NHỮNG TRANH LUẬN CỔ ĐIỂN VỀ VIỆC BẢO HỘ MẬU DỊCH
Trong chương này, chúng ta sẽ thảo luận một vài tranh luận về việc bảo hộ mậu dịch trong nhiều thập kỷ qua và vẫn còn tiếp tục ảnh hưởng đến những nhà hoạch định chính sách. Những tranh luận này có thể được phân biệt bởi tên gọi khác nhau, đó là Chủ nghĩa bảo dịc mới, hoặc chính sách thương mại chiến lược.
CHƯƠNG 3:
NHỮNG TRANH LUẬN CỔ ĐIỂN VỀ VIỆC BẢO HỘ MẬU DỊCH
I. Tranh luận về bảo hộ mậu dịch của ngành công nghiệp non trẻ
II. Tranh luận về tỷ số thương mại trong bảo hộ mậu dịch
III. Thuế quan làm giảm thất nghiệp chung
IV. Thuế quan làm gia tăng việc làm trong một ngành
V. Thuế quan sẽ bù đấp lại việc bán phá giá của nước ngoài
VI. Thuế quan chống lại trợ cấp nước ngoài
VII. Thuế quan làm cải tiến cán cân thương mại
Trong chương này, chúng ta sẽ thảo luận một vài tranh luận về việc bảo hộ mậu
dịch trong nhiều thập kỷ qua và vẫn còn tiếp tục ảnh hưởng đến những nhà hoạch định
chính sách. Những tranh luận này có thể được phân biệt bởi tên gọi khác nhau, đó là Chủ
nghĩa bảo dịc mới, hoặc chính sách thương mại chiến lược.
Trước tiên chúng ta sẽ trình bày lý do tại sao bảo hộ mậu dịch nên được đặt ra, kế
đó chúng ta sẽ đánh giá giá trị của nó. Bước thứ nhất, chúng ta sẽ đặt ra câu hỏi là một
công cụ chính sách nào đó có thể làm cho một việc làm nào đó có tốt hơn không từ việc
tạo ra mục tiêu của chính sách thương mại hạn chế. Vấn đề được đặt ra ở đây là: với mục
tiêu đưa ra thì nguồn lợi và chi phí của chính sách được đưa ra sẽ như thế nào so với
chính sách lựa chọn khác.
Sau cùng, luôn luôn nên nghĩ là mục tiêu của một chính sách là tiêu chí quan
trọng. Một số tranh luận có thể được đề nghị từ mục tiêu chung của quốc gia, có nghĩa là
quốc gia sẽ kỳ vọng vào những nguồn lợi đạt được từ một chính sách nào đó. Những
tranh luận khác có thề được đưa ra từ mục tiêu của một ngành đơn lẻ nào đó, có nghĩa là
nguồn lợi được mang lại từ một chính sách nào đó chỉ đem lại lợi ích cho một ngành nào
đó thôi, không quan tâm đến phúc lợi chung của quốc gia.
I/ TRANH LUẬN VỀ BẢO HỘ MẬU DỊCH CỦA NGÀNH CÔNG NGHIỆP
NON TRẺ
Nói chung những nhà kinh tế đồng ý rằng tranh luận cho việc bảo hộ mậu dịch có
giá trị từ quan điểm tạo ra phúc lợi cho toàn thế giới. Tranh luận của ngành công nghiệp
non trẻ dựa trên sự tồn tại của kinh tế qui mô trong một ngành hoặc một xí nghiệp.
Giả sử rằng, sự tăng trưởng của một ngành mới trong một quốc gia bị cản trở bởi những
hàng hóa nhập khẩu có chi phí thấp. Sản xuất ngành này ở nước ngoài có thể gặp phải rủi
ro và ngành sản xuất này trong nước chủ nhà sẽ có được một sự khởi xưởng trễ. Nếu bảo
hộ mậu dịch có thể tạm thời được đưa ra cho ngành này trong nước chủ nhà, thì tranh
luận có thể đưa ra là những xí nghiệp trong ngành này sẽ có khả năng nhận ra được kinh
tế qui mô hiệu quả. Những kinh tế qui mô trong nước này sẽ xuất hiện bởi vì những xí
nghiệp bây giờ sẽ sản xuất một lượng lớn sản phẩm, có nghĩa là những nhà sản xuất trong
nước chủ nhà sẽ dịch chuyển theo hướng đi xuống trên đường chi phí bình quân trong dài
hạn. Cuối cùng, chi phí trên mỗi đơn vị sẽ giảm xuống đến mức độ là ngành sản xuất
trong nước trở thành nhà xuất khẩu. Tại thời điểm này, việc bảo hộ có thể được tháo gỡ
bởi vì nó không còn cần thiết nữa. (Một đặc điểm khác là ngành sản xuất này cũng có thể
tạo ra kinh tế ngoại biên bởi vì thí dụ việc mở rộng sản xuất của nó sẽ dẫn đến việc huấn
luyện cho lao động đạt được năng suất cao hơn. Ðiều này sẽ có lợi cho cả nước chủ nhà
và thế giới. Ngành này của nước chủ nhà có một lợi thế so sánh trong dài hạn, nhưng
không thể nhận ra trong ngắn hạn nếu việc bảo hộ tạm thời được đưa ra. Những người
tiêu dùng của nước chủ nhà sẽ được yêu cầu tài trợ cho việc mở rộng ngành trong dài
hạn, nhưng họ sẽ được trả lại nhiều hơn khi kinh tế qui mô được nhận ra.
