Luận văn tốt nghiệp “Nhân tố tác động đến đói nghèo ở Việt Nam hiện nay”
Bước sang thế kỷ XXI, đói nghèo vẫn là vấn đề có tính toàn cầu. Một bức tranh tổng thể là thế giới với gần một nửa số dân sống dưới 2USD*/ngày và cứ 8 trong số 100 trẻ em không sống được đến 5 tuổi. Vì vậy một phong trào sôi nổi và rộng khắp trên thế giới là phải làm như thế nào để đẩy lùi nghèo đói. Còn Việt Nam thì sao? Trong những năm gần đây, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có công tác xoá đói giảm nghèo tốt nhất theo...
LỜI GIỚI THIỆU
1. Bối cảnh nghiên cứu
Bước sang thế kỷ XXI, đói nghèo vẫn là vấn đề có tính toàn cầu. Một
bức tranh tổng thể là thế giới với gần một nửa số dân sống dưới
2USD*/ngày và cứ 8 trong số 100 trẻ em không sống được đến 5 tuổi. Vì
vậy một phong trào sôi nổi và rộng khắp trên thế giới là phải làm như thế
nào để đẩy lùi nghèo đói. Còn Việt Nam thì sao? Trong những năm gần
đây, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có công tác xoá đói
giảm nghèo tốt nhất theo tiêu chuẩn và phương pháp xác định đường nghèo
khổ của WB, tỷ lệ nghèo ở Việt Nam giảm từ 58,1% năm 1993 xuống còn
37,4% năm 1998 và hiện nay còn khoảng 30%. Theo tiêu chuẩn quốc gia tỷ
lệ nghèo đói của nước ta giảm từ 30,01% năm 1992 xuống 11% năm 2000.
Tuy quy mô đói nghèo toàn quốc giảm nhanh. Nhưng thực trạng cho thấy,
Việt Nam vẫn là một nước nghèo. Con số các hộ bị tái nghèo là rất lớn
bình quân hàng năm khoảng 50.000 hộ (riêng năm 1996 và 1997 mỗi năm
khoảng gần 100.000 hộ do bão lụt. Nếu so sánh tình trạng đói nghèo của
nước ta với các nước trên thế giới thì tính bức xúc của nó là rất lớn,
ngưỡng nghèo của Việt Nam vẫn xa với ngưỡng nghèo của thế giới.
2. Mục đích nghiên cứu
Với một tỷ lệ không nhỏ số dân đang sồng trong cảnh cùng cực, Việt
Nam sẽ khó thực hiện được tiến trình CNH-HĐH đất nước. Vấn đề đặt ra
là phải làm sao đẩy lùi được tình trạng đói nghèo xuống. Nhưng muốn có
những chính sách, biện pháp xoá đói giảm nghèo hiệu quả thì nhất thiết
phải hiểu được những nguyên nhân nào dẫn tới tình trạng nghèo đói của
Việt Nam. Nhận thức được yêu cầu bức thiết đó, nghiên cứu này sẽ tập
trung đi sâu vào thực trạng nghèo đói ở Việt Nam, các nguyên nhân làm cho
một số người rời vào cảnh khối cùng, các mối quan hệ giữa nghèo đói với
công bằng xã hội, sự phân hoá giàu nghèo giữa các vùng khác nhau. Nghiên
cứu này còn giúp ta hiểu thêm mức độ, tầm ảnh hưởng của nghèo đói ở
Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới. Nó ảnh hưởng như thế nào,
tác động ra sao đến chất lượng cuộc sống của người dân, cũng như sự cải
*
2USD tính theo PPP
thiện vị thế của quốc gia. Cuối cùng, nghiên cứu sẽ đưa ra một số giải
pháp mang tính định hướng để giúp xoá đói giảm nghèo hiệu quả hơn.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu này sẽ chỉ ra tổng quan của sự nghèo đói trên thế giới và
chủ yếu xoáy sâu vào tình trạng nghèo đói ở Việt Nam, trong những năm
gần đây. Đối tượng được đề cập đến chính là những người nghèo đói. Họ
là ai và mức khốn khổ của họ đến đâu, cần phải làm những gì cho cuộc
sống của họ tốt đẹp hơn. Thông qua các ngưỡng nghèo, các chỉ tiêu đánh
giá đói nghèo như chất lượng của cuộc sống, mức nghèo đến đâu, tình
trạng giáo dục ra sao, sự đảm bảo y tế như thế nào, tình trạng giáo dục ra
sao, sự đảm bảo y tế như thế nào. Nó sẽ xác định được các đối tượng rơi
vào diện nghèo, diện đói.
4. Các câu hỏi nghiên cứu
Để đánh giá chính xác về tình trạng của nghèo đói ta cần trả lời các
câu hỏi:
- Đói nghèo là gì?
- Đói nghèo được biểu hiện ở những khía cạnh nào?
- Các chỉ tiêu và chuẩn mực để xác định và đánh giá đói nghèo?
- Thực trạng đói nghèo của Việt Nam trong những năm gần đây?
- Các nhân tố tác động đến tình trạng nghèo đói?
- Các biện pháp khắc phục?
5. Phương pháp nghiên cứu
Để phân tích được tình trạng nghèo đói thì ta cần dùng một số phương
pháp như phân tích, đánh giá, so sánh, thống kê và mô tả nhằm phân tích
xoáy sâu vào các nhân tố tác động đến sự nghèo khó, đánh giá xem mức độ
nghèo đói đến đâu, diễn biến của nó như thế nào là phạm vi ảnh hưởng
của nó ra sao. Mặt khác cần phải có sự kết hợp với các số liệu thống kê để
phản ánh tình trạng nghèo đói một cách trung thực hơn, chính xác hơn. Qua
đó cho phép ta so sánh được các người nghèo, các nhóm dân cư nghèo, các
vùng nghèo và các quốc gia nghèo khác nhau.
6. Kết cấu của đề tài:
Đề tài sẽ được chia làm 3 phần:
Chương 1: Đói nghèo - các nguyên nhân dẫn tới đói nghèo.
Chương 2: Những nhân tố tác động đến đói nghèo ở Việt Nam hiện
nay.
Chương 3: Một số biện pháp nhằm xoá đói giảm nghèo.
Do phạm vi nghiên cứu rộng, năng lực và kinh nghiệm bản thân có
hạn, đề tài không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Em mong
nhận được sự chỉ dẫn, gợi ý, nhận xét của thầy cô để bổ sung và hoàn
chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.
Sinh viên: Nguyễn Vũ Phúc
Lớp K35-F1 trường Đại học Thương mại
Chương 1: Tổng quan của đói nghèo
1.1. Khái niệm về đói nghèo
1.1.1. Định nghĩa về đói nghèo
• Đói nghèo từ tiếng nói của chính người nghèo.
Tiếng nói của người nghèo cho ta những cảm nhận cụ thể, rõ ràng
nhất về các khía cạnh của nghèo đói (nghèo đói không chỉ bao hàm sự khốn
cùng về vật chất mà còn là sự thụ hưởng thiếu thốn về giáo dục và y tế.
Một người nghèo ở Kênia đã nói về sự nghèo đói: “Hãy quan sát ngôi nhà
và đếm xem có bao nhiêu lỗ thủng trên đó. Hãy nhìn những đồ đạc trong
nhà và quần áo tôi đang mặc trên người. Hãy quan sát tất cả và ghi lại
những gì ông thấy. Cái mà ông thấy chính là nghèo đói”. Một nhóm thảo
luận Braxin đã định nghĩa về đói nghèo là: “Tiền lương thấp và thiếu việc
làm, và cũng có nghĩa là không được hưởng thụ về y tế, không có thức ăn
và quần áo”. Ngoài ra, khái niệm đói nghèo còn được mở rộng để tính đến
cả nguy cơ dễ bị tổn thương, không có tiếng nó và quyền lực. Từ tiếng nói
của người nghèo, các nhà nghiên cứu đã đưa ra các khái niệm về đói nghèo.
Tuỳ thuộc vào cách tiếp cận, thời gian nghiên cứu và sự phát triển kinh tế
của một quốc gia mà ta có các quan điểm khác nhau về nghèo đói.
• Quan niệm trước đây
Trước đây người ta thường đánh đồng nghèo đói với mức thu nhập
thấp. Coi thu nhập là tiêu chí chủ yếu để đánh giá sự nghèo đói của con
người. Quan niệm này có ưu điểm là thuận lợi trong việc xác định số
người nghèo dựa theo chuẩn nghèo, ngưỡng nghèo. Nhưng thực tế đã
chứng minh việc xác định đói nghèo theo thu nhập chỉ đo được một phần
của cuộc sống. Thu nhập thấp không phản ánh hết được các khía cạnh của
đói nghèo, nó không cho chúng ta biết được mức khốn khổ và cơ cực của
những người nghèo. Do đó, quan niệm này còn rất nhiều hạn chế.
• Quan điểm hiện nay
Hiện nay do sự phát triển của nền kinh tế thế giới, quan điểm đói
nghèo đã được hiểu rộng hơn, sâu hơn và cũng có thể được hiểu theo các
cách tiếp cận khác nhau:
- Hội nghị bàn về giảm nghèo đói ở khu vực châu Á Thái Bình Dương
do ESCAP tổ chức tháng 9 năm 1993 tại Băng Cốc - Thái Lan đã đưa ra
khái niệm về định nghĩa đói nghèo: Nghèo đói bao gồm nghèo tuyệt đối và
nghèo tương đối.
+ Nghèo tuyệt đối: là tình trạng một bộ phận dân cư không được
hưởng và thoả mãn những nhu cầu cơ bản của con người mà những nhu
cầu này đã được xã hội thừa nhận tuỳ theo trình độ phát triển kinh tế và
phong tục tập quán của địa phương.
+ Nghèo tương đối: là tình trạng một bộ phận dân cư sống dưới mức
trung bình của cộng đồng.
+ Theo khía cạnh kinh tế: Nghèo là do sự thiếu lựa chọn dẫn đến cùng
cực và thiếu năng lực tham gia vào đời sống kinh tế xã hội của quốc gia,
chủ yếu là trong lĩnh vực kinh tế.
+ Theo khía cạnh khác: Nghèo là sự phản ánh trình độ phát triển kinh
tế xã hội trong từng giai đoạn lịch sử, trong phạm vi một quốc gia, một khu
vực, một vùng.
- Năm 1998 UNĐP công bố một bản báo cáo nhan đề “khắc phục sự
nghèo khổ của con người” đã đưa ra những định nghĩa về nghèo.
+ Sự nghèo khổ của con người: thiếu những quyền cơ bản của con
người như biết đọc, biết viết, được tham gia vào các quyết định cộng dồng
và được nuôi dưỡng tạm đủ.
+ Sự nghèo khổ tiền tệ: thiếu thu nhập tối thiểu thích đáng và khả
năng chi tiêu tối thiểu.
+ Sự nghèo khổ cực độ: nghèo khổ, khốn cùng tức là không có khả
năng thoả mãn những nhu cầu tối thiểu.
+ Sự nghèo khổ chung: mức độ nghèo kém nghiêm trọng hơn được xác
định như sự không có khả năng thoả mãn những nhu cầu lương thực và phí
lương thực chủ yếu, những nhu cầu này đôi khi được xác định khác nhau ở
nước này hoặc nước khác.
Quan niệm của Việt Nam
Hiện nay ở Việt Nam có nhiều ý kiến khác nhau xung quanh khái
niệm nghèo đói, song ý kiến chung nhất cho rằng:
Ở Việt Nam thì tách riêng đói và nghèo thành 2 khái niệm riêng biệt.
- Nghèo: là tình trạng một bộ phận dân cư chỉ có điều kiện thoả mãn
một phần những nhu cầu tối thiểu cơ bản của cuộc sống và có mức sống
thấp hơn mức sống trung bình của cộng đồng xét trên mọi phương diện.
- Đói: là tình trạng một bộ phận dân cư nghèo có mức sống dưới mức
tối thiểu và thu nhập không đủ đảm bảo nhu cầu và vật chất để duy trì
cuộc sống. Đó là các hộ dân cư hàng năm thiếu ăn, đứt bữa từ 1 đến 3
tháng, thường vay mượn cộng đồng và thiếu khả năng chi trả. Giá trị đồ
dùng trong nhà không đáng kể, nhà ở dốt nát, con thất học, bình quân thu
nhập dưới 13kg gạo/người/tháng (tương đương 45.000VND).
