DỰ BÁO SỚM NHỮNG CƠ HỘI VÀ RỦI RO DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
"Dự báo một cơ hội không phải là nghệ thuật cao. Nghệ thuật là ở chỗ người đầu tiên nhận ra nó". Quan điểm này của Benjamin Franklin đặc biệt phù hợp với loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Ngày nay, hơn bao giờ hết, đây là loại hình đang chịu áp lực mạnh mẽ về yêu cầu đổi mới.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
DỰ BÁO SỚM NHỮNG CƠ HỘI VÀ
RỦI RO DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ
VỪA
DỰ BÁO SỚM NHỮNG CƠ HỘI VÀ RỦI RO
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
"Dự báo một cơ hội không phải là nghệ thuật cao. Nghệ thuật là ở chỗ người
đầu tiên nhận ra nó". Quan điểm này của Benjamin Franklin đặc bi ệt phù h ợp v ới lo ại
hình doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Ngày nay, hơn bao gi ờ hết, đây là lo ại hình
đang chịu áp lực mạnh mẽ về yêu cầu đổi mới.
Để thành công, yêu cầu đặt ra với các doanh nhân là ph ải thay đ ổi n ếp nghĩ đ ể
sớm nhận biết được những cơ hội và rủi ro đối với ho ạt đ ộng c ủa doanh nghi ệp
mình, qua đó chủ động kiểm soát được những bất trắc, rủi ro cũng như kh ủng ho ảng
khi chúng mới nẩy sinh.
Tập tài liệu này được Bộ Kinh tế và Công nghệ Cộng hòa Liên bang Đ ức biên
soạn với sự giúp đỡ của các doanh nhân năng đ ộng và nh ằm cung c ấp cho các doanh
nhân năng động. Đối tượng sử dụng là các nhà doanh nghi ệp sản xu ất, ngh ệ nhân,
buôn bán hay người cung cấp dịch vụ.
Khó khăn của những năm đầu khởi sự doanh nghiệp đang xa dần, ho ạt đ ộng c ủa
bạn hiện ít nhiều đang diễn ra khá suôn sẻ. Bạn đang gây được uy tín tốt trên th ương
trường, và có thể cần thuê một số người giúp việc trong kinh doanh. Với tư cách là
chủ doanh nghiệp (DN), bạn phải chịu trách nhiệm toàn bộ trong vi ệc ki ểm soát quá
trình hoạt động của doanh nghiệp; thực hiện các đi ều chỉnh c ần thi ết và thay đ ổi cách
tiếp cận của mình để xây dựng và đạt được những mục tiêu và hướng đi mới.
Mục đích của ấn phẩm này là cung cấp những kiến thức thực ti ễn và b ổ ích
nhằm giúp các doanh nhân đối phó với những thách thức của thị tr ường tr ước m ắt
cũng như lâu dài. Trong bối cảnh hiện nay, thị trường thường xuyên và liên t ục bi ến
động tạo ra những thách thức đối với tất c ả chúng ta. Những bi ến đ ộng th ị tr ường là
tất yếu. Điều này cũng có nghĩa sự năng động và nh ạy c ảm trong kinh doanh là nhân
tố quan trọng quyết định năng lực cạnh tranh của bạn.
Ấn phẩm này được coi là một công cụ giúp các doanh nhân thành công h ơn qua
thực hiện công tác “Dự báo sớm”. Cụ thể là giúp các doanh nhân có được những kiến
thức mới có giá trị và cách vận dụng chúng. Nội dung của ấn phẩm bao g ồm các ph ần
“bài tập thực hành”, “điền các bảng kê”, “trả lời các câu hỏi” và phần “học viên t ự ghi
lại những suy nghĩ và ý tưởng riêng c ủa mình”. Đây đ ược coi là ph ần th ực hành giúp
các học viên sử dụng “dự báo sớm” trong việc nhận biết các c ơ h ội và r ủi ro. T ại m ỗi
phần đều có mục chỉ dẫn rất hữu ích cho từng loại bài tập. Chúng tôi tin r ằng đây là
một ấn phẩm quan trọng đối với mọi DNNVV.
