Giáo trình Quản trị chất lượng_ Chương 2
Tài liệu Giáo trình môn Quản trị chất lượng_ Chương " ISO là gì ", dành cho các bạn sinh viên đang theo học các ngành kinh tế, kỹ thuật công nghiệp, hóa thực phẩm,....
QUẢN TRỊ CHẤT LƯỢNG
1. Các vấn đề cơ bản trong quản lý chất lượng
2. Các chuẩn mực trong quản lý chất lượng
3. Xây dựng HTCL dựa trên ISO 9000
4. Total Quality Management
5. Quality Analysis Cost Control
6. Các kỹ thuật quản lý chất lượng khác
7. Chất lương trong dịch vụ
8. Triển khai các hệ thống quản lý chất lượng
1
ISO LÀ GÌ?
ISO là một tổ chức phi chính phủ quốc tế về tiêu chuẩn hóa,
ra đời và hoạt động từ ngày 23/2/1947, Trụ sở chính đặt tại
Geneve (Thụy sỹ). ISO có tên đầy đủ là:
“THE INTERNATIONAL ORGANIZATION FOR
STANDARDIZATION”
Các thành viên của nó là các Tổ chức tiêu chuẩn quốc gia
của hơn một trăm nước trên thế giới.
Việt Nam là thành viên chính thức thứ 72 từ năm 1977. Cơ
quan đại diện là Tổng cục tiêu chuẩn-Đo lường-Chất lượng
Nhiệm vụ chính là nghiên cứu xây dựng, công bố các tiêu
chuẩn (không có giá trị pháp lý bắt buộc áp dụng) thuộc
nhiều lĩnh vực khác nhau
LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
ISO 9000 là một bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng,
được ban hành chính thức năm 1987, nhưng thực tế nó đã được
hình thành từ rất lâu sau đại chiến 2 ở Anh Quốc và các nước
Châu Âu khác cũng như Bắc Mỹ.
1955, Hiệp ước Bắc Đại tây dương đưa ra các tiêu chuẩn về chất
lượng cho tàu APOLO của Nasa, máy bay Concorde của Anh-
Pháp....
1969 Anh, Pháp thừa nhận lẫn nhau về tiêu chuẩn quốc phòng
với các hệ thống đảm bảo chất lượng của các thành viên NATO.
1972, Viện tiêu chuẩn Anh ban hành tiêu chuẩn BS 4891 –
Hướng dẫn đảm bảo chất lượng.
LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
1979, Viện tiêu chuẩn Anh ban hành tiêu chuẩn BS
5750 – Tiền thân của ISO 9000.
1987, ISO công bố lần đầu tiên bộ ISO 9000 khuyến
cáo áp dụng trong các nước thành viên và trên toàn
thế giới.
1994, bộ ISO 9000 được tu chỉnh lại và bổ xung một
số tiêu chuẩn mới.
2000, bộ ISO 9000 được sửa đổi lần nữa và ban hành.
2008, bộ ISO 9000 lại được tái bản lần nữa
ISO 9000:2000
Bộ ISO 9000 : 2000 mô tả cơ sở của HTQLCL và giải
thích các thuật ngữ.
Bộ ISO 9001: 2000 quy định những yêu cầu cơ bản của
HTQLCL thay cho các bộ ISO 9001/9002/9003:94.
Bộ ISO 9004 : 2000 hướng dẫn việc thực hiện
HTQLCL.
Bộ ISO 19011 : 2001 hướng dẫn đánh giá HTQLCL và
hệ thống quản lý môi trường.
Đối với nước ta hiện nay bộ ISO được coi như là một
quy trình công nghệ quản lý mới, giúp cho mỗi tổ chức
có khả năng tạo ra sản phẩm có chất lượng thỏa mãn lợi
ích khách hàng.
ISO 9001:2000
Tiêu chuẩn quốc tế mới nhất về HTQLCL đã được
ISO ban hành vào tháng 12/2000 sau khi sửa đổi các
tiêu chuẩn phiên bản 1994 .
Phương pháp làm việc khoa học, quy trình công
nghệ quản lý mới, giúp các tổ chức chủ động, sáng
tạo, đạt hiệu quả cao trong hoạt động của mình.