Trong thực tế, tranh luận của ngành công nghiệp non trẻ được đưa ra thường hơn
ở các nước đang phát triển. Những nước đang phát triển thường đề xuất sự tranh luận
trong ngữ cảnh của một chương trình thay thế nhập khẩu.Tranh luận của ngành công
nghiệp non trẻ là một biến dạng của kiểu tranh luận cổ điển, nhưng nó được đánh giá
giống nhau.
Mặc dầu những nhà kinh tế nói chung đồng ý rằng những tranh luận này có ý
nghĩa về mặt lý thuyết, nhưng không phải ngành non trẻ nào cũng nên được bảo vệ. Khóa
khăn ở đây là việc nhận ra ngành nào sẽ có khả năng trở tạo ra những sản phẩm có chi
phí thấp. Nếu như ngành được bảo hộ không có khả năng trên, thì nước chủ nhà cũng như
thế giới có thể sẽ phải gánh nặng hơn và làm cho việc sử dụng nguồn lực trở nên kém
hiệu quả hơn.
Bên cạnh việc xác định đúng ngành non trẻ cần được bảo hộ, những nhà kinh tế
cũng nên tự hỏi là hình thức thuế quan hay hình thức khác có phải là chính sách có liên
quan hay không, thậm chí ngành này đã được xác định là ngành non trẻ thực sự. Thí dụ
như trường hợp có thể xảy ra là một trợ cấp cho ngành được bảo hộ bởi chính phủ của
nước chủ nhà là ưu tiên việc sử dụng thuế quan. Trong khi đó, một trợ cấp sẽ có một chi
phí phúc lợi thấp hơn so với một thuế quan. Việc trợ cấp cũng sẽ được đánh giá lại mỗi
năm khi chính phủ ra lệnh chi tiêu, do vậy nguồn lợi và chi phí sẽ được phân tích thường
xuyên hơn so với việc đưa ra một chính sách thuế quan.
Tuy nhiên, cơ bản hơn là những nhà kinh tế sẽ đặt ra vấn đề là tại sao một ngành
công nghiệp trong một quốc gia lại không có khả năng tự chủ hoạt động được và tại sao
nó lại cần sự bảo hộ của chính phủ. Nếu như kinh tế qui mô trong nước có thể được nhận
ra từ việc mở rộng sản xuất, thì những nhà sản xuất trong nền kinh tế thị trường sẽ biết
được điều này và tự họ sẽ thực hiện việc mở rộng. Họ có thể vay tiền từ các tổ chức tài
chánh, đầu tư việc mở rộng cơ xưởng và sẽ sử dụng lợi nhuận đạt được để trả món tiền
vay. Nếu quá trình này không thể thực hiện được bởi chính ngành, thì thị trường vốn có
thể là đang hoạt động không có hiệu quả trong việc giải ngân. Do vậy, mục tiêu thích hợp
của một chính sách cần xem xét đến việc cải thiện hoạt động của những thị trường vốn,
có lẻ thông qua các luật định hoặc sự bảo đảm của chính phủ đối với những món vay. Các
tổ chức cho vay thường thích đưa ra những khoản cho vay ngắn hạn hơn là dài hạn trong
những nước đang phát triển, bởi nguyên nhân quan trọng là khả năng thanh toán của các
nước đang phát triển đối với các khoản vay dài hạn.
II. TRANH LUẬN VỀ TỶ SỐ THƯƠNG MẠI TRONG BẢO HỘ MẬU DỊCH
Tranh luận về tỷ số thương mại trong bảo hộ mậu dịch cho rằng phúc lợi của
quốc gia có thể được tạo ra thông qua một công cụ chính sách thương mại hạn chế. Tranh
luận này thừa nhận rằng, phúc lợi của thế giới sẽ sụt giảm khi bảo hộ mậu dịch xảy ra,
bởi vì những nguồn lợi đạt được của nước bảo hộ sẽ lớn hơn những mất mát phúc lợi ở
các nước khác. Nói cách khác, chính sách bảo hộ mậu dịch là chính sách làm nghèo hàng
xóm
Tranh luận này cho rằng, chính sách thương mại hạn chế có thể làm gia tăng tỷ số
Phàng xuất khẩu / Phàng nhập khẩù (PX/PM) do vậy làm gia tăng phúc lợi của quốc gia
bảo hộ. Ðứng về mặt kinh tế, việc sử dụng một thuế quan của nước chủ nhà sẽ làm giảm
nhu cầu hàng nước ngoài trên thị trường thế giới. Cuối cùng, giá cả thế giới của hàng
nhập khẩu sẽ giảm xuống và PX/PM sẽ gia tăng. Việc sử dụng thuế quan có tiềm năng
làm gia tăng phúc lợi quốc gia, mặc dù phúc lợi các nước ngoài sẽ giảm xuống khi tỷ số
thương mại hàng hóa của nước ngoài giảm xuống. Chúng ta nhấn mạnh chỉ có nước lớn
mới có thể sử dụng tranh luận về TOT với bất kỳ sự thành công nào bởi vì đất nước đưa
ra thuế quan cũng có thể làm ảnh hưởng đến TOT của nó. Trong khi đối với nước nhỏ thì
không có khả năng này.
