Giáo trình tiến tệ - Chương 1
Sự ra đời của tiền tệ:
Quá trình sản xuất của xã hội lòai người có thể chia thành 2 giai đọan chính:
- Sản xuất tự cung tự cấp: sản xuất ra sản phẩm phục vụ cho bản thân mình sử dụng
- Sản xuất hàng hóa: sản xuất ra sản phẩm cho người khác sử dụng thông qua quá trình trao đổi
C.1: ÑAÏI CÖÔNG VEÀ TIEÀN
TEÄ
Muïc tieâu:
Nguoàn goác ra
ñôøi.
Baûn chaát.
Caùc hình thaùi
cuûa tieàn
teä.
Chöùc naêng.
Vai troø. C.1 Tiền Tệ 1
I – BẢN CHẤT CỦA TIỀN TỆ:
1. Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa tieàn teä:
a. Söï ra ñôøi cuûa tieàn teä:
Quaù trình saûn xuaát cuûa xaõ hoäi loøai
ngöôøi coù theå chia thaønh 2 giai ñoïan
chính:
Saûn xuaát töï cung töï caáp: saûn
xuaát ra saûn phaåm phuïc vuï cho
baûn thaân mình söû duïng
Saûn xuaát haøng hoùa: saûn xuaát ra
saûn phaåm cho ngöôøi khaùc söû
C.1 Tiền Tệ 2
duïng thoâng qua quaù trình trao
SAÛN XUAÁÙT HAØNG
HOÙA
Giai ñoïan 1: Trao ñoåi tröïc tieáp
HAØNG A – HAØNG B
Coù nhieàu haïn cheá
Giai ñoïan 2: Trao ñoåi giaùn tieáp qua trung gian
HAØNG A – VAÄT TRUNG GIAN – HAØNG B
Goïi laø Tieàn Teä
Khaéc phuïc ñöôïc nhöõng haïn cheá treân
C.1 Tiền Tệ 3
KEÁT LUAÄN
• Söï phaùt trieån
cuûa quan heä trao
ñoåi haøng hoùa
laøm thay ñoåi hình
thöùc trao ñoåi
haøng hoùa vaø laø
ñoäng löïc thuùc
ñaåy söï ra ñôøi cuûa
tieàn teä.
C.1 Tiền Tệ 4
b. Söï phaùt trieån cuûa
tieàn teâ:
Cuøng vôùi söï phaùt trieån khoâng
ngöøng cuûa neàn saûn xuaát
haøng hoùa, caùc hình thaùi tieàn
teä cuõng ngaøy caøng phaùt
trieån ña daïng, nhö:
• Hoùa teä
• Tieàn giaáy
• Tieàn ghi soå
• Tieàn ñieän töû
C.1 Tiền Tệ 5
2. Baûn chaát cuûa tieàn teä:
Ta nghieân cöùu 2 phaàn
sau:
Khaùi nieäm.
Baûn chaát cuûa
tieàn teä theo
quan ñieåm
cuûa KARL MARX.
C.1 Tiền Tệ 6
a. Khaùi nieäm tieàn teä
• Quan ñieåm cuûa • Quan ñieåm hieän
Marx: Tieàn teä ñaïi: Tieàn teä
laø moät haøng laø baát cöù
hoaù ñaëc bieät, vaät gì ñöôïc xaõ
ñoäc quyeàn hoäi chaáp
giöõ vai troø nhaän 1 caùch
laøm vaät ngang phoå bieán laøm
giaù chung ñeå phöông tieän ño
phuïc vuï löu löôøng, trao ñoåi
thoâng haøng C.1 Tiền Tệ vaø tích luõy 1 7
b. Baûn chaát
Tieàn teä laø haøng hoaù:
- Coù nguoàn goác haøng hoaù
- Coù ñaày ñuû thuoäc tính cuûa haøng
hoaù:
. Hình thaùi tieàn thöïc: coù giaù trò & giaù trò
söû duïng.
. Hình thaùi daáu hieäu giaù trò: chæ laø ñaïi
bieåu, laø boùng hình cuûa tieàn thöïc maø thoâi.
Tieàn teä laø haøng hoaù ñaëc bieät:
Coù giaù trò söû duïng Tñaëc bieät, ñoù laø theå 8
C.1 Tiền ệ
trao ñoåi tröïc tieáp vôùi taát caû caùc loaïi haøng
TOÙM LAÏI
• Tieàn teä mang
baûn chaát haøng
hoaù.
C.1 Tiền Tệ 9
II- CHÖÙC NAÊNG CUÛA TIEÀN
TEÄ (THEO QUAN ÑIEÅM CUÛA K. MARX)
Tieàn teä coù 5 chöùc naêng:
Chöùc naêng thöôùc ño giaù trò
Chöùc naêng phöông tieän löu thoâng
Chöùc naêng phöông tieän thanh toaùn
Chöùc naêng phöông tieän caát tröõ
Chöùc naêng tieàn teä theá giôùi
C.1 Tiền Tệ 10
1/ Chöùc naêng thöôùc ño
giaù trò
• NOÄI DUNG: Tieàn teä thöïc • ÑAËC ÑIEÅM:
hieän chöùc naêng - Phaûi quy ñònh “tieâu
thöôùc ño giaù trò khi
chuaån giaù caû cho tieàn
tieàn teä ño löôøng vaø
teä”. Tức laø phaûi quy
bieåu hieän giaù trò
cuûa caùc haøng hoaù ñònh teân goïi cuûa
khaùc. Ñôn vò tieàn teä.
Giaù trò cuûa haøng • TAÙC DUÏNG: Thoáng
hoaù ñöôïc bieåu hieän nhaát quy giaù trò caùc
baèng tieàn teä thì HH veà 1 ñôn vò ño
ñöôïc goïi laø giaù caû. löôøng laø tieàn teä,
giuùp thuaän tieän khi
C.1 Tiềnso saùnh giaù trò giöõa
Tệ 11
chuùng.
2/ Chöùc naêng phöông
tieän löu thoâng
• NOÄI DUNG: Tieàn • ÑAËC ÑIEÅM:
teä laøm trung - Phaûi coù ñuû tieàn trong löu
gian cho quaù trình thoâng.
trao ñoåi HH, söï - Phaûi coù m eänh giaù hôïp
vaän ñoäng cuûa lyù.
tieàn teä gaén • TAÙC DUÏNG:
lieàn vôùi söï vaän
- Tieát kieäm thôøi gian vaø chi
ñoäng cuûa HH ñeå phí giao dòch.
phuïc vuï cho söï
- Thuùc ñaåy quaù trình
chuyeån dòch
chuyeân m hoaù vaø phaân
oân
quyeàn sôû höõu
coâng lao ñoäng xaõ hoäi.
HH töø chuû theå
naøy sang chuû C.1 Tiền Tệ 12
3/ Chöùc naêng phöông tieän
thanh toaùn
• NOÄI DUNG: Khi • ÑAËC ÑIEÅM:
söï vaän ñoäng - Phaûi coù ñuû
cuûa tieàn teä tieàn trong löu
taùch rôøi hoaëc
thoâng.
ñoäc laäp töông
ñoái vôùi haøng - Phaûi coù meänh
hoaù, phuïc vuï cho giaù hôïp lyù.
vieäc mua baùn • TAÙC DUÏNG:
haøng hoaù, dòch
vuï vaø giaûi tröø - Nhö chöùc naêng
caùc khoaûn nôï. PTLT.
- Tieát kieäm chi
C.1 Tiền Tệ 13
phí löu thoâng
4/ CHÖÙC NAÊNG PHÖÔNG
TIEÄN CAÁT TRÖÕ:
• NOÄI DUNG: • ÑAËC ÑIEÅM:
Khi tieàn teä taïm - Tieàn teä phaûi
thôøi trôû veà coù söùc mua oån
traïng thaùi naèm ñònh.
im ñeå döï tröõ • TAÙC DUÏNG:
chuaån bò cho Taïo neân phöông
vieäc thöïc hieän tieän caát tröõ
caùc chöùc naêng giaù trò an toaøn
trao ñoåi trong vôùi tính loûng
töông lai. (Tieàn cao.