Qua các định nghĩa trên, ta có thể đưa ra định nghĩa chung về nghèo
đói: “Đói nghèo là tình trạng một bộ phận dân cư không có những điều
kiện về cuộc sống như ăn, mặc, ở, vệ sinh, y tế, giáo dục, đi lại, quyền
được tham gia vào các quyết định của cộng đồng”
Qua các cách tiếp cận trên đã giúp chúng ta nâng cao sự hiểu về các
nguyên nhân gây ra nghèo đói nhằm có những phương hướng cách thức
hành động đúng đắn để tấn công đẩy lùi nghèo đói, làm cho chất lượng
cuộc sống của người dân ngày càng tốt đẹp hơn.
Các khía cạnh của đói nghèo.
• Về thu nhập:
Đa số những người nghèo có cuộc sống rất khó khăn, cực khổ. Họ có
mức thu nhập thấp. Điều này do tính chất công việc của họ đem lại.
Người nghèo thường làm những công việc đơn giản, lao động chân tay
nhiều, công việc cực nhọc nhưng thu nhập chẳng được là bao. Hơn thế
nữa, những công việc này lại thường rất bấp bênh, không ổn định, nhiều
công việc phụ thuộc vào thời vụ và có tính rủi ro cao do liên quan nhiều
đến thời tiết (chẳng hạn như mưa, nắng, lũ lụt, hạn hán, động đất...). Các
nghề thuộc về nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp là những ví dụ cho
vấn đề này. Do thu nhập thấp nên việc chi tiêu cho cuộc sống của những
người nghèo là rất hạn chế. Hầu hết các nhu cầu cơ bản, tối thiểu của con
người như cái ăn, cái mặc, chỗ ở chỉ được đáp ứng với mức độ rất thấp,
thậm chí còn không đủ. Nhiều người rơi vào cảnh thiếu ăn liên miên: chưa
nói đến vấn đề đủ dinh dưỡng, riêng việc đáp ứng lượng Kcalo cần thiết,
tối thiểu cho con người để có thể duy trì hoạt động sống bình thường họ
cũng chưa đáp ứng được, hoặc đáp ứng một cách khó khăn. Điều này đã
kéo theo hàng loạt các vấn đề khác như làm giảm sức khoẻ của người
nghèo, do đó giảm năng suất lao động, từ đó giảm thu nhập... cứ như thế,
nó đã tạo nên vòng luẩn quẩn mà người nghèo rất khó thoát ra được.
Thu nhập thấp đã tạo nên tình trạng thiếu tài sản ở những người
nghèo. Tài sản ở đây có thể là tài sản vật chất, tài sản con người, tài sản tự
nhiên, tài sản tài chính, tài sản xã hội. Tài sản con người thể hiện ở khả
năng có được sức lao động cơ bản, kỹ năng và sức khoẻ tốt. Như đã trình
bày ở trên, do thu nhập thấp nên người nghèo không thể đáp ứng một cách
đầy đủ nhu cầu về lương thực thực phảam. Ăn uống cực kì thiếu thốn
cộng với lao động nặng nề đã làm giảm sức khoẻ của người nghèo do đó
cũng không đảm bảo được các kỹ năng cũng như sức lao động cơ bản. Tài
sản tự nhiên như đât đai, thiếu tài sản tự nhiên có nghĩa là thiếu, không có
hoặc có nhưng đất đai quá cằn cỗi, không thể canh tác được. Tài sản vật
chất ở đây như nhà ở, phương tiện sản xuất - người nghèo có rất ít hoặc
hầu như không có các phương tiện sản xuất. Điều này đã hạn chế khả
năng lao động của họ, làm họ khó khăn hơn nhiều so với những người có
đủ phương tiện sản xuất nó cũng làm giảm thu nhập của họ. Còn về nhà
ở, đại đa số người nghèo sống trong những căn nhà tạm bợ, dột nát, chật
chội. Nhiều căn nhà không đủ đảm bảo an toàn, không bảo đảm sức khoẻ
cho những người sống trong đó. Do không có những tài sản giá trị để bảo
đảm nên người nghèo cũng có rất ít khả năng tiếp cận với các tổ chức cho
vay vốn, do thu nhập thấp nên người nghèo cũng không có khả năng tiết
kiệm nhiều. Đó chính là thiếu hụt tài sản tài chính. Còn tài sản xã hội, như
các mối quan hệ và trách nhiệm đối với nhau để khi cần có thể nhờ cậy và
ảnh hưởng chính trị đối với các nguồn lực, đối với người nghèo điều này
cũng rất hạn chế, do thu nhập thấp, lúc nào cũng phải lo chạy ăn đủ bữa
nên người nghèo không quan tâm hoặc không có khả năng tham gia nhiều
vào các mối quan hệ xã hội. Một điều cản trở nữa là, hầu hết khi tham gia
vào các nhóm, tổ chức nào đó cũng đều phải đóng một khoản phí nhất định,
người nghèo lo ăn còn chưa đủ, nói gì đến việc bỏ tiền tham gia nhóm, hội
nào đó. Điều này đã làm cho người nghèo dần bị cô lập và do đó khó nhận
được sự giúp đỡ từ các nhóm, hội khi gặp khó khăn.
• Y tế - giáo dục
Những người nghèo có nguy cơ mắc phải các bệnh thông thường cao
như ốm đau, các bệnh về đường giao tiếp, tình trạng sức khoẻ không được
tốt do ăn uống không đảm bảo, lao động cực nhọc. Người nghèo thường
sống ở những vùng có điều kiện vệ sinh, y tế thấp, còn nhiều hạn chế,
chẳng hạn, họ không được sử dụng nguồn nước sạch, không có công trình
phụ hợp vệ sinh, điều này cũng làm giảm đáng kể sức khoẻ của họ. Nó đã
dẫn đến tình trạng tỷ lệ chết của trẻ sơ sinh trong nhóm hộ nghèo, số trẻ
bị suy dinh dưỡng và số bà mẹ mang thai thiếu máu rất cao. Có điều này là
do người nghèo có thu nhập thấp, không đủ trả khoản tiền viện phí lớn
cũng như các chi phí thuốc men khác, thêm vào đó có thể do đối xử bất bình
đẳng trong xã hội, người nghèo không được quan tâm chữa trị bằng người
giàu nên tỷ lệ tiếp cận các dịch vụ y tế của người nghèo là rất thấp. Bên
cạnh đó, do nhận thức của người nghèo, họ thường không quan tâm lắm
bệnh tật của mình, khi bị bệnh họ thường cố tự chạy chữa bằng mọi biện
pháp rẻ tiền, chỉ đến khi bệnh trở nên trầm trọng họ mới vào viện vì vậy
việc điều trị đem lại hiệu quả không cao mà còn tốn thêm nhiều khoản
tiền không đáng có.