Tranh luận về tỷ số thương mại có thể được giải thích bởi đồ thị đường tuyến
cung. Trong đồ thị 1, OC1 biểu hiện cho đường tuyến cung của nước chủ nhà (đất nước
I), trong khi OCII là đường tuyến cung của đất nước đối tác (đất nước II). Trong thương
mại tự do, tỷ số thương mại là TOT1. Nếu đất nước I đưa ra thuế quan thì đường tuyến
cung của nó dịch chuyển tới OC1 tạo ra điểm cân bằng mới mới E. Trong khi những hàng
hóa xuất khẩu của đất nước I giảm xuống từ Ox1 tới Ox2 và hàng hóa nhập khẩu sẽ dịch
chuyển từ Oy1 tới Oy2. Tỷ số thương mại đã cải thiện từ TOT1 tới TOT2. Do vậy có
tiềm năng làm gia tăng phúc lợi cho đất nước I bởi vì nó nhập hàng hóa nhập khẩu nhiều
hơn trên mỗi đơn vị hàng hóa xuất khẩu (hay là nó đã từ bỏ ít hàng hóa xuất khẩu hơn
trên một đơn vị hàng hóa nhập khẩu). Ðứng trên quan điểm phúc lợi thì điều này có nghĩa
là đất nước I có tiềm năng tốt hơn.
Ðồ thị 1: Thuế quan làm cải thiện tỷ số thương mại
Ðiểm cân bằng thương mại tự do ban đầu ở tại điểm E, giao điểm của đường tuyến cung
OCI của đất nước I và đường tuyến cung OCII của đất nước II. Việc đưa ra thuế quan
của đất nước I làm dịch chuyển đường tuyến cung từ OCI đến OCI, bây giờ thì đất nước I
sẽ ít sẵn lòng thương mại hơn tại tỷ số thương mại trước đó, TOT1. Thuế quan này sẽ
dẫn đến điểm cân bằng mới E. Hàng xuất khẩu X của đất nước I giảm xuống từ Ox1 đến
Ox2 và lượng hàng hóa Y nhập khẩu giảm xuống từ Oy1 đến Oy2. Tuy nhiên, tỷ số
thương mại của đất nước I được cải thiện từ TOT1 đến TOT2 và mỗi đơn vị hàng hóa
xuất khẩu của đất nước I bây giờ sẽ kiềm chế một lượng hàng hóa nhập khẩu lớn hơn.
Tuy nhiên, bàn luận về tỷ số thương mại vẫn chưa đầy đủ. Ðiều chưa được xét
đến trong ý nghĩa phúc lợi là lượng hàng hóa nhập khẩu đã giảm xuống do thuế quan
được đặt ra. Lượng hàng nhập khẩu giảm này với những cái khác không đổi sẽ làm giảm
mức phúc lợi của đất nước I do hị không thể tiêu dùng được những hành hóa nhập khẩu
với giá thấp nữa. Tóm lại, đất nước I đạt được nguồn lợi do tiêu dùng hàng hóa nhập
khẩu với giá cả thế giới thấp hơn, nhưng bị mất mát do mất đi một lượng hàng hóa nhập
khẩu đó nhỏ hơn.. Việc xem xét thêm vào của lượng hàng hóa mất đi này trong phân tích
thông qua khái niệm tỷ lệ thuế quan tối ưu. Tỷ lệ thuế quan tối ưu là tỷ lệ làm tối đa
hóa phúc lợi của quốc gia. Ðứng về mặt khái niệm, tại tỷ lệ này chênh lệch mang số
dương giữa nguồn lợi đạt được từ giá cả tốt hơn và sự mất mát từ lượng nhập khẩu giảm
xuống đạt tối đa. Nếu tỷ lệ thuế quan cao hơn tỷ lệ tối ưu này thì mức phúc lợi đạt được
thấp hơn mức tối đa, bởi vì nguồn lợi đạt được thêm vào từ tỷ số thương mại tốt hơn cao
hơn sự mất mát thêm vào do lượng nhập khẩu giảm xuống. Giống vậy, tại tỷ lệ thuế quan
thấp hơn tỷ lệ tối ưu thì nguồn lợi đạt được từ tỷ số thương mại được cải thiện cao hơn sự
mất mát thêm vào do giảm lượng hàng nhập khẩu.
