NHIỄM KHUẨN BỆNH VIỆN
Mục tiêu:
1.Nêu được định nghĩa nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn bệnh viện.
2.Trình bày được các vi sinh vật gây nhiễm khuẩn bệnh viện hay gặp.
3.Trình bày được các biện pháp dự phòng và nhiễm khuẩn bệnh viện.
NHIỄM KHUẨN BỆNH VIỆN
Mục tiêu:
1.Nêu được định nghĩa nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn bệnh viện.
2.Trình bày được các vi sinh vật gây nhiễm khuẩn bệnh viện hay gặp.
3.Trình bày được các biện pháp dự phòng và nhiễm khuẩn bệnh viện.
1.Đại cương
1.1.Định nghĩa
Nhiễm khuẩn: Nhiễm khuẩn là sự tăng sinh của các vi khuẩn, virut hoặc
ký sinh trùng dẫn tới phản ứng tế bào, tổ chức hoặc toàn thân, thông thường biểu
hiện trên lâm sàng là một hội chứng viêm.
Nhiễm khuẩn bệnh viện: Là những nhiễm khuẩn xảy ra ở các bệnh nhân
trong thời gian nằm viện, mà họ hoàn toàn không có các bệnh nhiễm khuẩn tiềm
tàng trước thời điểm nhập viện.
Những nhiễm khuẩn trong 48 giờ đầu, kể từ khi bệnh nhân vào viện
không phải là nhiễm khuẩn bệnh viện. Ngược lại, một số bệnh khi vào viện bệnh
nhân không mắc nhưng sau khi ra viện một thời gian bệnh xuất hiện lại cơ thể là
nhiễm khuẩn bệnh viện.
Ví dụ: Bệnh viêm gan virut B, C, nhiễm HIV, viêm xương khớp do đóng
đinh nội tủy...
1.2.Chu trình nhiễm khuẩn bệnh viện
Môi trường bệnh viện có ảnh hưởng rất nhiều đến tình trạng nhiễm
khuẩn bệnh viện. Sự tương tác giữa vật chủ (bệnh nhân, nhân viên y tế...), vi sinh
vật và môi trường bệnh viện có ý nghĩa quyết định đến tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh
viện.
Nguồn
Tác nhân (1)
chứa(2)
Tính cảm thụ Đường ra (3)
của vật chủ (6)
Đường xâm Phương thức
nhập (5) lây truyền (4)
Sơ đồ chu trình nhiễm khuẩn
- Tác nhân (1): Là vi sinh vật, virut, ký sinh trùng có khả năng gây
bệnh.
- Nguồn chứa (2): Là vật chủ, môi trường vi sinh vật sinh sản, có thể
là người, bệnh nhân, người lành mang khuẩn, các đồ vật, động vật.
- Đường ra (3): Là nơi tác nhân gây bệnh rời khỏi nguồn chứa như
đường hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu, đường máu...
- Phương thức lây truyền (4): Là cách di chuyển của tác nhân gây
bệnh từ vật chủ này sang vật chủ khác.
ã Lây truyền trực tiếp: Qua tiếp xúc trực tiếp.
ã Lây truyền gián tiếp: Qua vật chủ trung gian (muỗi, ruồi, bọ chét...)
- Đường xâm nhập (5): Là đường vi khuẩn, virut, kí sinh trùng xâm
nhập vào cơ thể (còn gọi là cửa vào).Ví dụ: trực khuẩn lao xâm nhập vào đường
hô hấp, phẩy khuẩn tả xâm nhập qua đường tiêu hóa, virut HIV, HBV, HCV xâm
nhập qua đường máu, tình dục.
- Tính cảm thụ của vật chủ (6): Phụ thuộc vào tuổi, giới, tình trạng
dinh dưỡng, môi trường sống và khả năng miễn dịch. Trẻ em, người già, người suy
dinh dưỡng mắc các bệnh mãn tính dễ nhiễm khuẩn.
2.Vi sinh vật gây nhiễm khuẩn bệnh viện
Một số vi sinh vật hay gặp trong nhiễm khuẩn bệnh viện:
2.1.Vi khuẩn
2.1.1.Vi khuẩn gram dương
Các vi khuẩn gram (+) chiếm khoảng 20% trong các nhiễm khuẩn bệnh
viện.
