Giáo trình Gồng cứng mất vỏ - Gồng cứng mất não
Các tư thế gồng cứng bất thường (Abnormal postering) là sự co và duỗi không tự chủ của tay và chân, chỉ điểm cho các tổn thương não rất nặng. Xảy ra khi có 1 nhóm cơ mất trương lực trong khi nhóm cơ đối diện không mất, khi có kích thích bên ngoài, nhóm cơ còn làm việc sẽ co, có khi không cần cả kích thích bên ngoài vẫn xảy ra.
Gồng cứng mất vỏ - Gồng cứng mất não
1. Đại cương:
Các tư thế gồng cứng bất thường (Abnormal postering) là sự co và duỗi không
tự chủ của tay và chân, chỉ điểm cho các tổn thương não rất nặng. Xảy ra khi có 1
nhóm cơ mất trương lực trong khi nhóm cơ đối diện không mất, khi có kích thích bên
ngoài, nhóm cơ còn làm việc sẽ co, có khi không cần cả kích thích bên ngoài vẫn xảy
ra. Vì thế, chúng được dùng đánh giá tổn thương não trong thang điểm GCS.
2. Nguyên nhân:
- Các nguyên nhân gây tăng áp nội sọ: CTSN, đột quỵ, xuất huyết não, u não,
áp xe não, thiếu máu não lan tỏa
- Thoát vị não.
- Ngoài ra, một số bệnh lý như sốt rét gây phù não cũng có thể dẫn đến tình
trạng này.
3. Cơ chế:
3.1. Gồng mất vỏ (Decorticate posturing/ Decorticate regidity):
- Hai tay co, nắm chặt trước ngực, chân duỗi, bàn chân hướng vào trong.
- Gồng mất vỏ có hai cơ chế chính:
+ Thứ nhất: Có sự giải ức chế nhân đỏ (red nucleus) làm giải phóng bó đỏ gai
(rubrospinal tract), từ đó sẽ giải phóng các neuron thần kinh vận động trong tủy cổ chi
phối các cơ gập của chi trên.
+ Thứ hai: Là sự giải ức chế của bó gai tiền đình bên (lateral vetibulospinal
tract), từ đó giải phóng các neuron ở tủy thấp chi phối các cơ duỗi của chi dưới.
- Hiện tượng giải phóng hai bó này (bó đỏ gai và bó gai tiền đình ngoài) gây ra
do các tổn thương phía trên nhân đỏ: Bán cầu não, bao trong và đồi thị. Tổn thương bó
vỏ gai cũng có thể gây ra gồng mất vỏ.
[I]- Hình minh họa:[/I]
Tư thế gồng mất vỏ:
Nhân đỏ:
Nhân đỏ và bó đỏ gai (EN):
3.2. Gồng mất não (Decerebrate posturing/ Decorticate rigidity):
- Mô tả: Đầu ngửa ra sau, tay duỗi áp sát thân mình, chân duỗi, hai bàn tay nắm
và xoay ngoài.
- Gồng mất não cho biết vị trí tổn thương ở thân não hoặc tổn thương dưới mức
nhân đỏ, thường là tổn thương hay chèn ép trung não và tiểu não.
- Các bệnh nhân có tiến triển từ gồng mất vỏ sang gồng mất não thường gợi ý
có thoát vị não xuyên lều hoặc thoát vị hạnh nhân tiểu não.
- Cơ chế của gồng mất não được giải thích là do kích thích các neuron vận động
gamma chi phối các cơ duỗi ở não.
- Hình minh họa:
Tư thế gồng mất não:
