Mười bước để có được một sự hoàn hảo về môi trường
Thông qua hoạt động của mình, các công ty hàng đâù trên thế giới đều có liên hệ chặt chẽ với con người trong xã hội: đó là đội ngũ nhân công, là khách hàng và những người dưới hình thức này hay hình thức khác chịu ảnh hưởng của các hoạt động đó. Tuy nhiên, khó khăn mà các công ty này phải đối mặt trong lĩnh vực môi trường đó là việc nhận biết được tất cả những người có khả năng bị ảnh hưởng. Thay vì chỉ tập trung chú ý vào khu vực bên trong hàng......
Mười bước để có được một sự hoàn hảo về môi trường
John Elkington và Tom Burke
hông qua hoạt động của mình, các công ty hàng đâù trên thế giới đều có liên hệ chặt
chẽ với con người trong xã hội: đó là đội ngũ nhân công, là khách hàng và những
người dưới hình thức này hay hình thức khác chịu ảnh hưởng của các hoạt động đó.
Tuy nhiên, khó khăn mà các công ty này phải đối mặt trong lĩnh vực môi trường đó là
việc nhận biết được tất cả những người có khả năng bị ảnh hưởng. Thay vì chỉ tập
trung chú ý vào khu vực bên trong hàng rào của công ty hay cộng đồng người sống
xung quanh khu vực sản xuất, giờ đây, các công ty nhận ra rằng hoạt động của mình
còn tác động lên cả những người họ chưa từng gặp do khoảng cách xa về địa lý hoặc
trong một số trường hợp, do những con người đó chưa được sinh ra.
Chủ nghĩa Xanh tập trung chú ý vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp hơn là lĩnh vực
nông nghiệp hay đầu tư . Ðiều này không có nghĩa là những người sản xuất nông
nghiệp và giới đầu tư không gây ảnh hưởng lên môi trường. Chắc chắn là họ có gây
nên những tác động nhất định. Trên thực tế, chúng ta chỉ có được một ngành công
nghiệp bền vững cũng như các loại phát triển bền vững khác khi các nhà đầu tư chịu
bỏ tiền ra nhằm thu lợi nhuận trong dài hạn. Chúng ta còn vô khối công việc phải làm
để có thể mở ra được một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của những nhà "tài chính xanh",
"đầu tư xanh".
Rõ ràng là các công ty nói trên không thể một mình làm thay đổi cách nhìn của các
thành viên tại Sở giao dịch chứng khoán London, phố Wall, Paris hay Tokyo. Các nhà
kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp có thể gây những ảnh hưởng lớn bằng cách
khẳng định rằng những đề án phát triển của họ là chấp nhận được về mặt môi trường
và đảm bảo được một môi trường bền vững trước khi họ có liên quan đến các nhà
đầu tư trong tương lai. Giới đầu tư phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp để biết
được cần phải có những gì để một dự án kinh doanh được tiến hành và đạt được
thành công.
Nhưng làm thế nào để một công ty có thể đạt được sự hoàn hảo về mặt môi trường.
Chẳng có một hướng đi nào là chắc chắn nhưng mười bước được đề cập dưới đây đã
được tất cả các công ty thành công kể trên áp dụng. Chúng tôi rất biết ơn ngài Peter
Parker, chủ tịch của Rockware và viện Quản lý Anh quốc về những ý tưởng sử dụng
phương pháp danh mục và nhiều ý tưởng riêng lẻ khác. Ông cho rằng:"chúng ta cần
nhanh chóng đơn giản hoá ý tưởng quản lý và ý tưởng hoạt động trong một môi
trường thử thách 360 độ".
Xét trên khía cạnh hoàn hảo về môi trường, mười bước này chưa phải là câu trả lời
hoàn hảo nhưng chúng đã chỉ ra được phương hướng mà theo đó chúng ta có thể theo
đuổi hy vọng thành công.
1. Phát triển và ban hành những chính sách về mội trường.
Công việc đầu tiên đó là phải đưa ra được một chính sách về môi trường của công ty.
Không có một tiêu chuẩn nào đối với những chính sách như vậy, chúng có thể chỉ giới
hạn trong một vài trang giấy nhưng một khi đã được ban quản trị của công ty chấp
nhận, sẽ đóng vai trò chi phối mọi hoạt động sau này.
Chính sách về môi trường của ICI bắt đầu như sau:" Tất cả các hoạt động trong công
nghiệp đều có gây ảnh hưởng lên môi trường, Mục tiêu của ICI là quản lý các hoạt
động của mình nhằm đảm bảo rằng những tác động đó có thể chấp nhận được đối
với cộng đồng và để giảm những tác động xấu đến mức thấp nhất có thể. Chúng ta
biết rằng môi trường có thể tiếp nhận được những tác động của con người. Môi
trường cần được khai thác và cũng cần được bảo vệ". Chính sách này tiếp tục với
những trao đổi về con đường mà theo đó ICI có thể đối phó với những vấn đề môi
trường do các hoạt động hiện tại và trong tương lai, những công đoạn cùng với sản
phẩm của mình có thể gây nên. Một trong những câu đáng chú ý nhất của tập đoàn này
là: " tiến hành những hoạt động tích ực nhằm bảo tồn tài nguyên với những quan tâm
đặc biệt đến những nguồn tài nguyên hiếm hoặc không thể tái sinh được"
Chính sách của IBM nói rằng: " IBM sẽ giảm đến mức thấp nhất những ảnh hưởng
lên hệ sinh thái. Công tác quản lý tại IBMsẽ liên tục nâng cao tinh thần trách nhiệm để
hạn chế những tác động xấu đồng thời tìm ra phương pháp bảo tồn tài nguyên thiên
nhiên". Công ty này cũng tiến một bước dài trong việc theo đuổi sự hoàn hảo về mặt
môi trường thông qua việc đảm bảo những hoạt động kinh doanh của mình phù hợp
với những tiêu chuẩn chặt chẽ hơn bất cứ nơi nào trên thế giới.
Trong khi đó, chính sách của tập đoàn BP nói rằng: " Một chính sách cơ bản và liên tục
của tập đoàn BP đó là trong chuẩn mực hoạt động của mình, tập đoàn sẽ nỗ lực để
bảo vệ sức khoẻ và sự an toàn của đội ngũ nhân công, của khách hàng và của những ai
có thể bị ảnh hưởng do những hoạt động đó, BP đồng thời cũng cố gắng giảm thiểu
các tác hại đối với môi trường nơi mà các hoạt động của công ty đang diễn ra". Mỗi
công ty trong tập đoàn BP đều có chính sách, mục tiêu, định hướng riêng phù hợp với
hoạt động của mình.
2. Chuẩn bị chương trình hành động
Cho ra đời chính sách bằng văn bản là một bước khởi đầu vô cùng quan trọng. Nhưng
chính sách chỉ có thể được thực hiện nếu nó được cụ thể hoá dưới dạng những mục
tiêu đối với từng cá nhân trong công ty cùng với những chỉ dẫn làm thế nào để đạt
được những mục tiêu đó. Có tám mục tiêu lớn:
1. Ðề ra các tiêu chuẩn, tối thiểu cũng phải thoả mãn những đòi hỏi hợp lý về
sức khoẻ và an toàn, an toàn sản phẩm và những vấn đề liên quan đến môi
trường, bởi những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến đội ngũ nhân công, khách
hàng, bạn hàng và rộng hơn nữa là toàn cộng đồng.
1. Nghiên cứu và khi có thể, phát triển những tiêu chuẩn đó để cho phù hợp với
những tiến bộ của công nghệ, của thực tiễn trong công nghiệp và xu hướng
pháp luật đồng thời tài trợ cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển nằm cải
thiện nền tảng cơ bản cho việc xây dựng tiêu chuẩn.
2. Phối hợp với cơ quan chức năng và các cơ sở chuyên môn trong công tác xây
dựng tiêu chuẩn và đề ra phương án thực hiện.
3. Ðảm bảo tất cả các sản phẩm mới, các dự án, các hoạt động đều phải được
tính đến các yếu tố sức khoẻ, an toàn và những tác động đối với môi trường
4. Ðảm bảo rằng tất cả các thành viên trong công ty đều được thông báo về trách
nhiệm của họ về sức khoẻ, an toàn, những vấn đề môi trường cần xử lý hợp
lý đồng thời khuyến khích họ tham gia vào việc chống tai nạn.
5. Ðảm bảo rằng tất cả các thành phần hoạt động dưới sự kiểm soát của tập
đoàn BP được thông báo về những tiêu chuẩn có liên quan. Cần có các biện
pháp hợp lý nhằm theo dõi mức độ tuân thủ mà không làm giảm đi trách nhiệm
đối với pháp luật của các thành phần đó.
6. Ðảm bảo thành lập được các bộ phận chức năng nhằm tiến hành tư vấn cho
đội ngũ nhân công về những vấn đề đó.
7. Ðảm bảo rằng những mục tiêu đó được hoàn thành thông qua việc theo dõi, tác
động vào các hoạt động của tập đoàn.
Mục đích của kế hoạch hành động là để quyết định đâu là những ưu tiên hàng đầu và
đảm bảo rằng các mục tiêu được xãc định rõ đồng thời trách nhiệm để đạt được
những mục tiêu đó được giao phó cho những người có đủ thẩm quyền và năng lực.
Việc tiến hành đánh giá các tác động lên môi trường cần được thực hiện nhằm đảm
bảo những dự án mới, những quy trình mới, sản phẩm mới không đem lại những tác
hại bất ngờ.
3. Tổ chức và biên chế
Những công ty hàng đầu thế giới hoạt động trong lĩnh vực môi trường nhậy cảm đảm
bảo trách nhiệm đối với môi trường nhận được sự quan tâm giám sát chặt chẽ của
Hội đồng quản trị. Ví dụ: Tại BP, Hội đồng quản trị có trách nhiệm quyết định về sức
khoẻ, an toàn và những vấn đề liên quan môi trường với sự tư vấn của Uỷ ban Sức
khoẻ, An toàn và Môi trường của tập đoàn.
Bất cứ công ty nào hướng tới sự hoàn hảo về môi trường đều cần cử ra một người,
tốt nhất là Trưởng ban giám đốc, để đứng đầu trong lĩnh vực Sức khoẻ, An toàn và
Môi trường. Người này sẽ cần được cố vấn và hỗ trợ bởi một đội ngũ có chuyên môn
và có liên quan đến mọi hoạt động của công ty. Nhưng trách nhiệm đảm bảo tính an
toàn về môi trường tại mỗi nhà máy, dây truyền riêng biệt cần được trao xuống cho
các nhà quản lý cấp thừa hành. Như thực tế đang diễn ra ngày một phổ biến tại các
công ty, cơ hội thăng tiến của những người này sẽ dựa trên mức độ thành công của họ
trong việc hoàn thành các mục tiêu về sức khoẻ, an toàn và môi trường cũng như
những tiêu chí liên quan đến công việc khác.
4. Phân bổ tương xứng các nguồn lực
Một khi những chính sách về môi trường được biến một cách hiệu quả thành những
hoạt động cụ thể, những trách nhiệm trên phải được phân bổ một nguồn lực tương
xứng. Như kinh nghiệm 3M đã cho thấy, những chi phí dành cho lĩnh vực này không
nhất thiết phải là một nguồn tài chính độc lập của . Tuy nhiên, chìa khoá của vấn đề
là ở chỗ: tiền dành cho việc theo đuổi các mục tiêu môi trường cũng giống như các
hoạt động khác, cần tuân theo những quy tắc tài chính của công ty. Một số nguồn lợi
đặc biệt là những nguồn lợi bắt nguồn từ trong lĩnh vực quan hệ xã hội hoặc uy tín
công ty, thì rất khó tính toán, nhưng các cổ đông phải cần được biết rằng nguồn tài
chính đang được quản lý một cách hợp lý.
