Một trường hợp u xơ vòm mũi họng hiếm gặp
1 bệnh nhân nữ trên 60 tuổi có 1 khối u vùng vòm mũi họng kèm theo các triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi và chảy máu mũi ít, phẫu thuật cắt bỏ khối u đã được thực hiện qua đường Rouger – Denker và đường xuyên khẩu cái mềm với kết quả lấy hết được khối u và giải phẫu bệnh là u xơ ở vòm mũi họng. Nhận thấy đây là một trường hợp hiếm gặp nên chúng tôi trình bày để các đồng nghiệp cùng tham khảo.......
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
MOÄT TRÖÔØNG HÔÏP U XÔ VOØM MUÕI HOÏNG HIEÁM GAËP
Traàn Minh Tröôøng*
TOÙM TAÉT
1 beänh nhaân nöõ treân 60 tuoåi coù 1 khoái u vuøng voøm muõi hoïng keøm theo caùc trieäu chöùng ngheït muõi,
chaûy nöôùc muõi vaø chaûy maùu muõi ít, phaãu thuaät caét boû khoái u ñaõ ñöôïc thöïc hieän qua ñöôøng Rouger –
Denker vaø ñöôøng xuyeân khaåu caùi meàm vôùi keát quaû laáy heát ñöôïc khoái u vaø giaûi phaãu beänh laø u xô ôû voøm
muõi hoïng. Nhaän thaáy ñaây laø moät tröôøng hôïp hieám gaëp neân chuùng toâi trình baøy ñeå caùc ñoàng nghieäp cuøng
tham khaûo.
SUMMARY
RARE NASOPHARYNGEAL FIBROMA : ONE CASE REPORT
Tran Minh Truong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 28 – 30
A nasopharyngeal tumor in an old women is presented in report with the typycal symtoms. Sub
gingivo labial and trans palatin approach have used to amputate the tumor without complications.
Pathology of the tumor is fibroma. This rare case is presented and discused with colleagues.
MUÏC ÑÍCH chöùng ngheït muõi phía beân traùi töø 1 naêm coù chaûy muõi
ñuïc, thænh thoaûng coù laãn maùu, khi phaùt aâm noùi gioïng
Trình baøy vaø baøn luaän veà 1 tröôøng hôïp u xô voøm muõi kín. Caùc trieäu chöùng ngaøy caøng tieán trieån. Beänh
muõi hoïng ít gaëp treân laâm saøng, nhöõng trieäu chöùng nhaân ñaõ ñöôïc chaån ñoaùn vieâm muõi xoang vaø ñieàu trò
cuõng nhö quaù trình phaãu thuaät vaø hình aûnh Giaûi phaãu thuoác nhöng caùc trieäu chöùng khoâng thay ñoåi, sau
beänh lyù ñaõ thöïc söï thuù vò giuùp cho caùc nhaø laâm saøng khaùm beänh nghó ñeán u vuøng muõi hoïng neân beänh
coù taàm nhìn roäng hôn veà laâm saøng beänh lyù naøy cuõng nhaân ñöôïc nhaäp beänh vieän Chôï Raãy.
nhö baøn luaän veà nhöõng vaán ñeà coøn caàn ñöôïc laøm
Khaùm beänh ôû muõi tröôùc coù dòch nhaøy beân T,
saùng toû.
cuoán muõi co ñaùp öùng toát vôùi thuoác co nieâm maïc, noäi
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN soi muõi hoïng baèng telescope 00 phaùt hieän moät khoái u
CÖÙU coù nhieàu thuøy maøu vaøng saäm, treân beà maët nhaün coù
Trình baøy toùm taét beänh aùn, caùch choïn löïa ñöôøng caùc maïch maùu, maät ñoä chaéc, chaân baùm roäng vaøo
moå cuõng nhö keát quaû cuûa cuoäc phaãu thuaät caét boû khoái vuøng voøm muõi hoïng vaø thaønh beân hoïng che bít taéc
u naøy, nhöõng kinh nghieäm trong nhieàu tröôøng hôïp hoøan toøan cöûa muõi sau traùi.
phaãu thuaät u xô khoù cuõng ñaõ ñöôïc neâu ra vaø baøn luaän. Hình aûnh CT thaáy khoái u töông ñoái ñoàng nhaát, coù
nhieàu thuøy, caûn quang keùm, chieám toøan boä vuøng voøm
KEÁT QUAÛ
muõi hoïng, xöông vuøng chaân böôùm beân traùi bò phaù
Khoái u ôû vuøng voøm muõihoïng ñaõ ñöôïc laáy ra troïn huûy khoâng ñeàu. Caùc xoang caïnh muõi coù hình aûnh
veïn cuøng vôùi 1 phaàn xöông vuøng neàn soï nôi chaân bình thöôøng. Sinh thieát khoái u keát quaû laø teá baøo xô.
