GIỚI THIỆU VỀ KẾ TOÁN
Kế toán trong doanh nghiệp như là một hệ thống thông tin.
Kế toán là quá chính xác định, đo lường và truyền đạt các thông tin kinh tế của một tổ chức nhằm phục vụ cho mục đích ra quyết định.
Kế toán là nghệ thuật quan sát, ghi chép, phân loại tổng hợp các hoạt động của doanh nghiệp và trình bày kết quả của chúng nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho việc ra các quyết định và ra các quyết định đánh giá hiệu quả của một tổ chức
......
GIỚI THIỆU VỀ KẾ TOÁN
Doanh nghiệp:
• Là một chủ thể kinh tế độc lập
• Có quyền ra quyết định liên quan đến hoạt động kinh doanh của mình
• Bình đẳng với các doanh nghiệp khác trên thị trường
• Có tư cách pháp nhân
• Hoạt động hợp pháp với tư cách là một đơn vị kinh doanh
Mục tiêu của doanh nghiệp:
• Tối đa hoá lợi nhuận và gia tăng giá trị doanh nghiệp
• Trả được các khoản nợ
Các loại hình doanh nghiệp: Dịch vụ, thương mại, sản xuất (cũng có thể bao gồm
các doanh nghiệp nông nghiệp và khai thác mỏ)
Các doanh nghiệp dịch vụ:
• Cung cấp dịch vụ cho khách hàng
• Dịch vụ cung cấp cho khách hàng là những sản phẩm vô hình.
Các doanh nghiệp thương mại:
• Mua hàng hoá và tích trữ để bán lại kiếm lời hoặc cung cấp đến tận tay người
tiêu dùng cuối cùng cung cấp cho các đại lý, các doanh nghiệp thương mại khác
để để bán lại cho người tiêu dùng.
• Có thể bao gói lại hàng hoá dưới nhiều mẫu mã khác nhau, nhưng
không thay đổi thực thể của hàng hoá dưới bất cứ hình thức nào.
Các doanh nghiệp sản xuất:
Mua nguyên liệu và đưa vào quá trình sản xuất nhằm tạo tạo ra các sản phẩm,
hàng hoá bằng cách bỏ thêm các chi phí.
• Lao động
• Vốn
• Các yếu tố đầu vào khách như:nhà xưởng, thiết bị, điện,…
Khi hoàn thành quá trình sản xuất, hàng hoá của các doanh nghiệp này thường
được bán cho những doanh nghiệp thương mại hoặc các doanh nghiệp sản xuất khác
như nguyên liệu đầu vào
Các doanh nghiệp trên bao gồm:
- Cá nhân kinh doanh
- Doanh nghiệp tư nhân
- Công ty hợp danh
- Công ty cổ phần
- Công ty TNHH
Kế toán trong doanh nghiệp như là một hệ thống thông tin.
Kế toán là quá chính xác định, đo lường và truyền đạt các thông tin kinh tế của
một tổ chức nhằm phục vụ cho mục đích ra quyết định.
Kế toán là nghệ thuật quan sát, ghi chép, phân loại tổng hợp các hoạt động của
doanh nghiệp và trình bày kết quả của chúng nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho
việc ra các quyết định và ra các quyết định đánh giá hiệu quả của một tổ chức.
Mục tiêu của kế toán:
• Cung cấp thông tin
• Phục vụ cho việc ra các quyết định
• So sánh, dự đoán và đánh giá hiệu quả quản lý và sử dụng các nguồn
lực của một tổ chức.
Nhóm người sử dụng thông tin kế toán:
- Bên ngoài tổ chức: Với các nhu cầu về thông tin khác nhau, cách hiểu khách
nhau về các báo cáo tài chính
- Bên trong tổ chức: Các nhà quản lý, ban giám đốc
Thông tin mà người sử dụng quan tâm:
Với những nhu cầu khác nhau như vậy, người bên ngoài tổ chức được lựa chọn
1 trong 2 dạng thông tin mà kế toán cung cấp.
