Mùa xuân chơi hoa
Tết năm nay khu Tiểu Sài Gòn của quận Cam là một rừng hoa. Mở ra sớm, có tổ chức và như đã trở thành truyền thống là chợ hoa của cộng đồng Công Giáo, sau đó là chợ hoa của khu Phước Lộc Thọ, chợ hoa rải rác ở các góc đường có phố người Việt, trong các siêu thị và cả tiệm furniture cũng trở thành chợ hoa... Người đi thưởng hoa được ngắm nhiều nhất là hoa lan, sau hoa lan là hoa mai, hoa đào, các loại cúc và thủy tiên. Cây kiểng nhiều nhất là......
Mùa Xuân Chơi Hoa
[05/02/2008 - Tác giả: admin1 - Vietnam Review]
Nguyễn Phúc Vĩnh Tung
02-02-2008
Tết năm nay khu Tiểu Sài Gòn của quận Cam là một rừng hoa. Mở ra sớm, có tổ chức và
như đã trở thành truyền thống là chợ hoa của cộng đồng Công Giáo, sau đó là chợ hoa của
khu Phước Lộc Thọ, chợ hoa rải rác ở các góc đường có phố người Việt, trong các siêu thị
và cả tiệm furniture cũng trở thành chợ hoa... Người đi thưởng hoa được ngắm nhiều nhất
là hoa lan, sau hoa lan là hoa mai, hoa đào, các loại cúc và thủy tiên. Cây kiểng nhiều nhất
là cây tắc, những cây tắc trồng trong chậu với những trái tắc màu vàng óng ả nặng chỉu cả
cành, và xen lẫn trong đám cây kiểng là những cây tài, cây kim tiền... khiến cho người đi
qua phải dừng lại chọn một cây, có lẽ vì cái tên của những cây này là biểu tượng cho hai
chữ tài lộc mà người ta hy vọng sẽ đến với mình trong năm mới...Nhưng không phải ai
đến đây cũng vì hai chữ tài lộc, bạn hãy nhìn xem, những người vừa rời chợ hoa với một
hoặc hai chậu lan nặng chỉu trên tay, nhưng nét mặt vui vẻ vì họ có cái thú chơi hoa của
họ...
Chơi hoa là một trong những cái thú tao nhã của con người từ Đông sang Tây, và với ngôn
từ tiếng Việt, khi đã dùng chữ chơi trong một lãnh vực nào, thì lãnh vực này sẽ được chia
thành hai trình độ, một là tài tử, hai là chuyên nghiệp. Ở đây, chúng ta chỉ nói về cái thú
chơi hoa của những tay tài tử, tuy là tài tử, nhưng cũng có sự đòi hỏi một trình độ nghệ
thuật ít nhiều trong đó, cái trình độ vừa đủ để người Nhật gọi là đạo, như trà đạo, hoa
đạo, võ đạo v.v...
Tuy vậy, đạt đến chữ đạo như người Nhật thì quá cầu kỳ và mang nhiều sắc thái triết lý.
Người Việt mình chơi hoa tài tử chỉ mong được mấy điều đơn giản là trồng thế nào cho
cây hoa sống, săn sóc thế nào cho cây nở hoa, rồi giữ thế nào cho hoa tươi tốt lâu tàn... Chỉ
có vậy thôi nhưng cũng phải tốn biết bao công của rồi, nhất là những ngày xuân, nhiều
người muốn mua hoa về chưng trong nhà, trong cơ sở làm ăn, trước là cho đẹp mắt, sau là
cầu mong sự may mắn, nhưng cứ sợ không biết cách chăm sóc hoa, hoa sẽ tàn, sẽ héo sớm
thì mất hên, mất vui cho những ngày đầu năm mới.
Nếu chọn hoa để chưng trong nhà thì lan là loại hoa được nhiều người ưa thích, nhưng lan
cũng làm nản lòng một số những tay chơi hoa tài tử mới bắt đầu cái thú chơi hoa. Điều này
có nhiều nguyên nhân, nguyên nhân đơn giản là những loại lan đẹp và hiếm thì khá đắt
tiền, và một nguyên nhân khác là hoa lan vốn như mỹ nhân khó tính, như một nàng Bao Tự
u sầu, khiến cho U Vương phải đốt cả Phong Hỏa Đài mới đổi được một nụ cười của
người đẹp, bởi vậy người chơi lan phải tốn biết bao công lao mới có được một cành lan
nở hoa.