baùm cuûa u, soá löôïng maùu maát khoûang 200ml, keát quaû
Chaån ñoùan : U xô voøm muõi hoïng
giaûi phaãu beänh laø U xô ôû voøm muõi hoïng, ít maïch maùu
vaø coù nhöõng teá baøo thoùai hoùa môõ. Phaãu thuaät : Raïch raõnh lôïi moâi boäc loä roäng
maët tröôùc xoang haøm vaø hoá muõi beân traùi. Khoan
CA LAÂM SAØNG vaøo xoang haøm, trong xoang coù ít dòch nhaøy, caét boû
Beänh nhaân nöõ 63 tuoåi ñeán khaùm beänh vì trieäu vaùch xöông muõi xoang vaø nieâm maïc boäc loä roäng
* Khoa Tai Muõi Hoïng laàu 6B1 Beänh vieän Chôï Raãy. TP Hoà CHí Minh
28 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
hoác muõi beân traùi. Nhìn thaáy khoái u nhaün coù nhieàu Nguyeân nhaân vieâm nhieãm
thuøy, maøu vaøng nhaït naèm ôû thaønh beân traùi cuûa Trong tröôøng hôïp trình baøy treân, laø moät
voøm muõi hoïng, u coù chaân baùm roäng vaøo thaønh beân tröôøng hôïp hieám maø nguyeân nhaân chuùng toâi vaãn
hoïng vaø chaân böôùm. chöa theå xaùc ñònh ñöôïc, chuùng toâi cho raèng ñaõ
Duøng Rugin vaø pince boùc taùch u khoûi chaân baùm ôû coù moät quùa trình thay ñoåi veà caáu truùc cuûa trung
thaøh beân hoïng vaø chaân böôùm nhöng khoù khaên vì moâ ôû vuøng voøm muõi hoïng ñaõ kích thích hình
chaân baùm cuûa u roäng, thaáp vaø saâu ôû thaønh beân hoïng. thaønh khoái u. Sau khi phaùt trieån lôùn taïi choã khoái
Caét khaåu caùi meàm theo ñöôøng giöõa, keát hôïp duøng u ñaõ xaâm laán vaøo vuøng voøm muõi hoïng vaø huûy
Rugin ñaåy töø treân xuoáng vaø pince ôû phía döôùi keùo laáy xöông vuøng chaân böôùm
toøan boä khoái u cuøng moät phaàn maûnh xöông nôi baùm
â
Veà tuoåi vaø giôùi
cuûa khoái u vaøo chaân böôùm. Caàm maùu baèng ñoát ñieän,
Spongel Merocel vaø ñaët meøche muõi sau. Trong y vaên 2,3 tuoåi trung bình beänh nhaân ôû
chaâu Aâu laø 12 – 13 vaø tuoåi cao nhaát ghi nhaän trong
Haäu phaãu : Khanùg sinh : Augmentin 1g x 3 laàn /
y vaên laø 50 tuoåi vaãn bò u xô voøm muõi hoïng vaø
ngaøy;Giaûm ñau : Prodafalgan truyeàn tónh maïch 1g x 3
khoâng coù beänh nhaân nöõ. Tuy nhieân theo 1 soá taùc
laàn / ngaøy
giaû 1 tyû leä beänh nhaân nöõ taàn suaát coù theå tôùi 5%. Taïi
Meøche muõi ñöôïc ruùt heát sau ngaøy thöù 4. Beänh
khoa Tai Muõi Hoïng beänh vieän Chôï Raãy tröôùc khi
nhaân thôû thoâng thoùang xuaát vieän ngaøy thöù 7 sau moå.
moå tröôøng hôïp naøy tuoåi cuûa beänh nhaân u xô lôùn
BAØN LUAÄN nhaát laø 27 tuoåi (1 tröôøng hôïp), tuoåi trung bình töø
U xô voøm muõi hoïng laø moät beänh lyù ñöôïc coi laø 15-17 vaø taát caû ñeàu laø beänh nhaân nam. Beänh nhaân
hieám gaëp 2,3,4, baûn chaát ñaây laø caùc khoái u laønh tính vaø trình baøy treân laø nöõ vaø ñaõ hôn 60 tuoåi.