Tình trạng giáo dục đối với người nghèo cũng là vấn đề đáng thất
vọng. Hầu hết những người nghèo không đủ điều kiện học đến nơi đến
chốn. Tỷ lệ thất học, mù chữ ở hộ nghèo, đói cao. Có tình trạng như vậy là
do các gia đình này không thể trang trải được các chi phí về họctập của con
cái họ như tiền học phí, tiền sách vở... đi học, họ sẽ mất đi một lao động
trong gia dình. Những người nghèo cũng đã nhận thức rõ được tầm quan
trọng của học thức với nghèo đói nhưng vấn đề học phí của con em họ quả
là vấn đề quá khó khăn với tình hình tài chính của gia đình. Một phụ nữ đã
nói: “Các con tôi đã sẵn sàng tới trường vào tháng 9, nhưng tôi không biết
làm thế nào để có thể cho cả ba đứa tới trường. Ở một số nước, trẻ em
phải thôi học bởi lỡ hạn nộp học phí đến đúng vào lúc mà gia đình không
có khả năng thanh toán nhất.
Tóm lại, y tế - giáo dục là vấn đề được nhiều người nghèo quan tâm,
họ cũng đã hiểu rõ tầm quan trọng của các yếu tố này tới bản thân họ cũng
như tương lai của họ và gia đình nhưng do thu nhập thấp, không đủ trang
trải, học phí, viện phí, họ đành phải để con cái thôi học, người bệnh không
được khám và chữa chạy đúng mức, kịp thời, hầu hết các người nghèo
không được tiếp cận với các dịch vụ y tế. Điều này đã làm ảnh hưởng đến
sức khoẻ của họ, giảm sức khoẻ cũng như hạn chế cơ hội phát triển của
các thế hệ sau.
• Nguy cơ dễ bị tổn thương
Ở những người nghèo, nguy cơ dễ bị tổn thương là nhân tố luôn đi
kèm với sự khốn cùng về vật chất và con người. Vậy nguy cơ dễ bị tổn
thương là gì? Nó chính là nguy cơ mà người nghèo phải đối mặt với nhiều
loại rủi ro như bị ngược đãi, đánh đập, thiên tai, bị thôi việc, phải nghỉ
học... Nói cách khác, những rủi ro mà người nghèo phải đối mặt do tình
trạng nghèo hèn của họ chính là nguyên nhân khiến họ rất dễ bị tổn
thương. Những người nghèo do tài sản ít, thu nhập thấp, họ chỉ có thể
trang trải hạn chế, tối thiểu các nhu cầu thiết yếu nhất của cuộc sống. Vì
vậy, khi rủi ro xảy ra họ rất dễ bị tổn thương và rất khó vượt qua được
các cú sốc có hại, những cú sốc mang tính tạm thời mà những người có
nhiều tài sản hơn dễ dàng vượt qua được. Do thu nhập thấp, người nghèo
có rất ít khả năng tiếp cận với các cơ hội tăng trưởng kinh tế, vì thế họ
thường phải bỏ thêm các chi phí không đáng có hoặc giảm thu nhập. Ở các
hộ nghèo, khi có rủi ro xảy ra như mất cắp hay có người bị ốm đau thì họ
dễ bị rơi vào tình trạng khủng hoảng, làm đảo lộn cuộc sống của cả gia
đình mà một thời gian lâu sau mới có thể phục hồi được. Cũng có khi việc
khắc phục những rủi ro trong ngắn hạn có thể làm trầm trọng thêm sự
khốn cùng của họ trong dài hạn. Chẳng hạn, ví dụ trên, do thiếu tài sản nên
để chạy chữa cho một người bị ốm, gia đình đã buộc phải quyết định cho
một đứa con nghỉ học hay họ phải bán trâu, bò, ngựa... những phương tiện
lao động cần thiết của gia đình. Cũng có thể người bệnh thì không khỏi
được còn gia đình từ cảnh khá giả rơi vào cảnh khốn cùng. Như vậy, nếu
có thêm một vài sự kiện nghiêm trọng nữa xảy ra thì sự suy sụp đến cùng
kiệt là điều khó tránh khỏi với người nghèo.
Nguy cơ dễ bị tổn thương đã tạo nên một tâm lý chung của người
nghèo là sợ phải đối mặt với rủi ro, vì vậy họ luôn né tránh với những vấn
đề mang tính rủi ro cao, kể cả khi điều đó có thể đem lại nhiều lợi ích cho
họ nếu thành công (ví dụ đầu tư vào giống lúa mới, áp dụng phương thức
sản xuất mới...) chính điều này đã làm họ sống tách biệt với xã hội bị cô
lập dần với guồng quay của thị trường và do vậy cuộc sống của họ càng
trở nên bần cùng hơn.
• Không có tiếng nói và quyền lực
Những người nghèo thường bị đối xử không công bằng, bị gạt ra
ngoài lề xã hội do vậy họ thường không có tiếng nói quyết định trong các
công việc chung của cộng đồng cũng như các công việc liên quan đến
chính bản thân họ. Trong cuộc sống những người nghèo chịu nhiều bất
công do sự phân biệt đối xử, chịu sự thô bạo, nhục mạ, họ bị tước đi
những quyền mà những người bình thường khác nghiễm nhiên được
hưởng. Người nghèo luôn cảm thấy bị sống phụ thuộc, luôn nơm nớp lo sợ
mọi thứ, trở nên tự ti, không kiểm soát được cuộc sống của mình. Đó chính
là kết quả mà nguyên nhân không có tiếng nói và quyền lực đem lại. Một
người nghèo ở Trà Vinh nói họ chẳng được gọi đi họp vì nhà ở xa, khi nào
phải đi lao động thì mới được gọi tới. Kể cả khi họ tham gia được các
cuộc họp của cộng đồng thì họ cũng không thể quyết định được vấn đề gì
dù rằng vấn đề đó liên quan đến lợi ích của chính họ.
