Giáo trình Viêm Gan Siêu Vi C và Thai Kỳ
Các chức năng của gan bình thường:
1- Chuyển hoá carbohydrates, mỡ, protein, và rượu.
2- Dự trữ các vitamin và chất sắt.
3- Sản xuất và bài tiết mật.
4- Giải độc máu.
5- Sản xuất các protein của huyết tương và các yếu tố đông máu)
Viêm Gan Siêu Vi C và Thai Kỳ
Các chức năng của gan bình thường:
1- Chuyển hoá carbohydrates, mỡ, protein, và rượu.
2- Dự trữ các vitamin và chất sắt.
3- Sản xuất và bài tiết mật.
4- Giải độc máu.
5- Sản xuất các protein của huyết tương và các yếu tố đông máu)
Nguy cơ Viêm Gan C:
1- Dùng chung kim tiêm thuốc.
2- Nhân viên Y tế phơi nhiễm với máu nhiễm virus.
Triệu chứng của Viêm Gan C:
1- Đau hạ sườn (P).
2- Nôn và buồn nôn.
3- Chán ăn.
4- Vàng da, mệt mỏi, ngứa ngáy.
Nguồn lây nhiễm virus Viêm Gan C (HCV) ở người:
1- Thẩm phân máu+chăm sóc y tế+chu sinh=5%,
2-Truyền máu= 10%,
3- Quan hệ tình dục= 15%,
4- Tiêm chích ma tuý 60%,
5- Nguyên nhân chưa rõ 10%
Bản đồ phân bố 6 genotypes của HCV trên toàn thế giới
A- Giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm trong và sau thai kỳ
Phụ nữ bị viêm gan C khi muốn có thai sẽ lo lắng đặc biệt về sức khoẻ của đứa
con mà mình sẽ sanh ra. Nguy cơ lây nhiễm virus cho con là 5-10%, và tỉ lệ này sẽ còn
cao hơn ở những bệnh nhân đồng nhiễm với HIV.
Khi người mẹ mắc thêm AIDS, nguy cơ có thể tăng từ 36 đến 100 lần. Nguy cơ
cũng sẽ cao hơn khi mẹ nhiễm cả HBV (viêm gan siêu vi B) lẫn HCV.
Cấu trúc của HCV: Vỏ Glycoproteins E1 và E2; Vỏ Lipid; Capsid Protein;
Nucleic Acid
Sơ đồ genome của HCV: HCV-RNA
Đồng nhiễm HCV và HIV sẽ gia tăng rất nhiều nguy cơ lây nhiễm HCV từ mẹ
sang con
Nguy cơ lây nhiễm HCV từ mẹ sang con sẽ tăng cao trong thời gian chu sinh
Lây nhiễm cho trẻ có thể xảy ra trước hoặc trong khi sanh. Ở những nơi trên thế
giới có chuẩn thấp về y tế, việc lây truyền HCV từ mẹ sang con lại càng dễ xảy ra hơn.
Bác sĩ và các nữ hộ sinh cần giúp đỡ và ủng hộ người phụ nữ bị viêm gan C khi họ
thực sự muốn có một đứa con. Hiện nay vẫn chưa có khuyến cáo chính thức về vấn đề
mẹ viêm gan C không nên có con.
Lượng virus HCV càng cao, khả năng lây nhiễm cho thai nhi càng nhiều
B- Lượng virus trong máu mẹ và sự lây truyền từ mẹ sang con (MCT)
Lượng virus là số lượng HCV trong máu. Thai phụ có lượng virus thấp (ít hơn 1
triệu copies/mL), sẽ ít khả năng truyền virus cho thai nhi hơn người có lượng virus
cao. Tuy nhiên, ngay cả khi lượng virus rất thấp, HCV vẫn còn khả năng lây truyền
cho thai.
HCV lây truyền do có sự tiếp xúc giữa máu mẹ và máu con
Dù nhận thấy có giảm tỉ lệ lây truyền từ mẹ sang con, hiện nay vẫn chưa đủ
thông tin để quyết định cho việc mổ lấy thai với mục đích giảm nguy cơ lây nhiễm cho
con. Khi mẹ viêm gan C cấp, nguy cơ lây nhiễm cho con sẽ khá cao.
Biện pháp mổ lấy thai để phòng tránh lây nhiễm HCV chu sinh vẫn chưa được
công nhận
C- Nuôi con bằng sữa mẹ
Hiện nay vẫn chưa rõ sữa của mẹ bị viêm gan C có chứa đủ lượng virus để lây
nhiễm cho con hay không?
- Thường không khuyến cáo mẹ viêm gan C tránh việc cho con bú.
- Hiện chưa có nghiên cứu nào cho thấy sữa mẹ góp phần vào việc lây truyền
viêm gan C cho trẻ.
D- Trẻ Em và Viêm Gan C
- Ở trẻ em, nhiễm virus thường yên lặng, mặc dù cũng có những trẻ chỉ mới 8
tuổi đã biểu hiện bệnh nặng do HCV.
- Trẻ em ít có triệu chứng nhiễm HCV so với người lớn, và như thế sẽ có khả
năng lây truyền cho người khác mà không hề hay biết.
- Nhiễm HCV không tác động đến sự phát triển của trẻ.
- Tất cả các trẻ em dù nhiễm HCV hay không, nên được giáo dục về vệ sinh
phòng bệnh.
E- Trẻ Em và bệnh lý gan tiến triển xa
- Viêm gan C mãn có thể gây xơ gan và ung thư gan.
- Viêm gan C gây xơ gan ở 20-30% người nhiễm HCV mãn trong khoảng thời
gian từ 20-30 năm.
- Ung thư gan rất hiếm gặp ở trẻ em.
Xơ gan trên bệnh nhân Viêm Gan C mãn
F- Điều Trị Viêm Gan C ở Trẻ Em
- Nghiên cứu dùng interferon (IFN) cho trẻ viêm gan C mãn còn ít. Gần đây,
một nghiên cứu cho thấy việc điều trị bằng IFN có thể có ích cho trẻ viêm gan C mãn.
- Thật vậy, trẻ em có thể đáp ứng điều trị tốt hơn so với người lớn, một phần do
mới bị nhiễm trong thời gian ngắn và tình trạng bệnh còn nhẹ.
- Ở Canada hiện nay, Interferon mới được dùng cho trẻ em trong những thử
nghiệm lâm sàng mà thôi. Một thuốc khác là ribavirin đang được dùng phối hợp với
IFN để điều trị ở người lớn. Trong tương lai thuốc này cũng có thể được khuyến cáo
dùng cho trẻ.
- Hiện còn rất nhiều vấn đề chưa sáng tỏ về Viêm Gan C ở trẻ em. Cần có thêm
nhiều nghiên cứu nữa để hiểu rõ hơn về diễn tiến của bệnh và cách thức trị liệu.
G- Đối Thoại với Chuyên Viên Y Tế
Bác sĩ và nữ hộ sinh cần giúp đỡ và hỗ trợ tinh thần cho phụ nữ viêm gan C khi
họ mong muốn có một đứa con. Thật khó xử cho một phụ nữ bị viêm gan C khi nói
với chuyên viên y tế rằng mình đã có thai hoặc mong muốn có con nếu nghi ngại rằng
chuyên viên y tế sẽ tìm cách thay đổi ý kiến của họ. Nhân viên y tế có kinh nghiệm
tiếp xúc với phụ nữ viêm gan C phải nắm vững các thông tin về bệnh và phải là những
chỗ dựa đáng tin cậy về mặt tinh thần của bệnh nhân.