5. Ðầu tư vào khoa học công nghệ trong môi trường
Cho dù con người nghĩ về mưa axit hay sự lựa chọn giữa các phương án sản xuất
trong tương lai, chúng ta chỉ có được những quyết định đúng đắn về môi trường khi có
một nền tảng vững chắc nhờ các nghiên cứu khoa học. Ngành công nghiệp phải đảm
bảo rằng những tranh luận về môi trường được thông tin đầy đủ và cần phải có
những cơ sở dữ liệu cần thiết nhằm thoả mãn những nhu cầu về đánh giá tác động
môi trường, về khâu ra quyết định và các hoạt động khác được thoả mãn trong thời
gian hợp lý. Yếu tố cơ bản trong vấn đề này là sự hợp tác giữa Viện Tài Nguyên Thế
Giới và Viện Môi Trường và Phát Triển trên lĩnh vực sản xuất và về những báo cáo
Tài nguyên Thế Giới hàng năm phản ánh xu hướng của môi trường thế giới
Một khi ngành công nghiệp hoạt động dưa trên những lợi ích về môi trường và tuân
thủ chặt chẽ các quy tắc, chũng ta sẽ có thể phát triển và đưa vào sử dụng những công
nghệ mới, ít ảnh hưởng đến môi trường. Nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta là phải
đảm bảo công nghệ phải được thiết kế ngay từ đầu sao cho đạt được những tiêu
chuẩn về độ sạch, tiếng ồn, hiệu suất sử dụng nhiên liệu tránh việc phải cải tiến khi
đã đưa vào sử dụng. Chương trình Chi Phí Cho Bảo Vệ Môi Trường của 3M đã chỉ ra
việc cải tiến sản phẩm, cải tiến dây truyền, thiết kế lại trang thiết bị và tái sử dụng
rác thải sẽ giúp giảm ô nhiễm và tránh lãng phí năng lượng một cách nhanh chóng.
Trường hợp của Rolls-Royce đã cho thấy quá trình phát triển công nghệ phức tạp đến
mức nào với nhiều yếu tố môi trường cần được trao đổi. Nhưng những công ty không
thể đạt được các tiêu chuẩn về môi trường sẽ có thể bị thất bại trong kinh doanh.
6. Giáo dục và đào tạo
Con người có xu hướng nhiệt tình hơn đối với việc theo đuổi những mục tiêu của
công ty nếu họ biết rõ rằng người ta trông chờ gì ở mình và mình cần phải làm như
thế nào. Chính sách của công ty cần được cụ thể hoá một cách rõ ràng và hiệu quả
đồng thời quá trình tiến hành chương trình hành động vì môi trường cần được xem xét
một cách thường xuyên. Ngài Peter Parker nhấn mạnh " tôi cam đoan rằng những con
người làm việc trong các công ty không chỉ là những nhân công cũng không phải là
những thành viên công đoàn đơn thuần, họ là những công dân trong công việc. Vì vậy,
họ cần được biết những thông tin về chất lượng môi trường. Giờ đây, trong công việc
của mình họ đã trở thành những nhà môi trường."
Ðiều quan trọng là phải hướng họ vào con đường dẫn đến sự hoàn hảo về môi trường
cho dù ban đầu chỉ là những tác động nhỏ. Như tác giả của tác phẩm "Tìm kiếm sự
hoàn hảo" đã nhấn mạnh trong một đoạn văn khác: " kiểu nghiên cứu bàn chân sau
cánh cửa đã chỉ ra tính quan trọng của các hoạt động riêng lẻ trong một nhiệm vụ lớn.
Một thí dụ, trong một thí nghiệm được tiến hành tại Paolo Alto - California, hầu hết
những người ban đầu đồng ý cho dán một cái ký hiệu nhỏ (về an toàn giao thông) lên
cánh cánh cửa sổ của mình thì sau đó lại tiếp tục cho phép đào một cái hố lớn trên bãi
cỏ trước nhà để dựng một tấm biển. Còn đối với những người ban đầu không được
yêu cầu làm việc nhỏ thì sau đó 95 trong số 100 trường hợp đều từ chối làm công việc
lớn hơn.