Cái gì đặc tính hóa tỷ lệ thuế quan tối ưu của một quốc gia? Trước hết, tỷ lệ thuế
quan tối ưu đối với đất nước I dính líu đến giao điểm của đường tuyến cung của đất nước
I với đường tuyến cung của đất nước II nằm trong phần co giãn của đường tuyến cung
của đất nước II. Nếu đường tuyến cung của đất nước I với tỷ lệ thuế quan giao với phần
không co giãn nằm trong phần không co giãn của đường tuyến cung của nước đối tác, thì
tỷ lệ thuế quan có thể không tối ưu đối với đất nước I bởi vì thậm chí với một thuế quan
cao hơn sẽ cải tiến tỷ số thương mại của đất nước I và làm gia tăng lượng hàng nhập khẩu
của đất nước I. (Chú ý là phần không co giãn của đường tuyến cung của đất nước II có độ
dốc đi xuống) Nếu đường tuyến cung của đất nước I với một mức thuế quan giao với
phẩn nằm trong vùng co giãn đơn vị của đường tuyến cung của đất nước II thì tỷ lệ thuế
quan cũng có thể là không tối ưu bởi vì thậm chí với một mức thuế quan cao hơn sẽ làm
cải tiến tỷ số thương mại của đất nước I và vẫn tạo ra cùng một lượng hàng hóa nhập
khẩu của đất nước I. (Chú ý rằng, phần co giãn đơn vị của đường tuyến cung của quốc
gia II là đường thẳng nằm ngang).
Công thức đơn giản biểu hiện mối quan hệ giữa tỷ lệ thuế quan tối ưu và độ co
giãn của đường tuyến cung của đất nước đối tác như sau:
Trong đó, tI* là tỷ lệ thuế quan tối ưu và eII là độ co giãn cầu nhập khẩu (được
định nghĩa như là con số dương, có nghĩa là quên đi dấu âm) trên đường tuyến cung của
đất nước II. Rõ ràng, tỷ lệ thuế quan tối ưu có quan hệ nghịch đảo với độ co giãn cầu của
nước đối tác. Nếu độ co giãn này có giá trị là 3, lúc đó tỷ lệ thuế quan tối ưu sẽ là [1/(3-1)
=1/2=50%]. Nhưng nếu độ co giãn này bằng 5 thì lúc đó tỷ lệ thuế quan tối ưu sẽ bằng
25%. Mối quan hệ nghịch đảo phản ảnh thực tế là một sự dịch chuyển của của đường
tuyến cung của nước chủ nhà do thuế quan mang lại sẽ có ảnh hưởng nhỏ đến tỷ số
thương mại nếu như những người nước ngoài có nhu cầu rất co giãn đối với hàng hóa của
chúng ta. Nếu chúng ta cố gắng để nhập khẩu ít hơn hàng hóa của nước đối tác bởi việc
bởi việc đưa ra thuế quan trong nước, thì nước đối tác sẽ phản ứng lại bằng cách trao đổi
hàng xuất khẩu của nó với những hàng hóa xuất khẩu của một số nước khác (hoặc với
những hàng hóa được sản xuất trong nước của nó) hơn là tham gia thương mại với chúng
ta. Dung lượng thương mại do vậy sẽ giảm xuống một cách đáng kể với một sự thay đổi
nhỏ trong giá cả.. Cũng chú ý rằng, nếu như eII =1 hoặc eIIsố thương mại của nó thì không có một công cụ chính sách trong nước nào, như chính
sách trợ cấp cho ngành cạnh tranh nhập khẩu, tốt hơn so với thuế quan. Tuy nhiên, thảo
luận về tỷ số thương mại là một tranh luận làm nghèo đi hàng xóm bởi vì phúc lợi của
nước tham gia thương mại sẽ giảm xuống. Bởi vì nước tham gia thương mại sẽ bị thiệt
bởi thuế quan, nên nó có thể trả đũa bằng cách đưa ra thuế quan của nó. Trong trường
hợp đó, phúc lợi đạt được của cả hai quốc gia đều giảm xuống so với tình trạng thương
mại tự do. Nếu sự trả đũa xảy ra liên tục thì thương mại sẽ co lại và cả hai quốc gia đều
không có được một tỷ số thương mại tốt hơn.
III. THUẾ QUAN LÀM GIẢM THẤT NGHIỆP CHUNG
Thảo luận về vấn đề thuế quan làm giảm thất nghiệp chung được thể hiện như
sau. Giả định rằng một đất nước có thất nghiệp, việc đưa ra thuế quan sẽ dẫn đến một sự
dịch chuyển trong nhu cầu bởi những người tiêu dùng trong nước từ việc tiêu dùng hàng
hóa nước ngoài đến tiêu dùng hàng hóa trong nước. Với sự gia tăng này trong nhu cầu,
những ngành sản xuất trong nước sẽ mở rộng qui mô, do đó sẽ thuê thêm nhiều lao động,
làm giảm lượng thất nghiệp trong nước xuống. Ðến lượt nó, những lao động mới được
thuê mướn này gia ăng thêm thu nhập và tạo ra nhu cầu nhiều hơn với nhiều hàng hóa
khác nhau khiến cho nhiều ngành sản xuất khác trong nước cũng sẽ đồng thời gia tăng.
