Nhật Bản
日本国
Nihon-koku
Nhật Bản Ngôn ngữ chính thức Chính phủ Độc lập từ lực lượng Đồng Minh
Diện tích Dân số Đơn vị tiền tệ Múi giờ Tên miền Internet Mã số điện thoại
Quốc kỳ Quốc huy
Khẩu hiệu
平和と進歩 (Hòa Bình và Tiến Bộ)
Quốc ca
Kimi Ga Yo (君が代)
Tokyo
Thủ đô
835)
(và là thành phố lớn nhất)
35°41′B, 139°46′Đ
Tiếng
Nhật
Quân chủ
lập hiến
• Thiên Akihito
hoàng
(明仁)
• Nội các
-
tổng lí đại thần
Asō Tarō
(Thủ
(麻生太郎)
tướng)
Ngày 3 tháng
•Hiến pháp
5, 1947
áp dụng
Tháng 9 năm
- • Hiệp ước
1951
được ký
Ngày 28
• Chủ quyền
tháng 4, 1952
377.
- Tổng số
835 km² (hạng 60)
- Nước (%) 0,8%
- Điều tra 2005 127,417,244
- Mật độ 337 /km²
GDP (PPP) Ước tính 2006
$4,346 nghìn
- Tổng số
tỉ[1] (hạng 2)
-
Theo đầu $38,
người 341[2] (hạng 14)
38,1
Gini?
(2002)[3]
HDI (2007) 0,953 (cao) (hạng 8)
Yên(JPY)
(Kí hiệu quốc tế
¥ phiên âm Yen
Kí hiệu
Nhật 円 phiên
âm En)
JST
(UTC+9)
.jp
+81
¹ Tokyo là một tỉnh, chứ không phải là thành phố.
Nói chính xác hơn, Khu vực Đại Tokyo là khu vực đô thị
lớn nhất, và Yokohama là thành phố lớn nhất.
sửa bảng tóm tắt
Nhật Bản (tiếng Nhật: 日本国 Nihon-koku/Nippon-koku; Hán-Việt: Nhật Bản
quốc; chữ Bản 本 trong các văn bản cũ cũng được đọc là Bổn), cũng được gọi tắt là
Nhật, là tên của một quốc gia hải đảo hình vòng cung, có diện tích tổng cộng là
377.834 km² nằm xoải theo bên sườn phía đông lục địa châu Á. Nó nằm ở phía đông
của Hàn Quốc, Nga và Trung Quốc và trải từ biển Okhotsk ở phía bắc đến biển đông
Trung Quốc ở phía nam. Nhật Bản thuộc vùng ôn đới, có 4 mùa rõ rệt. Nước Nhật có 4
đảo lớn theo thứ tự từ Bắc xuống Nam là: Hokkaido (北海道, Bắc Hải Đạo), Honshu
(本州, Bản Châu), Shikoku (四国, Tứ Quốc) và Kyushu (九州, Cửu Châu) cùng hàng
ngàn đảo nhỏ chung quanh.
Phần lớn đảo ở Nhật Bản có rất nhiều núi và núi lửa, tiêu biểu như ngọn núi cao
nhất ở Nhật Bản, núi Phú Sĩ. Nhật Bản là quốc gia có dân số lớn thứ mười thế giới với
ước tính khoảng 128 triệu người. Vùng Tokyo, bao gồm thủ đô Tokyo và một vài quận
xung quanh là trung tâm thủ phủ lớn nhất thế giới với khoảng 30 triệu người sinh sống.
Nhật Bản cũng là nên kinh tế lớn thứ hai toàn cầu tính theo GDP chỉ sau Hoa
Kỳ. Quốc gia này là thành viên của tổ chức Liên Hiệp Quốc, G8, G4 và APEC, Nhật
Bản là đất nước đứng thứ 5 trên thế giới trong lĩnh vực đầu tư cho quốc phòng. Đây là
đất nước xuất khẩu lớn thứ 4 thế giới và là nước nhập khẩu đứng thứ 6 thế giới. Nhật
Bản là quốc gia dẫn đầu thế giới về khoa học công nghệ.
