Hà Nam
Tài liệu tham khảo về Hà Nam
Hà Nam
Hà Nam là một tỉnh nằm ở vùng đồng bằng sông Hồng Việt Nam. Phía bắc tiếp giáp
với Hà Nội, phía đông giáp với tỉnh Hưng Yên và Thái Bình, phía nam giáp tỉnh Nam
Định và Ninh Bình, phía tây giáp tỉnh Hòa Bình.
Hành chính
Hà Nam bao gồm 1 Thành phố Phủ Lý và 5 huyện:
• Huyện Bình Lục
• Huyện Duy Tiên
• Huyện Kim Bảng
• Huyện Lý Nhân
• Huyện Thanh Liêm
Điều kiện tự nhiên
• Diện tích: 849,5 km²
• Lượng mưa trung bình hàng năm: 1.900 mm
• Nhiệt độ trung bình: 23-24°C
• Số giờ nắng trong năm: 1.300-1.500 giờ
• Độ ẩm tương đối trung bình: 85%
• Địa hình thấp dần từ Tây sang Đông. Phía Tây của tỉnh (chủ yếu ở huyện Kim
Bảng) có địa hình đồi núi. Phía Đông là đồng bằng với nhiều điểm trũng.
Dân số
Hà Nam có 811.126 người (2006) với mật độ dân số 941 người/km². 91,5% dân số
sống ở khu vực nông thôn và 8,5% sống ở khu vực đô thị.
Kinh tế
Cơ cấu kinh tế năm 2005:
• Công nghiệp-Tiểu thủ công nghiệp-Làng nghề: 39,7%
• Nông nghệp: 28,4%
• Dịch vụ: 31.9%
• Công nghiệp: chủ chốt là ximăng, vật liệu xây dựng, dệt may, chế biến. 6 nhà
máy xi măng 1,8 triệu tấn/năm đang phấn đấu đạt 4–5 triệu tấn /năm. Đá khai
thác 2, 5 triệu m3 (2005) tăng 2,26 lần so với năm 2000, Bia - nước giải khát
đạt 25 triệu lít gấp 4,18 lần, vải lụa gấp 7 lần, quần áo may sẵn gấp 2 lần, ...
Hà Nam có trên 40 làng nghề. Có những làng nghề truyền thống lâu đời như dệt lụa
Nha Xá, trống Đọi Tam, mây giang đan Ngọc Động (Duy Tiên), sừng mỹ nghệ (Bình
Lục), gốm Quyết Thành, nghề mộc (Kim Bảng), thêu ren xã Thanh Hà (Thanh
Liêm), ... Có làng đã đạt từ 40–50 tỷ đồng giá trị sản xuất, tạo việc làm cho hàng trăm
ngàn lao động, mây giang đan: 5,5 triệu sản phẩm; lụa tơ tằm: 0,695 triệu m; hàng
thêu ren: 2,83 triệu sản phẩm, ...
• Nông nghiệp: 28,4%
Cơ cấu nông nghiệp trong GDP giảm dần từ 39,3% năm 2000 còn 28,4% năm 2005.
Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân đạt 4,1% (2001-2005).
Trong đó: trồng trọt tăng 1,7%, chăn nuôi tăng 6,7%, dịch vụ 31%, sản lượng lương
thực đạt 420 tấn/năm, sản lượng thuỷ sản năm 2005 đạt 11.500 tấn, giá trị sản xuất
trên 1 ha đạt 38,5 triệu đồng. - Hình thành vùng cây lương thực chuyên canh, thâm canh
có năng suất cao ở ba huyện Duy Tiên, Lý Nhân, Bình Lục. Tại đây đầu tư vùng lúa
đặc sản xuất khẩu có năng xuất cao. Chuyển diện tích trũng ở vùng độc canh, hoang
hoá sang sản xuất đa canh để nuôi trồng thủy sản là 5.188 ha. Chuyển một phần đất
màu sang trồng rau sạch chuyên canh và trồng hoa. - Các sản phẩm chăn nuôi chủ yếu:
Tổng đàn bò 35.000 con; lợn 350.000 con; dê 16.000 con; gia cầm 3.350.000 con. Nhập
bò sữa cung cấp cho nông dân là: 150 con. Đến nay đã phát triển được 355 con. Sản
lượng thịt hơi xuất chuồng đạt trên 30.000 tấn/năm.