- Tụ cầu: Cầu khuẩn gram (+) không sinh nha bào, phát triển được
trong môi trường ưa khí và kị khí. Tồn tại trong không khí, nước, có thể tồn tại cả
ở trong môi trường khô.
ã Trong các chủng tụ cầu gây bệnh thì tụ cầu vàng (Staphyloco ccus
Aureus) kháng sinh Methicelin và một số kháng sinh khác đóng vai trò quan trọng.
ã Lây truyền trực tiếp qua đường mũi họng, gián tiếp qua bàn tay, dụng cụ,
nước, không khí, thực phẩm.
ã Biểu hiện lâm sàng: Viêm da, niêm mạc, mụn nhọt, chốc lở, nhiễm khuẩn
huyết, nhiễm khuẩn tiết niệu, sinh dục, hô hấp, tiêu hóa, dễ hình thành các ổ áp xe
ở cơ, ở não, phổi.
ã Tụ cầu là tác nhân gây nhiễm khuẩn bệnh viện nhiều nhất ở các khoa nhi
và khoa ngoại.
- Liên cầu:
ã Liên cầu nhóm A: Gây nhiễm khuẩn sản khoa, gây thấp khớp chiếm tỉ lệ
cao trong nhiễm khuẩn bệnh viện.
ã Liên cầu nhóm B: Gây bệnh ở trẻ sơ sinh, gây viêm màng não. Thường
vào tuần thứ 3 sau khi nhiễm mầm bệnh.
ã Liên cầu nhóm D: Thường gây nhiễm khuẩn đường ruột, gây bội nhiễm
các vết thương đường tiết niệu.
- Trực khuẩn uốn ván (Clotridium tetani):
ã Là trực khuẩn kị khí, gram (+), sinh nha bào, nha bào gặp nhiều ở trong
đất, phân của người và súc vật. Nha bào uốn ván có sức đề kháng mạnh với nhiệt
và các thuốc sát trùng.
ã Nguồn bệnh: Chủ yếu là đất, phân người và súc vật có chứa nha bào uốn
ván. Vết thương của các bệnh nhân bị uốn ván.
ã Đường lây: Qua vết thương của da và niêm mạc bị nhiễm nha bào uốn
ván. Những vết thương có thể nhỏ và kín đáo như vết kim tiêm, sỉa răng đến các
vết thương to như sau phẫu thuật, nạo thai, cắt rốn...với các vật dụng bị ô nhiễm
nha bào uốn ván.
ã Những vết thương có tình trạng thiếu oxy do miệng vết thương bị bịt kín,
tổ chức hoại tử có dị vật, có vi khuẩn gây mủ khác.
ã Biểu hiện lâm sàng là: Những cơn co giật, giật cứng.
2.1.2.Vi khuẩn gram âm
- Vi khuẩn đường ruột Salmonella: Thường gây thành dịch bệnh
nhiễm khuẩn, nhiễm độc thức ăn, bệnh thương hàn...
- Escherichia Coli: Gây bội nhiễm đường tiết niệu và các vết mổ.
- Trực khuẩn mủ xanh (Pseudomonas aerugimosa): Có đặc tính kháng
các thuốc sát khuẩn và kháng sinh. Thường gây bệnh ở bệnh nhân có sức đề kháng
suy giảm. Tồn tại trong nước, đất, rau quả, dung dịch khử khuẩn, mỡ bôi. Thường
gây bệnh nhiễm khuẩn huyết, nhất là gây bội nhiễm ở bệnh nhân bỏng, gây viêm
da, viêm phổi, viêm đường tiết niệu.
- Klebshiella: Là trực khuẩn gram âm, ưa khí và kị khí, không tạo nha
bào.Tồn tại trong nước, đất, rau...có thể tồn tại trong các dung dịch khử khuẩn bảo
quản không tốt như các loại mỡ bôi, xà phòng, bình làm ẩm oxy.
ã Lây trực tiếp qua dịch tiết mũi họng.
ã Lây gián tiếp qua bàn tay, dụng cụ và các dung dịch nhiễm mầm bệnh.