Mục lục
• 1 Tên nước
• 2 Lịch sử
• 3 Phân chia hành chính
• 4 Địa lý
• 5 Khí hậu
• 6 Xuất xứ Nhật Bản
• 7 Chính trị Nhật Bản
o 7.1 Hiến pháp
o 7.2 Hoàng gia Nhật Bản
o 7.3 Cơ quan lập pháp
o 7.4 Các đảng phái chính trị
o 7.5 Các cơ quan Hành pháp và Tư pháp
• 8 Kinh tế
• 9 Khoa học và công nghệ
• 10 Giáo dục
• 11 Y tế
• 12 Quốc phòng
• 13 Dân số
• 14 Văn hoá
o 14.1 Di sản văn hóa UNESCO
o 14.2 Hình ảnh
• 15 Thể thao
• 16 Chính sách đối ngoại
• 17 Quan hệ với Việt Nam
• 18 Chú thích
• 19 Đọc thêm
• 20 Liên kết ngoài
Tên nước
Tên "Nhật Bản" viết theo ký tự Latin (Romaji) là Nihon hoặc Nippon (đọc là
"Ni-hôn" hoặc "Níp-pôn"); theo chữ Hán hai chữ "Nhật Bản" có nghĩa là "gốc của Mặt
Trời" và như thế, được hiểu là "xứ Mặt Trời mọc".
Nhật Bản còn có các mĩ danh là "xứ sở hoa anh đào", vì cây hoa anh đào (桜
sakura) mọc trên khắp nước Nhật từ Bắc xuống Nam, những cánh hoa "thoắt nở thoắt
tàn" được người Nhật yêu thích, phản ánh tinh thần nhạy cảm, yêu cái đẹp, sống và
chết đều quyết liệt của dân tộc họ; "đất nước hoa cúc" (xin xem: Hoa cúc và thanh
kiếm, của Ruth Benedict, nhà dân tộc học người Mỹ năm 1946) vì bông hoa cúc 16
cánh giống như Mặt Trời đang tỏa chiếu là biểu tượng của hoàng gia và là quốc huy
Nhật Bản hiện nay; "đất nước Mặt Trời mọc" vì Nhật Bản là quốc gia ở vùng cực
đông, tổ tiên của họ là nữ thần Mặt Trời Amaterasu (天照, Thái dương thần nữ).
Vào thế kỷ thứ 4, Nhật Bản đã lấy tên nước là Yamato. Còn người Trung Quốc
từ trước Công nguyên đã gọi Nhật là Nụy quốc (倭国, nước lùn), người Nhật là Nụy
nhân (倭人, người lùn), những tên cướp biển trên biển Đông Trung Hoa thời Minh là
Nụy khấu (倭寇, giặc lùn). Do thời đó người Nhật chưa có chữ viết riêng nên Yamato
được viết bằng chữ Hán 倭. Sau này, người Nhật dùng hai chữ Hán là 大和 (Đại Hòa)
để biểu ký âm Yamato, thể hiện lòng tự tôn dân tộc.
Nhật Bản còn được gọi là Phù Tang (扶桑). Cây phù tang, tức một loại cây
dâu. Theo truyền thuyết cổ phương Đông có cây dâu rỗng lòng gọi là Phù Tang hay
Khổng Tang, là nơi thần Mặt Trời nghỉ ngơi trước khi cưỡi xe lửa du hành ngang qua
bầu trời từ Đông sang Tây, do đó Phù Tang hàm nghĩa văn chương chỉ nơi Mặt Trời
mọc[4].
Năm 670, năm đầu niên hiệu Hàm Hanh (670-674) nhà Đường (vua Đường Cao
Tông), Nhật Bản gửi một sứ bộ đến chúc mừng triều đình Trung Quốc nhân dịp vừa
bình định Cao Ly (Triều Tiên) và từ đó được đổi tên là Nhật Bản.