- Các báo cáo tài chính tổng hợp gồm:
+ Bảng cân đối kế toán
+ Báo cáo lãi lỗ (báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh)
+ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Các báo cáo tài chính về một mục cụ thể : Báo cáo chi phí, các báo cáo đánh giá
về hoạt động
Người ngoài tổ chức yêu cầu thông tin chính xác về các nguồn lực do công ty
kiểm soát. Các thông tin này chỉ liên quan đến các sự kiện trong quá khứ và liên quan
tới thực thể kinh doanh.
Hệ thống báo cáo cung cấp cho người ngoài doanh nghiệp phải là một hệ thống
báo cáo phù hợp một cách toàn diện với bản chất của các báo cáo tài chính và tuân thủ
theo :
• Các yêu cầu của luật pháp
• Các yêu cầu của thị trường chứng khoán
• Các chuẩn mực, nguyên tắc kế toán được thừa nhận
• Các quy định của chính phủ
Người cho vay quan tâm đến:
- Khả năng thanh toán của doanh nghiệp, khả năng thanh khoản của tài sản (khả
năng chuyển đổi thành tiền)
- Sự ổn định về tài chính của doanh nghiệp trong dài hạn
- Có nên mở rộng quan hệ tín dụng không? Có nên tiếp tục cho vay hoặc cho
doanh nghiệp mua trả chậm hàng hoá, dịch vụ hay không?
Nhà đầu tư (Các cổ đông) quan tâm đến:
- Khả năng tạo ra doanh thu và mức độ an toàn của đồng vốn đầu tư
- Khả năng trả lãi vay và chia lợi nhuận
- Tiếp tục duy trì hay từ bỏ quyền sở hữu?
Cơ quan thuế:
- Xác định mức thuế thu nhập mà doanh nghiệp phải nộp
- Kiểm tra xem doanh nghiệp có tuân thủ theo những nguyên tác và luật lệ chính
phủ quy định không?
Bên trong tổ chức:
Nhà quản lý và các cán bộ trong công ty có trách nhiệm đưa ra những quyết định
ở các cấp khác nhau.
Mục đích của công việc quản lý công ty là phối hợp các nguồn lực được cung
cấp từ bên ngoài. Vai trò của quản lý ở khía cạnh phối hợp các nguồn lực được mô tả
trong sơ đồ dưới đây:
Trong 1 tổ chức, hệ thống thông tin kế toán được chia làm 2 bộ phận chủ yếu:
• Kế toán tài chính
• Kế toán quản trị
Các tiêu thức phân biệt kế toán tài chính và kế toán quản trị
Tiêu thức phân
Kế toán tài chính Kế toán quản trị
biệt
Các nguyên tắc sử Phải tuân thủ các nguyên tắc kế Do DN tự xây dựng, có tính linh
dụng trong việc lập toán chung được thừa nhận hoạt, mang tính pháp lệnh
báo cáo mang tính bắt buộc
Đặc điểm của thông Phải khách quan và có thể thẩm Thông tin thích hợp và linh động
tin tra được phù hợp với vấn đề cần giải
quyết
Thước đo sử dụng Chủ yếu là thước đo giá trị Cả giá trị, hiện vật, thời gian
Người sử dụng Các thành phần bên ngoài doanh Các thành phần bên trong công ty,
thông tin nghiệp, đối thủ cạnh tranh, các Giám đốc, quản lý, giám sát
tổ chức tín dụng, các nhà cung viên…
cấp, người lao động, người đầu
tư
Các báo cáo kế toán Bảng cân đối kế toán Các báo cáo về cung cấp, dự trữ
chủ yếu Báo cáo kết quả kinh doanh vật tư, hàng hoá, các báo cáo về
quá trình sản xuất (Tiến độ, chi
phí, kết quả) Các báo cáo bán
hàng, giá vốn, doanh thu
Kỳ báo cáo Quý, năm Ngày, tuần, tháng,quý, năm.