Bộ ISO 9000 có thể được áp dụng cho bất kỳ tổ
chức nào (doanh nghiệp, trường học, bệnh viện, cơ
quan hành chính....).
ISO 9001:2000 – lợi ích cơ bản
Chứng chỉ chất lượng:
Trước mắt – nâng cao hình ảnh trong con mắt
khách hàng và những doanh nghiệp khác.
Trung hạn – tính nhanh chóng và độ hiệu quả
của các giao dịch nội bộ và giao dịch khách
hàng sẽ được nâng cao
Dài hạn – sau khoảng từ 4 đến 5 năm có thể
tăng lãi xuất từ 5 đến 10%.
7
ISO 9001:2000 – lợi ích cơ bản
ISO 9001:2000 cho ta các lợi ích cơ bản sau đây:
Thúc đẩy hệ thống làm việc tốt, giải phóng lãnh đạo khỏi công
việc lặp đi lặp lại.
Ngăn chặn nhiều sai sót nhờ tinh thần trách nhiệm cao và tự
kiểm soát được công việc.
Xác định nhiệm vụ đúng và cách đạt được kết quả đúng.
Lập văn bản một cách rõ ràng làm cơ sở để giáo dục, đào tạo
nhân lực và cải tiến công việc có hệ thống.
Cung cấp cách nhận biết, giải quyết các sai phạm và ngăn ngừa
tái phát.
Chứng minh khách quan chất lượng sản phẩm và mọi hoạt động
đều đã được kiểm soát.
Cung cấp dữ liệu phục vụ cho hoạt động cải tiến.
ISO 9001:2000 – lợi ích cơ bản
ISO 9001:2000 cho ta các lợi ích cơ bản sau đây:
Theo dõi độc lập sự tuân thủ các qui định chỉ số chất lượng,
Bảo đảm độ tin cậy và chắc chắn của doanh nghiệp,
Bảo đảm thoả mãn các đòi hỏi thường lệ quản lý đã được
kiểm chứng; nâng cao chất lượng một cách rõ rệt, giảm
thiểu mất mát liên quan tới chất lượng yếu kém;
Làm nhẹ bớt áp lực kiểm tra, kiểm toán nội bộ và ngoại vi;
Vững tin ở nơi bản thân doanh nghiệp và các nhân viên;
nâng cao thái độ và sự chuyên tâm của các nhân viên;
Quảng bá sản phẩm trên thị trường quốc gia và quốc tế.
9
ISO 9001:2000 – Nội dung
Tạo môi trường làm việc – là tập hợp các điều kiện
như các yếu tố vật chất, xã hội, tâm lý và môi trường
để thực hiện một công việc
Chính sách chất lượng – là ý đồ và định hướng
chung có liên quan đến chất lượng được lãnh đạo
cao nhất công bố chính thức.
Mục tiêu chất lượng.
Xây dựng kế hoạch thực hiện mục tiêu chất
lượng.
Sổ tay chất lượng.
ISO 9001:2000 – Nội dung
Quản lý nguồn nhân lực.
Xây dựng chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị
và từng thành viên.
Mô tả công việc của từng chức danh (tên chức
danh, các yêu cầu về trình độ, hiểu biết, làm đựợc
những việc, nhiệm vụ giao, quyền hạn và người
thay thế khi vắng mặt).
Quản lý hệ thống văn bản, tài liệu văn thư lưu
trữ.
Các quy trình làm việc.
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến chất lượng
Chất lượng: mức độ của một tập hợp các đặc tính
vốn có đáp ứng các yêu cầu
Yêu cầu: Nhu cầu hay mong đợi đã được công bố,
ngầm hiểu chung hay bắt buộc
Sự thoả mãn của khách hàng: sự cảm nhận của
khách hàng về mức độ đáp ứng yêu cầu của khách
hàng
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến quản lý
Hệ thống quản lý: Hệ thống để thiết lập chính sách
và mục tiêu và để đạt được các mục tiêu đó
Hệ thống quản lý chất lượng:
Chính sách chất lượng: Ý đồ và định hướng chung
có liên quan đến chất lượng được lãnh đạo cao nhất
công bố chính thức
Mục tiêu chất lượng: Điều định tìm kiếm hay nhắm
tới có liên quan đến chất lượng
Quản lý chất lượng: Các hoạt động có phối hợp để
định hướng và kiểm soát về chất lượng
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến quản lý
Hoạch định chất lượng: 1 phần của QLCL tập trung vào lập
mục tiêu chất lượng và qui định các quá trình tác nghiệp cần
thiết và các nguồn lực liên quan để thực hiện các mục tiêu đó.