Lịch sử
Bài chi tiết: Lịch sử Nhật Bản
• Từ 15.000 năm trước Công Nguyên, ở Nhật Bản đã có con người sinh
sống.
• Từ 13.000 năm trước CN, người Nhật đã biết trồng lúa, làm đồ
gốm[5][6][7], sống định cư.
• Từ 300 năm trước CN đã sử dụng đồ kim khí[8][9][10][11].
• Từ thế kỷ thứ 3 đến giữa thế kỷ thứ 6, những nhà nước đầu tiên xuất
hiện. Đạo Shinto phát triển khắp cả nước. Nước Nhật bắt đầu có tên gọi là Yamato.
• Từ thế kỷ thứ 6 đến đầu thế kỷ thứ 8, một nhà nước tập quyền được
thành lập và đóng đô ở Asuka (gần thành phố Nara ngày nay). Tên nước từ Yamato
đổi thành Nhật Bản.
• Giữa thế kỷ thứ 8, đạo Phật đã thiết lập cơ sở vững chắc ở Nhật Bản[12].
• Từ thế kỷ thứ 9 đến cuối thế kỷ 12, các dòng họ quý tộc hùng mạnh ở
Heian thay nhau nắm sức mạnh chính trị của đất nước, lấn át quyền lực của Hoàng đế.
Cuối thời này, tầng lớp võ sĩ bắt đầu hình thành và tranh giành quyền lực với các dòng
tộc quý tộc.
• Cuối thế kỷ 12 đến đầu thế kỷ 14, quyền lực thực sự nằm trong tay tầng
lớp võ sĩ ở Kamakura. Vào các năm 1271 và 1281, các võ sĩ Nhật Bản với sự trợ giúp
của bão và sóng thần đã đánh bại hải quân Mông Cổ định xâm lược nước mình.
• Từ thế kỷ 14 đến cuối thế kỷ 16, nước Nhật trong tình trạng mất ổn định
do nội chiến và chia rẽ. Nhật Bản cũng từng xâm lược bán đảo Triều Tiên trong thời
kỳ này.
• Sau đó, nước Nhật có một thời kỳ bế quan tỏa cảng ổn định kéo dài ba
thế kỷ dưới sự cai trị của các tướng quân Tokugawa. Kinh tế, văn hóa và kỹ thuật có
điều kiện phát triển mạnh mẽ. Người phương Tây, khởi đầu là người Hà Lan, được
phép giao thương với Nhật Bản thông qua một thương cảng nhỏ.
• Giữa thế kỷ 19, Nhật mở cửa triệt để với phương Tây. Quyền lực của các
shogun và các daimyo bị bãi bỏ và được tập trung tối cao trong tay Thiên Hoàng.
Công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ, đất nước phát triển, xâm lăng Đài Loan,Ryukyu,
chiến tranh với Nga, xâm lược Triều Tiên[13].
• Trong Thế chiến thứ nhất, Nhật đứng về phe đồng minh. Sang Thế chiến
thứ hai, đứng về phe trục[14]. Lần đầu tiên trong lịch sử, vào năm 1945, Nhật thất bại
và phải chịu sự "đô hộ" của nước ngoài[15].
• Sau chiến tranh, Nhật tập trung phát triển kinh tế nhanh chóng. Cuối
thập niên 1960 Nhật hoàn thành công cuộc công nghiệp hóa, trở thành một nước tư
bản phát triển. Manh nha những dấu hiệu đình trệ kinh tế đầu tiên sau khủng hoảng
dầu lửa đầu thập niên 1970.
• Bước vào thế kỷ 21, Nhật ưu tiên hơn đến những chính sách quốc gia để
gia tăng vị thế về chính trị và quân sự trên trường quốc tế. Nâng cấp Cục phòng vệ
quốc gia thành Bộ quốc phòng vào tháng 1 năm 2007.