Trong việc đánh giá thảo luận này, những nhà kinh tế đưa ra một số quan điểm
tranh luận cho rằng có rất ít việc làm mới được tạo ra do thuế quan. Nước chủ nhà có thể
sẽ đánh mất đi những việc làm trong những ngành xuất khẩu trước đây đến mức độ hiệu
quả thực của việc tạo thêm việc làm mới mang số âm. Sự mất mát việc làm trong những
ngành xuất khẩu trong nước có thể xuất hiện với một số lý do sau:
1. Việc làm được mở rộng trong những ngành thay thế nhập khẩu trong nước chủ nhà -
việc tạo ra việc làm thông qua những hiệu quả theo cấp số nhân - sẽ xảy ra trong cách
thức làm nghèo hàng xóm bởi vì những việc làm này bị mất đi trong nước đối tác. Khi
nước chủ nhà giảm lượng nhập khẩu của nó bởi thuế quan thì sẽ có một sự mất mát tương
đương của những hàng hóa xuất khẩu và việc làm của những nước đối tác. Ðể hạn chế sự
mất mát việc làm này, những đất nước đó có thể đưa ra những thuế quan trả đũa để làm
giảm việc làm trong ngành xuất khẩu đối với nước chủ nhà.
2. Thậm chí khi không có sự trả đũa nào xảy ra thì những hàng hóa xuất khẩu của nước
chủ nhà có thể giảm xuống bởi vì việc giảm xuống của những hàng hóa xuất khẩu trong
những nước đối tác sẽ làm giảm thu nhập quốc dân. Ðiều này dẫn đến một sự cắt giảm
chi tiêu trong việc tiêu thụ hàng hóa xuất khẩu của nước chủ nhà và làm giảm việc làm
trong những ngành xuất khẩu của nước chủ nhà.
3. Nếu nước chủ nhà có một tỷ giá hối đoái tự do thay đổi, lúc đó đồng tiền nước ngoài sẽ
giảm giá trị khi nước chủ nhà đưa ra thuế quan và mua ít hơn hàng hóa nước ngoài. Việc
mua ít hơn những hàng hóa nước ngoài chỉ ra có một sự gia giảm trong nhu cầu đối với
ngoại tệ. Việc đồng tiền nước ngoài bị giảm giá tương ứng với sự tăng giá đồng tiền trong
nước sẽ làm giảm lượng hàng hóa xuất khẩu trong nước (bởi vì nó phải bỏ ra nhiều ngoại
tệ hơn để mua hàng hóa trong nước) và sẽ làm tăng hàng hóa nhập khẩu trong nước chủ
nhà (những hàng hóa này bây giờ tương đối rẻ hơn đối với những người tiêu dùng trong
nước). Ảnh hưởng thực của việc giá trị đồng tiền trong nước gia tăng là sẽ làm giảm việc
làm trong những ngành xuất khẩu và những ngành thay thế nhập khẩu trong nước.
Chúng ta có thể dẫn ra những ảnh hưởng khác đối với việc đưa ra thuế quan.
Những nhà kinh tế cho là không chắc chắn là thuế quan có thể làm giảm thất nghiệp và
họ nhấn mạnh rằng, nếu mục tiêu là nhằm để gia tăng việc làm, thì tại sao sử dụng thuế
quan trong khi những chính sách khác có thể hoàn thành mục tiêu này trực tiếp hơn và
chắc chắn hơn? Những chính sách khác- những công cụ vĩ mô về tiền tệ và tài chánh -có
thể được sử dụng rộng rãi để gia tăng việc làm. Việc làm trong những nước đối tác cũng
có thể gia tăng khi nước chủ nhà sử dụng thu nhập gia tăng của nó để mua nhiều hàng
hóa nhập khẩu hơn và mở rộng sản xuất sang một số quốc gia khác. Do vậy, phúc lợi của
toàn cầu có thể gia tăng thay vì giảm xuống như khi áp dụng thuế quan. Nếu vấn đề thất
nghiệp chung tồn tại, lúc đó những chính sách hợp lý được sử dụng phải mang tính chất
đặc thù cho việc giải quyết vấn đề được nêu ra.
IV. THUẾ QUAN LÀM GIA TĂNG VIỆC LÀM TRONG MỘT NGÀNH
Thuế quan làm gia tăng việc làm trong một ngành dựa trên quan điểm vi mô của
vấn đề việc làm. Tranh luận được đưa ra ở đây là, nếu việc bảo hộ mậu dịch được ban
cho một ngành nào đó, thì nhu cầu sẽ dịch chuyển từ việc sử dụng hàng nhập khẩu đến
việc sử dụng hàng trong nước bởi vì giá cả của hàng hóa nhập khẩu sẽ gia tăng tương đối
với giá cả của hàng hóa nội địa. Sự dịch chuyển này sẽ đẩy giá cả của hàng nội địa lên
làm cho những nhà sản xuất trong nước gia tăng lượng cung lên. Sự gia tăng sản xuất này
sẽ dẫn đến việc thuê mướn thêm lao động trong nước, do vậy làm gia tăng việc làm trong
ngành này. Tuy nhiên, những việc làm mới trong những ngành được bảo hộ có thể bị bù
trừ do phí tổn cao cho việc làm trong những ngành khác. Do vậy, việc thêm vào việc làm
trong đất nước có thể không xảy ra, nhưng đây không phải là mục tiêu của thuế quan.
Thay vào đó, mục tiêu ở đây chỉ là làm tăng việc làm trong một ngành cụ thể nào đó thôi
và chính sách này đã được mục tiêu của nó trong thảo luận này.
Những nhà kinh tế không bàn cãi là thuế quan có thể làm gia tăng việc làm trong
một ngành nào đó. Tuy nhiên, vấn đề được đặt ra cho họ là liệu chính sách thuế quan có
phải là phương pháp tốt nhất để làm tăng việc làm hay không. Nếu mục tiêu làm tăng
việc làm trong một ngành nào đó được chấp nhận - thậm chí việc làm bị giảm xuống
trong những ngành khác- lúc đó việc trợ cấp sản xuất hoặc việc làm lại là cách tốt nhất để
đạt mục tiêu này. Do vậy, trong khi tranh luận này về việc bảo hộ có thể là có giá trị về
mặt lý thuyết từ quan điểm của nó, nhưng nó không có nghĩa là việc bảo hộ bằng thuế
quan nên được áp dụng. Một công cụ có thể lựa chọn khác là trợ cấp của chính phủ cho
ngành có thể sẽ đỡ tốn kém nhất đứng về mặt phúc lợi. Tình huống 1 cho ta thấy điều
này.
V. THUẾ QUAN SẼ BÙ ÐẮP LẠI VIỆC BÁN PHÁ GIÁ CỦA NƯỚC NGOÀI
Tranh luận này thường được gọi là tranh luận chống bán phá giá đối với thuế
quan đã được sử dụng rộng rãi ở Mỹ trong những năm gần đây. Trước hết cần thiết để
định nghĩa từ bán phá giá. Ðối với nhà kinh tế, bán phá giá xảy ra khi một xí nghiệp bán
hàng hóa của nó tại một giá thấp hơn giá trong thị trường xuất khẩu. Ðịnh nghĩa này
không nói gì về bán hàng hóa dưới chi phí- ý nghĩa của việc bán phá giá. Ở đây, những
nhà kinh tế đơn giản chỉ muốn nói tới hình thức phân biệt giá cả. Như chúng ta còn nhớ,
sự phân biệt xảy ra khi một xí nghiệp bán cùng một sản phẩm trong những thị trường
khác nhau tại những giá cả khác nhau.
Tranh luận về việc bảo hộ ở đây là việc bán phá giá bởi những xí nghiệp nước
ngoài đối với nước chủ nhà là một hành vi không công bằng và tạo ra mối đe dọa cho
những nhà sản xuất trong nước bởi giá cả hàng nhập khẩu thấp; do vậy một thuế quan có
thể bù đắp lại việc bán phá giá của những xí nghiệp nước ngoài. Một định nghĩa khác về
bán phá giá là một tình trạng mà ở đó xí nghiệp nước ngoài bán hàng hóa dưới chi phí và
để chống lại hành vi này, nước chủ nhà đã đưa ra một loại thuế chống lại việc bán phá
giá.
Chúng ta có thể đánh giá giá trị của tranh luận này cho việc bảo hộ như thế nào?
Trong bất kỳ đánh giá nào, những nhà kinh tế thường phân biệt 3 loại bán phá giá. Trong
việc bán phá giá dai dẳng, thì hàng hóa liên tục được bán với một giá thấp hơn so với giá
cả trong nước trong nước nhập khẩu. Tình trạng này là tình trạng mà trong đó hàng hóa
đơn giản là hàng nhập khẩu khác được bán dưới những điều kiện tối đa hóa lợi nhuận.
Bất kỳ hàng rào thương mại nào cũng sẽ dẫn đến một giá cả cao hơn đối với người tiêu
dùng trong nước nhập khẩu và ảnh hưởng của phúc lợi của chúng đã được thảo luận trong
chương trước. (hành vi này không thể kéo dài trong dài hạn theo định nghĩa bán hàng hóa
nằm dưới chi phí bởi vì những lỗ lã của nhà sản xuất, ngoại trừ chính phủ cho một trợ
cấp.)
Tuy nhiên, việc bán phá giá không thể kéo dài mà có những gián đoạn của nó.
Bán phá giá gián đoạn có thể có 2 loại: bán phá giá thường xuyên và bán phá giá không
thường xuyên. Trong bán phá giá thường xuyên, một xí nghiệp nước ngoài sẽ bán tại
giá cả thấp cho đến khi những nhà sản xuất trong nước bị loại ra khỏi thị trường; lúc đó
giá cả sẽ gia tăng bởi sự độc quyền xuất hiện. Những nhà sản xuất trong nước lúc đó có
thể được lôi kéo trở lại thị trường cho đến khi giá cả giảm xuống trở lại. Có một tranh
luận có giá trị cho việc bảo hộ với việc bán phá giá thường xuyên do việc di chuyển
nguồn lực lãng phí. Khi những nhân tố sản xuất di chuyển vào và ra một ngành bởi ảnh
hưởng của giá cả nhập khẩu thì chi phí và và sự lãng phí đổ dồn cho xã hội.