Và người ta cũng nói đến những chuyện có vẻ mơ hồ do sự tương truyền như lan cùng
một họ với ngãi, và những tay bùa phép ở miền rừng núi thường luyện ngãi để tạo cho
mình một quyền lực vô hình nào đó. Tin tưởng như vậy, cho nên có người chơi lan kỹ đến
độ nếu một người đàn bà trong những ngày “không sạch sẽ” thì không cho đến gần cây lan
hay bước vào vườn lan của họ. Và bởi tin tưởng vào cái năng lực huyền bí của ngãi, họ
không dám chơi lan một cách bừa bãi...
Nhưng ngược lại, cũng vì càng khó khăn và hấp dẫn bởi những giai thoại truyền khẩu đó,
nên lan vẫn là loại hoa được nhiều người ưa thích. Người ta thích lan vì hoa lan có cả chục
ngàn loại lan khác nhau khắp nơi trên quả đất này, hoa lan có hình dáng đẹp với muôn màu,
muôn sắc, muôn hương. Và nếu biết chăm sóc, hoa lan từ lúc nở, hoa vẫn tươi tốt cho đến
ba hoặc sáu tháng sau mới tàn, như lan Hồ Điệp. Sau khi hoa tàn, một thời gian ngắn lại nở
hoa tiếp. Lan được nhiều người thích vì đây là một trong rất ít loại hoa mà bạn có thể
“trồng” và có hoa ngay trong nhà, hoặc ngay trên bàn làm việc của mình mà không cần phải
có vườn, không cần phải xắn áo, xắn quần, đào hố, xuống phân, cũng không cần làm nhà
kiếng (green house) cho tốn kém... Đơn giản như vậy đó, ai nghe nói cũng hăm hở muốn có
ngay năm ba chậu lan chưng trong nhà cho đẹp mắt, cho người dựa hơi hoa, phong thái tự
nhiên trở thành tao nhã như hoa.
Nếu nói với bạn, không phải ai trồng hoa, hoa cũng nỡ, thì bạn sẽ nghĩ rằng có người
muốn quan trọng hóa vấn đề. Có gì đâu mà khó khăn? Người ta làm được, mình làm được!
Một bà thích chơi lan, đến tận nhà xem lan của một người quen, mê lắm! Hỏi từng li, từng
tí một. Những tay chơi tài tử thường hay đồng chí tương lân, chủ nhân giải thích cặn kẽ,
nào là có mấy chục ngàn loại lan trên quả đất này. Phân loại lan miền nhiệt đới Đông Nam
Á, lan Phi Châu, lan Nam Mỹ v.v... Và chỉ rõ từng loại lan thông thường ở Mỹ, vừa túi tiền
cho dân chơi hoa tài tử. Chỉ vẻ tận tình cách chăm sóc lan với bốn bí quyết căn bản là: độ
ẩm, ánh sáng, nhiệt độ và không khí luân lưu.
Bà mê lan tìm mua và chưng ngay năm, sáu chậu lan trong nhà. Bà chọn vài cây đang có nụ
và vài cây mà hoa đã bắt đầu hé nỡ cho kịp ngày Tết sắp đến. Bà làm đúng những điều đã
học hàm thụ, nhưng chỉ hai tuần sau, xuân chưa đến mà hoa đã tàn, những chậu lan đã nỡ
hoa thì hoa lần lượt héo, rồi những nụ hoa chưa nỡ cũng vàng úa dần và rơi rụng theo
niềm phấn khởi của bà.
Bà mê lan không chịu bỏ cuộc. Lần này bà mướn tay chuyên nghiệp về làm nhà kiếng đàng
hoàng. Nhà kiếng có mái lợp bằng những tấm nhựa cứng trong suốt, phủ lưới màu để giữ
đúng độ sáng, có máy điều hòa không khí có hàn thử biểu đo nhiệt độ, có máy phun hơi
nước để giữ độ ẩm v.v... Cái nhà kiếng bỏ túi của bà chứa được chừng 30 chậu lan đủ
loại. Kết quả khả quan hơn, lan đã nỡ hoa, nhưng hoa chỉ giữ được lâu nhất là bốn tuần,
kể cả loại dễ chăm sóc như lan Hồ Điệp, cũng không quá một tháng!