Phân chia hành chính
Bài chi tiết: Tỉnh Nhật Bản và Đơn vị hành chính cấp hạt của Nhật Bản
Tỉnh Nhật Bản theo thứ tự ISO 3166-2:JP
Hiện tại có tám cách phân chia thông dụng các khu vực hành chính của Nhật
Bản với gồm 47 tỉnh được đứng đầu bởi các thống đốc do dân bầu trực tiếp (知事,
chiji) với nhiệm kì bốn năm cùng các cơ quan lập pháp và hành chính địa phương.
Tokyo cũ (東京市, Tōkyō-shi) trước kia là một đơn vị thành phố tự trị có vai trò ngang
với thành phố hiện nay nhưng chỉ tồn tại từ 1889 đến 1943 trước khi cho tiến hành xáp
nhập với tỉnh Tokyo lập nên Thủ phủ Tokyo vốn sau đó được chia thành 23 khu đặc
biệt.
Nhằm tiết giảm ngân sách trong điều hành và cắt giảm số đơn vị hành chính địa
phương, hiện tại công tác sáp nhập các thành phố, đô thị đang được diễn ra đặc biệt là
ở khu vực làng xã nhỏ lẻ.
Nhật Bản tồn tại nhiều thành phố lớn đóng vai trò quan trọng về mọi mặt đời
sống văn hóa, các di sản văn hóa kể cả tầm vóc kinh tế mà nó sở hữu.
Địa lý
Bài chi tiết: Địa lý Nhật Bản
Nhật Bản có diện tích tổng cộng là 377.834 km². Đất đai của Nhật Bản là một
dãy hải đảo trải theo hình vòng cung bên cạnh phía Đông của lục địa Châu Á, dài
3.800 km. Địa hình chủ yếu là đồi núi (71%). Có nhiều núi nguồn gốc núi lửa, một số
ngọn vẫn còn hoạt động, tiêu biểu là núi Phú Sĩ (Fujisan) (3.776 m).
Nhật Bản có hơn 3,000 hòn đảo nhỏ và 4 đảo lớn là đảo Honshu (本州) chiếm
khoảng 60% toàn thể diện tích[16], đảo Hokkaido (北海道), đảo Kyushu (九州) và
đảo Shikoku (四国). Trong số các hòn đảo nhỏ, đảo Okinawa (沖縄) là lớn nhất và
quan trọng nhất, nằm giữa đường kéo dài từ mỏm phía cực tây của đảo Honshu tới đảo
Đài Loan. Hòn đảo Okinawa này tuy thuộc về Nhật Bản nhưng trước kia do ở khá xa
phần đất chính nên đã phát triển được một thứ văn hóa riêng và một số điểm khác biệt
với nếp sống của bốn hòn đảo lớn.
Sóng thần, động đất, núi lửa, bão nhiệt đới khá phổ biến ở Nhật Bản. Đặc biệt,
do thuộc vành đai lửa Thái Bình Dương, Nhật Bản là một trong những vùng có nhiều
động đất nhất thế giới. Mỗi năm có hàng trăm dư chấn, có những trận động đất gây tổn
thất nặng nề.
Nhật Bản là một xứ sở có phong cảnh được coi là một trong những nơi đẹp nhất
thế giới với bốn mùa thay đổi rõ rệt: mùa xuân với hoa anh đào nở dần từ nam lên bắc,
mùa hè cây cối xanh mướt, mùa thu lá phong (momiji) đỏ thắm từ bắc xuống nam,
mùa đông tuyết trắng tinh khôi. Ngọn Núi Phú Sĩ (Fujisan) cao nhất Nhật Bản, nằm
giữa đồng bằng, lại có tuyết bao phủ nơi phần đỉnh núi, là nguồn cảm hứng của rất
nhiều văn sĩ và thi sĩ xứ Phù Tang cũng như của các văn nghệ sĩ, trong đó có các nhiếp
ảnh gia và họa sĩ khắp bốn phương.
Chủ đề địa lý Nhật Bản
Vị trí các Tỉnh Nhật Bản
Hokkai
do
Aomor
i
Akita Iwate
Yama
Niigata Miyagi
gata
Ishika Toyam Tochig Fukush
wa a i ima
Naga saitam
Fukui Gunma Ibaraki
no a
Shima Hyōg Yaman
Tottori Kyoto Shiga Gifu Tokyo Chiba
ne o ashi
Yamag Hirosh Okaya Shizuo Kanag
Osaka Nara Aichi
uchi ima ma ka awa
Fukuo Wakay
Saga Mie
ka ama
Nagasa Kuma Kagaw
Ōita Ehime
ki moto a
Kagos Miyaza Tokus
Kochi
hima ki hima
Okina
wa
Khí hậu
Nhật Bản nhìn từ không gian, tháng 5 năm 2003
Núi Phú Sĩ
Nhật Bản là quốc gia với hơn ba nghìn đảo trải dài dọc biển Thái Bình Dương
của Châu Á. Các đảo chính chạy từ Bắc tới Nam bao gồm Hokkaidō, Honshū (đảo
chính), Shikoku và Kyūshū. Quần đảo Ryukyu, bao gồm Okinawa, là một chuỗi các
hòn đảo phía Nam Kyūshū. Cùng với nhau, nó thường được biết đến với tên gọi "Quần
đảo Nhật Bản".
Khoảng 70%-80% diện tích Nhật Bản là núi, loại hình địa lý không hợp cho
nông nghiệp, công nghiệp và cư trú. Có điều này là do độ cao dốc so với mặt nước
biển, khí hậu và hiểm họa lở đất gây ra bởi những cơn động đất, đất mềm và mưa
nặng. Điều này đã dẫn đến một nền mật độ dân số rất cao tại các vùng có thể sinh sống
được, chủ yếu nằm ở các vùng eo biển. Nhật Bản là quốc gia có mật độ dân số lớn thứ
30 trên thế giới.
Vị trí nằm trên vành đai núi lửa Thái Bình Dương, nằm ở điểm nối của ba vùng
kiến tạo địa chất đã khiến Nhật Bản thường xuyên phải chịu các dư trấn động đất nhẹ
cũng như các hoạt động của núi lửa. Các cơn động đất có sức tàn phá, thường dẫn đến
sóng thần, diễn ra vài lần trong một thế kỷ. Những cơn động đất lớn gần đây nhất là
động đất Chūetsu năm 2004 và đại động đất Hanshin năm 1995. Vì các hoạt động núi
lửa diễn ra thường xuyên nên quốc gia này có vô số suối nước nóng và các suối này đã
và đang được phát triển thành các khu nghỉ dưỡng.
Khí hậu Nhật Bản phần lớn là ôn hòa, nhưng biến đổi từ Bắc vào Nam. Đặc
điểm địa lý Nhật Bản có thể phân chia thành 6 vùng khí hậu chủ yếu:
• Hokkaidō: vùng cực bắc có khí hậu ôn hòa với mùa đông dài và lạnh,
mùa hè mát mẻ. Lượng mưa dày đặc, nhưng các đảo thường xuyên bị ngập bởi những
đống tuyết lớn vào mùa đông.
• Biển Nhật Bản: trên bờ biển phía Tây đảo Honshū', gió Tây Bắc vào thời
điểm mùa đông mang theo tuyết nặng. Vào mùa hè, vùng này mát mẻ hơn vùng Thái
Bình Dương dù đôi khi cũng trải qua những đợt thời tiết rất nóng bức do hiện tượng
gió Phơn.
• Cao nguyên trung tâm: Một kiểu khí hậu đất liền điển hình, với sự khác
biệt lớn về khí hậu giữa mùa hè và mùa đông, giữa ngày và đêm. Lượng mưa nhẹ.
• Biển nội địa Seto: Các ngọn núi của vùng Chūgoku và Shikoku chắn cho
vùng khỏi các cơn gió mùa, mang đến khí hậu dịu mát cả năm.
• Biển Thái Bình Dương: Bờ biển phía Đông có mùa đông lạnh với ít
tuyết, mùa hè thì nóng và ẩm ướt do gió mùa Tây Nam.
• Quần đảo Tây Nam: Quần đảo Ryukyu có khí hậu cận nhiệt đới, với mùa
đông ấm và mùa hè nóng. Lượng mưa nặng, đặc biệt là vào mùa mưa. Bão ở mức bình
thường.
Nhiệt độ nóng nhất đo được ở Nhật Bản là 40,9°C - đo được vào 16 tháng 8
năm 2007.
Mùa mưa chính bắt đầu từ đầu tháng 5 tại Okinawa; trên phần lớn đảo Honshū,
mùa mưa bắt đầu từ trước giữa tháng 6 và kéo dài 6 tuần. Vào cuối hè và đầu thu, các
cơn bão thường mang theo mưa nặng.
Nhật Bản là quê hương của chín loại sinh thái rừng, phản ánh khí hậu và địa lý
của các hòn đảo. Nó trải dài từ những rừng mưa nhiệt đới trên quần đảo Ryukyu và
Bonin tới các rừng hỗn hợp và rừng ôn đới lá rụng trên các vùng khí hậu ôn hòa của
các đảo chính, tới rừng ôn đới lá kim (temperate coniferous forest) vào mùa đông lạnh
trên các phần phía Bắc các đảo.
Xuất xứ Nhật Bản
Hoa Anh Đào (桜; Prunus). Nhật Bản có mĩ danh là xứ sở hoa Anh Đào, vì
người Nhật rất thích nên trồng cây hoa anh đào khắp nước
Hạc Nhật Bản (Grus japonensis). Loại hạc (タンチョウ tancho) rất đẹp này
của hòn đảo Hokkaido đã từng làm đề tài cho các bức danh họa nhiều thế kỷ trước,
nay đã bị tuyệt chủng
Cho đến nay người ta vẫn chưa chắc chắn về xuất xứ và thời gian xuất hiện của
những cư dân đầu tiên trên quần đảo Nhật Bản. Tuy nhiên, hầu hết các học giả đều cho
rằng người Nhật đã có mặt tại quần đảo từ xa xưa và định cư liên tục từ đó cho đến
thời nay. Những phát hiện trong nghiên cứu cổ vật, xương đã củng cố thêm sự nghi
ngờ đối với thuyết trước kia cho rằng người Nhật là con cháu của những người xâm
chiếm đến sau "thổ dân" Ainu và đã đẩy bộ tộc này ra khỏi quần đảo. Ngày nay, người
ta tin rằng tổ tiên của người Nhật là những người đã làm nên đồ gốm mang tên Jomon.
Những người này được biết là đã có mặt trên quần đảo ít nhất từ năm 5000 TCN, sau
đó theo thời gian, pha trộn với các giống người khác, phát triển qua lịch sử thành dân
tộc Nhật Bản ngày nay.
Ngôn ngữ và phong tục của người Nhật gồm những thành tố văn hoá của cả
phương Bắc lẫn phương Nam. Dưới góc độ sử dụng và cú pháp, rõ ràng tiếng Nhật
thuộc hệ ngôn ngữ Altai của các dân tộc phía Bắc lục địa châu Á, song trong từ vựng
lại có nhiều từ gốc từ phía Nam. Trong các tập quán và tín ngưỡng, ta thấy các lễ nghi
gắn với văn hóa lúa nước vốn có nguồn gốc ở phía Nam; còn huyền thoại lập nước bởi
vị thần - ông tổ của nòi giống - từ thiên đường xuống hạ giới thì có nguồn gốc ở phía
Bắc. Vì vậy, người ta cho rằng dân cư ở đây có xuất xứ từ cả phương Bắc lẫn phương
Nam, đến quần đảo Nhật Bản từ thời tiền sử và qua một quá trình hoà trộn các chủng
tộc dần dần tạo ra dân tộc Nhật Bản.
