Giáo án sinh học lớp 8" Cấu tạo và chức năng của xương"
MỞ BÀI : Các em đã nắm được cấu tạo và chức năng của bộ xương người . Hôm nay chúng ta sẽ
tìm hiểu tiếp , xem thành phần hố học của xương như thế nào để thích nghi những chức năng chịu lực
, chấn động tác động từ môi trường bên ngồi
TIẾT 8
BÀI 8: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG
I ) MỤC TIÊU :
- Học sinh nắm được cấu tạo chung của một xương dài giải thích sự lớn lên của xương và khả
năng chịu lực của xương
- Thành phần hố học của xương giúp xương đàn hồi và vững chắc
• KỸ NĂNG : Nhận biết , liên hệ thực tế
• THÁI ĐỘ : Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ và giữ gìn xương theo hướng phát triển tốt
nhất
II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN :
-PHƯƠNG PHÁP : Trực quan , vấn đáp , thảo luận nhóm , giảng giải
_PHƯƠNH TIỆN : Tranh 8.1 ,8.2 ,8.3 ,8.4 / 29 – 30 / sgk
Bảng phụ cấu tạo và chức năng xương dài / 31 /sgk
III) HOẠT ĐỘNGDẠY VÀ HỌC :
KTBC : 1) Điểm khác nhau giữa xương tay và xương chân . Điều này có ý nghĩa gì đối với hoạt
động của con người
2) Nêu vai trò của từng loại khớp .
_ MỞ BÀI : Các em đã nắm được cấu tạo và chức năng của bộ xương người . Hôm nay chúng ta sẽ
tìm hiểu tiếp , xem thành phần hố học của xương như thế nào để thích nghi những chức năng chịu lực
, chấn động tác động từ môi trường bên ngồi .
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HỌC SINH NỘI DUNG GHI
HĐ 1 : Tìm hiểu cấu tạo và chức
năng của xương
- Tranh 8.1 ,8.2 / 29 /sgk - Học sinh đọc thông tin / I)CẤU TẠO CỦA
- Dựa tranh giáo viên giảng giải cấu 28 /sgk XƯƠNG
tạo một xương dài
? Theo em xương dài cấu tạo hình - Học sinh thảo luận theo 1) Cấu tạo và chức năng
ống , nan xương ở đầu xương xếp nhóm : xương hình ống có tác của xương dài :
vòng cung có ý nhgiã gì đối với chức dụng làm cho xương nhẹ và
năng nâng đỡ của xương. vững chắc , còn nan xương - Kẻ bảng 8.1 /29 /sgk
xếp vòng cung có tác dụng
Dựa vào cấu tạo hình ống của xương phân tán lực làm tăng khả năng
và cấu trúc hình vòm . Con người đã chịu lực . 2) Cấu tạo của xương
đưa vào kỹ thuật xây dựng đảm bảo ngắn và xương dẹt :
độ bền vững mà tiết kiệm được - Học sinh nhìn vào hình . * Màng xương
nhiều nguyên liệu làm cột trụ , vòm Nêu và chỉ lại các đặc điểm - * Mô xương cứng
cửa …… cấu tạo của một xương dài . - * Mô xương xốp
Giáo vịên giảng kỹ phần chức năng - Gồm có đầu xương và thân
của xương xương
? Cấu tạo của một xương dài - Gồm có sụn đầu xương
? Cấu tạo của đầu xương giảm ma sát
- Mô xương xốp có nhiều nan
xương P hân tán lực tác động
, tạo ô chứa tuỷ đỏ .
? Cấu tạo và chức năng của thân - Màng xương to ngang
xương - Mô xương cứng chịu lực
đảm bảo vững chắc trong
khoang xương chứa tuỷ đỏ ơ
ûtrẻ em , tuỷ vàng ở người lớn .
_ Yêu cầu học sinh thông tin /29 - Học sinh quan sát hình 8.3 /sgk
/sgk và quan sát hình . - Đọc thông tin / 29 /sgk
? Hãy quan sát hình và nhận xét - Xương ngắn và xương dẹt
xương dẹt và xương ngắn khác với cấu tạo không có hình ống .
xương dài như thế nào .
TIỂU KẾT : Xương dài có cấu tạo II) SỰ TO RA VÀ DÀI RA
phù hợp với chức năng . CỦA XƯƠNG :
HĐ 2: Tìm hiểu sự lớn lên và dài ra
của xương - Xương to bề ngang
? Xương to ra là nhờ đâu - Học sinh đọc thông /29 /sgk nhờ sự phân chia
_ Các tế bào màng xöông phân của các tế bào
? Xương dài ra là nhờ vào xương nào chia xương .
- Xương dài ra nhờ sự
_ Quan sát hình 8.5 /30 /sgk/ mô tả lại - Là do sự phân hố của sụn phân chia các tế bào
thí nghiệm và chứng minh vai trò của tăng trưởng ở hai đầu thân lớp sụn tăng trưởng .
sụn tăng trưởng xương
TIỂU KẾT : Tuổi trưởng thành sự
phân chia sụn tăng trưởng không còn - Chú ý B ,C , nằm phía trong
nên không cao . Tuy nhiên màng sụn tăng trưỏng
xương vẫn có khả năng sinh ra tế bào - A,D phía ngồi sụn tăng
xương để bồi đắp phía ngồi của thân trưởng
xương nên xương lớn lên . Trong khi
đó các tế bào huỷ xương , tiêu huỷ
thành trong của ống xương làm cho
khoang xương ngày càng rộng ra
HĐ 3: Tìm hiểu thành phần hố
học và tính chất của xương
_ Giáo viên có thể biểu diễn thí _học sinh quan sát và theo dõi
nghiệm . Thả thêm 1 xương đùi ếch thí nghiệm
vào cốc đựng axit HCl 10 %
? Yêu cầu học sinh quan sát có hiện _ có bọt khí nổi lên
tượng gì xảy ra III) THÀNH PHẦN HỐ
_ bọt khí đó chính là khí cacbonic HỌC VÀ TÍNH CHẤT
điều đó chứng tỏ trong thành phần CỦA XƯƠNG :
của xương có muối cacbonat , khi tác _ Xương gồm 2 thành phần
dụng với axit sẽ giải phóng khí chính là cốt giao ( xương
cacbonic _ xương mềm và dẻo mềm , dẻo ) và muối khống
• Sau đó rửa xương trong cốc ( xương cứng , rắn )
nước lả đưa cho học sinh _ Thành phần hố học của
kiểm tra độ mềm dẻo của xương thay đổi theo tuổi .
xương - xương dòn và gãy vụn
. Đốt xương trên ngọn lửa đèn cồn ,
khi hết khói đưa cho học sinh bóp rồi _ không có bọt khí nổi lên
thả vào axit HCl
? Quan sát có hiện tương gì xảy ra - làm tan lượng muối
? Nhận xét và giải thích khống có trong xương
? Ngâm xương trong axit để làm gì - cốt giao cháy hết.
- Xương người già nhiều
? Đốt xương thì phần nào bị cháy muối khống nhưng ít cốt
? Tại sao người già xương dễ gãy và giao
giòn
TIỂU KẾT : Thành phần hố học của
xương gồm có chất hữu cơ và chất
vô cơ
CỦNG CỐ :
1) Xương dài có cấu tạo như thế nào ?
2) Hãy phân tích cấu tạo cũa xương dài phù hợp với chức năng của nó ?
3) Nhờ đâu xương dài ra và lớn lên bề ngang ?
DẶN DÒ :
• Học bài , làm bài tập trong sgk , soạn bài 9
• Trả lời câu hỏi trong sgk:
1) 1B , 2G , 3D , 4E , 5A
2) Thành phần hữu cơ là chất kết dính và đảm bảo tính đàn hồi .Thành phần vô cơ : canxi và
phôtpho làm tăng độ cứng rắn của xương . Nhờ vậy xương vững chắc là cột trụ của cơ thể
3) Khi hầm xương bò , lợn …. Chất cốt giao bị phân huỷ , vì vậy nước hầm xương sánh và
ngọt, phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao nên xương bở.
