BỆNH HỌC
THẬN – BÀNG QUANG
Thời lượng: 2 tiết
Đối tượng: Y4
BS Đỗ Thị Quỳnh Nga
BM Bệnh Học Khoa YHCT
BỆNH HỌC THẬN – BÀNG QUANG
I. MỤC TIÊU:
1. Liệt kê được tên gọi và nguyên nhân gây bệnh của
9 hội chứng bệnh tạng Thận và phủ Bàng quang
2. Giải thích được cơ sở lý luận của các hội chứng
(từ các nguyên nhân gây bệnh đến cơ chế sinh
bệnh)
3. Liệt kê được triệu chứng tương ứng của 9 hội
chứng bệnh tạng Thận và phủ Bàng quang
4. Chẩn đoán được các hội chứng bệnh tạng Thận
và phủ Bàng quang (dựa vào triệu chứng )
Nhớ theo sát mục tiêu nha!
II. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:
Những kiến thức yêu cầu học viên cần có để
học tốt bài này:
- Nắm được cơ sở lý luận:
+ Đại cương về Kinh dịch
+ Học thuyết tạng tượng
+ Học thuyết Kinh lạc
- Nguyên nhân gây bệnh và cơ chế sinh bệnh theo
YHCT
- Phương pháp chẩn đoán YHCT ( tứ chẩn, bát
cương) LƯU Ý: hình ảnh trong bài chỉ có ý nghĩa
minh họa không có ý nghĩa tương đương.
III. TÀI LIỆU THAM KHẢO :
1. Ngô Anh Dũng. Y lý y học cổ truyền NXB y học
Hà Nội – 2008.
2. Phan Quan Chí Hiếu. Bệnh học và điều trị Đông
Y NXB Y học.
1. Nguyễn Thiện Quyến. Chẩn đoán phân biệt
chứng hậu trong đông y. NXB Mũi Cà Mau.
4. Trần Văn Kỳ. Từ điển Hán-Việt-Anh. nhà xuất
bản thành phố
5. Nguyễn Thiện Quyến, Nguyễn Mộng Hưng.
Từ điển Đông y học cổ truyền. Nhà xuất bản
Khoa học kỹ thuật. 1990.
6. Nguyễn Trung Hòa. Tóm tắt Linh Khu – Tố Vấn.
Hội y học cổ truyền VN. Chi nhánh phía nam.
1988
IV. NỘI DUNG:
1. ĐẠI CƯƠNG:
1.1 SƠ LƯỢC VỀ TẠNG THẬN:
TẠNG
Thủy
THẬN
Quẻ khảm
Hỏa
4.1.2 CHỨC NĂNG SINH LÝ TẠNG THẬN:
Chủ nhị âm
Chủ cốt tủy
TẠNG
THẬN
Khai khiếu ra tai
Tác cường chi quan
Gốc tiên thiên
Chủ bế tàng Khủng thương thận
SƠ LƯỢC VỀ PHỦ BÀNG QUANG:
1. Ứng với quẻ Kiền của Hậu thiên bát quái
2. Là châu đô, nơi chứa và thải nước tiểu
3. Liên hệ với ngũ tạng trong cơ thể
4.2 . NHỮNG BỆNH CHỨNG TẠNG THẬN
BỆNH CHỨNG
TẠNG THẬN
HỢP BỆNH
1. Can thận âm hư
2. Tâm thận dương hư
3. Thận tỳ dương hư
ĐƠN BỆNH
4. Thận phế âm hư
1. Thận âm hư
5. Thận phế khí hư
2. Thận khí bất túc
6. Tâm thận bất giao
3. Thận dương hư
thủy tràn
BỆNH CHỨNG THẬN ÂM HƯ:
1.NGUYÊN NHÂN :
- Bệnh lâu ngày liên lụy đến thận.
- Tổn thương phần âm dịch của cơ thể, thường gặp
trong những trường hợp sốt cao kéo dài, mất máu,
mất tân dịch.
- Do tinh bị hao tổn như trong trường hợp lớn tuổi
hoặc phòng dục quá độ gây ra
BỆNH SINH THẬN ÂM HƯ:
Các nguyên nhân trên sẽ làm tổn thương chức năng của
thận và tổn thương phần âm của cơ thể.
