Giáo trình Sử dụng thuốc An thần-Giảm đau-Giãn cơ cho bệnh nhân thở máy
Đặc điểm bệnh nhân thở máy: Rất nhiều yếu tố kích thích tác động:
+ Môi trường xung quanh
+ Chính từ bản thân bệnh nhân
-do nội quản -thở máy
-đau đớn
-nằm bất động,ràng buộc
-lo âu,mất ngủ.
+ Từ nhân viên y tế
-giảm đau không đầy đủ khi làm thủ thuật
Sö dông thuèc
An ThÇn – Gi¶m §au - Gi·n C¬
cho bÖnh nh©n thë m¸y
Khoa Håi søc TÝch cùc
BV Nh©n D©n 115
§Æt vÊn ®Ò
§Æc ®iÓm Bn thë m¸y:
RÊt nhiÒu yÕu tè kÝch thÝch t¸c ®éng:
M«i tr−êng xung quanh:
– §Ìn, tiÕng ®éng
ChÝnh tõ b¶n th©n BN:
– Do néi khÝ qu¶n – thë m¸y
– §au ®ín
– N»m bÊt ®éng, rμng buéc
– Lo ©u, mÊt ngñ
Tõ nh©n viªn y tÕ
– ®au kh«ng ®Çy ®ñ khi lμm thñ thuËt
Stress cã h¹i cÇn dïng thuèc an thÇn-gi¶m ®au-gi·n c¬
ChØ ®Þnh thuèc an thÇn-gi¶m ®au-gi·n c¬
Lμm cho BN thë theo m¸y:
Khi BN chèng m¸y
T¨ng th«ng khÝ trong CTSN
Trong ®iÒu trÞ ARDS, COPD, ®éng kinh tr¹ng th¸i, uèn v¸n…
Khi BN t¨ng th«ng khÝ:
th«ng khÝ phót gi¶m tæn th−¬ng phæi do thë m¸y
th«ng khÝ phót gi¶m auto-PEEP
KÝch thÝch, vËt v·, lo ©u, mÊt ngñ
Gi¶m tiªu thô oxy:
Lμm mÊt run giËt c¬
Gi¶m c«ng thë
Lμm thñ thuËt:
§o c¸c th«ng sè c¬ häc phæi, thñ thuËt më phæi
Thay b¨ng , ®Æt catheter TMTT, ®Æt NKQ
Thuèc an thÇn
§Æc tÝnh cña c¸c thuèc an thÇn lý t−ëng
Thuèc khëi ph¸t nhanh
Thêi gian t¸c dông ng¾n, kh«ng tÝch lòy
DÔ ®iÒu chØnh liÒu theo ®¸p øng Bn
§¶o ng−îc hoÆc chÊm døt HQ an thÇn ngay lËp tøc
Kh«ng g©y dung n¹p thuèc
Kh«ng g©y nghiÖn
Benzodiazepine
§Æc ®iÓm chung
T¸c dông an thÇn, chèng lo ©u, g©y ngñ, chèng co giËt
Kh«ng cã tÝnh gi¶m ®au
T¸c dông g©y quªn ng−îc chiÒu
Cã thÓ g©y h¹ HA, nhÞp tim nhanh, øc chÕ h« hÊp
C¸c thuèc nhãm benzodiazepine
Diazepam
Midazolam
Lorazepam
Benzodiazepine – c¬ chÕ
T¨ng c−êng t¸c ®éng cña GABA:
GABA kÕt hîp kªnh Cl- mμng TB
më kªnh t¨ng ph©n cùc mμng
øc chÕ ho¹t ®éng c¸c tÕ bμo TK
GABA t¸c ®éng trong nhiÒu vïng
cña n·o
Benzodiazepine – d−îc lùc häc
Trªn TKTU:
T¸c ®éng suèt trôc TK n·o tñy
T¨ng liÒu t/d lÇn l−ît lμ: an thÇn g©y ngñ g©y mª
T¸c ®éng chèng co giËt c¾t c¬n §K
T¸c ®éng trªn HH:
Ng−êi BT, liÒu ®iÒu trÞ chØ ¶nh h−ëng nhÑ trªn HH
Ng−êi suy HH thuèc ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ vμ phô thuéc liÒu
T¸c ®éng trªn tim m¹ch:
T¸c ®éng trªn trung t©m vËn m¹ch hμnh tñy
Ng−êi BT thuèc Ýt ¶nh h−ëng ®Õn tim m¹ch
Vm¸u, bÖnh tim m¹ch T ¶nh h−ëng m¹nh tôt HA
LiÒu ®éc g©y trôy tim m¹ch
Diazepam
D−îc ®éng häc
Thêi gian (TG) khëi ph¸t t¸c dông: 2-3 phót (TM)
TG ®¹t hiÖu qu¶ ®Ønh: 3-5 phót
TG t¸c dông: 4-6 giê
Diazepam t¸i ph©n bè vμo m« mì, chuyÓn ho¸ ë gan
C¸c chÊt chuyÓn ho¸ cã ho¹t tÝnh th¶i qua thËn
TG ®μo th¶i: ± 45 giê
Diazepam
T¸c dông kh«ng mong muèn
HiÖu qu¶ an thÇn kÐo dμi (truyÒn TM > 2 ngμy)
H¹ HA, nhÞp chËm, ngõng tim
øc chÕ h« hÊp, ngõng thë (tiªm nhanh, Bn lín tuæi)
LiÒu l−îng (TM) Thêi gian t¸c dông (giê)
Diazepam 2-10 mg 4–6
Lorazepam 0,04 mg/kg 6 – 10
Midazolam 0,1mg/kg 0,5 - 2
Lorazepam
D−îc ®éng häc
Lorazepam tan nhiÒu trong lipid
TG khëi ph¸t t¸c dông: 1-5 phót (TM)
TG ®¹t hiÖu qu¶ ®Ønh: 60-90 phót
TG t¸c dông: 6-10 giê
ChuyÓn ho¸ ë gan, th¶i trõ qua thËn
TG ®μo th¶i: 12- 20 giê
Lorazepam
ChØ ®Þnh
§iÒu trÞ BN lo ©u, trÇm c¶m vμ mÊt ngñ
LiÒu l−îng
TM/ TB: 0,04 mg/kg
LiÒu tèi ®a: 2 mg (TM), 4 mg (TB)
T¸c dông kh«ng mong muèn
øc chÕ tim m¹ch, h¹ HA, nhÞp chËm, ngõng tim
øc chÕ h« hÊp
ThËn träng qu¸ liÒu: BN suy gan, suy thËn
Midazolam
HiÖu qu¶ an thÇn m¹nh 2-3 lÇn >< diazepam
D−îc ®éng häc
Tan nhiÒu trong mì vμo m« n·o nhanh
TG khëi ph¸t t¸c dông: 1-2 phót (TM)
TG ®¹t hiÖu qu¶ ®Ønh: 3-5 phót
TG t¸c dông: 0,5-2 giê (ng¾n)
ChuyÓn ho¸ ë gan, th¶i trõ qua thËn
T1/2 : 1,5-3 giê
Midazolam
LiÒu l−îng: èng 5mg
Cã thÓ TB/ TM: 0,1- 2,5 mg/kg
LiÒu ng¾t qu¶ng: 2,5- 5 mg/ 3 giê
LiÒu truyÒn TM liªn tôc:
1-20 mg/ giê hoÆc
0,5- 10 µg/kg/phót
T¸c dông kh«ng mong muèn
øc chÕ h« hÊp, ng−ng thë (BN lín tuæi)
øc chÕ c¬ tim, h¹ HA (khi kÕt hîp nhãm Narcotic)
Propofol
Thêi gian khëi ph¸t nhanh
HÕt t¸c dông nhanh sau khi ng−ng:
Cã thÓ bá m¸y, rót NKQ ngay sau khi ng−ng
Cã thÓ ®¸nh gi¸ vÒ TK ngay sau khi ng−ng
Cã thÓ ¶nh h−ëng tim m¹ch khi bolus
Cã nhiÒu −u ®iÓm:
DÔ dμng ®¹t ®−îc an thÇn ®ñ
Gi¶m ¸p lùc néi sä, kh«ng g©y tôt HA khi truyÒn TM
LiÒu l−îng: èng 200 mg/20ml
Tiªm TM 40mg/10 gi©y cho ®Õn tæng liÒu 2 – 2.5 mg/kg
Duy tr×: 35 – 450 mg/giê
Theo dâi sö dông thuèc an thÇn
b»ng thang ®iÓm Ramsay
Thang ®iÓm Ramsay c¶i tiÕn
1. KÝch thÝch, lo ©u
2. Yªn tÜnh, hîp t¸c, ®Þnh h−íng ®−îc
3. Gäi biÕt
4. §¸p øng víi lay gäi nhÑ
5. Kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ (liÖt)
Dïng an thÇn ®Ó Bn ®¹t ®Õn møc 3
OPIOID (Narcotic)
Opioid - c¬ chÕ gi¶m ®au
Thuéc nhãm thuèc gi¶m ®au g©y ngñ, g©y nghiÖn:
Kh«ng t¸c ®éng lªn NN g©y ®au
Kh«ng lμm mÊt c¸c c¶m gi¸c kh¸c
C¬ chÕ:
T¨ng ng−ìng chÞu ®au
øc chÕ sù tiÕt c¸c chÊt dÉn truyÒn TK t¸c ®éng ®Õn c¸c thô
c¶m thÓ ®au nh− chÊt P
T¸c ®éng lªn ®−êng dÉn truyÒn ®au lªn n·o
Opioid – d−îc lùc häc
T¸c ®éng trªn TKTU:
Gi¶m ®au:
Gi¶m ®au m¹nh, hiÖu qu¶ víi c¬n ®au d÷ déi, liªn tôc
Td tèt víi ®au néi t¹ng
G©y kho¸i c¶m
T¸c ®éng an thÇn – g©y ngñ
T¸c ®éng trªn TT HH g©y suy h« hÊp
C¬ chÕ:
– Gi¶m ®¸p øng cña trung t©m HH víi CO2
– Lμm suy yÕu trung t©m ®iÒu hßa HH ë cÇu n·o vμ hμnh n·o
ChÕt do ngé ®éc opioid lu«n do ngõng HH
Gi¶m ho, g©y n«n, co ®ång tö
Opioid – d−îc lùc häc
T¸c ®éng ngo¹i biªn:
Tim m¹ch:
Ng−êi BT Ýt cã t¸c ®éng
Ng−êi cã B tim m¹ch hoÆc liÒu ®éc gi¶m søc c¶n ngo¹i
biªn do gi·n tiÓu §M vμ TM tôt HA
§Æc biÖt ng−êi gi¶m thÓ tÝch m¸u rÊt dÔ tôt HA
Tiªu hãa:
ChËm nhu ®éng ruét t¸o bãn
Co th¾t c¬ Oddi