ñöôïc söû duïng C.1 Tiền Tệ 14
ñeå döï tröõ thay
5/ Chöùc naêng tieàn teä
theá giôùi:ÑIEÅM:
• ÑAËC
• NOÄI DUNG:
Khi tieàn teä - Theo Marx: phaûi laø
ñoùng vai troø laø vaøng thoi nguyeân chaát
vaät ngang giaù theo tieâu chuaån quoác teá.
chung, thöïc hieän - Thöïc teá hieän nay:
ñöôïc caùc chöùc 1 soá ngoaïi teä m aïnh: USD,
naêng cuûa noù EUR, GBP, JPY… coù theå
treân phaïm vi theá coi laø tieàn teä quoác teá.
giôùi: • TAÙC DUÏNG:
- Laø thöôùc ño Thuùc ñaåy quan heä kinh
chung teá ñoái ngoaïi ngaøy caøng
phaùt trieån.
- Laø PT ñeå mua
chung
- Laø PT döï tröõ vaø Tiền Tệ
C.1 15
V- VAI TROØ CUÛA TIEÀN
TEÄ
1. Goùp phaàn thuùc ñaåy hieäu quûa
cuûa neàn kinh teá.
2. Laø coâng cuï höõu hieäu ñeå tích
luõy vaø taäp trung voán cho xaõ
hoäi.
3. Laø coâng cuï quaûn lyù vó moâ
neàn kinh teá.
4. Goùp phaàn phaùt trieån caùc quan
heä kinh teá ñoái ngoaïi.
C.1 Tiền Tệ 16
VI- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Ta nghieân cöùu 3 phaàn
sau:
Khaùi nieäm;
Noäi dung;
Caùc loaïi hình
cheá ñoä tieàn teä.
C.1 Tiền Tệ 17
1/ KHAÙI NIEÄM:
Cheá ñoä tieàn teä laø
toaøn boä nhöõng quy
ñònh mang tính phaùp
luaät veà hình thöùc toå
chöùc löu thoâng tieàn
teä cuûa moät nöôùc,
trong ñoù caùc yeáu toá
khaùc nhau cuûa löu
thoâng tieàn teä ñöôïc
keát hôïp moät caùch
C.1 Tiền Tệ 18
thoáng nhaát.
2/ NOÄI DUNG CUÛA CHEÁ
ÑOÄ
TIEÀN TEÄ
Goàm 3 noäi dung sau:
a/ Quy ñònh veà
phöông tieän tieàn
teä.
b/ Quy ñònh veà ñôn
vò tieàn teä.
c/ Quy ñònh veà cheá
ñoä phaùt haønh
tieàn.
C.1 Tiền Tệ 19
a / P h ö ô n g t ie ä n t ie à n t e ä :
Laø nhöõng phöông tieän löu thoâng
vaø phöông tieän thanh toaùn do Nhaø
Nöôùc quy ñònh, nhö:
• Tieàn ñuùc: laø • Tieàn giaáy: coù 2 loaïi
tieàn teä ñöôïc - Tieàn giaáy khaû hoaùn:
ñuùc baèng ñöôïc ñaûm baûo ñoåi
kim loïai quyù ra vaøng theo “haøm kim
(vaøng). Coù 2 löôïng” cho 1 ñôn vò
loaïi: tieàn teä.*.
- Tieàn ñuùc ñuû - Tieàn giaáy baát khaû
giaù. hoaùn: khoâng ñöôïc
- Tieàn ñuùc ñoåi ra vaøng theo 1
khoâng ñuû giaù. tyû leä nhaát ñònh.
C.1 Tiền Tệ 20