- Trực khuẩn lao: Vi khuẩn không có vỏ, không tạo nha bào, khó nuôi
cấy và phần lập.
ã Nguồn lây nhiễm là không khí, bụi, dụng cụ khử khuẩn không đúng qui
trình. Người mắc bệnh lao là người lây bệnh quan trọng.
ã Lây truyền qua đường hô hấp, trực tiếp qua các hạt nước bọt, dịch mũi
họng khi tiếp xúc với bệnh nhân nói, ho, khạc đờm, hắt hơi.
ã Những hạt bụi nhỏ chứa vi khuẩn lao trong không khí có thể xâm nhập
vào đường hô hấp rồi gây bệnh. Trường hợp đặc biệt có thể nhiễm bệnh lao qua
đường tiêu hóa.
2.1.3.Các vi khuẩn khác
- Cầu khuẩn đường ruột kháng Vanco mycine, Hemophilecs SD,
Acinetobacter, Baumanm, Legionella, Enterobacter Serratia là các vi khuẩn hay
gây nhiễm khuẩn trong bệnh viện.
2.2.Virut
2.2.1.Virut cúm (Influenza)
Có 3 loại virut cúm: A, B, C. Các loại virut cúm dễ bị diệt ở nhiệt độ
thông thường, chịu đựng tốt ở nhiệt độ thấp.
Virut cúm có 3 loại kháng nguyên: S, H và N.
Virut cúm A có khả năng thay đổi kháng nguyên N và H, tạo ra những
typ virut mới nên virut cúm A là nguyên nhân gây ra các vụ đại dịch cúm
- Nguồn bệnh: Trong thời gian có dịch thì người là nguồn bệnh. Ngoài
dịch thì nguồn dự trữ virut cúm A là động vật. Hiện nay nguồn dự trữ virut cúm A
(H5N1) là các loài gia cầm (gà, vịt, ngan, ngỗng, chim...)
- Đường lây: Bệnh cúm lây trực tiếp giữa người và người qua đường
hô hấp.
- Cơ thể cảm thụ: Mọi lứa tuổi đều nhạy cảm với virut cúm. Người
già, người có bệnh mãn tính ở đường hô hấp dễ bị nhiễm cúm nặng, có nhiều biến
chứng, tỉ lệ tử vong cao.
2.2.2.Các virut gây bệnh viêm đường hô hấp cấp
Trong số hơn 200 loại virut, thuộc 8 nhóm khác nhau, có 5 loại hay gây
bệnh viêm đường hô hấp cấp trong bệnh viện.
- Virut Rhino: Gây bệnh ở trẻ nhỏ, đặc biệt ở trẻ dưới 6 tuổi.
- Virut Corona: Có thể gây bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh, viêm đường
hô hấp dưới ở các trại tân binh và làm nặng thêm những trường hợp viêm phế
quản mãn. Virut corona được coi là thủ phạm gây bệnh dịch viêm đường hô hấp
diễn biến nặng (SARS).
- Virut hô hấp hợp bào (RSV): Là tác nhân chính gây bệnh đường hô
hấp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là viêm đường hô hấp dưới ở trẻ sơ sinh. Lứa tuổi hay mắc
bệnh là trẻ 1 - 6 tháng tuổi, gặp nhiều ở trẻ 2 - 3 tháng tuổi. Khoảng hơn 50% trẻ
sơ sinh có nguy cơ nhiễm RSV.
ã Ở trẻ lớn hơn và người lớn, nhiễm RSV thường gặp nhưng lâm sàng nhẹ
hơn. Ở người cao tuổi có thể gặp viêm phổi nặng do RSV.
ã RSV có thể lây nhiễm tới 20 - 25% cho nhân viên làm việc ở khoa nhi,
khoa sản phụ; 40% thành viên trong gia đình có thể cùng một thời gian lây nhiễm
RSV.
- Virut A cúm : Đây là loại vi rút gây bệnh viêm đường hô hấp dưới ở
trẻ nhỏ đứng vào hàng thứ 2 sau RSV. Trẻ sơ sinh ngay từ tháng tuổi thứ nhất, khi
còn kháng thể thụ động nhận được từ mẹ vẫn có thể mắc bệnh.
- Virut Ademo: Gây bệnh viêm đường hô hấp ở trẻ em và người lớn.
Biểu hiện viêm hầu họng, viêm kết mạc mắt và sưng đau các hạch ở vùng cổ
(APC). Virut Ademo có thể gây viêm ngoài đường hô hấp như viêm bàng quang
xuất huyết, viêm kết mạc mắt...
2.2.3.Virut viêm gan (Hepatitis Viruses)
- Hiện nay có 7 loại vi rút viêm gan được ghi nhận:
ã Virut viêm gan A (HAV - Hepatitis A virus).
ã Virut viêm gan B (HBV - Hepatitis B virus).
ã Virut viêm gan C (HCV - Hepatitis C virus).
ã Virut viêm gan D (HDV - Hepatitis D virus), còn gọi là virut Delta.
ã Virut viêm gan E (HEV - Hepatitis E virus).
ã Virut viêm gan G (HGV - Hepatitis G virus).
ã Virut viêm gan sau truyền máu (TTV-Transfusion transmitted virus)
- Các virut viêm gan có sức chịu đựng cao ở ngoại cảnh và với hóa
chất.
ã Virut viêm gan A: Sống được trong môi trường PH=3 hay thấp hơn trong
1 giờ. Ở nhiệt độ 600C trong 1 giờ, để lạnh -200C đến -700C virut sống được hàng
năm và không mất hoạt tính gây bệnh; virut chỉ bị bắt hoạt hoàn toàn bằng
chloramin nồng độ 1 mg/lít sau 30 phút hay ở nhiệt độ 1000C sau 30 phút.
ã Virut viêm gan B: Có sức đề kháng cao hơn cả virut viêm gan A, có thể
tồn tại ở nhiệt độ phòng trong vòng 6 tháng, ở nhiệt độ 1000C trong 20 phút, ở
580C trong 24 giờ. Kháng nguyên bề mặt của virut viêm gan B (HBsAg) rất bền
vững, vẫn tồn tại 20 năm ở -200C. Virut viêm gan B bị bất hoạt bởi Formalin 5%
sau 12 giờ. Muốn hủy virut hoặc HBsAg phải khử trùng rất kĩ bằng đun sôi 30 phút
hoặc sấy khô, hấp ướt.
ã Virut viêm gan C: Có sức đề kháng giống virut viêm gan B.
- Các virut viêm gan lây theo đường tiêu hóa và đường máu, thời kỳ
nung bệnh thường kéo dài. Các virut lây theo đường máu có thể có nhiều phương
thức lây truyền khác: Lây từ mẹ sang con, lây do quan hệ tình dục, lây do truyền
máu và các sản phẩm của máu, qua ghép tổ chức, qua dụng cụ y tế...
Virut HAV HBV HCV HDV HEV
Đường Tiêu Đường Đường Đường Tiêu
lây hóa máu máu máu hóa m
Thời 1-6 1-6 1-6 1-3 1-2
kỳ nung tháng tháng tháng tháng
tuần
bệnh
(30- (30- (20-90 (20-
(15-
120 ngày) 150 ngày) ngày) 50 ngày)
45 ngày)
Đường lây và thời kỳ nung bệnh của các virut viêm gan
- Bệnh viêm gan virut có thể chỉ do một loại virut viêm gan hoặc do
đồng nhiễm 2 hoặc nhiều hơn loại virut khác nhau gây ra. Các trường hợp đồng
nhiễm 2 loại virut (HBV - HDV, HBV - HCV, HBV - HEV) thậm chí 3 loại virut
(HBV - HCV - HDV, HBV - HDV - HEV) đã được ghi nhận, trong đó đồng
nhiễm HBV - HDV thường gặp hơn cả và hay gặp thể bệnh viêm gan kịch phát.
- Khả năng gây bệnh:
ã Phần lớn các trường hợp nhiễm HAV không có triệu chứng lâm sàng.
Bệnh viêm gan A thường diễn biến lành tính, khỏi hoàn toàn, không chuyển thành
mãn tính, không có tình trạng người bệnh mang virut. Tỷ lệ tử vong do viêm gan
A nặng khoảng 1/1000 - 1/10000 bệnh nhân. Tuy nhiên có thể gặp viêm gan A tái
nhiễm.