Kiểm soát chất lượng: 1 phần của QLCL tập trung vào việc
thực hiện các yêu cầu chất lượng
Đảm bảo chất lượng: 1 phần của QLCL tập trung vào cung
cấp lòng tin rằng các yêu cầu chất lượng sẽ được thực hiện
Cải tiến chất lượng: 1 phần của QLCL tập trung vào nâng
cao khả năng thực hiện các yêu cầu chất lượng
Cải tiến liên tục: Hoạt động lặp lại để nâng cao khả năng thực
hiện các yêu cầu
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến tổ chức
Tổ chức: Nhóm người và phương tiện có sự sắp xếp
bố trí trách nhiệm, quyền hạn và mối quan hệ
Khách hàng: Tổ chức hay cá nhân nhận một sản
phẩm
Cơ sở hạ tầng: Hệ thống các phương tiện, thiết bị và
dịch vụ cần thiết cho hoạt động tác nghiệp của một
tổ chức
Môi trường làm việc: Tập hợp các điều kiện để thực
hiện một công việc
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN - liên
quan đến quá trình và sản phẩm
Quá trình: Tập hợp các hoạt động có liên
quan lẫn nhau hoặc tương tác để biến đổi
đầu vào thành đầu ra
Sản phẩm: Kết quả của quá trình.
Thủ tục/qui trình: Cách thức cụ thể để
tiến hành một hoạt động hay một quá
trình
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến sự phù hợp
Sự phù hợp: Đáp ứng một yêu cầu.
Sự không phù hợp: Sự không đáp ứng một yêu cầu
Sai lỗi/ khuyết tật: Sự không thực hiện một yêu cầu liên
quan đến việc sử dụng định nhắm tới hay đã qui định
Hành động khắc phục: Để loại bỏ nguyên nhân của sự
không phù hợp đã được phát hiện hay các tình trạng không
mong muốn khác
Hành động phòng ngừa: Để loại bỏ nguyên nhân của sự
không phù hợp tiềm tàng hay các tình trạng không mong
muốn tiềm tàng khác
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến hệ thống tài liệu
Thông tin: Dữ liệu có ý nghĩa
Sổ tay chất lượng: Tài liệu qui định HTQLCL của
một tổ chức
Kế hoạch chất lượng: Tài liệu qui định các thủ tục
và nguồn lực kèm theo phải được người nào áp dụng
và khi nào áp dụng đối với một dự án, sản phẩm,
quá trình hay hợp đồng cụ thể
Hồ sơ: Tài liệu công bố các kết quả đạt được hay
cung cấp bằng chứng về các hoạt động được thực
hiện
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến xem xét
Kiểm tra: Việc đánh giá sự phù hợp bằng cách quan trắc và
xét đoán kèm theo bằng phép đo, thử nghiệm hay định cỡ
thích hợp
Thử nghiệm: việc xác định một hay nhiều đặc tính theo một
thủ tục
Kiểm tra xác nhận: Sự khẳng định thông qua việc cung cấp
bằng chứng khách quan rằng các yêu cầu quy định đã được
thực hiện
Xác nhận giá trị sử dụng: Sự khẳng định thông qua việc
cung cấp bằng chứng khách quan rằng các yêu cầu đối với
việc sử dụng đã định được thực hiện
CÁC THUẬT NGỮ CƠ BẢN -
liên quan đến đánh giá
Đánh giá: Quá trình có hệ thống, độc lập và được
lập thành văn bản để nhận được bằng chứng đánh
giá và xem xét đánh giá chúng một cách khách
quan để xác định mức độ thực hiện các chuẩn mực
đã thảo thuận
Chuẩn mực đánh giá: Tập hợp các chính sách,
thủ tục hay yêu cầu được xác định là gốc so sánh.
Chương trình đánh giá: Tập hợp một hay nhiều
cuộc đánh giá được hoạch định cho một khoảng
thời gian nhất định và nhằm một mục đích cụ thể