Bà là người làm ăn buôn bán, bà rất tự tin vì bà đã từng một thời kiếm tiền dễ dàng như
những người có tay “cầm đá hóa vàng”. Nhưng nay thì thời buổi khó khăn, để giải tỏa bớt
những căng thẳng do sự lo lắng công việc hằng ngày, bà tìm cho mình một thú tiêu khiển
mới, chơi lan. Nhưng những chậu lan bà chăm sóc sao cũng giống như công việc làm ăn
của bà hiện nay vậy! Bà ức lắm! Bạn của bà cũng chơi lan tài tử như bà, đúng ra còn tài tử
hơn bà nhiều, nghĩa là chẳng có nhà kiếng, chẳng có máy móc dụng cụ nhà nghề, cũng
không đọc sách để nghiên cứu gì, cứ khơi khơi đặt mấy chậu lan kế bên cửa sổ, vậy mà
mấy năm nay, bà để ý, hoa lan của bạn bà nỡ trước Giáng Sinh mà vẫn tươi tốt cho đến
Tết ta, và qua đến tháng ba, tháng tư mới tàn.
Hai bà gặp nhau, luận về lan. Bà mê lan thắc mắc:
- Chị có dùng loại phân bón đặc biệt gì cho mấy chậu lan của chị không?
Bà bạn lắc đầu:
- Không. Chị thấy đó, công việc làm ăn của tôi bận rộn quá, làm gì có thì giờ lo phân bón
cho lan, mà tôi cũng chẳng biết lan cần loại phân bón gì nữa.
Bà mê lan hoài nghi:
- Vậy chị chăm sóc lan của chị như thế nào?
Bà bạn cười:
- Thì có gì đâu, cứ để gần cửa sổ cho có ánh sáng, mỗi tuần bê vào bồn rửa mặt, xả nước
tưới một lần, có khi bận rộn quên mất thì mười ngày hoặc hai tuần mới tưới lại. Chỉ vậy
thôi!
Bà bạn của bà mê lan nhìn lại mấy chậu lan của mình và bỗng nhiên thấy hoa đẹp thật.
Vậy mà hằng ngày đi vào đi ra, có khi bà không nhớ là trong phòng kháchø của nhà bà có
mấy chậu lan vẫn chưng bên cạnh cửa sổ. Và trong giây phút đó, bà thấy mình đúng là tay
chơi lan chuyên nghiệp, bà bắt đầu lên lớp:
- Đúng rồi, chị phải nhớ, chơi lan cần nắm vững bốn bí quyết căn bản: thứ nhất là...
Bà mê lan lắc đầu chận lời:
- Biết rồi. Phải có ánh sáng mặt trời hoặc đèn. Phải giữ nhiệt độ từ 72 đến 78 độ. Phải
giữ độ ẩm tối thiểu 80%... Tôi đã nghe rồi, tôi đã đọc sách rồi, tôi đã làm thử rồi... mà sao
hoa của tôi cũng chỉ giữ được một tháng là nhiều. Còn chị, chỉ tưới nước thôi mà sao hoa
của chị tươi tốt cả 4, 5 tháng vậy? Đó chính là điều mà tôi muốn biết.
Bạn có thể trả lời dùm được không? Chắc chắn là được, vì nếu để ý một chút, bạn sẽ
thấy ngay, bạn thấy nhưng bạn không muốn nói ra, bởi vì bạn hiểu rằng có một yếu tố mà
người chơi hoa không phải ai cũng có được. Một yếu tố có vẻ mơ hồ, chưa kể có thể bị
phê phán là phản khoa học, là mê tín dị đoan... nhưng lại là một điều không thể không tin
được, vì bạn không có một cách giải thích ổn thỏa nào khác cho trường hợp vừa nêu trên.
Cũng có thể bạn không nói vì bạn không nỡ làm buồn lòng một người đang làm ăn buôn
bán mà kết quả không được như ý, họ cần có niềm tin và sự hy vọng. Điều mà bạn thấy,
không phải chỉ là độ ẩm, không phải chỉ là nhiệt độ, không phải chỉ là ánh sáng, hay tất cả
các thứ đó gộp lại để giữ cho cành lan tươi tốt đến 4, 5 tháng, mà chính là cái vượng khí từ
chủ nhân của cành hoa này.
Bởi vậy mới nói, không phải ai trồng hoa, hoa cũng nỡ. Bạn có tin như vậy không?