Không có tiếng nói và quyền lực còn thể hiện ở chỗ những người phụ
nữ bị đối xử bất bình đẳng trong chính gia đình của họ. Người phụ nữ
không có quyền quyết định việc gì và phải phụ thuộc hoàn toàn vào người
chồng của họ.
1.2. Các thước đo chuẩn mực đánh giá đói nghèo
1.2.1. Các thước đo đói nghèo.
Đo lường đói nghèo thông qua các chỉ tiêu như thu nhập, chỉ số về giáo
dục và y tế, nguy cơ dễ bị tổn thương, không có tiếng nói và quyền lực cho
phép có được một cách nhìn tổng thể về đói nghèo. Nó phản ánh chính xác
các nguyên nhân gây ra đói nghèo, từ đó chính phủ hay cộng đồng quốc tế
có các biện pháp thích hợp để hành động.
• Đói nghèo theo thu nhập
Sử dụng thước đo thu nhập hay tiêu dùng bằng tiền để xác định và đo
lường đói nghèo là một phương pháp đã được áp dụng từ lâu. Từ năm 1899
Seebohm Rowntree đã sử dụng phương pháp này để đo lường đói nghèo.
Qua các cuộc khảo sát về thu nhập và chi tiêu của các hộ gia đình ông đã
đưa ra định nghĩa: “Đói nghèo là mức tổng thu nhập không đủ trang trải nhu
cầu thiết yếu tối thiểu để duy trì sức lực cơ bắp thuần tuý”. Nhu cầu thiết
yếu đó bao gồm thực phẩm, tiền thuê nhà và một số thứ khác. Từ đó ông
đã đi đến ước tính về đói nghèo của mình. Tuy cách làm này còn nhiều hạn
chế song nó cũng phản ánh được phần lớn tình trạng nghèo khổ của người
dân lúc bấy giờ. Hiện nay WB vẫn sử dụng phương pháp và cách tiếp cận
giống như của Rowntree. Cách làm này cũng được nhiều quốc gia áp dụng
vì nó có nhiều ưu điểm. Điều tra hộ gia đình thu được nhiều thông tin, là
căn cứ để tìm ra các mối quan hệ giữa các khía cạnh khác nhau của đói
nghèo, từ đó đưa ra các giải pháp hữu hiệu. Ngoài ra, thước đo đói nghèo
theo thu nhập và tiêu dùng đã xác định được ngưỡng nghèo. Đây là ranh
giới quan trọng về thu nhập hay tiêu dùng mà dưới đó, các cá nhân và hộ
gia đình bị coi là nghèo. Cách làm này xem ra rất tiện dụng khi đưa ra các
con số tổng hợp đói nghèo trên phạm vi toàn cầu. WB đưa ngưỡng nghèo là
1USD/người/ngày và 2USD/người/ngày* bị coi là nghèo đói. Bên cạnh các
ưu điểm nêu trên, phương pháp này còn có một số hạn chế. Đó là, các cách
điều tra khác nhau giữa các thời kỳ, giữa các vùng, khu vực, giữa các quốc
gia làm cho việc so sánh gặp nhiều khó khăn, số liệu thu thập từ các hộ gia
đình thường không đầy đủ và chính xác, không phản ánh hết tình trạng bất
bình đẳng chung của đói nghèo.
• Y tế và giáo dục
*
Tính theo PPP
Ngoài cách tiếp cận dựa vào thu nhập WB còn sử dụng thước đo y tế
và giáo dục để đo lường sự khốn cùng của người dân. Nó bao gồm các chỉ
tiêu:
* Về y tế:
- = x 100
- =x100
- = x100
- = x100
- = x 100
- =
- =
- Tuổi thọ bình quân là số năm trung bình một người có thể sống
được.
- Tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai là tỷ lệ phụ nữ đang thực
hiện hay bạn đời của họ đang thực hiện bất kỳ hình thức tránh thai nào.
+ Về giáo dục:
- = x 100
- = x 100
- = x 100
Đo lường nghèo đói dựa vào các chỉ số trên cho phép phản ánh đầy đủ
các khía cạnh của người nghèo. Nó giúp ta có một bức tranh đầy đủ hơn về
chất lượng cuộc sống của người dân, nó thuận lợi cho việc so sánh nghèo
đói ở những nơi có thu nhập ngang nhau. Nhưng, trong thực tế, việc thu
thập số liệu về các chỉ số này gặp rất nhiều khó khăn. Ví dụ như các ví dụ
về tỷ lệ tử vong của trẻ em chủ yếu được lấy ra từ các kết quả điều tra
dân số định kỳ, vì vậy các số liệu vẫn còn sự sai lệch khá lớn. Về tuổi thọ
bình quân cũng rất khó xác định chính xác vì nó thường không được đo
lường trực tiếp. Các số liệu về giáo dục cũng thất vọng không kém. Tỷ lệ
đến trường cũng chỉ là con số ước tính thay cho số đến trường thực tế.
Hơn nữa, tỷ lệ tổng số học sinh học tiểu học có thể tăng nếu số học sinh
lưu ban tăng. Tuy nhiên, hiện nay, các nhà nghiên cứu đã có nhiều sáng
kiến, họ đang cố gắng tìm ra những phương pháp hữu hiệ để có thể đưa ra
các số liệu đáng tin cậy hơn.
• Nguy cơ dễ bị tổn thương
Đo lường nguy cơ dễ bị tổn thương chính là đo lường mức độ chống
chọi với các cú sốc của những hộ gia đình như gặp rủi ro, bị ngược đãi,
đánh đập, thiên tai, bị thôi việc, phải nghỉ học... Chẳng hạn, khi gặp rủi ro,
các hộ gia đình có khả năng bù đắp lại các thiệt hại hay không và mức bù
đắp như thế nào? Thông thường, người ta đo lường và đánh giá nguy cơ dễ
bị tổn thương qua các góc độ:
- Về tài sản vật chất: là những tài sản mà hộ có thể bán đi để bù đắp
những mất mát tạm thời về thu nhập. Đây là thước đo về khả năng tự bảo
hiểm của họ. Tài sản vật chất của hộ gia đình được xem xét theo hai khía
cạnh giá trị và tính thanh khoản của nó. Tài sản có tính thanh khoản cao
(hay khả năng hoá giá cao) thì mức độ bảo hiểm sẽ càng cao.
- Về vốn con người: Các hộ gia đình có trình độ học vấn hạn chế
thường dễ phải chịu sự bất ổn định về thu nhập và ít có khả năng quản lý
rủi ro hơn.