ã HBV có tính lây nhiễm cao, chỉ với 0,01 - 0,001 ml huyết thanh nhiễm
HBV đã có thể lây được bệnh. HBV là tác nhân gây viêm gan virut quan trọng
nhất. Hàng năm trên thế giới có khoảng 380 triệu người nhiễm HBV mãn tính,
trong đó 10% có triệu chứng viêm gan cấp, 90% nhiễm virut không có triệu
chứng. Nguy cơ mắc ung thư gan ở người mang HBV mãn tính cao gấp 100 lần so
với những người không mang HBV.
ã Khoảng 75% số trường hợp sau khi nhiễm HCV không có triệu chứng
lâm sàng, tỷ lệ chuyển thành mãn tính cao (50% - 70%). Nhiễm phối hợp HBV và
HCV có nguy cơ dẫn đến xơ gan và ung thư gan cao hơn gấp nhiều lần so với
nhiễm một loại virut.
ã Phụ nữ có thai nhất là trong ba tháng cuối bị nhiễm HEV dễ có nguy cơ
thành viêm gan ác tính, tỷ lệ tử vong cao.
ã Khoảng trên 70% trường hợp nhiễm HGV không có biểu hiện lâm sàng.
2.2.4.Virut Dengne
Sốt xuất huyết Dengne là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virut
Dengne gây ra và muỗi Aedes acgypti là trung gian truyền bệnh. Bệnh có biểu
hiện lâm sàng chủ yếu là sốt cấp diễn và sốt xuất huyết với nhiều dạng khác nhau,
những thể nặng có sốc do giảm khối lượng máu lưu hành.
- Virut Dengne có 4 tup huyết thanh: D1, D2, D3 và D4.
- Nguồn bệnh là bệnh nhân, những người mắc thể nhẹ, ít được quản lý
là nguồn bệnh quan trọng.
- Đường lây truyền: Qua muỗi Acdes.
ã Muỗi Acdes Aegypti là loại muỗi vằn, là trung gian truyền bệnh chủ yếu,
có nhiều ở thành phố, thị xã, sống trong nhà và ngoài trời, ưa đốt người, đốt dai,
đốt nhiều lần đến khi no máu.
ã Muỗi Acdes Aegypti và A.polynesiensis có nhiều ở nông thôn, trong rừng
là trung gian truyền bệnh thứ yếu.
- Thời kỳ nung bệnh của sốt xuất huyết Dengne ngắn (từ 4 - 10 ngày).
Bệnh nhân nằm viện dễ mắc bệnh khi môi trường bệnh viện có nhiều ổ nước đong
muỗi Acdes sinh sản và phát triển nhanh. Nhân viên y tế, người nhà bệnh nhân
cũng dễ mắc bệnh. Bệnh nhân có bệnh mãn tính ở cơ quan tuần hoàn tiêu hóa hô
hấp...mắc bệnh sốt xuất huyết Dengne dễ diễn biến nặng, có sốc, xuất huyết nặng
(sốt xuất huyết Dengne độ III, IV).
2.2.5.Virut gây bệnh suy giảm miễn dịch ở người
- HIV: Human Immuno Deficiency. HIV có sức đề kháng yếu, dễ bị
bất hoạt bởi các yếu tố lý, hóa và các khử trùng thông thường.
- AIDS: Acquired Immuno Deficiency Syndrome (Hội chứng suy
giảm miễn dịch mắc phải).
- Nguồn bệnh: Người nhiễm HIV và bệnh nhân AIDS.
- Đường lây: HIV có thể tìm thấy trong máu và các sản phẩm của
máu, tinh dịch, dịch âm đạo, nước bọt, nước mắt, dịch não tủy, nước tiểu, sữa mẹ.
Có 3 phương thức lây truyền đã được xác định là:
ã Lây truyền qua đường máu.
ã Lây truyền qua đường tình dục.
ã Lây truyền từ mẹ sang con.
ã Ngoài các phương thức lây truyền trên, hiện nay chưa xác định được các
phương thức lây khác như đường hô hấp, qua muỗi hoặc côn trùng đốt, hôn, dùng
bát đũa chung.
- Thời gian trung bình từ khi nhiễm HIV đến khi chuyển thành AIDS
khoảng 10 năm. Một số bệnh nhân có thể chuyển thành AIDS trong vòng vài
tháng. Một số khác có thể kéo dài 15 - 20 năm. Virut HIV gây suy giảm miễn
dịch, tiến triển tiềm tàng làm mất sức đề kháng của cơ thể, cuối cùng dẫn tới bệnh
lý nhiễm trùng cơ hộ hoặc bệnh lý ung thư và tử vong.
- Cơ thể cảm thụ: Mọi người đều có thể bị bệnh. Bệnh nhân, nhân
viên y tế các khoa ngoại dễ nhiễm HIV do dụng cụ không được tiệt khuẩn, do các
dụng cụ y tế như kim tiêm, kim lấy máu, dao mổ, dụng cụ nhổ, chữa răng nhiễm
HIV.
2.3.Ký sinh trùng
2.3.1.Ký sinh trùng sốt rét
Ký sinh trùng sốt rét là một đơn bào, có 4 loại ký sinh trùng sốt rét
Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium Ovale và Plasmodium
malariae.
Chu kỳ phát triển của ký sinh trùng sốt rét có chu kỳ vô tính ở người và
chu kỳ hữu tính ở muỗi.
- Nguồn bệnh: Bệnh nhân sốt rét và người mang ký sinh trùng sốt rét
lạnh. Bệnh nhân còn là nguồn lây chừng nào còn giao bào trong máu. Bệnh nhân
điều trị không tiệt căn có thể là nguồn lây trong vòng 1 - 2 năm với Plasmodium
falciparum và 1,5 - 5 năm với Plasmodium vivax.
- Đường lây truyền và côn trùng trung gian truyền bệnh.
ã Bệnh sốt rét lan truyền qua muỗi Anopheles, có thể qua truyền máu.
ã Ba vectơ truyền bệnh chính ở Việt Nam là An.minimus, An.dirus,
An.sundaicus.
ã Muỗi nhiễm ký sinh trùng sốt rét có thể truyền bệnh trong suốt cuộc đời.
ã Máu dự trữ nhiễm ký sinh trùng sốt rét có thể truyền bệnh ít nhất 1 tháng.
ã Bệnh sốt rét do truyền máu có thời kỳ ủ bệnh ngắn.
- Đặc điểm lâm sàng bệnh sốt rét: Sốt thành cơn.
ã Có chu kỳ với 3 giai đoạn: Rét, nóng, vã mồ hôi, kèm theo thiếu máu, gan
to.
ã Có nhiều thể bệnh: Thể mang ký sinh trùng sốt rét lạnh, thể cụt, thể thông
thường điển hình, sốt rét ác tính, sốt rét đái loét cầu tố.
2.3.2.Amip
- Bệnh do Amip là bệnh nhiễm đơn bào Entamoeba histolytica. Dựa
vào hình thể và sinh lý của E.hystolytica người ta chia ra 3 thể:
ã Thể hoạt động lớn (Forma magna): Có ở trong phân chỗ có nhiều nhầy
máu. Kích thước 15 - 30 micromet, trong bào tương chứa nhiều hồng cầu.
ã Thể hoạt động nhỏ (Forma minuta): Sống trong lòng đại tràng, kích thước
8 - 25 micromet, trong bào tương không có hồng cầu.
ã Thể kén (Forma cystica): Được tạo thành tư thế hoạt động nhỏ, có hình
tròn, kích thước 10 - 14 micromet, có 2 lớp vỏ. Thể kén non có một nhân nhưng
khi già có 4 nhân. Kén Amip đóng vai trò lây bệnh, tồn tại ở ngoại cảnh tương đối
tốt, nhiệt độ 17 - 200C tồn tại hàng tháng, nhiệt độ 450C kén chết sau 30 phút, ở
850C chết sau vài giây. Thuốc khử trùng Crezyl 1/250 có thể diệt khí Amip trong
vòng 5 - 15 phút.
- Nguồn bệnh: Là bệnh nhân và người lành mang trùng. Khoảng 90%
các trường hợp nhiễm Amip là không có triệu chứng.
- Đường lây: Qua đường tiêu hóa do thức ăn, nước uống, nhiễm kén
Amip.
- Bệnh Amip có tổn thương đặc trưng là loét ở niêm mạc đại tràng và
có khả năng gây ra các ổ áp xe ở những cơ quan khác như gan,não...Bệnh có su
hướng kéo dài và mãn tính.
2.3.3.Gian sán
- Giun: Giun đũa, giun kim, giun móc...
- Sán: Sán lá gan, sán lá phổi, sán lá ruột.
2.3.4.Nấm
Một số loài nấm đã được phân lập ở bệnh nhân nhiễm khuẩn bệnh viện.
Trong đó nấm Candida là tác nhân gây bệnh chủ yếu và đang có chiều hướng tăng
lên đáng kể, điều này có thể liên quan tới nguyên nhân sử dụng kháng sinh mạnh
và quá rộng rãi.
3.Biện pháp dự phòng và kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện
Để dự phòng và kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện cần có những hiểu
biết kỹ lưỡng về nguồn lây truyền các vi sinh vật gây bệnh và các đường lây
truyền của những tác nhân này.
3.1.Biện pháp dự phòng
3.1.1.Rửa tay
Rửa tay là biện pháp quan trọng nhất, ngăn ngừa lây lan vi sinh vật từ
bệnh nhân này sang bệnh nhân khác qua tay các bác sĩ điều dưỡng. Vấn đề này dễ
bị xem thường và không tuân thủ đúng quy định.
3.1.2.Dùng dụng cụ vô khuẩn
Thực hiện nghiêm ngặt quy trình vô khuẩn: Cọ rửa dụng cụ, khử khuẩn
và tiệt khuẩn dụng cụ đúng quy trình.
3.1.3.Cách ly bệnh nhân
Bệnh nhân mắc bệnh truyền nhiễm hoặc nghi ngờ có nguy cơ lây truyền
bệnh đến được nằm ở phòng cách ly.
3.1.4.Bệnh nhân sử dụng dụng cụ riêng.
Bơm, kim tiêm, các loại ống thông, ống hút, đồ dùng cá nhân...dùng
riêng cho từng bệnh nhân.
3.1.5.Quản lý chất thải trong khoa phòng và bệnh viện
Thùng đựng chất thải, rác có nắp đậy kín, để đúng nơi quy định. Khi
chuyên chở phải đảm bảo vệ sinh.
Chất thải được sử lý trước khi đưa ra ngoài bệnh viện.
3.1.6.Vệ sinh khoa phòng hàng ngày và định kỳ
Vệ sinh khoa phòng từ khu sạch nhất đến khu bẩn nhất, từ trên xuống
dưới, từ trong ra ngoài, các khu vực có dụng cụ riêng. Những nơi có nguy cơ lây
nhiễm cao được làm vệ sinh ngay. Sử dụng đúng các loại dung dịch khử khuẩn.
+ Phân loại các khu vực vệ sinh
- Khu sạch: Những phòng không có bệnh nhân như phòng hành chính,
phòng giao ban, phòng nghỉ dành cho nhân viên...
- Khu kém sạch: Những phòng (nơi) liên quan trực tiếp đến hoạt động
chăm sóc bệnh nhân như phòng khám bệnh, buồng thay băng, buồng chuẩn bị
dụng cụ, buồng bệnh để bệnh nhân nằm.
- Khu nhiễm khuẩn: Khu vực có nguy cơ nhiễm khuẩn cao như nhà vệ
sinh, phòng thụt tháo cho bệnh nhân, phòng để đồ nhiễm bẩn...
3.2.Kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện
- Phối hợp hoạt động chống nhiễm khuẩn giữa các cơ quan, khoa
phòng nhằm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện.
- Thường xuyên thông báo về nhiễm khuẩn bệnh viện cho toàn bệnh
viện và các cơ quan y tế có liên quan.
- Khi có dịch, bệnh viện phải có biện pháp phòng chống.
- Giám sát môi trường bệnh viện, môi trường khoa phòng, không khí,
nước, vệ sinh khoa phòng.