Bất kỳ lúc nào có yêu cầu
Phạm vi thông tin Toàn doanh nghiệp Gắn với các bộ phận trực thuộc
doanh nghiệp
Trọng tâm của thông Chính xác, khách quan, tổng thể Kịp thời, thích hợp, ít chú ý đến
tin độ chính xác
Nguồn: “Kế toán doanh nghiệp trong kinh tế thị trường”
Kế toán tài chính cung cấp thông tin cho người ra quyết định bên ngoài doanh
nghiệp.
Kế toán quản trị cung cấp thông tin cho quản lý trong quá trình điều hành hoạt
động của doanh nghiệp.
Nghề kế toán và những lĩnh vực chuyên môn
- Kế toán công (CPA)
- Kế toán của doanh nghiệp
- Kế toán của chính phủ
Những lĩnh vực chủ yếu trong ngành kế toán
- Kế toán tài chính
- Kế toán quản trị
- Thuế
- Kiểm toán
- Tài chính doanh nghiệp
Bảng cân đối kế toán
Là báo cáo cung cấp những thông tin về tài sản của doanh nghiệp và nguồn hình
thành của những tài sản này tại 1 thời điểm nhất định.
Bảng cân đối kế toán bao gồm các khoản mục: Tài sản, công nợ, vốn chủ sở
hữu.
Mục tiêu của bảng cân đối kế toán
- Cung cấp thông tin về tình hình tài chính
- Cung cấp thông tin về khả năng thanh toán
Tài sản
- Tài sản là lợi ích kinh tế tương lai có được hoặc được kiểm soát bởi doanh
nghiệp qua các nghiệp vụ hoặc sự kiện quá khứ.
- Thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp
- Mang lại lợi ích cho doanh nghiệp
- Hình thức tồn tại: Hữu hình hoặc vô hình
- Phản ánh qui mô cơ cấu của các nguồn tài lực mà doanh nghiệp đang nắm giữ,
từ đó phản ánh qui mô hoạt động của doanh nghiệp
- Được phân nhóm theo cách thức doanh nghiệp dễ quản lý và thống nhất
Tài sản trên bảng cân đối kế toán được phân loại thành 2 nhóm chính:
- Tài sản lưu động
- Tài sản cố định
Tài sản lưu động: Tiền hoặc các tài sản có thể chuyển thành tiền trong vòng
một chu kỳ kế toán gồm:
- Tiền mặt, tiền gửi ngân hàng: là tài sản có thể dùng thanh toán ngay cho các
mua sắm hoặc trả nợ đến hạn
- Hàng hoá tồn kho: Thể hiện khả năng tạo ra doanh thu và lợi nhuận
- Các khản phải thu do phải bán chịu hàng cho khách hàng
- Nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang
- Tài sản lưu động khác: Dịch vụ, các khoản bảo hiểm trả trước
Tài sản cố định: Là các tài sản có thời gian sử dụng dài, có giá trị lớn, do doanh
nghiệp phải bỏ tiền mua để phục vụ sản xuất kinh doanh.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh các tài sản này được tính hao mòn thông qua
hình thức khấu hao
TSCĐ được chia thành hai nhóm chính
- TSCĐ hữu hình gồm:
Nhà xưởng
Máy móc thiết bị
Phương tiện vận tải
Thiết bị dụng cụ quản lý
- Tài sản cố định vô hình gồm:
Bản quyền tác giả
Lợi thế thương mại
TSCĐ được trình bày trên bảng cân đối kế toán như sau:
Giá nguyên thuỷ của tài sản XX
Trừ đi khấu hao luỹ kế XX
Bằng giá trị còn lại XX
Các loại hình doanh nghiệp vá cơ cấu tài sản
Cơ cấu tài sản của một doanh nghiệp phụ thuộc vào:
- Quy mô
- Loại hình doanh nghiệp
Nợ phải trả