Chính trị Nhật Bản
Bài chi tiết: Chính trị Nhật Bản
Nhật Bản là một trong các nước theo hệ thống quân chủ lập hiến, trong đó Thủ
tướng là người nắm quyền cao nhất về các phương diện quản lý quốc gia và chịu sự
giám sát của hai viện quốc hội cùng tòa Hiến pháp có thẩm quyền ngăn chặn các quyết
định vi hiến của chính phủ. Được xây dựng dựa trên hình mẫu của Vương Quốc Liên
Hiệp Anh và một số nước phương Tây khác sau này. Theo hệ thống pháp luật thế giới
hiện hành, Nhật Bản được xếp vào các nước có nền dân chủ đầy đủ (ưu việt nhất).
Hiến pháp
Bài chi tiết: Hiến pháp Nhật Bản
Hiến pháp của nước Nhật Bản, được công bố vào ngày 3 tháng 11 năm 1946 và
có hiệu lực kể từ ngày 3 tháng 5 năm 1947, quy định rằng nhân dân Nhật Bản thề
nguyện trung thành với các lý tưởng hòa bình và trật tự dân chủ.
Dù vậy vào ngày 3 tháng 5 năm 2007, Nghị viện đã thông qua một văn bản
dưới luật theo đó cho phép chính phủ tổ chức trưng cầu dân ý cho một bản sửa đổi mới
vào năm 2010 và sẽ cần hai phần ba số phiếu thuận của Nghị viện để có hiệu lực.
Hoàng gia Nhật Bản
Bài chi tiết: Hoàng gia Nhật Bản và Danh sách Nhật hoàng
Đứng (trái sang phải): Công chúa Norinomiya Sayako, Hoàng tử
Akishinonomiya Fumihito, Vương phi Kiko.
Ngồi (trái sang phải): Vương phi Masako, Nhật Hoàng Akihito, Công chúa
Mako, Công chúa Mako Kako, Hoàng hậu Michiko, Thái tử Naruhito
Hoàng đế của Nhật Bản hiện nay là Nhật hoàng Akihito (người Nhật gọi Hoàng
đế Nhật Bản là Thiên Hoàng 天皇), sinh ngày 23 tháng 12 năm 1933 tại Tokyo, lên
ngôi ngày 7 tháng 1 năm 1989. Vị thiên hoàng trước đó, cố Nhật hoàng Showa là Nhật
hoàng trị vì lâu dài nhất, 62 năm và cũng sống lâu nhất, 87 tuổi, trong lịch sử của nước
Nhật.
Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko có 3 người con (hai trai và một gái).
Thái tử Naruhito sinh ngày 23 tháng 2 năm 1960, đã kết hôn với cô Masako và có một
con gái. Hoàng tử Akishono có hai con gái và một con trai. Theo Hiến pháp Nhật Bản,
chỉ nam giới mới được thừa kế ngai vàng.
Cơ quan lập pháp
Tổng Thống Bush phát biểu tại Quốc hội Nhật Bản
Quốc hội Nhật Bản (国会 Kokkai) là cơ quan lập pháp cao cấp nhất, gồm có Hạ
viện (衆議院 shugi-in - Chúng nghị viện) với 512 ghế và Thượng viện (参議院 –
sangi-in - Tham nghị viện) với 252 ghế. Hạ viện được bầu ra từ 130 đơn vị bầu cử với
số nghị viên từ 2 tới 6 vị tùy theo dân số. Nhiệm kỳ của Thượng viện là 6 năm, mỗi 3
năm được bầu lại một nửa. 100 Thượng nghị sĩ được bầu theo sự đại diện tỉ lệ
(proportional representation) tức là do các cử tri toàn quốc, số còn lại 152 ghế được
bầu từ 47 đơn vị bầu cử tỉnh. Hạ viện có quyền bỏ phiếu tín nhiệm hay bất tín nhiệm
Nội các, đây là một quyền lực chính trị quan trọng nhất của nền chính trị đại nghị. Các
công dân Nhật Bản trên 25 tuổi đều có quyền ứng cử Dân biểu và trên 30 tuổi có thể
tranh cử ghế Thượng viện. Quyền được thực hiện phổ thông đầu phiếu thuộc về mỗi
người dân nam nữ trên 20 tuổi[17].
Các đảng phái chính trị
Nhật Bản là quốc gia có chính quyền đa đảng phái. Những đảng phái chính trị
lớn gồm có:
• Đảng Tự do Dân chủ Nhật Bản (LDP; 自由民主党)
• Đảng Dân chủ Nhật Bản (JDP; 民主党)
• Đảng Komei (NKP; 公明党 Công Minh)
• Đảng Xã hội Dân chủ Nhật Bản (JSP; 社会民主党)
• Đảng Cộng sản Nhật Bản (JCP; 日本共産党)
Để biết thêm chi tiết, xin đọc bài Đảng phái Nhật Bản.
Các cơ quan Hành pháp và Tư pháp
Bài chi tiết: Chính phủ Nhật Bản
Quyền hành pháp được giao cho Nội các, gồm Thủ tướng và các Bộ trưởng, tất
cả chịu trách nhiệm tập thể trước Quốc hội. Thủ tướng phải là một nghị viên của Quốc
hội và được Quốc hội bổ nhiệm, có quyền chỉ định và bãi nhiệm các bộ trưởng, các vị
sau này phải là dân sự và phần lớn là nghị viên Quốc hội.
Vào tháng 3 năm 1992, Nhật Bản có 12 bộ và 32 cơ quan (agency) với Văn
phòng Thủ tướng, 1,17 triệu công chức kể cả 240 ngàn nhân viên thuộc Lực lượng Tự
vệ (自衛隊, sách báo Việt Nam quen gọi là Lực lượng Phòng vệ). Ngoài ra còn có Hội
đồng Kiểm toán (the Board of Audit) chịu trách nhiệm thanh tra các tài khoản quốc
gia.
Nhật Bản được chia làm 47 tỉnh. Tỉnh lại được chia làm các hạt.
Cơ quan tư pháp gồm Tối cao Pháp viện, 8 tòa án cao cấp và các tòa án địa
phương, tòa án gia đình. Tối cao Pháp viện gồm Chánh án được Thiên hoàng Nhật
Bản bổ nhiệm và 14 vị Thẩm phán do Nội các chọn. Tất cả các vụ án đều được xét xử
công khai, nhất là các vụ vi phạm chính trị, báo chí và nhân quyền.
Kinh tế
Bài chi tiết: Kinh tế Nhật Bản
Ngân hàng trung ương Nhật Bản
Nhật Bản là nước rất nghèo nàn về tài nguyên ngoại trừ gỗ và hải sản, trong khi
dân số thì quá đông, phần lớn nguyên nhiên liệu phải nhập khẩu, kinh tế bị tàn phá kiệt
quệ trong chiến tranh, nhưng với các chính sách phù hợp, kinh tế Nhật Bản đã nhanh
chóng phục hồi (1945-1954) phát triển cao độ (1955-1973). Từ 1974 đến nay tốc độ
phát triển tuy chậm lại, song Nhật Bản tiếp tục là một nước có nền kinh tế-công
nghiệp-tài chính thương mại-dịch vụ-khoa học kĩ thuật lớn đứng thứ hai trên thế giới
(chỉ đứng sau Hoa Kỳ)[18], GDP trên đầu người là 36.217 USD (1989). Cán cân
thương mại dư thừa và dự trữ ngoại tệ đứng hàng đầu thế giới, nên nguồn vốn đầu tư
Copyright by webtailieu.net