- Về đa dạng hoá thu nhập: ở nông thôn, hoạt động phi nông nghiệp
mang tính rủi ro ít hơn hoạt động nông nghiệp. Vì vậy đa dạng hoá thu
nhập là thước đo khả năng chống chọi lại các rủi ro liên quan đến thời tiết.
- Mối liên hệ với mạng lưới an sinh. Đánh giá nguy cơ dễ bị tổn
thương của hộ gia đình dựa vào các khoản hỗ trợ trông thấy mà họ sẽ
được nhận khi khủng hoảng, từ các nhóm hay hiệp hội mà họ là thành viên.
- Tham gia mạng lưới an sinh chính thức: Nguy cơ tổn thương của hộ
gia đình sẽ giảm bớt nếu hộ đủ tiêu chuẩn nhận được sự trợ giúp xã hội
bảo hiểm thất nghiệp, lương hưu và các khoản trợ cấp khác do nhà nước
cấp.
- Tiếp cận thị trường tín dụng. Tương tự, nguy cơ tổn thương của hộ
gia đình sẽ giảm nếu hộ tiếp cận được nguồn tín dụng một cách nhẹ
nhàng.
Kết hợp tất cả góc độ này với nhau ta sẽ có được một bức tranh tổng
thể về nguy cơ dễ bị tổn thương của những người nghèo, nó cho biết khả
năng chống chọi của hộ khi có những biến động trong cuộc sống.
Việc đo lường nguy cơ dễ bị tổn thương trên thực tế gặp nhiều khó
khăn do nó là một khía niệm động nên việc đo lường rất phức tạp, tốn
nhiều tiền của và công sức. Không thể đo lường nó bằng cách quan sát các
hộ gia đình mà phải có cuộc điều tra, theo dõi trong nhiều năm mới có thể
nắm bắt được những thông tin cơ bản và tính biến động và nguy cơ dễ bị
tổn thương mà người nghèo là rất quan trọng.
• Không có tiếng nói và quyền lực
Không có tiếng nói và quyền lực có thể được đo lường bằng cách sử
dụng kết hợp các biện pháp có sụ tham gia của người dân, phỏng vấn và
điều tra quốc gia về các vấn đề như mức tự do dân sự, tự do chính trị.
Không có tiếng nói và quyền lực thể hiện ở chính mức độ được trao quyền
của người dân. Tức là, xem xét khả năng tham gia vào các quyết định của
gia đình, của cộng đồng vì những người nghèo thường bị khinh miệt, đối
xử và thậm chí còn bị hạn chế một số quyền mà những người bình thường
khác nghiễm nhiên được hưởng. đo lường mức độ không có tiếng nói và
quyền lực nó phản ánh nỗi khổ đau mà những người nghèo cam lòng gánh
chịu. Họ không có cả những quyền tham gia vào những vấn đề ảnh hưởng
trực tiếp đến phúc lợi của họ. Việc đo lường đói nghèo dựa theo tiêu chí
này được người nghèo cho là rất quan trọng. Tuy nhiên, việc thực hiện gặp
nhiều khó khăn, tốn kém nhiều tiền của và công sức, nó phải được thực
hiện bằng các cuộc điều tra, phỏng vấn, theo dõi trong nhiều năm mới có
thể nắm bắt được những thông tin chính xác về vấn đề này.
1.2.2. Các chỉ tiêu và chuẩn mực đánh giá đói nghèo ở Việt Nam
• Chỉ tiêu đánh giá nghèo cấp cá nhân và hộ gia đình
- Hộ nghèo: Ở Việt Nam để đo tình trạng nghèo đói, có nhiều cách
tính hộ nghèo. Chẳng hạn thành phố Hồ Chí Minh lấy mức thu nhập bình
quân dưới 500.000đ/1 khẩu/1 năm (tương đương trên 33kg gạo/tháng).
Vĩnh Phú lấy tiêu chuẩn dưới 500.000đ/1 khẩu/1 năm. Một số nhà kinh tế
lấy tiêu thức lương thực bình quân nhân khẩu. Gia đình nào có mức thu
nhập bình quân dưới 30 kg gạo một khẩu một tháng được coi là nghèo. Có
ý kiến đề nghị lấy mức tối thiểu do nhà nước quy định làm chuẩn. Người
có mức sống dưới mức nghèo khổ là người có thu nhập bình quân một
tháng thấp hơn mức tối thiểu do nhà nước quy định (hiện nay là 210.000đ).
Theo Bộ Lao động- Thương binh xã hội tiêu chuẩn xác định hộ nghèo như
sau:
+ Năm 1993: Hộ nghèo là hộ có thu nhập thấp bình quân đầu người
dưới 13kg gạo/tháng ở nông thôn (tương đương 45.000 đồng), 20 kg
gạo/tháng ở thành thị (tương đương 70.000 đồng).
+ Năm 1996: Hộ nghèo là hộ có thu nhập quy đổi ra gạo bình quân đầu
người tháng. Dưới 25kg/người ở thành thị, dưới 20kg/người ở nông thôn,
đồng bằng và trung du, dưới 15kg/người ở nông thôn miền núi.
- Hộ đói: Theo Bộ Lao động - Thương binh xã hội, tiêu chuẩn xác định
hộ đói như sau:
+ Năm 1993: Hộ đói là hộ có thu nhập bình quân đầu người dưới 8kg
gạo/tháng ở nông thôn, 13kg/tháng ở thành thị.
+ Năm 1996: Hộ đói là hộ có thu nhập quy đổi ra gạo bình quân đầu
người là 13kg/tháng. Song, trên thực tế những hộ đói là hộ thiếu lương
thực trong gia đình từ 3 tháng trở lên thể hiện thiếu ăn, đứt bữa, bữa cơm,
bữa cháo, ăn độn khoai sắn... Như vậy những hộ đói thì thường con cái của
họ thất học, nhà cửa dột nát, đồ dùng trong nhà không đáng kể, không còn
lương thực dự trữ trong nhà, song cũng không có tiền để mua lương thực
trong ngày, mặc dù trên thị trường không thiếu lương thực.
Hiện nay Bộ Lao động - Thương binh xã hội mới đưa ra chuẩn nghèo
mới áp dụng cho giai đoạn 2001-2005. Theo tiêu chuẩn này thì có hai
phương án để lựa chọn:
Khu vực áp dụng Chuẩn nghèo (đồng/người/tháng)
Phương án 1 (thấp) Phương án 2 (cao)
Thành thị 135.000 150.000
Nông thôn đồng bằng 70.000 100.000
Nông thôn miền núi 45.000 80.000
Các chuẩn mực trên có thể đúng trên tổng thể s ong không thể áp dụng
cho từng đối tượng, từng vùng cụ thể được. Nếu lấy mức bình quân
800.000đồng/khẩu/năm là hộ nghèo ở thành phố Hồ Chí Minh thì có thể lại
là hộ giàu ở vùng nông thôn miền núi phía Bắc. Vì vậy để chọn và phân
loại hộ đói nghèo ở Việt Nam có thể phải xem xét các đặc trưng cơ bản có
nó như: Thiếu ăn từ 3 tháng trở lên trong năm, nợ sản lượng khoán, nợ thuế
triền miền, vay nặng lãi, con em không có điều kiện đến trường (mù chữ
hoặc bỏ học), thậm chí phải cho con hoặc tự bản thân đi làm thuê cuốc
mướn để kiếm sống qua ngày hoặc đi ăn xin... Nếu đưa các chuẩn mực này
ra để xác định thì rất dễ biết hộ đói nghèo ở nông thôn...
Bảng 1.1. Các chỉ tiêu đánh giá nghèo cấp hộ gia đình
Lĩnh vực Chỉ tiêu
I. Nhu cầu ăn 1. Số lượng gạo tối thiểu (12kg/người/tháng)
2. giá trị khẩu phần ăn tối thiểu một ngày
(...đ/người/tháng)
II. Nhu cầu 3. Không đủ quần áo, chăn ấm trong mùa rét
mặ c 4. Không đủ màn chống muỗi
III. Nhà ở 5. Hộ gia đình ở lều, lán và nhà tạm bợ
IV. Việc làm 6. Thiếu việc làm (thiếu trên tháng/năm)
V. Sức khoẻ 7. Trẻ em từ 1 - 3 tuổi suy dinh dưỡng thể thiếu ăn (dưới
80% trọng lượng cần có của độ tuổi)
8. Người lớn 15-60 tuổi ốm đau kinh niên (trên 30
ngày/năm)
9. Không có khả năng chữa bệnh khi ốm đau.
VI. Giáo dục 10. Người lớn trong độ tuổi lao động (15-60) mù chữ
11. Trẻ em 6-11 tuổi không đi học
12. Hộ gia đình không có đài hoặc ti vi để nghe.
Nguồn: Vũ Tuấn Anh “Những tiêu chuẩn đánh giá mức nghèo ở nông
thôn”, Tạp chí nghiên cứu kinh tế, số 4 năm 1997, trang 36.
Dựa vào 12 chỉ tiêu trên thì chắc chắn các hộ nghèo đều ở mức độ
khác nhau. Nhưng các thẻ phân loại các dạng hộ nghèo thành hai nhóm:
Nhóm 1: Hộ nghèo có 5 chỉ tiêu về ăn, mặc, ở dưới chuẩn mực.
Nhóm 2: Hộ rất nghèo có trên 5 chỉ tiêu dưới chuẩn mực.
Bên cạnh các chỉ tiêu trên, qua cuộc điều tra tình trạng giầu nghèo năm
97**** Tổng cục Thống kê chọn mức nhiệt lượng tối thiểu là 2.100 Calo
cho người/ngày thuộc diện nghèo đói. Ứng với mức đảm bảo nhu cầu
nhiệt lượng trên, Tổng cục thống kê đưa ra chuẩn mực hộ nghèo là hộ có
mức thu nhập bình quân.
Nông thôn: dưới 50.000đồng/người/tháng, trong đó rất nghèo là dưới
30.000/tháng (hay 360.000đ/người/năm).
Thành thị: Dưới 70.000 đồng/người/tháng, trong đó rất nghèo là dưới
50.000 đồng/người/tháng (hay 600.000 đồng/người/năm).
Qua đó ta thấy các chuẩn mực đánh giá nghèo đói ở Việt Nam do Bộ
Lao động thương binh - xã hội và Tổng cục Thống kê đưa ra là cực kỳ thấp
so với chuẩn mực nghèo khổ chung trên thế giới do ngân hàng thế giới đưa
ra là dưới 370USDngười/năm*. Điều này càng chứng tỏ nước ta là một
nước cực nghèo, vấn đề đáp ứng những nhu cầu cơ bản nhất cho người
nghèo là vấn đề nan giải. Đồng thời cũng cho thấy tính tương đối khi xác
định chuẩn nghèo đói ở mỗi nơi là khác nhau. Vì vậy để đánh giá được
chính xác nghèo đói thì phải biết được mức độ nghèo đói đến đâu? nghèo
hay rất nghèo. Thực tế nước ta vẫn tồn tại một bộ phận dân cư ở tình
trạng thiếu ăn, đói về lương thực (nhiệt lượng chỉ đạt 1500
Calo/người/ngày). Do đó khi đánh giá nghèo ở Việt Nam nên phân thành hai
cấp độ nghèo và đói vì nó phản ánh đúng hiện thực khách quan.
• Chỉ tiêu đánh giá nghèo ở cấp cộng đồng
Để đánh giá các vùng nghèo, ở nước ta thường dùng hai chỉ tiêu chính:
- Tỷ lệ các hộ nghèo tuyệt đối trên tổng số hộ của vùng.
- Thu nhập bình quân một thành viên trong một hộ gia đình của vùng.
Ngoài ra còn có thể kết hợp với một số chỉ tiêu khác như:
- Bình quân lương thực tính trên một nhân khẩu nông nghiệp
*
370USD là tính theo PPP
- Số kilômét đường giao thông trên một nhân khẩu nông nghiệp
- Tổng mức hàng hoá lưu thông (nhập, xuất) trong vùng tính theo đầu
người.
- Tỷ lệ người biết chữ, tỷ lệ trẻ em đến trường.
- Tỷ lệ y, bác sĩ, giường bệnh trên một nghìn người dân.
- Tuổi thọ bình quân.
Các chuẩn mực để xác định vùng nghèo:
- Tỷ lệ các hộ nghèo từ 60% trở lên.
- Bình quân thu nhập của một thành viên trong hộ gia đình của cả vùng
hơn mức thu nhập trung bình của một thành viên của một hộ gia đình trong
cả nước.