Là khoản tiền mà doanh nghiệp có nghĩa vụ phải trả các đối tượng khác như:
- Các khoản vay: Ngân hàng.. mua chịu của nhà cung cấp
- Nợ lương, nợ thuế…
Nợ phải trả được phân nhóm theo thời hạn:
- Nợ ngắn hạn - Nợ dài hạn > 1 năm/ 1chu kỳ kinh doanh
Được phản ánh bên nguồn vốn cùng với vốn chủ sở hữu
Vốn chủ sở hữu hình thành do:
- Chủ doanh nghiệp tự bỏ tiền ra
- Chủ doanh nghiệp được thừa hưởng
- Lợi nhuận để lại từ hoạt động kinh doanh
Dưới mọi cách trình bày khác nhau, bảng cân đối kế toán phải dựa vào phương
trình kế toán cơ bản
Tài sản = Công nợ + Vốn chủ sở
hữu
Những điều bảng không được thể hiện trong bảng cân đối kế toán:
- Lợi ích, cam kết trong tương lai của doanh nghiệp
- Trình độ quản lý của doanh nghiệp…
Báo cáo lãi lỗ
Báo cáo lãi lỗ (báo cáo thu nhập/ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh)
- Lợi nhuận thể hiện một điều là doanh thu lớn hơn chi phí phát sinh để tạo ra
doanh thu đó trong 1 thời kỳ nhất định
- Lợi nhuận làm tăng vốn chủ sở hữu và là kết quả của quá trình hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp
Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí
- Doanh thu (thu nhập)
Doanh thu là tổng giá cả hàng hoá, dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp cho khách
hàng. Doanh thu gồm các khoản: Bằng tiền, Các khoản phải thu
Các loại hình doanh nghiệp khác nhau có doanh thu biểu hiện dưới các hình thức
khác nhau.
Doanh nghiệp thương mại và sản xuất: Doanh thu bán hàng, cung cấp sản phẩm,
hàng hoá
Doanh nghiệp dịch vụ: Phí dịch vụ, doanh thu cung cấp dịch vụ, tiền hoa hồng…
Nguyên tắc ghi nhận doanh thu:
- Khi hàng hoá, dịch vụ được chuyển quyền sở hữu
- Khách hàng trả tiền hoặc cam kết thanh toán cho hàng hoá và dịch vụ đó
Chi phí:
Là tất cả những chi phí phát sinh trong quá trình tạo ra doanh thu
hhhhhCác chi phí xuất quỹ
hhhhhCác chi phí không xuất quỹ
hhhhhChỉ tính các chi phí tạo ra doanh thu
Được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau:
Chi phí trực tiếp
Chi phí gián tiếp
Chi phí sản phẩm-> Giá vốn hàng bán
Chi phí thời kỳ-> Chi phí hoạt động
Chi phí theo khoản mục
Giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán của một doanh nghiệp thương mại được xác định như sau:
Hàng tồn kho đầu kỳ XX
XX
+ Hàng mua vào trong kỳ
XX
= Hàng có sẵn để bán
XX
- Hàng tồn kho cuối kỳ
XX
=Giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán của doanh nghiệp sản xuất gồm:
Chi phí nguyên vật liệu
Chi phí nhân công
Chi phí sản xuất chung
Giá vốn hàng bán và lợi nhuận bị ảnh hưởng bởi chi phí hàng mua vào/ hàng tồn
kho ( DNSX). Chi phí mua vào của hàng tồn kho được xem là một khoản chi phí chủ
yếu của một DNTM và những thay đổi về chi phí này có ảnh hưởng chủ yếu đến lợi
nhuận.
Chi phí khấu hao
Khi tài sản được sử dụng để sử dụng để phục vụ sản xuất trong nhiều năm thì
chi phí bỏ ra để có được tài sản đó không được coi là chi phí tức thời.