ý nghĩa của việc này là rất rõ, như ngài Peter và ngài Waterman đã chỉ ra:"Nếu bạn
khiến người ta làm một việc, cho dù đó chỉ là một việc thật đơn giản, họ sẽ dần tin
vào những gì mình đang làm đặc biệt là khi được khuyến khích một cách thích đáng
sau khi hoàn thành công việc, cụ thể bằng những lời khen ngợi liên tục, công khai và
những hỗ trợ trong quá trình thực hiện. "Làm việc" (với nhiều thử nghiệm và cố
gắng) sẽ đem lại những phương pháp học tập, ứng dụng hiệu quả cùng với tinh thần
trách nhiệm. Ðó chính là biểu hiện của một công ty thành đạt.
7. Theo dõi, kiểm toán và báo cáo
Một khi đã có được một hệ thống quản lý hợp lý, chúng ta sẽ có thể đánh giá các hoạt
động một cách thường xuyên. Công việc này sẽ bao gồm một số hoạt động riêng biệt.
Ðiều kiện về môi trường sẽ cần được theo dõi, hệ thống kiểm soát của công ty cần
được thanh tra về mặt hiệu quả. Nhưng chúng ta cũng cần thanh tra mức độ trên thực
tế của những ảnh hưởng về môi trường trong những tính toán ban đầu nhằm đảm bảo
một nền tảng khoa học vững chắc cho những chính sách của công ty.
ví dụ tại essochem europe cho thấy rằng những hoạt động thanh tra, xem xét thường
xuyên sẽ giúp cho ban quản lý nắm bắt được tình hình từ đó có những hỗ trợ kịp thời
cho chính sách về môi trường và chương trình hoạt động. Những câu hỏi của
essochem europe bao gồm:
1) Trong việc lên kế hoạch cho các hoạt động bảo vệ môi trường:
© Ðã đầy đủ hết các chức năng chưa?
© Ai sẽ hợp tác trong các hoạt động đó? Kế hoạch sẽ được thực hiện như thế
nào?
© Những vấn đề về ưu tiên sẽ được giải quyết ra sao?
2) Ðối với những quy định pháp luật và công việc xây dựng luật
© Những luật hiện hành đã dễ hiểu chưa?
© Trách nhiệm được phân chia như thế nào?
© Những thông tin có được từ công việc xây dựng luật
© Tổ chức có ảnh hưởng gì đối với công tác lập pháp.
3) Ðảm bảo chấp hành:
© Chương trình giám sát được chỉ đạo như thế nào?
© Các nhà chức trách có cần biên bản không?
© Sẽ xử lý những trường hợp không tuân thủ như thế nào?
© Những tiêu chuẩn do công ty và pháp luật để ra đã được định nghĩa và hiểu rõ
chưa?
© Cần có những thay đổi gì trong những tiêu chuẩn đó?
4) Ðể duy trì mối quan hệ tốt với công chúng:
© Ðã có những hệ thống để ghi nhận, theo dõi, điều tra và giải quyết khiếu nại
chưa?
© Ðã có những phương án khẩn cấp chuẩn bị cho trường hợp tai nạn tràn dầu và
chất thải chưa? Phương án này được thử nghiệm lần cuối khi nào? Nguyên
nhân là gì?
© Ðã có những hoạt động gì nhằm thông báo cho cộng đồng về những bước
khởi đầu của chương trình bảo tồn môi trường?
5) Trong lĩnh vực đào tạo
© Những thành viên bảo tồn môi trường đã được đào tạo như thế nào? Như thế
đã đủ chưa?
© Ðã có những chương trình đào tạo chính thức cho những công nhân vận hành,
công nhân cơ khí, kỹ thuật viên và bên liên quan về những chính sãch và quy
định về môi trường chưa?
6) Trong lĩnh vực phòng ngừa hiểm hoạ môi trường
© Những người có liên quan đã được biết về những hiểm hoạ môi trường do
chất hoá học gây nên chưa
© Thông tin có được cập nhật thường xuyên không? ở mức độ nào?
© Những biện pháp phòng chống đã được tuyên truyền rộng rãi chưa?
© Tổ chức có bàn bạc, thực nghiệm với quan chức địa phương về những hoạt
động trong trường hợp khẩn cấp chưa?
