Giáo án môn Sinh: Bài 11. Liên kết gen và hoán vị gen
Nếu các cặp tính trạng nghiên cứu do các gen nằm trên cùng một NST quy định thì sự di truyền các tính trạng đó có diễn ra theo quy luật giống như trên hay không?
chµo c¸c em häc sinh !
Bùi Thị Nguyệt Nga
Tr−êng THPT Đan Phượng
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài tập: B: thân xám > b: thân đen
V: cánh dài > v: cánh cụt
Pa: X
bbvv
BbVv
KG:ệ kiểu gen:? 1Bbvv : 1bbVv : 1bbvv
tỉ l 1BbVv
Fa:
KH
tỉ lệ kiểu hình ?
Ở trường hợp trên thì các gen quy định
các cặp tính trạng nằm trên các NST
khác nhau.
Nếu các cặp tính trạng nghiên cứu do các
gen nằm trên cùng một NST quy định thì
sự di truyền các tính trạng đó có diễn ra
theo quy luật giống như trên hay không?
Bài 11
Liên kết gen
và hoán vị gen
Bùi Thị Nguyệt Nga
Trường THPT Đan Phượng
I. LIÊN KẾT GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan:
P(t/c): X
F1: 100%
Pa: X
( F1 )
Fa:
I. LIÊN KẾT GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan:
Nghiên cứu
Nghiên cứu
P(t/c): X thí nghiệm
thí nghiệm
và nhận xét
và nhận xét
F1:
kếtt quả ?
kế quả ?
100%
Pa: X
So sánh sự
khác nhau với
Fa:
kết quả của
Menđen?
I. LIÊN KẾT GEN
2. Nhận xét:
• So với phân li độc lập của Menđen thì số kiểu
hình giảm, số tổ hợp giảm
• Xám (B) luôn đi kèm với cánh dài (V), thân đen (b)
luôn đi kèm với cánh cụt (v).
I. LIÊN KẾT GEN
3. giải thích:
B và V cùng nằm trên một nst
b và v cùng nằm trên một nst
Các gen trên 1 NST luôn đi cùng nhau trong
quá trình sinh giao tử, hạn chế sự tổ hợp tự do
của các gen
Các gen nằm trên cùng một NST luôn di truyền
cùng nhau được gọi là một nhóm gen liên kết.
Số nhóm gen liên kết bằng số lượng NST đơn
bội của loài (n)
I. LIÊN KẾT GEN
Ví dụ: ở người có 2n = 46.
có phải các
gen trên 1
NST lúc nào
cũng di
truyền cùng
nhau?
Vậy người có bao nhiêu nhóm gen liên kết ?
Có 23 nhóm gen liên kết.
II. HOÁN VỊ GEN
1.Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen:
a. Thí nghiệm
bv
Pa: BV X
bv
(F1)
bv
0.415
:
0.415
Fa:
: 0.085
0.085
II. HOÁN VỊ GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen:
Nghiên cứu thí nghiệm của Moocgan trên
ruồi giấm , thảo luận nhóm và nhận xét kết
quả:
Cách tiến hành thí nghiệm về hiện tượng
liên kết gen và hoán vị gen?
So sánh kết quả thí nghiệm với kết quả của
phân li độc lập và liên kết gen?
II. HOÁN VỊ GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen:
b. Nhận xét:
Khi đem lai phân tích ruồi đực F1 thì kết quả thu
được khác với đem lai phân tích ruồi cái F1
Kết quả Fa thu được 4 loại kiểu hình:
• So với liên kết gen: tăng số loại kiểu hình
• So với phân li độc lập của Menđen: giống về các
loại kiểu hình nhưng khác về tỉ lệ kiểu hình.
Hiện tượng hoán vị gen
II. HOÁN VỊ GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen
Ở Fa xuấổ hiệp lcác kitính trạng của bốở Pa
sự t t hợ n ại các ểu hình nào mà
khôngvà mẹVì sao giảisthíchấbằng n ơ sểu hình đó?
có? có thể có ự xu t hiệ c ki ở
tế bào học như thế nào?
Kiểu hình của Fa mà ở Pa không có là:
thân xám, cánh cụt
thân đen, cánh dài
Do có sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ là
thân đen, cánh dài và thân xám, cánh cụt.
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
B b b b
F1: V v v v
Xám, dài Đen, cụt
B b
V v
GPa b B B b b
v V V v v
0.415 0.085 0.085 0.415 1.0
Giao tử có hoán vị gen
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
B b b b
F1: V v v v
Xám, dài Đen, cụt
GPa B B b b b
V v v v v
0.415 0.085 0.085 0.415 1.0
B B b b
0.415 0.085 0.085 0.415
V v v v
0.415 0.085 0.085 0.415
B b B b b b b b
b
V v v v V v v v
v Đ, C
X, D X, C Đ, D
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Sự trao đổi đoạn giữa 2
crômatit không chị em để tạo
ra giao tử hoán vị diễn ra vào
thời điểm nào trong giảm
phân?
Ở kì đầu của lần phân bào I trong giảm phân.
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
• Cho rằng gen quy định hình dạng cánh và màu
sắc thân cùng nằm trên một NST. Khi giảm phân
chúng đi cùng nhau nên phần lớn con giống bố
hoặc mẹ.
• ở một số cơ thể cái khi giảm phân xảy ra TĐC
giữa 2 trong 4 crômatit chị em khi chúng tiếp hợp
dẫn đến đổi vị trí các gen làm xuất hiện BDTH
•Tần số hoán vị gen: là khái niệm phản ánh khoảng cách
tương đối giữa 2 gen trên NST.
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen
Trong phép lai phân tích tần số hoán vị gen được
tính theo công thức sau:
Tần số HVG (f) = tổng số cá thể chiếm tỉ lệ ít x100%
Tổng số cá thể tạo ra
Tần số hoán vị gen ở thí nghiệm trên là
bao nhiêu?
Tần số HVG = 0.085 + 0.085 = 0.17 (hoặc 17%)
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Cho các kiểu gen:
AB AB , AB , AB, Ab , Ab , aB , Ab , aB , ab
,
AB Ab aB ab aB Ab aB ab ab ab
Hãy cho biết hoán vị xảy ra ở những kiểu gen
nào có thể tạo ra sự tái tổ hợp giữa các gen
không alen (hoán vị gen có hiệu quả)?
AB Ab (dị hợp 2 cặp gen)
ab aB
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Hoán vị gen có hiệu quả khi trong
các gen liên kết phải chứa ít nhất 2
cặp gen dị hợp.