thöôøng gaëp ôû giôùi nam, treû tuoåi. Seùbileau moâ taû naêm Vieäc choïn löïa ñöôøng moå u 2,3,4 phaûi döïa vaøo
1923 taïi hoäi nghò khoa hoïc Tai Muõi Hoïng cuûa Phaùp. möùc ñoä lôùn cuûa khoái u. Chuùng toâi thöôøng söû duïng
Duø cho nhöõng nghieân cöùu ñaõ ñöôïc thöïc hieän raát ñöôøng moå caïnh beân muõi hay ñöôøng moå xuyeân qua
nhieàu trong nhöõng naêm qua thì nguoàn goác, baûn chaát, raõnh lôïi moâi (Rhinotomie sous – labiale de Rouge –
beänh sinh vaø nhöõng tieán trieån cuûa u cuõng vaãn coøn Denker) vì lôïi ñieåm ñöôøng moå naøy coù theå vaøo tröïc
nhieàu ñieàu chöa ñöôïc bieát roõ raøng, tuy nhieân coù tieáp nhöõng khoái u cao ôû vuøng voøm muõi hoïng neàn
nhöõng ñieåm ñaõ ñöôïc laøm roõ : Ñaây laø nhöõng khoái u coù soï. Trong tröôøng hôïp treân do khoái u baùm vaøo vuøng
nhieàu thuøy, coù cuoáng hay khoâng coù cuoáng khoâng coù chaân böôùm vaø thaønh beân hoïng roäng neân chuùng toâi
bao. U xuaát phaùt töø thaønh beân voøm muõi hoïng gaàn loã ñaõ phaûi keát hôïp 2 ñöôøng treân môùi ñuû roäng ñeå coù
böôùm khaåu caùi vaø coù xu huôùng phaùt trieån höùông veà theå laáy khoái u ra vaø kieåm soùat caàm maùu.
chaân böôùm haøm vaø hoá döôùi thaùi döông vaø khoûang
U xô voøm muõi hoïng thöôøng coù caáu truùc raát
caïnh beân cuûa hoïng vaø töø vuøng böôùm khaåu caùi khoái u
nhieàu caùc maïch maùu ñi cuøng vaø ñieàu trò thöôøng
coù theå xaâm laán vaøo oå maét vaø hoá naõo giöõa, hoác muõi,
gaëp khoù khaên. Tröôùc khi phaãu thuaät caùc xeùt
thaân xöông böôùm vaø xoang hang. Nguy cô töû vong
nghieäm hình aûnh hoïc nhö CT Scan vaø chuïp maïch
cuõng ñöôïc chuù yù nhö trong khi phaãu thuaät khoâng
maùu DSA laø raát caàn thieát, ngoøai ra huùng toâi cuõng
khoáng cheá ñöôïc chaûy maùu hay bieán chöùng vieâm
laøm DSA ñeå laøm taéc maïch maùu giaûm löôïng maùu
maøng naõo do chaûy dòch naõo tuûy sau moå laáy u.
chaûy trong khi moå. Sau khi laáy heát khoái u chaûy
Veà cô cheá beänh sinh cuûa u xô voøm muõi hoïng hieän maùu hay dòch naõo tuûy vuøng hoá yeân coù theå can thieäp
nay 2,3 coøn raát nhieàu baøn caõi khaùc nhau, theo caùc taùc baèng söû duïng Spongel vaø Merocel ñaët vaøo sau ñoù
giaû Phaùp coù 3 giaû thuyeát gaây neân u : ñaët meøche kieåu Mikulic, chaûy maùu cuûa ñoäng maïch
- Giaû thuyeát veà nguyeân nhaân baåm sinh böôùm khaåu caùi hay ñoäng maïch haøm trong coù theå
- Nguyeân nhaân thay ñoåi veà Hocmon caàm maùu tröïc tieáp baèng ñoâng ñieän.
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét 29
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Juvenile nasopharyngeal angiofibroma : Un update of
Chuùng toâi trình baøy 1 tröôøng hôïp u xô voøm muõi the UCLA experience 1960 – 1985 Economous TS;
hoïng hieám gaëp vôùi nhöõng trieäu chöùng töông ñoái ñieån Abemayer E; Ward PH. Laryngoscope 1988 Feb 98(2)
hình, beänh nhaân ñaõ ñöôïc giaûi quyeát toát tröôùc maét tuy 170-5
2. Fibrome naso pharyngien Cannoni M; Zanaret M;
nhieân vaãn caàn ñöôïc theo doõi trong thôøi gian daøi ñeå coù Bartoli J.M; Gras R EMC Editions techniques ORL
theå keát luaän khoâng taùi phaùt. Tuy nhieân, söï khaùc bieät 1991
3. Juvenile angiofibroma : A review of the literature and
veà laâm saøng cuûa beänh lyù laø moät ñieàu thuù vò, chöùng toû a case series report Gullane P.J; Davidson J; Forte V.
beänh lyù naøy vaãn coøn caàn ñöôïc tieáp tuïc nghieân cöùu saâu Laryngoscope 1992; Aug; 102(8)928-33.
hôn vaø cuõng laø moät löu yù vôùi caùc thaøy thuoác khi gaëp 4. Rhino-Otological Microsurgery of the Skull Base.
Portmann. M; Richards. A; Sterkers. J.Churchill
tröôøng hôïp töông töï. Livingstone 1995; 61-62 p.
30 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