© Kỹ thuật xử lý chất thải đang sử dụng là gì? Những quy định có liên quan là
gì? Ðịa điểm đổ rác được theo dõi như thế nào?
7) Khi có những thiếu sót nhược điểm trong công nghệ hiện thời:
© Chúng được đánh giá như thế nào?
© Chúng được xử lý ra sao?
8) Có những mục tiêu đặc biệt nào trong lĩnh vực phát triển "công nghệ sạch" Những
bước nào đang được tiến hành nhằm loại trừ việc sử dụng những chất hoá học không
được phép và những nguyên liệu có tính chất độc?
9) Những công việc gì đang được tiến hành để đối phó với những vấn đề đặc biệt liên
quan đến yêu cầu loại bỏ hoàn toàn hoặc giảm tính độc hại của các nhà máy các dây
truyền?
8. Theo dõi tiến triển của chương trình Xanh
Chương trình Xanh đang tiến triển đều đặn. Bất cứ công ty nào có được thông tin từ 2
năm hay thậm chí chỉ ba tháng trước đây đều phải sửng sốt do thông tin đang được thu
thập và đánh giá một cách vô cùng hiệu quả ở những nơi khác. Những công ty hàng
đầu luôn cập nhật các thông tin về sự phát triển, những thông tin có thể có những tác
động đến chương trình môi trường tại những nước mà họ đang hoạt động kinh doanh.
Những ấn phẩm chính là Báo cáo ENDS, doDịch vụ thông tin môi trường tại London
xuất bản hàng tháng và báo cáo Tình trạng Thế Giới do Viện Tầm nhìn Thế Giới tại
Wasington xuất bản hàng năm.
9. Ðóng góp vào chương trình môi trường
Có rất nhiều dự án và chương trình hoạt động trong lĩnh vực môi trường đang cần sự
giúp đỡ từ ngành công nghiệp về mặt tài chính cũng như nhân lực. Trên thực tế, hiệu
quả đem lại từ những hoạt động đóng góp tự nguyện cho những tổ chức bảo tồn là
rất cao một khi những đóng góp đó được đưa vào các tổ chức hoạt động tốt. Một số
công ty như BP đang giúp đào tạo kỹ thuật quản lý cho nhân viên thuộc những tổ chức
môi trường và các tổ chức phi chính phủ. Cũng như vậy, trên phạm vi Quốc tế, ngành
công nghiệp cũng cần phải hỗ trợ những chương trình cung cấp chuyên gia cho những
nước không thể có đủ tiền để thuê họ. Thậm chí các chuyên gia trong lĩnh vực công
nghiệp cũng cần nhập cuộc.
10. Xây dựng cầu nối giữa các nguồn lợi
Một trong những nhiệm vụ hàng đầu trong lĩnh vực môi trường hiện nay là phải xây
dựng được cầu nối giữa các nguồn lợi, nguồn lợi của quốc gia và nguồn lợi về môi
trường. Ngài Louis Fernandez, chủ tịch Monsanton giải thích: "Những nhà lãnh đạo
trong kinh doanh cũng như trong lĩnh vực môi trường đều dần nhận ra rằng đối đầu
không phải là một biện pháp tốt để đi tới mục đích cuối cùng, thời điểm cho các nhà
đứng đầu trong lĩnh vực công nghiệp và trong lĩnh vực môi trường để bắt tay hợp tác
đã đến"
Những công ty đã thực hiện đủ 9 bước kể trên chắc chắn sẽ thấy "chiếc cầu" ấy đang
dần dần tự hình thành. Vấn đề quyết định để đi đến sự hoàn hảo về môi trường đó là
chúng ta phải nhận ra rằng những hoạt động đó không phải là một sự mất mát đối với
công ty mình. Trái lại, chúng còn mang lại cho chúng ta một nguồn nhân lực hoạt động
hết sức hiệu quả, cảnh báo trước cho chúng ta về những sức ép lên chính hoạt động
sản xuất kinh doanh đồng thời mở ra những cơ hội mới trong tương lai.