Ngoài ra cũng có thể dùng thêm một số chỉ tiêu phụ như:
- Bình quân lương thực tính trên đầu người dân nông nghiệp dưới
200kg/năm.
- Số kilômét đường giao thong trên một kilômét vuông nhỏ hơn 1/3
mức trung bình của cả nước.
- Mức trung bình điện năng, tiền vốn trên một lao động nhỏ hơn 1/3
mức trung bình của cả nước.
- Tỷ lệ mù chữ cao hơn 1,5 lần mức trung bình của cả nước.
- Tỷ lệ y, bác sĩ, giường bệnh trên một nghìn dân thấp hơn 1/3 mức
trung bình của cả nước.
Nguồn: Bộ Lao động thương binh - xã hội và Tổng cục thống kê 2000.
Bảng 1.2. Các chỉ tiêu đánh giá nghèo ở cấp cộng đồng
Lĩnh vực Chỉ tiêu
I. Mức sống nói 1. Tỷ lệ số dân nghèo (hoặc số hộ nghèo) trong tổng số hộ
chung dân (hộ)
2. Giá trị một ngày công lao động trên thị trường lao động
địa phương.
II. Nguồn lực tự 3. Diện tích đất canh tác nông, lâm, ngư nghiệp bình quân/
nhiên (ruộng người.
đất) 4. Tỷ lệ số hộ không có hoặc có ít ruộng đất (dưới 1/2
mức trung bình đầu người).
III. Việc làm 5. Tỷ lệ số người lao động thiếu việc làm (trên 3
tháng/năm) trong tổng số lao động.
6. Tỷ lệ lao động làm trong các ngành nông, lâm, ngư
nghiệp và phi nông nghiệp.
IV. Sức khoẻ 7. Tỷ lệ trẻ em 1-5 tuổi suy dinh dưỡng thể thiếu cân
(dưới 80% trọng lượng cần có của độ tuổi).
8. Tỷ lệ chết của trẻ sơ sinh
9. Có hay không trạm y tế xã
10. Số nhân viên y tế (cả công, tư cả y và dược) tính trên
1000 dân.
V. Giáo dục 11. Tỷ lệ người lớn mù chữ
12. Tỷ lệ trẻ em 6-10 tuổi không đi học
13. Số giáo viên hoạt động trên địa bàn tính trên 1000 dân
VI. Nhà ở vệ 14. Tỷ lệ hộ gia đình ở lều lán và nhà tạm bợ trong tổng
sinh số hộ
15. Tỷ lệ hộ có nguồn nước sạch (giếng, ống dẫn nước
sạch)
16. Tỷ lệ hộ có nhà tắm
VII: Văn hoá và 17. Tỷ lệ hộ có nhà xí hợp vệ sinh
giao tiếp 18. Số Kw/h điện tiêu dùng tính trên đầu người/tháng
19. Có hay không có công trình văn hoá quan trọng (nhà văn
hoá, thư viện, loa truyền thanh)
20. Có hay không có chợ.
21. Số máy điện thoại tính trên 1000 dân
VIII. Sự tham 22. Tỷ lệ số thành viên các tổ chức chính trị, xã hội (Đảng,
gia của nhân Đoàn thanh niên, phụ nữ, mặt trận tổ quốc, các hội nghề
dân vào các nghiệp) trên 1000 dân.
hoạt động xã
hội.
IX. Đời sống và 23. Tỷ lệ phụ nữ có thai suy dinh dưỡng
địa vị của phụ 24. Số phụ nữ tham gia hoạt động trong các cơ quan nhà
nữ nước và đoàn thể xã hội tại địa phương trên 1000 phụ nữ.
Nguồn: Vũ Tuấn Anh “Những tiêu chuẩn đánh giá mức nghèo ở nông
thôn”, Tạp chí nghiên cứu kinh tế, số 4 năm 1997, trang 38.
Những chỉ tiêu về mức thu nhập ở cấp cộng đồng (làng xã) là phản
ánh mức độ đáp ứng những nhu cầu cơ bản về hàng hoá và dịch vụ công
cộng, cả trong tiêu dùng vật chất lẫn hưởng thụ văn hoá tinh thần.
Nhìn chung hiện nay nước ta dùng hệ thống chỉ tiêu này để đánh giá
nghèo cấp cộng đồng là tương đối hợp lý. Tuy nhiên nó vẫn còn có mặt
hạn chế, chưa nêu bật được chỉ tiêu thu nhập bình quân đầu người để đánh
giá về nghèo. Mặt khác, sau những trận bão khủng khiếp cuối những năm
90 ở Nam Bộ, nhiều hộ gia đình không có nhu cầu về nhà ở kiên cố, người
ta xây dựng nhà nổi để sống chung với lũ. Hoặc hiện nay nhu cầu về gạo
đang có xu hướng giảm, và cũng có thể rất nhiều hộ gia đình không có nhu
cầu về màn nếu họ ở nhà lầu với máy điều hoà nhiệt độ... Những hộ như
thế chưa chắc đã thuộc diện nghèo đói.1.3. Bức tranh nghèo đói toàn cầu
Trong thế kỷ XX, thế giới đã chứng kiến một sự tiến bộ vượt bậc
trong công cuộc xoá đói giảm nghèo và cải thiện phúc lợi ở các nước đang
phát triển, tuổi thọ bình quân đã tăng 20 năm, tỷ lệ chết của trẻ sơ sinh và
tỷ lệ sinh giảm hơn một nửa. Năm 1965 đến năm 1998, thu nhập trung bình
tăng hơn hai lần ở các nước này và riêng trong giai đoạn 1990-1998, số
người trong cảnh cùng cực đã giảm được 78 triệu người. Tuy nhiên, bước
sang thế kỷ XXI nghèo đói vẫn còn là vấn đề rất lớn của toàn cầu. Theo số
liệu của WB, trong số 6 tỷ người của thế giới thì có đến 2,8 tỷ người sống
dưới mức 2USD/ngày và 1,2 tỷ người sống dưới mức 1USD/ngày. Mức độ
nghèo đói của toàn thế giới là rất lớn. Xét theo từng khu vực mức độ này có
khác nhau nhưng vẫn nói lê tính nghiêm trọng của tình hình nghèo đói của
từng khu vực cũng như toàn thế giới. Số liệu thống kê của LHQ năm 1998