• Du lịch, dịch vụ:
- Về du lịch sinh thái: Hà Nam có nhiều điểm du lịch sinh thái khá hấp dẫn như: Khu
du lịch đền Trúc thờ vị anh hùng Lý Thường Kiệt và Ngũ Động Thi Sơn là quả núi
năm hang nối liền nhau cách thị xã Phủ Lý 7 km. Đã quy hoạch Khu du lịch Tam Chúc
thuộc huyện Kim Bảng với quy mô gần 2000 ha với 9 khu chức năng. Diện tích mặt
nước hồ khoảng 600 ha, diện tích phụ cận và khu du lịch sinh thái là 600 ha. Xây dựng
các nhà nghỉ, khách sạn, sân gôn, quần vợt, công viên nước, nhà thuỷ tạ. Nơi đây cách
chùa Hương 7 km, cách Hà Nội 70 km, Nam Định 40 km, Ninh Bình 45 km, Hưng Yên
40 km là điểm dừng chân cho khách du lịch nhiều tỉnh, nơi nghỉ dưỡng và giải trí vào
các ngày nghỉ cuối tuần của khách thập phương, đang thu hút đầu tư. - Chùa Long Đọi
Sơn ở xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Di tích Long Đọi Sơn được xếp
hạng từ năm 1992. Hàng năm có trùng tu, tôn tạo để gìn giữ cho muôn đời sau. - Khu
trung tâm du lịch thị xã Phủ Lý: Được xây dựng 2 bên dòng sông Đáy, giáp cửa sông
Châu; có khách sạn 3 sao, 11 tầng, có khu du lịch bến thuỷ phục vụ du khách đi chùa
Hương, Ngũ Động Sơn, chùa Bà Đanh, Hang Luồn. Nơi đây còn là địa điểm bơi
thuyền dọc sông Châu, sông Đáy vãng cảnh nước non Phủ Lý. - Đền Trần Thương, ở
huyện Lý Nhân, thờ quốc công tiết chế Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn. Đến
được xây dựng năm 1783; với diện tích 1,4 ha.
Lịch sử và văn hóa
Lịch sử
Từ thời các vua Hùng, đất Hà Nam ngày nay nằm trong quận Vũ Bình thuộc bộ Giao
chỉ; đến thời nhà Trần đổi là châu Lỵ Nhân, thuộc lộ Đông đô. Ngày 20/10/1908 Toàn
quyền Đông Dương ra nghị định đem toàn bộ Phủ Liêm Bình và 17 xã của huyện Vụ
Bản và Thượng nguyên (phần nam Mỹ Lộc) của tỉnh Nam định, cùng với 2 tổng Mộc
Hoàn, Chuyên Nghiệp của huyện Phú Xuyên (Hà Nội), nhập vào huyện Duy tiên lập
thành tỉnh Hà Nam. Năm 1965, tỉnh Hà Nam và Nam Định sáp nhập thành tỉnh Nam Hà.
Đầu năm 1976, tỉnh Nam Hà sáp nhập với Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh, năm
1992 tỉnh Nam Hà và tỉnh Ninh Bình lại chia tách như cũ. Đầu năm 1997 tỉnh Hà Nam
được tái lập.
Di tích lịch sử
Long Đọi Sơn tự: Chùa được xây dựng từ đời vua Lý Thánh Tông, chùa nằm ở toạ độ
105o30-186,01 kinh độ đông; 20o20-22,775 vĩ độ bắc. Chùa nằm trên đỉnh núi đọi với
độ cao 79m so với mặt nước biển, thuộc địa phận xã Đọi Sơn huyện Duy Tiên tỉnh Hà
Nam cách thủ đô Hà Nội 50km về phía nam; cách thành phố Phủ Lý 10 km về phía
đông bắc. Long Đọi Sơn tự nằm trên thế đất Cửu Long. Toàn cảnh núi đọi nhìn xa
giống như một con rồng đất rất lớn nằm phục ở giữa đồng bằng vùng chiêm trũng.
Tuy được xây dựng từ giữa thế kỷ XI nhưng thực sự phát triển và xây dựng bề thế
vào năm 1118, đời vua Lý Nhân Tông, tháp Sùng Thiện Diên Linh đã được xây dựng
với ý nghĩa cầu thiện.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia