây, nghôa laâ nhûäng liïn quan giûäa nhûäng khuynh hûúáng leã teã vaâ àöëi tûúång. Hay noái cho àuáng ra chuáng ta xeát nhanh sûå phaát triïín naây àïí röìi dûâng laåi lêu hún trûúác möåt trong caác kïët quaã chêåm chaåp àaåt àûúåc. Vêåy möåt vaâi yïëu töë cêëu thaânh cuãa baãn nùng tònh duåc coá ngay tûâ luác àêìu möåt àöëi tûúång maâ noá cêìm giûä thûåc chùåt; àoá laâ khuynh hûúáng ngûå trõ, muöën biïët vaâ xem xeát. Nhiïìu yïëu töë khaác liïn quan àïën nhiïìu miïìn tònh duåc trong thên thïí, ngay luác àêìu cuäng chó coá möåt àöëi tûúång, möåt khi coân baám vaâo nhûäng nhiïåm vuå khöng coá tñnh chêët tònh duåc, nhûng röìi boã rúi àöëi tûúång àoá ngay khi rúâi boã nhûäng nhiïåm vuå àoá. Àöëi tûúång tònh duåc thûá nhêët duâng miïång laâ àöi vuá cuãa baâ meå thoãa maän nhu cêìu nuöi ùn cuãa àûáa beá sú sinh. Sau àoá möåt khi àûáa beá àaä thoãa maän àûúåc caã tònh duåc vaâ nhu cêìu nuöi ùn, noá seä khöng cêìn àïën vuá meå nûäa, maâ thay vaâo àoá bùçng ngoán tay nghôa laâ möåt phêìn trong thên thïí noá. Khuynh hûúáng duâng möìm trúã thaânh tûå thoãa maän cuäng nhû khuynh hûúáng http://ebooks.vdcmedia.com Phên têm hoåc nhêåp mön 19 duâng hêåu mön hay duâng nhûäng miïìn tònh duåc khaác. Sûå phaát triïín sau àoá theo àuöíi hai muåc àñch: 1) thoaåt tiïn rúâi boã tñnh caách tûå thoãa maän, thay àöëi tûúång lêëy trong thên thïí mònh; 2) àöìng nhêët hoáa moåi àöëi tûúång khaác nhau cuãa nhiïìu khuynh hûúáng khaác nhau, thay chuáng bùçng möåt àöëi tûúång duy nhêët. Kïët quaã naây khöng thïí àêìy àuã hay giöëng nhû àöëi tûúång lêëy trong thên thïí àûúåc, vaâ chó àaåt àûúåc vúái àiïìu kiïån laâ möåt söë khuynh hûúáng seä bõ tiïu huãy vò khöng duâng àûúåc viïåc gò. Sûå diïîn tiïën àûa àïën viïåc choån lûåa àöëi tûúång naây hay àöëi tûúång khaác khaá phûác taåp vaâ chûa mö taã theo yá muöën. Chuáng ta chó cêìn dêîn chûáng bùçng sûå kiïån laâ khi chu kyâ êëu trô, ài trûúác giai àoaån tiïìm taâng gêìn hoaân thaânh röìi thò àöëi tûúång àûúåc choån gêìn giöëng nhû àöëi tûúång gêy nïn khoaái caãm trong thúâi kyâ coân duâng möìm. Àöëi tûúång naây khöng phaãi laâ àöi vuá ngûúâi meå nûäa nhûng vêîn laâ ngûúâi meå. Vêåy ngûúâi meå chñnh laâ àöëi tûúång dêìu tiïn cuãa tònh yïu. Chuáng ta noái àïën tònh yïu khi nhûäng khuynh hûúáng tinh thêìn cuãa baãn nùng cuãa tònh duåc giûä àõa võ quan troång nhêët trong khi nhûäng sûå àoâi hoãi vïì thên thïí hay tònh duåc cùn baãn cuãa baãn nùng tònh duåc bõ döìn eáp hay bõ quïn ài trong chöëc laát. Trong thúâi kyâ ngûúâi meå laâ àöëi tûúång àêìu tiïn cuãa tònh yïu sûå hoaåt àöång cuãa tinh thêìn àïí döìn eáp àaä bùæt àêìu laâm cho àûáa beá khöng biïët gò àïën möåt phêìn trong caác muåc àñch tònh duåc nûäa. Sûå lûåa choån ngûúâi meå laâm àöëi tûúång àêìu tiïn cuãa tònh yïu naây gùæn liïìn vaâo àiïìu maâ chuáng ta goåi laâ mùåc caãm Oedipe, sau naây seä coá möåt têìm quan troång rêët lúán trong caách giaãi thñch cùn bïånh thêìn kinh cuãa mön phên têm hoåc, vaâ coá leä laâ möåt trong caác nguyïn nhên chñnh cuãa sûå chöëng àöëi cuãa xaä höåi àöëi vúái phên têm hoåc. Caác baån haäy nghe möåt cêu chuyïån lùåt vùåt xaãy ra trong thúâi chiïën tranh. Möåt trong nhûäng ngûúâi can àaãm bïnh vûåc phên têm hoåc àûúåc àöång viïn vúái tû caách baác sô quên y túái möåt núi naâo àoá trong xûá Ba Lan vaâ àûúåc caác àöìng nghiïåp chuá yá vò nhûäng quan saát cuãa öng àöëi vúái möåt bïånh nhên. Khi àûúåc hoãi, öng ta traã lúâi laâ súã dô àaåt àûúåc kïët quaã bêët ngúâ nhû thïë laâ vò öng àaä duâng phên têm hoåc vaâ sùén saâng chó baão cho àöìng nghiïåp vïì phûúng phaáp naây. Tûâ àoá chiïìu naâo caác baác sô trong àún võ, àöìng nghiïåp hay cêëp trïn cuãa öng ta àïìu tuå hoåp àïí nghiïn cûáu phên têm hoåc. Moåi viïåc tröi chaãy nhû thûúâng cho túái höm võ baác sô cuãa chuáng ta noái vïì mùåc caãm Oedipe: möåt cêëp trïn cuãa baác sô àûáng dêåy tuyïn böë laâ öng khöng tin möåt chuát naâo vïì mùåc caãm naây vaâ öng khöng thïí cho pheáp noái http://ebooks.vdcmedia.com Sigmund Freud 20 àïën mùåc caãm àoá àöëi vúái nhûäng ngûúâi àaä coá gia àònh, nhûäng ngûúâi rêët àaáng kñnh troång trong khi hoå chiïën àêëu cho töí quöëc cuãa hoå. Vaâ öng ra lïånh cêëm khöng cho noái àïën phên têm hoåc nûäa. Võ baác sô phên têm hoåc noái trïn khöng coân àiïìu gò phaãi laâm khaác hún laâ xin àöíi sang möåt àún võ khaác. Phêìn töi, töi cho rùçng nïëu muöën chiïën thùæng maâ ngûúâi Àûác phaãi cêìn àïën möåt “töí chûác khoa hoåc” nhû thïë thò quaã laâ möåt àaåi hoåa vaâ têët nhiïn giúái khoa hoåc Àûác khöng thïí naâo tha thûá cho möåt quan niïåm löîi thúâi nhû thïë lêu hún nûäa. Mùåc caãm Oedipe laâ caái gò ghï gúám vêåy? Chó caái tïn Oedipe àuã cho caác baån àoaán ra röìi. Ai maâ chùèng biïët huyïìn thoaåi vïì àûác vua Hi Laåp Oedipe bõ söë phêån bùæt phaãi giïët cha vaâ lêëy meå àaä phaãi duâng àuã moåi caách àïí thoaát khoãi söë phêån àöåc aác àoá nhûng khöng àûúåc nïn àaä tûå trûâng phaåt bùçng caách choåc muâ àöi mùæt cuãa chñnh mònh khi biïët mònh àaä vö tònh phaåm caã hai töåi to lúán nhêët laâ giïët cha vaâ lêëy meå. Chùæc nhiïìu baån àaä vö cuâng xuác àöång khi àoåc vúã kõch cuãa Sophocle vïì vêën àïì àoá. Vúã kõch naây trònh baây cho ta biïët töåi aác cuãa Oedipe àaä dêìn dêìn àûúåc löi ra aánh saáng nhû thïë naâo khi cuöåc àiïìu tra bõ àònh trïå nhiïìu lêìn vaâ àûúåc tiïëp tuåc ra sao nhúâ coá nhiïìu dêëu hiïåu múái xuêët hiïån: vúã kõch nhû coá veã nhû diïîn tiïën trong cuöåc khaão saát cuãa phên têm hoåc. Ngûúâi meå vaâ ngûúâi vúå àau khöí Jocasta nhiïìu lêìn ngùn caãn khöng cho cuöåc àiïìu tra tiïëp diïîn, viïån cúá rùçng coá rêët nhiïìu ngûúâi àaä nùçm mú thêëy mònh nguã vúái meå mònh, nhûng àoá chó laâ nhûäng giêëc mú khöng àaáng àïí yá. Chuáng ta khöng coi khinh giêëc mú, nhêët laâ nhûäng giêëc mú àiïín hònh maâ nhiïìu ngûúâi àaä coá, chuáng ta tin rùçng giêëc mú maâ Jocasta noái àïën coá liïn quan chùåt cheä àïën cêu chuyïån kinh hoaâng vaâ kyâ laå cuãa huyïìn thoaåi . Coá àiïìu àaáng ngaåc nhiïn laâ vúã kõch cuãa Sophocle khöng hïì gêy xuác àöång hay giêån dûä cho bêët cûá möåt khaán giaã naâo, trong khi nhûäng lyá thuyïët vö haåi cuãa võ baác sô quên y noái trïn laåi laâm cho cêëp trïn cuãa öng ta giêån dûä vaâ phaãn àöëi dûä döåi nhû thïë. Vúã bi kõch naây thûåc ra coá tñnh caách vö luên vò huãy boã traách nhiïåm tinh thêìn luên lyá cuãa con ngûúâi, cho rùçng chñnh caác thêìn linh àaä coá saáng kiïën vïì töåi aác, àûa ra aánh saáng sûå bêët lûåc cuãa nhûäng khuynh hûúáng luên lyá trong con ngûúâi trûúác sûå têën cöng cuãa töåi aác. Giaá nùçm trong tay möåt nhaâ thú nhû Euripide, vúã kõch àoá coá leä seä laâ möåt dõp baây toã sûå phêîn nöå àöëi vúái thêìn linh vaâ söë mïånh. Nhûng àöëi vúái con ngûúâi ngoan àaåo nhû Sophocle thò khöng laâm gò coá chuyïån phêîn nöå, öng ta neá traánh khoá khùn bùçng caách tuyïn böë rùçng tinh http://ebooks.vdcmedia.com

Tải về miễn phí