Chứng trạng xuất hiện có những đặc điểm của:
- Thận hư: đau lưng, mỏi gối, ù tai, răng lung lay, rối
loạn kinh nguyệt…
- Âm hư: nóng trong người nhiều về chiều, lòng bàn
tay, bàn chân nóng, lưỡi đỏ, họng khô.
2. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG:
Trên một bệnh nhân có hội chứng thận âm hư, ta
thường thấy những triệu chứng sau:
- Người gầy, thường đau lưng, mỏi gối.
- Ù tai, nghe kém.
- Di tinh, mộng tinh, rối loạn kinh nguyệt.
- Nóng trong người, nhất là về chiều và đêm, đạo
hãn, lòng bàn tay bàn chân nóng.
- Lưỡi đỏ, họng khô,rêu lưỡi vàng
- Mạch trầm, tế, sác.
THẬN ÂM HƯ :
-Chức năng bị rối loạn là chức năng bế tàng, tàng tinh
của thận
- Chủ chứng: gầy ốm, đau lưng, ù tai, sốt về chiều
3. BỆNH LÝ YHHĐ THƯỜNG GẶP: Lao phổi
Lão suy
Suy nhược mạn
THẬN
ÂM
HƯ
Đái tháo đường Suy sinh dục
THẬN KHÍ BẤT TÚC:
1. NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ BỆNH SINH:
Nội thương Tiên thiên bất túc Hậu thiên thất điều
THẬN KHÍ BẤT TÚC
tàng bế nạp
tinh tàng khí
Di tinh Tiểu nhiều lần
tiểu không tự chủ
Khó thở
hoạt tinh
2. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG:
-Đau lưng, mỏi gối, ù tai
- Di tinh, hoạt tinh, liệt dương, vô kinh.
-Người mệt mỏi, chóng mặt, thở khó, hít vào ngắn,
thở ra dài.
-Tiểu nhiều lần, tiểu trong, tiểu không tự chủ.
- Sợ lạnh, tay chân lạnh, mồ hôi tự ra. Thường kêu
bụng đầy trướng, rối loạn tiêu hóa, dễ bị tiêu chảy.
-Lưỡi bệu rêu lưỡi trắng mỏng.
-Mạch trầm, vô lực.
THẬN KHÍ BẤT TÚC ( THẬN KHÍ HƯ ):
Chức năng bị rối loạn là chức năng bế tàng, tàng
tinhvà chủ nạp khí của thận
Chủ chứng: mệt mỏi, rối loạn tiết niệu sinh dục
3. BỆNH LÝ YHHĐ THƯỜNG GẶP:
THẬN KHÍ Suy sinh dục
Suy hô hấp mạn
BẤT TÚC
Suy nhược mạn
BỆNH CHỨNG THẬN DƯƠNG HƯ THỦY
TRÀN:
1. NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ BỆNH SINH:
THẬN HƯ:
Đau lưng, mỏi gối
…
Tiên thiên bất túc Nội thương
THẬN
DƯƠNG
DƯƠNG HƯ: HƯ
KHÔNG KHÍ HÓA
Sợ lạnh, tay chân lạnh ĐƯỢC BÀNG QUANG:
Rối loạn tiêu hóa Phù tay chân…
…
2.TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG:
Trên một bệnh nhân có hội chứng thận dương hư thủy
tràn, ta thường gặp các triệu chứng lâm sàng sau:
-Người mệt mỏi, chóng mặt
-Đau lưng, mỏi gối, ù tai
-Sợ lạnh, sợ gió. Thường trướng bụng, rối loạn tiêu
hóa, dễ bị tiêu chảy.
-Sắc mặt nhợt nhạt, tay chân lạnh, mồ hôi tự ra.
-Phù tay chân
-Tiểu ít, nước tiểu trong. Phân lỏng.
-Lưỡi bệu, rêu trắng mỏng. Mạch trầm vô lực.
THẬN DƯƠNG HƯ THỦY TRÀN:
Chức năng bị rối loạn là chức năng khí hóa nước của thận
Chủ chứng: phù thũng các chi,đau lưng, ù tai, sợ lạnh
Copyright by webtailieu.net