Giáo trình Đọc kết quả khí máu
Khái niệm cơ bản:
[H+] = 24 x (PaCO2 / [HCO3-])
Diễn đạt bằng pH, [H+] và pH thay đổi nghịch chiều
Khi có RL toan kiềm nguyên phát - để giữ pH không thay đổi - cơ thể điều chỉnh sao cho O2/[HCO3-] không thay đổi (đáp ứng bù trừ)
§äc KÕt Qu¶ KhÝ M¸u
Khái niệm cơ bản
[H+] = 24 x (PaCO2 / [HCO3-])
Diễn đạt bằng pH, [H+] và pH thay đổi nghịch chiều
Khi có RL toan kiềm nguyên phát Để giữ pH không
thay đổi cơ thể điều chỉnh sao cho PaCO2/[HCO3-]
không thay đổi (đáp ứng bù trừ)
RL toan kiềm nguyên phát là CH (HCO3-) đáp ứng bù trừ sẽ
là HH (PaCO2)
RL toan kiềm nguyên phát là HH (PaCO2) đáp ứng bù trừ
sẽ là CH (HCO3-) 2 2
Sù thay ®æi bï trõ
RL toan - kiềm Thay đổi tiên phát Thay đổi bù trừ
Toan CH HCO3- ↓ PaCO2 ↓
Kiềm CH HCO3- ↑ PaCO2 ↑
Toan HH PaCO2 ↑ HCO3- ↑
Kiềm HH PaCO2 ↓ HCO3- ↓
3 3
Sù thay ®æi bï trõ
Rèi lo¹n nguyªn ph¸t Thay ®æi bï trõ
Toan chuyÓn ho¸ PCO2 =1,5 x HCO3 + (8 ± 2)
KiÒm chuyÓn ho¸ PCO2 = 0,7 x HCO3 + (21 ± 2)
Toan h« hÊp cÊp pH = 0,008 x (PCO2 - 40)
Toan h« hÊp m¹n pH = 0,003 x (PCO2 - 40)
KiÒm h« hÊp cÊp pH = 0,008 x (40 - PCO2)
KiÒm h« hÊp m¹n pH = 0,008 x (40 - PCO2)
4 4
Rèi lo¹n chuyÓn ho¸ tiªn ph¸t
LuËt 1
RL toan - kiÒm nguyªn ph¸t nÕu
pH bÊt th−êng vμ pH, PCO2 thay ®æi cïng chiÒu
NhiÔm toan chuyÓn ho¸
pH < 7,36 vμ PCO2
NhiÔm kiÒm chuyÓn ho¸
pH > 7,44 vμ PCO2
5 5
Rèi lo¹n chuyÓn ho¸ tiªn ph¸t
LuËt 2
RL toan kiÒm h« hÊp kÌm theo nÕu
PaCO2 ®o ®−îc > PaCO2 dù ®o¸n: toan h« hÊp
PaCO2 ®o ®−îc < PCO2 dù ®o¸n: kiÒm h« hÊp
6 6
Rèi lo¹n h« hÊp tiªn ph¸t
LuËt 3
RL toan-kiÒm do h« hÊp tiªn ph¸t khi:
PaCO2 bÊt th−êng vμ PaCO2 vμ pH thay ®æi
ng−îc chiÒu nhau
Toan h« hÊp
PaCO2 > 44 mmHg
pH
KiÒm h« hÊp
PaCO2 < 36 mmHg
pH
7 7
Rèi lo¹n h« hÊp tiªn ph¸t
LuËt 4
Sù thay ®æi pH mong ®îi (tÝnh theo ph−¬ng tr×nh)
QuyÕt ®Þnh : Rl h« hÊp cÊp/m¹n?
QuyÕt ®Þnh : Rl toan kiÒm do chuyÓn ho¸ ®i kÌm theo?
Rl toan kiÒm
Bï: m¹n Bï 1 phÇn do chuyÓn ho¸
0,003 0,008
CÊp
8 8
Rèi lo¹n hçn hîp
LuËt 5
RL toan kiÒm hçn hîp
PCO2 bÊt th−êng, pH b×nh th−êng
pH bÊt th−êng, PCO2 b×nh th−êng
9 9
¸p dông 5 qui luËt ®äc KM§M
10 10
pH thay ®æi
pH < 7.36 nhiÔm toan:
PaCO2 gi¶m or BT toan CH nguyªn ph¸t (QL1)
Sù chªnh lÖch gi÷a PaCO2 dù ®o¸n vμ ®o ®−îc sÏ cho biÕt
toan kiÒm HH kÕt hîp (QL 2)
PaCO2 t¨ng toan HH nguyªn ph¸t
Sù chªnh lÖch gi÷a pH ®o ®−îc vμ pH chuÈn (7.4) cho biÕt
RL cÊp or m·n vμ cã RL toan kiÒm CH kÕt hîp hay kh«ng (QL
4)
11 11
pH thay ®æi
pH > 7.44 nhiÔm kiÒm
PaCO2 BT or cao kiÒm CH nguyªn ph¸t
So s¸nh chªnh lÖch vÒ PaCO2 cho biÕt RL toan kiÒm HH kÕt
hîp (QL 2)
PaCO2 thÊp kiÒm HH lμ nguyªn ph¸t (QL1)
Sù chªnh lÖch gi÷a pH ®o ®−îc vμ pH chuÈn (7.4) cho biÕt
RL cÊp or m·n vμ cã RL toan kiÒm CH kÕt hîp hay kh«ng (QL
4)
12 12
pH b×nh th−êng
PaCO2 cao toan HH vμ kiÒm CH hçn hîp (QL5)
PaCO2 thÊp kiÒm HH vμ toan CH hçn hîp
PaCO2 BT vμ pH BT cã thÓ lμ toan CH ®ång thêi cã
kiÒm CH
13 13
Anion Gap (kho¶ng trèng anion)
AG = Na+ - (HCO3- + Cl-) = 3 - 11 mEq/L
AG cho biÕt toan CH lμ do tÝch tô acid hay do mÊt
HCO3-
AG t¨ng tÝch tô acid h÷u c¬ (lactic acid, ketoacids)
hoÆc suy thËn kh«ng th¶i acid ®−îc
AG BT toan CH mÊt HCO3-
14 14
