Lập trình trò chơi Minesweeper với VB6
Hẳn các bạn không xa lạ gì với Minesweeper, một trong những trò chơi gắn
liền với hệ điều hành Windows (người Việt mình thường gọi là trò Dò mìn hay
Gỡ mìn). Do vậy tôi nghĩ không cần thiết giới thiệu lại cách chơi. Trong bài
viết này tôi muốn giới thiệu đến các bạn chương trình VB6 "cover" lại trò
Minesweeper.
Tổ chức dữ liệu
Gọi số hàng và số cột lần lượt là Rows và Cols. Chúng ta sẽ dùng các mảng hai chiều kích thước
Rows x Cols để đại diện cho các ô vuông. Mỗi phần tử của mảng sẽ tượng trưng cho một ô ở vị
trí tương ứng.
Ta tạo một mảng Field (Rows x Cols), kiểu dữ liệu là Integer. Phần tử Field(Row, Col) của mảng
Field đại diện cho ô (Row, Col). Giá trị của phần tử này ở trong khoảng 0-8 cho biết số ô xung
quanh có chứa mìn (một ô có tối đa 8 ô khác bao quanh). Riêng giá trị 9 chỉ ra là ô này có chứa
mìn.
Ta cần một mảng Flag (Rows x Cols), kiểu dữ liệu Integer, để cho biết trạng thái đánh dấu của
một ô. Một phần tử của mảng Flag sẽ mang giá trị 0 nếu ô tương ứng chưa được đánh dấu, 1 nếu
đánh dấu bằng cờ, và 2 nếu đánh dấu bằng dấu "?".
Ta cần một mảng Checked (Rows x Cols), kiểu dữ liệu Boolean, để cho biết một ô đã lật hay
chưa. Một phần tử của mảng Checked sẽ mang giá trị True nếu ô tương ứng đã được lật, và mang
giá trị False nếu chưa được lật.
Thủ tục thực hiện
Bạn tạo một dự án (project) mới thuộc loại Standard exe. Bạn chỉ cần thêm vào Form một
PictureBox tên là picField để làm vùng chơi. Mọi hoạt động của trò chơi như hiển thị các ô, cờ,
mìn... hay nhận các sự kiện nhấn chuột khi chơi đều ở trên PicturexBox này. Sau đây là phần mã
(code) chương trình.
1. Khai báo
Option Explicit
Const Rows = 10 'Số hàng
Const Cols = 10 'Số cột
Const Mines = 20 'Số mìn
Const CellWidth=30 'Chiều rộng của một ô tính theo Pixel. Thuộc tính ScaleMode của picField
là 3 - Pixel
Dim Field(1 To Rows, 1 To Cols) As Integer
Dim Flag(1 To Rows, 1 To Cols) As Integer
Dim Checked(1 To Rows, 1 To Cols) As Boolean
2. Các thủ tục (Sub)
* Thủ tục vẽ các ô nổi (chưa lật) và ô chìm (đã lật) để người chơi biết ô nào đã được lật rồi.
* Thủ tục DrawNumber(Row As Integer, Col As Integer): Khi ô (Row, Col) được lật, nếu ô
này không chứa mìn thì sẽ thông báo cho người chơi số ô xung quanh có chứa mìn. Thủ tục
DrawNumber làm việc đó bằng cách hiển thị giá trị của Field(Row, Col).
* Thủ tục DrawFlag(Row as Integer, Col as Integer): Khi người chơi nhấn chuột phải trên ô
(Row, Col), ta dùng thủ tục này vẽ ra trên ô đó hình cờ nếu Flag(Row, Col)=1, hay hình "?" nếu
Flag(Row, Col)=2, và xóa đi hình "?" nếu Flag(Row, Col)=0.
* Thủ tục Mark(Row As Integer, Col As Integer): Thủ tục này dùng xử lý sự kiện người chơi
nhấn chuột phải lên ô (Row, Col). Phần tử Flag(Row, Col) của mảng Flag sẽ cho biết trạng thái
của ô (Row, Col). Bạn phải thay đổi giá trị của Flag(Row, Col) mỗi khi người chơi nhấn chuột
phải lên ô (Row, Col). Nếu giá trị của Flag(Row, Col) đang là 0 thì sẽ thành 1, đang là 1 sẽ thành
2, đang là 2 sẽ thành 0. Sau đó bạn gọi thủ tục DrawFlag(Row, Col) để vẽ các ký hiệu.