Tính hữu dụng của tài sản phải phù hợp với doanh thu mà nó tạo ra trong suốt
thời gian sử dụng tài sản
Sự sử dụng dần chi phí của tài sản được đo bằng khấu hao qua các năm sử dụng
(Giá mua tài sản - Giá trị thanh lý)/Số năm sử dụng tài sản
Báo cáo lãi lỗ (báo cáo kết quả hoạt đọng kinh doanh)
Doanh thu XXXXXX
hhhhhTrừ: giá vốn hàng bán XXXXX
Lợi nhuận gộp XXXX
hhhhhTrừ chi phí hoạt động XXX
Lợi nhuận hoạt động XX
hhhhhTrừ lãi tiền vay X
Lợi nhuận trước thuế X
hhhhhTrừ thuế thu nhập doanh nghiệp X
Lợi nhuận ròng XXX
hhhhhTrừ các khoản chia lãi XX
Lợi nhuận để lại X
Mối quan hệ giữa bảng cân đối kế toán và báo cáo lãi lỗ
Lợi nhuận (ròng)= Doanh thu – chi phí
Lợi nhuận (ròng) = Vốn CSH cuối kỳ - Vốn
CSH đầu kỳ
Vốn CSH cuối Vốn CSH đầu Lợi nhuận Rút vốn của Vốn góp của
- = - +
kỳ kỳ ròng CSH CSH
Các nguyên tắc kế toán được thừa nhận:
Các nguyên tắc kế toán là các chuẩn mực và sự hướng dẫn để phục vụ cho việc lập
báo cáo tài chính đạt được mục tiêu dễ hiểu, đáng tin cậy và dễ so sánh. Các quy tắc
nền tảng cho các báo cáo tài chính được gọi là các nguyên tắc kế toán được thừa nhận
(GAAP).
Các nguyên tắc này bao gồm một số các khái niệm, các nguyên tắc, các phương
pháp tiến hành và các yêu cầu cho việc đánh giá, ghi chép và báo cáo các hoạt động,
các sự kiện và các nghiệp vụ có tính chất tài chính của một doanh nghiệp.
Dưới đây là một số nội dung của các nguyên tắc kế toán đã dược thừa nhận:
1. Thực thể kinh doanh:
Là bất kỳ một đơn vị kinh tế nào nắm trong tay các nguồn lực và tiến hành các
hoạt động kinh doanh cần phải ghi chép, tổng hợp và báo cáo.
Ảnh hưởng của khái niệm: Các tài khoản kế toán được mở ra và ghi chép là cho
đơn vị kế toán chứ không phải cho các chủ nhân, cho những người có liên quan đến
đơn vị đó.
Các loại đơn vị kế toán:
• Đơn vị kế toán cấp cơ sở: Ở các doanh nghiệp độc lập, có tư cách pháp nhân
đầy đủ (thuộc mọi lĩnh vực và mọi thành phần kinh tế)
• Đơn vị kế toán phụ thuộc : ở các đơn vị thành viên có tư cách pháp nhân
không đầy đủ, không lập và phát hành báo cáo tài chính, chỉ lập báo cáo kế toán
nội bộ gửi cho đơn vị chính.
• Đơn vị kế toán cấp trên cơ sở: Là các tổng công ty, công ty, tập đoàn
kinh tế có nhiều đơn vị thành viên, lập và phát hành báo cáo tài chính hợp nhất.
2. Hoạt động liên tục: Nguyên tắc này giả thiết rằng các đơn vị sẽ tiếp tục
hoạt động vô thời hạn hoặc ít nhất không bị giải thể trong một tương lai gần.
Ảnh hưởng của khái niệm: kế toán giả thiết một doanh nghiệp đang hoạt động thì sẽ
hoạt động vô thời hạn, trừ khi có chứng cứ phủ nhận rõ ràng.
Vì quan niệm hoạt động lâu dài nên các tài sản trong các báo cáo tài chính được
phản ánh theo giá gốc mà không quan tâm đến giá thị trường.
Khái niệm hoạt động liên tục được thừa nhận như một nguyên tắc lập báo cáo
tài chính. Khi doanh nghiệp không thể tiếp tục hoạt động được thì báo cáo tài chính
phải được lập theo thể thức đặc biệt, trong đó tài sản được ghi theo giá trị thực hiện
thuần và các khoản nợ phải trả có thể được tái phân loại theo kỳ hạn.
3. Thước đo tiền tệ: Thước đo tiền tệ là đơn vị đồng nhất trong việc tính toán,
ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và kế toán chỉ phản ánh những gì có thể biểu
hiện được bằng tiền.
Ảnh hưởng: Kế toán giả thiết rằng sự thay đổi của sức mua đồng tiền dùng làm
đơn vị tính toán không đủ lớn dễ ảnh hưởng đến sự đo lường của kế toán.
4. Kỳ kế toán: kỳ kế toán là những khoảng thời gian nhất định trong đó các báo
cáo tài chính được lập. Để thuận lợi cho việc so sánh, thời gian của kỳ kế toán thường
dài như nhau.
Nội dung: Để đáp ứng được yêu cầu so sánh, các số liệu tài chính phải được báo
cáo cho những khoảng thời gian nhất định dài như nhau.
Kỳ kế toán chính thức là năm (còn gọi là niên độ kế toán). Niên độ kế toán
thường là khoảng thời gian 12 tháng liên tục bất kỳ.
Ghi chú: Ở Việt Nam theo pháp lệnh kế toán thống kê kỳ kế toán theo năm
dương lịch ( từ 1/1/N đến 31/12/N).
Kỳ kế toán tạm thời: Tháng, quý.
5. Nguyên tắc giá phí (giá vốn): Nguyên tắc này đòi hỏi việc đo lường tính toán về
tài sản, công nợ, vốn, doanh thu chi phí phải được đặt trên cơ sở giá phí (theo giá trị
vốn -số tiền mà đơn vị đã bỏ ra để có được những tài sản đó) thực tế.
Kế toán quan tâm đến giá phí hơn giá thị trường vì:
- Giá thị trường khó ước tính và mang tính chất chủ quan. Trong khi đó giá phí
mang tính chất khách quan.
- Khái niệm “ Hoạt động liên tục” làm cho việc ước tính giá thị trường không
cần thiết.
6. Nguyên tắc xác định doanh thu: Doanh thu là số tiền thu được khi bán các
sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ cho khách hàng. Điều quan trọng là phải đưa ra được
thời điểm xác định doanh thu. Thông thường thời điểm xác định doanh thu trùng với
thời điểm hàng hoá, dịch vụ được chuyển giao quyền sở hữu hay được thực thực hiện
với người mua (Thu được tiền hay được người mua chấp nhận).
Doanh thu được ghi nhận trong kỳ mà nó dược thực hiện.
Doanh thu có thể được ghi nhận: 1,Trước; 2, Trong; 3, Sau kỳ mà doanh nghiệp thu
được tiền bán hàng.
Có 3 loại doanh thu
Doanh thu bằng tiền ngay.
Doanh thu chưa thu tiền.
Doanh thu nhận trước
Như vậy khái niệm doanh thu bán hàng khác với tiền bán hàng thu dược trong kỳ.
7. Nguyên tắc phù hợp: Nguyên tắc này đòi hỏi chi phí phải phù hợp với doanh
thu ở kỳ mà doanh thu được ghi nhận. Xu hướng ở đây là sự phù hợp trên cơ sở thời
gian, nó đảm bảo doanh thu xác định của thời kỳ kế toán và chi phí liên quan tới thời
kỳ đó là phù hợp. Nguyên tắc này chi phối cách tính lãi, lỗ trong kỳ kế toán.
Chi phí liên quan tới doanh thu của 1 kỳ là các chi phí của kỳ đó.
Chi phí của 1 kỳ là:
Giá vốn/ giá thành hàng bán trong kỳ
Các khoản chi khác cần thiết cho hoạt động của kỳ (chi phí bán hàng, chi phí quản lý)
Các khoản thiệt hại xảy ra trong kỳ
8. Nguyên tắc khách quan
Tài liệu do kế toán cung cấp phải mang tính khách quan, có thể kiểm tra được nghĩa là
có bằng chứng đáng tin cậy.
Kế toán phải được thực hiện trên cơ sở các số liệu khách quan và các quyết định
khách quan trong phạm vi cao nhất có thể được
Kế toán là khách quan đồng thời cũng có tính chủ quan trong một phạm vi nhất
định
Nghiệp vụ kinh tế ngoại sinh: Tính khách quan và pháp lý cao
Nghiệp vụ kinh tế nội sinh: Tính pháp lý thấp và mang nặng tính chủ quan
Kế toán là một nghệ thuật hơn là một khoa học. Là khoa học, kế toán mang tính
khách quan, logic. Là nghệ thuật, kế toán có tính chủ quan, phụ thuộc vào người làm
kế toán.
9. Nguyên tắc nhất quán: Các khái niệm, chuẩn mực, nguyên tắc, các phương
pháp mà kế toán sử dụng phải đảm bảo liên tục, nhất quán, không thay đổi từ kỳ này
sang kỳ khác.
Nhờ đó các Báo cáo tài chính có thể được so sánh giữa các thời kỳ và so sánh giữa các
doanh nghiệp với nhau
Trong trường hợp có sự thay đổi phương pháp và chế độ kế toán áp dụng, doanh
nghiệp phải diễn giải, trình bày trên thuyết minh báo cáo tài chính.
Ví dụ: Sự thay đổi phương pháp tính giá trị hàng tồn kho, sự thay đổi phương
pháp tính khấu hao
10. Nguyên tắc công khai
Nguyên tắc này đòi hỏi báo cáo tài chính của doanh nghiệp phải rõ ràng, dễ hiểu
và phải bao gồm đầy đủ các thông tin liên quan đến các hoạt động của doanh nghiệp.
Những báo cáo này phải được trình bày công khai cho tất cả những ai quan tâm
11. Nguyên tắc trọng yếu
Nguyên tắc này chú ý đến các vấn đề, các yếu tố, các khoản mục…mang tính
trong yếu quyết định tính bản chất, nội dung của sự vật, hiện tượng mà bỏ qua những
vấn đề, yếu tố… thứ yếu không làm thay đổi nội dung, bản chất của sự vật hiện
tượng.
Nói cách khác, theo nguyên tắc trọng yếu:
- Kế toán phải ghi chép, phản ánh tất cả các vấn đề quan trọng
- Kế toán có thể bỏ qua (không ghi chép) những vấn đề không quan trọng
12. Nguyên tắc thận trọng
Các giải pháp được lựa chọn phải đảm bảo chắc chắn rằng ảnh hưởng của
chúng đến vốn chủ sở hữu là ít nhất hay nói cách khác, phương pháp kế toán được lựa
chọn là phương pháp có lợi thấp nhất.
Nguyên tắc thận trọng có hai phần:
- Ghi tăng vốn chủ sở hữu khi chúng có chứng cớ chắc chắn
- Ghi tăng chi phí, giảm vốn chủ sở hữu ngay khi chúng có bằng chứng chưa
chắc chắn( chứng cớ có thể)
Khi có sự mâu thuẫn về nguyên tắc thì phải tuân thủ nguyên tắc thận trọng
Ví dụ: Việc lập dự phòng cho hàng tồn kho, nợ phải thu khó đòi, các khoản đầu
tư tài chính ngắn và dài hạn
So sánh chi phí dự phòng và chi phí khấu hao tài sản cố định
- Giống nhau: Đều làm giảm tài sản và tăng chi phí của doanh nghiệp
- Khác nhau: Khấu hao là sự giảm giá trị chắc chắn của tài sản
Dự phòng là sự giảm giá chưa chắc chắn. Do đó, đồng thời với khái niệm dự
phòng còn có khái niệm hoàn nhập dự phòng như một khoản doanh thu.