Việc bán phá giá không thường xuyên sẽ xuất hiện khi nhà sản xuất nước ngoài
(hoặc chính phủ) với một thặng dư sản phẩm tạm thời xuất khẩu số này tại bất cứ giá nào
mà nó cần. Việc bán phá giá theo kiểu này có thể có những ảnh hưởng xấu tạm thời đến
việc cạnh tranh với những nhà cung cấp trong nước chủ nhà bởi việc làm gia tăng rủi ro
trong hoạt động của ngành. Những rủi ro này cũng như sự mất mát phúc lợi từ việc di
chuyển nguồn lực tạm thời có thể được tránh khỏi bởi việc đưa ra chính sách bảo hộ, mặc
dù những ảnh hưởng phúc lợi khác có thể được đưa vào trong phân tích khi xem xét
những hạn chế thương mại. Tuy nhiên, việc bán phá giá thường xuyên dường như không
biện hộ được việc bảo hộ trong ngắn hạn.
Trong thực tế, vấn đề khó khăn để xác định là loại phá giá nào đã được nêu đang
xảy ra. Không có một nhà hoạch định chính sách nào có khả năng xác định một cách
đúng đắn về động lực phía sau của việc bán phá giá.
VI. THUẾ QUAN CHỐNG LẠI TRỢ CẤP NƯỚC NGOÀI
Ðiểm cơ bản của tranh luận này là một trợ cấp của chính phủ được ban cho một
nhà cung cấp nước ngoài sẽ tạo ra một thương mại không công bằng với nước chủ nhà và
lượng trợ cấp của nước ngoài có thể bị đối chọi lại bởi thuế quan của nước chủ nhà.
Về nguyên tắc, một nhà kinh tế không phản đối việc đưa ra thuế quan để đối phó
lại việc trợ cấp nước ngoài dưới những điều kiện nào đó, mặc dù thừ những người tiêu
dùng trong nước sẽ phải chi với mức giá cao hơn. Nếu việc trợ cấp cho phép xí nghiệp
nước ngoài trở thành nhà xuất khẩu sản phẩm trong điều kiện không có lợi thế so sánh
trong sản phẩm đó, lúc đó trợ cấp này sẽ tạo ra một sự bóp méo trong việc phân phối
nguồn lực trong thương mại tự do, và phúc lợi của thế giới sẽ giảm xuống do sự bóp méo
này, mặc dù phúc lợi của nước nhập khẩu có thể gia tăng do giá cả tiêu dùng thấp hơn.
Việc đưa ra thuế quan này sẽ làm tăng cường việc duy trì một kiểu thương mại có hiệu
quả hơn. Chú ý rằng, việc áp dụng nguyên tắc chung thì khó khăn. Không dễ dàng để xác
định là việc trợ cấp nước ngoài có xảy ra hay không và có thể những ngành cạnh tranh
nhập khẩu nhanh chóng xác nhận rằng việc trợ cấp sẽ tồn tại bởi vì họ đang bán với một
giá thấp.
VII. THUẾ QUAN LÀM CẢI TIẾN CÁN CÂN THƯƠNG MẠI
Tranh luận này là một tranh luận chung và nó đã trở nên nổi bật trong vài năm
qua bởi sự thâm thủng mậu dịch của Mỹ. Tranh luận này cho rằng, việc đưa ra thuế quan
sẽ làm giảm nhập khẩu. Giả định những hàng hóa xuất khẩu không bị ảnh hưởng, thì kết
quả hiển nhiên là cán cân thương mại sẽ được cải thiện bởi vì cán cân thương mại trở nên
ít âm hơn (có nghĩa là sự thâm thủng mậu dịch sẽ giảm xuống) hoặc trở nên thặng dư.
Những nhà kinh tế cho là tranh luận này thiếu nhận ra rằng những tác động trở lại
về mặt kinh tế chính trị của hoạt động vụ lợi này và kết quả cuối cùng nếu như những tác
động này được tính đến sẽ dẫn đến cán cân thương mại không được cải tiến và một sự sụt
giảm trong phúc lợi. Những thí dụ của những tác động trở lại này bao gồm:
(1) Sự trả đũa bởi những thành viên tham gia thương mại.
(2) Một sự gia giảm trong thu nhập quốc dân ở nước ngoài và sự sụt giảm trong khả năng
mua hàng của nước ngoài đối với hàng hóa của nước chủ nhà.
(3) Một sự sụt giảm hàng hóa xuất khẩu của nước chủ nhà nếu như những hàng hóa nhập
khẩu bây giờ bị loại ra đã được đưa vào quá trình sản xuất những mặt hàng xuất khẩu
ở nước chủ nhà.
(4) Một sự gia giảm trong những hàng hóa xuất khẩu và một sự gia tăng hàng hóa nhập
khẩu của nước chủ nhà bởi sự gia tăng giá trị đồng tiền của nước chủ nhà.
(5) Một sự gia giảm trong những hàng hóa xuất khẩu và một sự gia tăng hàng hóa nhập
khẩu của nước chủ nhà bởi áp lực lạm phát ở nước chủ nhà. Bởi vì việc đưa ra thuế
quan có ảnh hưởng làm cho nhu cầu tiêu dùng hướng vào những sản phẩm của nước
chủ nhà, nên nh cầu mới này có thể tạo ra áp lực giá cả gia tăng nếu như nước chủ
nhà hầu như không có thất nghiệp. Nếu như xu hướng lạm phát xuất hiện, lúc đó
những xí nghiệp của nước chủ nhà trở nên ít cạnh tranh hơn trên thị trường thế giới và
thị trường trong nước đối với những hàng hóa của các quốc gia khác.
Do vậy, việc sử dụng thuế quan không bảo đảm là cán cân thương mại sẽ được cải thiện.
Thêm vào đó, thảo luận sôi nổi trong những năm gần đây đã tập trung vào việc thâm
thủng mậu dịch mang tính chất vĩ mô và trên việc thuế quan cuối cùng không có ảnh
hưởng đến cán cân thương mại bởi vì nó không giải thích được đứng về mặt vĩ mô của
vấn đề được đưa ra. Giải thích quan tâm đến việc giải thích trên cơ sở vĩ mô của sự thâm
thủng mậu dịch có thể đơn giản được đưa ra. Trong điểm cân bằng vĩ mô trong mô
hình thu nhập quốc dân đơn giản
Y = C + I + G + (X - M)
Trong đó, Y : Thu nhập quốc dân
C : Tổng tiêu dùng
I : Tổng đầu tư
G : Chi tiêu của chính phủ cho những hàng hóa và dịch vụ
X : Xuất khẩu
M : Nhập khẩu
Sắp xếp lại biểu thức trên ta được
Y - (C + I + G) = (X - M)
Bởi vì (C + I +G) chỉ ra chi tiêu trong nước (bởi người tiêu dùng, doanh nghiệp và chính
phủ), nên kết luận ở đây sẽ là nếu như sự thâm thủng mậu dịch tồn tại (có nghĩa là X Thậm chí nếu bỏ qua vấn đề giải thích sự thâm thủng mang tính chất vĩ mô, thì
chính sách khác ngoài thuế quan ra có thể loại trừ hoặc làm giảm sự thâm thủng mậu
dịch. Sự mất mát phúc lợi ít hơn có thể xảy ra nếu như đất nước áp dụng một chính sách
khác hiệu quả hơn đó là phá giá đồng tiền.
TÌNH HUỐNG 1
CHI PHÍ CỦA VIỆC BẢO HỘ VIỆC LÀM
TRONG MỘT NGÀNH
Thuế quan có thể ảnh hưởng đến việc làm trong những ngành cụ thể nào đó bởi
vì việc đưa ra thuế quan sẽ kích thích sản xuất đối với những ngành thay thế nhập khẩu.
Lúc này người tiêu dùng trong nước sẽ có khuynh hướng sử dụng hàng hóa trong nước
nhiều hơn. Tuy nhiên, chi phí cho việc chuyển đổi này thì cao. Do vậy câu hỏi được đặt
ra ở đây là lợi ích được mang lại do thuế quan trong việc tạo ra thêm việc làm so với chi
phí phải mất đi như thế nào?
Những nhà kinh tế như Gary C. Hufbauer và Kimberly A. Elliott (1994) đã cố
gắng để xem xét lại chi phí của việc bảo hộ việc làm. Bảng số liệu dưới đây chỉ ra những
ảnh hưởng của chính sách hạn chế mậu dịch trong 12 ngành ở Mỹ. Những số liệu trong
bảng liên quan đến 1990 và dựa trên giả thuyết là những mức thuế quan cao sẽ được giảm
xuống đến 0, những hạn chế về lượng thương mại không còn tồn tại, những mức thuế
quan thấp nằm dưới dạng những hạn ngạch.
Số liệu trong bảng rõ ràng chỉ ra rằng, nếu việc làm của công nhân được bảo hộ
thì chi phí phát sinh sẽ cao hơn tiền lương đạt được của người công nhân trong những
ngành được đưa ra. Có thể rẻ hơn nếu như thực hiện việc chuyển giao trực tiếp bằng tiền
tệ của tiền lương hàng năm từ người tiêu dùng cho người công nhân.
Chi phí tạo việc làm và chi phí phúc lợi của những ngành khác nhau ở Mỹ,
1990
Ngành Số việc làm Chi phí cho Chi phí phúc
được tạo ra mỗi việc lợi hàng năm
làm ($USD) đối với Mỹ
($USD)
Trụ chơi bóng 146 438.356 1.000.000
Những hóa chất benzoid 216 > 1.000.000 10.000.000
Nữ trang giả 1.067 96.532 5.000.000
Những sản phẩm sữa 2.378 497.897 104.000.000
Nước cam đông lạnh 609 461.412 35.000.000
Ðồ thủy tinh 1.477 180.095 9.000.000
Hành lý 226 933.628 26.000.000
Những công cụ cơ khí 1.556 348.329 35.000.000
Nhựa tổng hợp 298 590.604 20.000.000
Giày dép nhựa 1.701 122.281 12.000.000
Gỗ xẽ 605 758.678 12.000.000
Giày, dép phụ nữ 3.702 101.567 11.000.000