* Thủ tục CountMines(Row As Integer, Col As Integer): Thủ tục này gán giá trị cho phần tử
Field(Row, Col). Giá trị này chính là số ô có mìn trong số các ô chung quanh ô (Row, Col).
Ta lần lượt kiểm các ô xung quanh ô (Row, Col), gặp một ô có mìn ta sẽ tăng giá trị Field(Row,
Col) lên 1. Lưu ý là một ô bình thường sẽ có 8 ô bao quanh, nhưng các ô ở góc và cạnh sẽ có ít
hơn 8 ô bao quanh.
* Thủ tục SetMines(): Thủ tục này sẽ được gọi khi người chơi bắt đầu một game mới (chọn
New Game). Nó sẽ thiết lập giá trị mặc định cho các mảng lúc bắt đầu một game mới, sau đó tiến
hành đặt mìn ngẫu nhiên và đếm số mìn xung quanh mỗi ô.
* Hàm Inside(X As Single, Y As Single, x1 As Integer, x2 As Integer, y1 As Integer, y2 As
Integer): Hàm này trả về giá trị True nếu X nằm giữa x1 và x2, Y nằm giữa y1 và y2. Nói cách
khác, Inside có giá trị True nếu điểm (X,Y) nằm trong hình chữ nhật có góc trên trái (x1,y1) và
góc dưới phải (x2,y2). Nếu điểm (X,Y) nằm ngoài hình chữ nhật này, Inside có giá trị False.
* Thủ tục Solve(Row As Integer, Col As Integer): Trong Minesweeper, khi bạn lật một ô, sẽ
có 3 trường hợp xảy ra.
- Trường hợp 1: Nếu ô bạn lật có mìn thì... game over 9.
- Trường hợp 2: Nếu ô bạn lật không có mìn và ít nhất một trong các ô xung quanh có mìn thì
bạn sẽ được thông báo số ô xung quanh có chứa mìn.
- Trường hợp 3: Nếu ô bạn lật không có mìn và các ô xung quanh cũng không có mìn thì các ô
đó đều được tự động lật, và chính các ô này khi được lật lại áp dụng trường hợp 2 và trường hợp
3.
Thủ tục Solve xử lý các vấn đề khi người chơi lật một ô. Trong quá trình xử lý này, thủ tục Solve
có thể lại được dùng để xử lý tiếp tục (lật một ô khác trong trường hợp 3). Như vậy, ta thấy thủ
tục Solve gọi chính nó. Điều này được gọi là đệ quy. Ta sẽ dùng thuật giải đệ quy trong thủ tục
Solve.
Private Sub Solve(Row As Integer, Col As Integer)
Dim xx(1 To 8) As Integer
Dim yy(1 To 8) As Integer
Dim k As Integer
xx(1) = -1: yy(1) = -1 'Ô trên trái ô (Row, Col)
xx(2) = 0: yy(2) = -1 'Ô ngay trên ô (Row, Col)
xx(3) = 1: yy(3) = -1 'Ô trên phải ô (Row, Col)
xx(4) = -1: yy(4) = 0 'Ô bên trái ô (Row, Col)
xx(5) = 1: yy(5) = 0 'Ô bên phải ô (Row, Col)
xx(6) = -1: yy(6) = 1 'Ô dưới trái ô (Row, Col)
xx(7) = 0: yy(7) = 1 'Ô ngay dưới ô (Row, Col)
xx(8) = 1: yy(8) = 1 'Ô dưới phải ô (Row, Col)
Checked(Row, Col) = True
'Bạn đặt thủ tục vẽ ô lật ở vị trí này để cho biết ô (Row, Col) đã được lật. Khi ta gọi thủ tục
Solve, có một số ô không có mìn sẽ được thủ tục Solve tự động lật lên (chứ không do người chơi
lật), và do đó ta phải để thủ tục vẽ ô lật cũng như dòng Checked(Row, Col) = True ở trong thủ
tục Solve để đánh dấu và vẽ ra các ô đã lật này.