Lưu chuyển tiền tệ
Tiền mặt hay lợi nhuận
Chu kỳ của dòng tiền
Vốn hoạt động thuần
Phân loại dòng tiền (Dòng tiền vào ---> Hoạt động ---> Dòng tiền ra)
Lưu chuyển tiền tệ theo phương thức trực tiếp
Lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp
Phương trình kế toán
Tài sản = Công nợ + Vốn chủ sở hữu
Ảnh hưởng của nghiệp vụ kinh tế tới phương trình kế toán:
Nghiệp vụ kinh tế làm tăng một tài khoản ở một vế của phương trình kế toán thì
đồng thời phải có một tài khoản khác ở vế bên kia của phương trình tăng lên hoặc có
1 tài khoản khác ở cùng vế của phương trình giảm đi.
Phân tích các nghiệp vụ kinh tế bằng thuật ngữ Nợ/ có
Quy tắc
Mỗi nghiệp vụ kinh tế được ghi ít nhất 1 bên nợ hoặc 1 có
Ghi tăng 1 tài khoản tài sản nhập số liệu vào bên nợ
Ghi giảm một tài khoản tài sản nhập vào Bên có
Ghi tăng 1 tài khoản vốn chủ sở hữu / công nợ nhập số liệu vào bên có
Ghi giảm 1 tài khoản vốn chủ sở hữu / công nợ nhập số liệu vào bên nợ
Ghi tăng 1 tài khoản doanh thu nhập số liệu vào Bên có
Ghi tăng 1 tài khoản chi phí nhập số liệu vào bên nợ
Áp dung các qui tắc ghi chép trên cần:
Hiểu nghiệp vụ kinh tế
Nghiệp vụ kinh tế ảnh hưởng thế nào đến phương trình kế toán
Xác định tài khoản bị ảnh hưởng
Ghi nhớ rằng mọi nghiệp vụ kinh tế có ảnh hưởng đến ít nhất 2 tài khoản, các nghiệp
vụ phức tạp có thể ảnh hưởng đến 2 tài khoản hoặc hiểu hơn.
Các nghiệp vụ kinh tế ảnh hưởng tăng hay giảm lên tài khoản
Ảnh hưởng này ghi bên nợ hay bên có
Phân loại tài khoản:Tài sản, Công nợ, Doanh thu, Chi phí, vốn chủ sở hữu…
Phân loại tài khoản Số dư Tăng Giảm
Tài sản Bên nợ Ghi nợ Ghi có
Công nợ Bên có Ghi có Ghi nợ
Vốn chủ sở hữu Bên có Ghi có Ghi nợ
Doanh thu Bên có Ghi có Ghi nợ
Chi phí Bên nợ Bên nợ Bên có
Lựa chọn qui tắc ghi chép
Tài khoản Tài sản Tài khoản công nợ Tài khoản vốn
Các khoản Các khoản Các khoản
Các khoản Các khoản Các khoản tăng
tăng được giảm được giảm được
tăng được ghi giảm được ghi được ghi vào
ghi vào bên ghi vào bên ghi vào bên
vào bên phải vào bên trái bên phải hoặc
trái hoặc bên phải hoặc trái hoặc bên
hoặc bên Có hoặc bên Nợ bên Có
Nợ bên Có Nợ
Khi áp dụng các nguyên tắc trên
Tổng số dư nợ của các tài khoản Tài sản = Tổng số các Dư có của các tài Khoản
công nợ và Vốn chủ sở hữu.
Phương pháp ghi chép như trên được gọi là ghi sổ kép
Chủ sở hữu đầu tư 5000 vào kinh
+5000 +5000
doanh
Công ty vay NH 3000 +3000 +3000
Công ty mua chịu vật tư cung ứng: 500 +500 +500
Công ty trả các khoản chi bằng tiền: 4200 -4200 -4200
Công ty sử dụng vật tư cung ứng: 300 -300 -300
Công ty nhận được tiền của khách hàng trả
+6000 +6000
cho dịch vụ: 6000
Trả một phần nợ và lãi vay: 1015 -1015 1000 -15
Chủ sở hữu rút tiền mặt cho chi dùng cá
-600 -600
nhân: 600
Số dư cuối tháng 8.185(A) 200(B) 2000(C) 500(D) 5885(E)
Sổ kế toán
