Giới thiệu một số trang thiết bị cải tiến và tự chế sử dụng trong phẫu thuật nội soi mũi xoang
Công trình nghiên cứu nhằm đánh giá kết quả sau phẫu thuật của 2 nhóm bệnh nhân: nhóm được phẩu thuật với bộ dụng cụ phẫu thuật nội soi mũi xoang hoàn chỉnh, nhóm còn lại được phẫu thuật với bộ phẫu thuật nội soi mũi xoang tối thiểu. Mục đích khảo sát: đề xuất một bộ dụng cụ phẫu thật tối thiểu có thể trang bị ở các cơ sở tai mũi họng trong nước.
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
GIÔÙI THIEÄU MOÄT BOÄ TRANG THIEÁT BÒ CAÛI TIEÁN
VAØ TÖÏ CHEÁ SÖÛ DUÏNG TRONG PHAÃU THUAÄT NOÄI SOI MUÕI XOANG
Phaïm Kieân Höõu*
TOÙM TAÉT
Coâng trình nghieân cöùu nhaèm ñaùnh giaù keát quaû sau phaãu thuaät cuûa 2 nhoùm beänh nhaân: nhoùm ñöôïc
phaåu thuaät vôùi boä duïng cuï phaãu thuaät noäi soi muõi xoang hoaøn chænh, nhoùm coøn laïi ñöôïc phaãu thuaät vôùi
boä phaãu thuaät noäi soi muõi xoang toái thieåu. Muïc ñích khaûo saùt: ñeà xuaát moät boä duïng cuï phaãu thaät toái thieåu
coù theå trang bò ôû caùc cô sôû tai muõi hoïng trong nöôùc.
SUMMARY
A PROPOSITION OF A SET OF INSTRUMENT
FOR ACTUAL ENDOSCOPIC SINSUS SURGERY
Pham Kien Huu * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 6 - 9
Two hundred twelve patients were evaluated after endoscopic sinus surgery which were divided into
two groups: one group were operated under so called ideal instrumental condition and the other under
essential surgical instrument. The goal was to recommend an essential set of endoscopic sinus surgical
instruments which can be equipped in every hospital in Vietnam.
MÔÛ ÑAÀU nghieäm ñuùc keát trong quaù trình thöïc hieän phaãu thuaät
noäi soi baèng boä trang bò caûi tieán vaø töï cheá chuùng toâi
Töø cuoái thaäp nieân 70 cuûa theá kyû XX, kyõ thuaät moå ñeà xuaát boä duïng cuï phaãu thuaät noäi soi muõi xoang toái
noäi soi muõi xoang ra ñôøi vaø nhanh choùng ñöôïc coâng thieåu ñeå qua ñaây, caùc cô sôû tai muõi hoïng ñaõ ñöôïc
nhaän, trôû neân moät kyõ thuaät ñöôïc choïn löïa ñaàu tieân ñeå trang bò caùc kieán thöùc cô baûn veà phaãu thuaät noäi soi
ñieàu trò moå cho caùc beänh lyø muõi xoang ôû caùc nöôùc nhöng ñieàu kieän taøi chính coøn haïn cheá coù theå trieån
tieân tieán. ÔÛ nöôùc ta, kyõ thuaät ñöôïc du nhaäp vaøo nöôùc khai ñöôïc kyõ thuaät moå noäi soi muõi xoang.
ta töø ñaàu thaäp kyû 90’ vaø baét ñaàu phaùt trieån roäng ra
khaép tænh. Tuy nhieân, vieäc öùng duïng kyõ thuaät noäi soi PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
muõi xoang hieän nay chæ giôùi haïn ôû caùc trung taâm y teá, Choïn beänh nhaân
hoaëc caùc beänh vieän lôùn do giaù thaønh boä trang bò khaù
Caùc beänh nhaân ñöôïc khaùm vaø chæ ñònh phaãu
ñaét, ñieàu kieän nhaäp noäi coøn khoù khaên ñaõ khieán vieäc
thuaät ñöôïc choïn vaøo loâ nghieân cöùu khi thoûa caùc
trieån khai boä duïng cuï caàn thieát ñeå tieán haønh moå noäi
tieâu chuaån sau:
soi gaëp nhieàu khoù khaên. Trong hoaøn caûnh khoù khaên
luùc ñaàu vôùi ñieàu kieän trang thieát bò coøn haïn cheá, - Coù caùc trieäu chöùng cô naêng ñieån hình cuûa
chuùng toâi ñaõ xaây döïng moät boä duïng cuï phaãu thuaät tình traïng vieâm xoang trong ñoù chuùng toâi ñaëc bieät
muõi xoang toái thieåu vaø duøng chuùng ñeå thöïc hieän caùc löu yù 3 trieäu chöùng chính laø nhöùc ñaàu, ngheït muõi,
phaãu thuaät noäi soi. Ngaøy nay, chuùng toâi ñaõ ñöôïc trang caûm giaùc vöôùng hoïng.
bò moät boä phaãu thuaät muõi xoang hoaøn chænh vaø vaãn - Dieãn tieán keùo daøi hôn 3 thaùng hoaëc coù ít nhaát
ñang tieáp tuïc tieán haønh caùc phaãu thuaät ñieàu trò caùc 4 laàn taùi phaùt moãi naêm.
beänh lyù muõi xoang. Qua so saùnh keát quaû giöõa 2 loâ - Noäi soi muõi xoang cho thaáy coù hình aûnh phuø
beänh nhaân: loâ ñöôïc phaãu thuaät baèng boä trng bò phaãu neà, thoaùi hoùa nieâm maïc, dòch tieát nhaøy ñaëc, nhaøy
thuaät noäi soi toái thieåu vaø loâ coøn laïi ñöôïc phaãu thuaät muû hay toaøn muû.
baèng boä duïng cuï noäi soi hoaøn chænh, qua caùc kinh
* Boä moân Tai Muõi Hoïng - ÑH Y Döôïc TP Hoà Chí Minh
6 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
- Treân phim CT coù hình aûnh thoaùi hoùa daøy AÙp duïng trog phaãu thuaät noäi soi vaø ñaùnh
hoaëc môøi ñaëc toaøn boä nieâm maïc cuûa meâ ñaïo saøng. giaù keát quaû
Nhöõng beänh nhaân ñeàu ñöôïc thöïc hieän caùc Caùc beänh nhaân trong loâ nghieân cöùu ñöôïc chia
phaãu thuaät noäi soi theo moät kyõ thuaät thoáng nhaát thaønh 2 nhoùm:
bôûi cuøng moät phaãu thuaät vieân vaø cuøng ñöôïc ñaùnh Nhoùm 1: goàm 105 beänh nhaân ñöôïc phaãu thuaät
giaù sau moå theo moät tieâu chuaån thoáng nhaát bôûi caùc baèng duïng cuï toái thieåu trong ñoù coù 24 ca vieâm
baùc só cuûa phoøng khaùm tai muõi hoïng beänh vieän xoang maïn tính coù polyp, 36 ca vieâm xoang maïn
Nhaân daân Gia Ñònh. tính khoâng coù polyp, 45 ca vieâm xoang hoài vieâm,
Caùc keát quaû thu thaäp ñöôïc toång hôïp vaø xöû lyù baèng 14 ca vieâm xoang taùi phaùt phaûi moå laïi.
phaàn meàm Epi info 6.0 söû duïng pheùp kieåm T test. Nhoùm 2: goàm 107 beänh nhaân ñöôïc phaãu thuaät
vôùi boä duïng cuï phaãu thuaät hoaøn chænh trong ñoù coù
KEÁT QUAÛ
45 ca vieâm xoang maïn tính coù polyp, 36 ca vieâm
Boä noäi soi toái thieåu vaø töï cheá xoang maïn tính khoâng coù polyp, 26 ca vieâm xoang
Trang thieát bò caàn thieát cho moät cuoäc moå hoài vieâm, 20 ca vieâm xoang taùi phaùt phaû moå laïi.
noäi soi bao goàm 2 nhoùm chính: Caùc phaãu thuaät ñaõ thöïc hieän
Trang thieát bò cho hình aûnh: Baûng 1: Caùc phaãu thuaät ñaõ ñöôïc thöïc hieän
Ñeå coù theå tieán haønh phaãu thuaät trong ñieàu kieän Loaïi phaãu thuaät Loâ 1(N=105) Loâ 2 (N=107)
trang thieát bò coøn haïn cheá, töø moät soá trang bò saün Môû khe giöõa 107 107
coù, chuùng toâi ñaõ caûi tieán thaønh moät soá nguoàn saùng Naïo saøng tröôùc 36 30
ñeå coù theå thöïc hieän caùc phaãu thuaät noäi soi nhö sau: Naïo saøng toaøn boä 12 56
Môû xoang böôùm 0 10
Duøng boùng neon Halogan hieäu SONCA 2,2 volt
Môû xoang traùn 0 5
aùp vaøo maët kính oáng noäi soi.
Chænh hình cuoán 8 12
Duøng oáng noäi soi raêng (dentoscope) coù saün, caûi muõi giöõa
taïo ñaàu day daãn saùng ñeå coù theå duøng vôùi oáng noäi soi. Chænh hình cuoán 5 5
döôùi
Thieát keá nguoàn saùng caûi tieán CP vaø söû duïng
Môû khe döôùi 7 5
chuùng cho ñeán ngaøy nay.
Toång soá 171 230
Giôùi thieäu boä duïng cuï duøng trong phaãu
thuaät toái thieåu Ñeå ñaùnh giaù keát quaû phaãu thuaät, chuùng toâi taäp
Boä duïng cuï caàn thieát cho phaãu thuaät noäi soi trung ñaùnh giaù möùc ñoä heát hoaëc giaûm caùc trieäu
muõi xoang toái thieåu phaûi coù caùc duïng cuï sau: chöùng cô naêng cô baûn laø nhöùc ñaàu, ngheït muõi vaø
caûm giaùc vöôùng hoïng sau moå 4 thaùng theo phöông
1 spatule
phaùp ñaùnh giaù cuûa giaùo sö Wigand. Qua ñoù chuùng
1 banh muõi ngaén toâi ghi nhaän ñöôc caùc keát quaû nhö sau:
1 keïp khuûyu Söï thuyeân giaûm trieäu chöùng cô naêng sau
dao lieàm moå 4 thaùng
kìm blakesley Baûng 2: söï thuyeân giaõm trieäu chöùng nhöùc ñaàu
thìa naïo xoang haøm Trieäu chöùng Loâ 1(N=105) Loâ 2(N=107) P
Heát 82 (79%) 81 (76%) 0,56 (NS)
1 oáng huùt thaúng
Giaûm ñaùng keå 12 (11%) 16(15%) 0,45 (NS)
1 oáng huùt cong (khoâng coù thì duøng que oáng Giaûm khoâng ñaùng 11(10%) 10 (10%) 0,85 (NS)
thoâng voøi nhó côõ lôùn ñeå thay theá). keå
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét 7
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc
Trieäu chöùng noäi soi muõi sau moå 4 thaùng: Veà nhöõng trang thieát bò cho hình aûnh
Baûng 3: trieäu chöùng noäi soi muõi sau moå 4 thaùng Moät boä noäi soi hoaøn chænh bao goàm: nguoàn
Tình traïng nieâm maïc Loâ 1(N=105) Loâ 2(N=107) P saùng, day daãn vaø oáng noäi soi; torng ñoù oáng noäi soi
Phuïc hoài toát 48(46%) 55(54%) 0,21 (NS) laø thaønh phaàn coù caáu taïo tinh teá phöùc taïp khoâng
theå thay theá ñöôïc, phaûi mua. Giaù thaønh cuûa moät boä
Dính nhieàu, taéc khe giöõa 7 (7%) 3(2%) 0,15 (NS)
nguoàn saùng vaø daây daãn hieän ñaïi khoaûng 50-60 trieäu
Coøn phuø neà, sô hoùa 50(47%) 47(44%) 0,68 (NS)
ñoàng vieät Nam trong khi ñoù giaù thaønh cuûa moät boä
So saùnh tæ leä bieán chöùng giöõa 2 loâ nguoàn saùng caûi tieán cuûa chuùng toâi chæ coù giaù thaønh
Baûng 4: so saùnh tæ leä bieán chöùng giöõa 2 loâ khoaûng 3.500.000 ñoàng Vieät Nam nhöng vaãn baûo
ñaûm chieáu saùng phaãu tröôøng, baûo ñaûm cho cuoäc
Bieán chöùng Loâ 1(N=105) Loâ 2(N=107) P
moå, phuø hôïp vôùi tình hình trang thieát bò noùi chung
Thò giaùc 0 0 coøn haïn cheá ôû nöôùc ta. Döôùi nay laø baûng so caùnh sô
Chaûy dòch naõo 0 0 boä giaù thaønh giöõa 2 boä trang thieát bò: toái thieåu vaø
tuûy
Chaûy maùu trong 3 (2%) 4(2%) 0,62 (NS)
ñaày ñuû hieän ñaïi.
moå Teân trang DC toái Giaù tieàn DC hoaøn Giaù tieán
Chaûy maùu sau 2 (2%) 3(2%) 0,62(NS) bò thieåu, töï chænh, nhaäp
ruùt baác cheá ngoaïi
(NS: khoâng coù yù nghóa thoáng keâ) Oáng noäi soi Phaûi mua 30 trieäu Phaûi mua 30 trieäu (1
(1 oáng) oáng)
Nhö vaäy söï khaùc bieät giöõa keát quaû cuûa 2 loâ Ñeøn SONCA 300 ngaøn
Nguoàn saùng
nghieân cöùu khoâng coù yù nghóa thoáng keá. Nguoàn saùng 3,5 trieäu Mua 30 trieäu
Daây daãn
CP
BAØN LUAÄN Duïng cuï Toái thieåu 3trieäu Mua 60 trieäu
Veà duïng cuï phaãu thuaät noäi soi muõi PTNS
Toång coäng 33,3-36,5 120 trieäu
xoang
trieäu
Qua so saùnh caùc duïng cuï ñaõ ñöôïc söû duïng,
Veà hieäu quaû söû duïng cuûa boä PTNSMX
chuùng toâi thaáy tuy nhöõng duïng cuï caûi tieán vaø töï
toái thieåu vaø töï cheá
cheá keùm haün veà söï thuaän tieän trong söû duïng,
nhöng caùc phaãu thuaät chæ söû duïng caùc duïng cuï Nguoàn saùng töï cheá cuûa chuùng toâi ñaûm baûo ñoä
trong boä duïng cuï toái thieåu vaãn tieán haønh moät caùch chieáu saùng phaãu tröôøng ñuû ñeå tieán haønh caùc phaãu
suoân deû vôùi keát quaû sau moå cuûa 2 loâ khoâng khaùc thuaätnoäi soi muõi xoang khoâng quaù phöùc taïp nhö
bieät caùc veà tæ leä thaønh coâng vaø bieán chöùng. môû khe giöõa, naïo saøng tröôùc, chænh hình vaùch
Caùc duïng cuï thaät söï caàn thieát ñeå coù theå tieán ngaên, chænh hình caùc cuoán.
haønh phaãu thuaät noäi soi thöôøng khoâng nhieàu, Tuy vaäy, do nguoàn saùng cuûa chuùng toâi vaãn
phaàn lôù coù theå taän duïng töø boä phaãu thuaät muõi khoâng theå naøo saùng baèng nguoàn saùng hieän ñaïi,
xoang kinh ñieån nhö kìm Pituitaire thay theá cho ñaëc bieät laø nguoàn saùng Xenon neân gaëp nhieàu
kìm Blakeskey, thìa naïo xoang haøm trong boä phaãu haïn cheá khi phaãu thuaät trong nhöõng phaãu
thuaät xoang kinh ñieån thay cho thìa naïo cuûa boä tröôøng saâu nhö phaãu thuaät naïo saøng böôùm, môû
noäi soi muõi xoang, spatula vaø caùc oáng huùt trong pheãu traùn; chæ neân thöïc hieän khi phaãu thuaät
boä phaãu thuaät muõi kinh ñieån coù theå thay theá caùc vieân ñaõ coù raát nhieàu kinh nghieäm trong
duïng cuï coù tính naêng töông töï trong boä phaãu PTNSMX. Maët khaùc boä duïng cuï coøn haïn cheá ôû
thuaät noäi soi hieän ñaïi, rieâng dao lieàm coù theå ñöôïc khaû naêng löu laïi caùc hình aûnh laøm tö lieäu giaûng
thay theá baèng dao raïch maønh nhó hay ñôn giaûn daïy vaø nghieân cöùu khoa hoïc veà sau.
hôn baèng moät spatula ñöôïc maøi saéc moät ñaàu.
8 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
KEÁT LUAÄN veà kyõ thuaät moå noäi soi muõi xoang vaø naé vöõng caùc
moác giaûi phaãu döôùi noäi soi. Sau cuøng chuùng toâi
Ñeå coù theå trieån khai PTNSMX trong ñieàu kieän
muoán ñeà nghò caùc phaãu thuaät vieân muõi xoang neân
kinh phí coøn haïn cheá, chuùng toâi ñeà xuaát giaûi
baét ñaàu thöïc hieän phaãu thuaät noäi soi baèng caùc phaãu
phaùp sau:
thuaät ñôn giaûn nhö môû khe giöõa, chænh hình vaùch
OÁng noäi soi cöùng: khoâng theå töï cheá ñöôïc, ngaên. Khi ñaûy coù nhieàu kinh nghieäm haõy tieán haønh
phaûi mua nhöõng phaãu thuaät môû roäng hôn nhö naïo xoang
Nguoàn saùng: coù theå cheá taïo vôùi giaù thaønh chæ saøng, môû xoang böôùm, môû pheãu traùn...
baèng 1/10 giaù thaønh nguoàn saùng nguyeân thuûy cuûa
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
boä noäi soi.
1. Hoffmann DR, May M, Mester RTR. FESS experience
Boä PTNSMX toái thieåu coù theå ñöôïc taäp hôïp treân with the 100 patients Am J Rhinol 4: 129, 1990
2. Lawson W. the intranasal ethmoidectomy: an
cô sôû taän duïng moät soá duïng cuï trong boä noäi soi experience with 1,077procedures. Laryngoscope 101:
muõi xoang kinh ñieån. 367, 1986
3. Stammberger H: Endoscopic endonasal surgery
Trong ñieàu kieän coøn khoù khaên veà kinh phí vaø concepts in treatment of recurring rhinosinusitis; Part
ñieøu kieän trang bò, vieäc trang bò boä duïng cuï noäi soi II. Surgical technique, Otolaryngol head Neck Surg 94:
147, 1986
muõi xoang toái thieåu vaø töï cheá nhö treân vaãn coù theå 4. Wigand ME. Transnasal ethmoidectomy under
trieån khai phaãu thuaät noäi soi muõi xoang vôùi ñieàu endoscopic control, Rhinology 19:7, 1981.
kieän caùc phaãu thuaät vieân phaûi ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét 9
