Lai Châu
Lai châu có khí hậu gió mùa chí tuyến. Nhiệt độ trung bình năm khoảng 21-23 độ chia làm hai mùa. Địa hình tạo bởi những dãy núi chạy dài theo hướng Tây Bắc-Đông Nam, có nhiều đỉnh Pu SaLeng cao 3096m.
Tỉnh Lai Châu
Tỉnh
Chính trị và hành chính
Lai Châu Bí thư tỉnh ủy Nguyễn Minh Quang
Lai Châu là một tỉnh biên giới Chủ tịch HĐND Sùng Páo Mỷ
thuộc vùng Tây Bắc Việt Nam,
Chủ tịch UBND Lò Văn Giàng
phía Bắc giáp nước Cộng hòa
Nhân dân Trung Hoa, phía Tây và Địa lý
phía Tây Nam giáp tỉnh Điện Biên,
phía Đông giáp tỉnh Lào Cai, phía Tỉnh lỵ Thị xã Lai Châu
Đông Nam giáp tỉnh Yên Bái, và Miền Tây Bắc
phía nam giáp tỉnh Sơn La.
Diện tích 9.059,4 km²
Địa lý tự nhiên Các thị xã / 1 thị xã
huyện 5 huyện
• Lai Châu có khí hậu gió Nhân khẩu
mùa chí tuyến. Nhiệt độ
trung bình năm khoảng Số dân 308.000 người
21ºC-23ºC chia làm hai mùa, • Mật độ 34 người/km²
mùa mưa và mùa khô.
Dân tộc Việt, Thái, H'Mông, Dao, Giáy
• Địa hình được tạo bởi
những dãy núi chạy dài theo
hướng Tây Bắc - Đông
Nam, có nhiều đỉnh núi cao Mã điện thoại 23
như đỉnh Pu Sa Leng cao Mã bưu chính: 28
3.096 m. Núi đồi cao và
dốc, xen kẽ nhiều thung ISO 3166-2 VN-01
lũng sâu và hẹp, có nhiều
Website [1]
cao nguyên, sông suối. Sông
có nhiều thác ghềnh, dòng Biển số xe: 25
chảy lưu lượng lớn nên
tiềm năng thuỷ điện rất
lớn.
Lịch sử
Xưa kia Lai Châu đặt dưới quyền điều hành của tù trưởng các dân tộc Thái, quy phục
triều đình Việt Nam.
Đây vốn là một châu thuộc phủ Điện Biên, tỉnh Hưng Hóa xưa.
Tiểu quân khu phụ Lai Châu gồm châu Lai, châu Luân, châu Quỳnh Nhai, châu
Phong Thổ được thành lập theo Nghị định ngày 5 tháng 6 năm 1893 của Toàn quyền
Đông Dương và trực thuộc tỉnh Vạn Bú từ ngày 10 tháng 10 năm 1895. Tỉnh Vạn Bú
đổi tên thành tỉnh Sơn La năm 1904, do đó Lai Châu lại thuộc tỉnh Sơn La.
Tỉnh Lai Châu được thành lập theo Nghị định ngày 28 tháng 6 năm 1909 của Toàn
quyền Đông Dương. Lúc đó tỉnh Lai Châu gồm các châu Lai, châu Quỳnh Nhai, châu
Điện Biên tách ra từ tỉnh Sơn La, tỉnh lỵ đặt tại thị xã Lai Châu (nay là thị xã Mường
Lay thuộc tỉnh Điện Biên). Ngày 16 tháng 1 năm 1915 tỉnh Lai Châu bị thay thế bằng
Đạo Quan binh 4 Lai Châu dưới sự cai trị quân sự.
Thời kỳ 1953-1955, tỉnh Lai Châu thuộc Khu Tây Bắc, tách khỏi Liên khu Việt Bắc.
Ngày 29/4/1955, tỉnh Lai Châu giải thể, 6 châu của tỉnh Lai Châu cũ (Mường Tè,
Mường Lay, Sình Hồ, Điện Biên, Quỳnh Nhai, Tuần Giáo) trực thuộc Khu tự trị Thái
Mèo.
Ngày 18/10/1955, thành lập châu Tủa Chùa gồm 8 xã, tách từ châu Mường Lay.
Ngày 27/10/1962, đổi tên Khu tự trị Thái Mèo thành Khu tự trị Tây Bắc, đồng thời tái
lập tỉnh Lai Châu, gồm 7 huyện: Mường Tè, Mường Lay, Sình Hồ (nay là Sìn Hồ),
Điện Biên, Quỳnh Nhai, Tuần Giáo, Tủa Chùa. Đến cuối năm 1975, giải thể cấp Khu
tự trị.
Năm 1979, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã xâm lăng, đánh chiếm tỉnh lỵ,
phá hủy nhiều cơ sở trước khi rút quân về bên kia biên giới.
Sau này tỉnh lỵ chuyển về thị xã Điện Biên Phủ, (nay là thành phố Điện Biên Phủ
thuộc tỉnh Điện Biên).
Trước khi tách tỉnh, tỉnh Lai Châu có diện tích lớn nhất miền Bắc Việt Nam, thứ hai
Việt Nam (sau tỉnh Đắc Lắc): 16.919 km², dân số 715.300 người (1999), gồm thành
phố Điện Biên Phủ (tỉnh lỵ), thị xã Lai Châu và 10 huyện (trước kia chỉ có 7 huyện).
Từ 1 tháng 1 năm 2004, tỉnh Lai Châu tách thành hai tỉnh là tỉnh Lai Châu (mới) và tỉnh
Điện Biên. Tỉnh lỵ mới chuyển về thị xã Tam Đường (trước đó gọi là thị trấn Phong
Thổ) và gọi là thị xã Lai Châu (mới). Thị xã Lai Châu cũ đổi tên là thị xã Mường Lay
(thuộc tỉnh Điện Biên).
Các đơn vị hành chính
Lai Châu có 1 thị xã và 6 huyện:
• Thị xã Lai Châu
• Huyện Mường Tè
• Huyện Phong Thổ
• Huyện Sìn Hồ
• Huyện Tam Đường
• Huyện Than Uyên (trước kia thuộc tỉnh Lào Cai)
• Huyện Tân Uyên (tách ra từ huỵên Than Uyên)
Giao thông
Mạng lưới giao thông chủ yếu là đường bộ. Tỉnh có quốc lộ 12 chạy qua nối từ thành
phố Điện Biên Phủ tới Trung Quốc (qua cửa khẩu Ma Lu Thàng), có quốc lộ 4D nối
tới thị trấn Sa Pa (Lào Cai). Thị xã Lai Châu mới cách Hà Nội khoảng 402 km (qua Lào
Cai).
Du lịch
Du lịch văn hoá
Lai Châu có 20 dân tộc, mỗi dân tộc đều có những nét riêng trong đời sống văn hoá
truyền thống. Chợ phiên vùng cao là nơi biểu hiện rất rõ những nét văn hoá đặc trưng
đó.
• Dinh thự Đèo Văn Long thuộc xã Lê Lợi – huyện Sìn Hồ, là khu dinh thự của
ông vua Thái bù nhìn trong kháng chiến chống Pháp. Dinh thự trở thành di tích
lịch sử, giáo dục lòng tự hào dân tộc, chứng tích cho việc hạ bệ kẻ cúi đầu làm
nô lệ và là nơi thăm quan tìm hiểu những nét kiến trúc đặc trưng, mang bản
sắc văn hoá Thái.
• Bia Lê Lợi: được khắc trên vách đá bờ Bắc sông Đà, nay thuộc xã Lê Lợi –
huyện Sìn Hồ.
• Di chỉ khảo cổ học nền văn minh của người Việt cổ như di tích Nậm Phé,
Nậm Tun ở Phong Thổ; đã tìm thấy công cụ của thời kỳ đồ đá; những công cụ
bằng đồng của nền văn hoá Đông Sơn thời đại Hùng Vương, như trống đồng
Cảnh quan thiên nhiên
• Lai Châu có nhiều cao nguyên cao trên 1.500m, mây, sương phủ bốn mùa, khí
hậu trong lành, mát lạnh quanh năm như: cao nguyên Sìn Hồ, hồ Thầu, Dào San
...
• Lai Châu có nhiều đỉnh núi cao, sông suối nhiều thác ghềnh, như: đỉnh Phan Xi
Păng (3.143m), dãy Pu Sam Cáp (cao trên 1.700 m), sông Đà, sông Nậm Na,
sông Nậm Mu …
• Suối nước nóng, nước khoáng là sản vật thiên nhiên tặng cho Lai Châu như núi
đá Ô, động Tiên (Sìn Hồ); suối nước nóng Vàng Bó (Phong Thổ); suối nước
nóng Nà Đông, Nà Đon (Tam Đường); suối nước khoáng (Than Uyên); … và
các hồ thuỷ điện lớn khác.
• Pú Đao: Một bản người Mông nhỏ với 887 người dân ở tỉnh Lai Châu được
khách hàng của một hãng lữ hành nước Anh bầu là một trong năm điểm đến
hấp dẫn nhất ở Đông Nam Á.[2] Xã Pú Đao (tiếng Mông có nghĩa là “điểm cao
nhất”) thuộc huyện Sìn Hồ, cách thị xã Mường Lay 13km.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