If Field(Row, Col) = 0 Then
'Vì các ô chung quanh ô (Row, Col) đều không có mìn nên ta lật hết các ô này
For k = 1 To 8 Step 1
If (Row + yy(k) > 0) And (Row + yy(k) 0) And (Col + xx(k) Thủ tục này xử lý sự kiện (event) người chơi nhấp chuột lên PictureBox picField. Tùy theo
người chơi nhấp chuột phải hay chuột trái mà ta có cách xử lý tương ứng.
Private Sub picField_MouseDown(Button As Integer, Shift As Integer, X As Single, Y As
Single)
Dim Row As Integer, Col As Integer
Dim i As Integer, j As Integer
'Xác định người chơi nhấn vào ô nào
Row = 0
Col = 0
For i = 1 To Rows
For j = 1 To Cols
If Inside(X, Y, (j - 1) * CellWidth, j * CellWidth, (i - 1) * CellWidth, i * CellWidth) Then
Row = i
Col = j
Exit For
End If
Next j
Next i
If Row 0 And Col 0 Then
If Button = 1 Then 'Nhấn chuột trái
If Checked(Row, Col) = False And Flag(Row, Col) 1 Then 'Nếu ô người chơi nhấn chuột để
lật chưa được lật (Checked(Row, Col) = False ) và không có đánh dấu cờ (Flag(Row, Col) 1)
thì ô đó mới được lật
If Field(Row, Col) 9 Then 'May quá, lật ô này không có mìn!
Solve Row, Col
Else 'Đạp mìn rồi !!!
ShowLose Row, Col 'Lúc này người chơi đã bị "chết" do đạp mìn, kết thúc trò chơi.
Exit Sub
End If
End If
End If
If Button = 2 Then 'Nhấn chuột phải
If Not (Checked(Row, Col)) Then Mark Row, Col
End If
End If
If Finish = True Then ShowWin 'Xét xem sau khi người chơi nhấn chuột thì đã hoàn thành trò
chơi chưa, nếu hoàn thành rồi thì kết thúc trò chơi.
End Sub
Như vậy là các bạn đã hoàn thành các bước chính để lập trình trò chơi Minesweeper. Rất tiếc là
do khuôn khổ bài viết có hạn nên tôi không thể trình bày từng chi tiết được. Các bạn có thể tải về
chương trình hoàn chỉnh (mã nguồn) từ website Thế Giới Vi Tính - PC World Vietnam Online.
Nâng cấp Minesweeper
Bạn có muốn "lên đời" trò chơi Minesweeper của mình, làm cho
nó khác biệt, đẹp hơn và hay hơn phiên bản của Microsoft không?
Tôi xin đưa ra một số gợi ý sau:
- Thêm vào âm thanh và hình ảnh.
- Dùng một ảnh làm nền. Khi một ô không có mìn được lật sẽ
hiện ra một phần của bức ảnh, khi người chơi thắng sẽ hiện ra
toàn bộ bức ảnh đó. Người chơi cũng có thể nhập thêm hình ảnh mới vào.
- Lật ô nhanh: Xét ô (Row, Col) đã được lật. Nếu số ô
đánh dấu bằng cờ xung quanh ô (Row, Col) bằng số ô có
mìn trong số các ô quanh ô này, người chơi có thể cho lật
nhanh các ô còn lại bằng cách ấn chuột trái vào ô (Row,
Col) đã lật và khi đó, các ô chưa lật quanh nó sẽ được lật.
- Đánh dấu nhanh: Tương tự như lật ô nhanh, nếu số ô chưa lật xung quanh ô (Row, Col) bằng
số ô có mìn quanh nó, ta có thể đánh dấu nhanh bằng cách nhấn chuột phải vào ô (Row, Col) đã
lật.
Hy vọng bài viết này có thể giúp các bạn tự lập trình trò
chơi "Dò mìn" với những sáng tạo mới. Nếu cần trao đổi,
các bạn có thể liên lạc với tác giả qua email
[email protected].
Chúc thành công!
Copyright by webtailieu.net