I. Tại sao dự báo sớm có tầm quan trọng đối với bạn?
Ngoài vị trí nổi bật trong xã hội, DNNVV giữ vai trò đặc biệt quan tr ọng v ới t ư
cách là người sử dụng lao động, đào tạo tay nghề; là nhà cung c ấp và là ng ười đi đ ầu
trong tiến trình đổi mới. ở một khía cạnh nào đó, họ là xương sống của nền kinh tế.
Vài năm trước, bạn đã quyết định thành lập doanh nghiệp c ủa mình. Khác v ới
các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp của bạn không có m ột b ộ máy t ổ ch ức hoàn ch ỉnh
với các phòng ban riêng biệt như kế hoạch, marketing, tổ chức, ki ểm soát, tài chính-k ế
toán. Bạn phải tự đảm nhận tất cả mọi công việc và trách nhi ệm và phải d ựa vào
những tiềm năng phong phú như tính đơn gi ản; sự năng đ ộng và linh ho ạt; g ần gũi
khách hàng và thị trường; động lực và tính sáng tạo c ủa nhân viên; và cu ối cùng là
nững tố chất của chính bạn. Bạn có thể có nhiều ý tưởng kinh doanh và d ễ dàng bi ến
chúng thành hiện thực hơn so với các doanh nghiệp lớn. Bạn nên quan tâm đ ến vi ệc
nuôi dưỡng và phát triển những ý tưởng này.
Tuy vậy, bạn khó có thể nhận biết và phản ứng kịp thời với tất cả các c ơ h ội và
rủi ro nếu chỉ dựa vào cảm tính. Ngoài sự linh c ảm tốt về kinh doanh, ngày nay s ự
biến đổi không ngừng của xã hội và môi trường còn đòi hỏi bạn ph ải bi ết ti ếp c ận
một cách có hệ thống, nếu không về lâu dài DN của bạn sẽ khó có thể thành công.
Khi đọc ấn phẩm này, phải luôn nghĩ rằng dự báo sớm sẽ đưa bạn trở thành
người thực hiện đúng lúc, đúng chỗ! Và lưu ý rằng: Không phải gió mà bánh lái m ới là
nhân tố quyết định hướng đi của bạn.
Dự báo sớm là gì, ngược lại với dự báo muộn (hay còn gọi là quản lý khủng hoảng)?
Trong các doanh nghiệp lớn, công tác quản lý được giao cho các phòng, ban nh ư
tài chính-kế toán, kế hoạch kinh doanh, kiểm soát, quan hệ đối ngo ại và thông tin
truyên truyền. Do những người chịu trách nhiệm về nhiều lĩnh v ực và th ực hi ện nhi ều
chức năng khác nhau thường xuyên có sự trao đổi, hợp tác với nhau, nên doanh nghi ệp
lớn thường thực hiện công tác dự báo sớm khá đều đặn và hiệu quả
Đây là điểm khác biệt đối với DNNVV đó là, thông thường b ạn phải t ự mình
thực hiện công tác dự báo sớm của DN.
Dự báo sớm
Dự báo sớm một vấn đề thường đồng nghĩa với việc bạn phải “đ ọc ch ữ vi ết
trên tường”. Trong thực tế rất nhiều người có cái nhìn sâu xa. Cách nhìn này không ch ỉ
cần thiết đối với người môi giới chứng khoán mà cả v ới b ạn và thành công c ủa b ạn
với tư cách là một chủ doanh nghiệp.
Dự báo muộn
Nếu bạn cảm thấy mình đang chứng kiến những kết quả tiêu c ực v ề tài chính,
nghĩa là bạn đã dự báo muộn. Tất cả những gì bạn có thể làm là gi ảm thi ểu nh ững
thiệt hại do nó gây ra.
Dự báo quá muộn (quản lý khủng hoảng)
Tình hình trở nên tồi tệ nếu bạn nhận ra vấn đề quá muộn và tự nhận thấy mình
đang thực sự đối mặt với khủng hoảng. Trong trường hợp này, b ạn c ần có s ự giúp đ ỡ
của các chuyên gia để quản lý và giải quyết khủng hoảng.
Một cuộc Khủng hoảng tài chính nghiêm trọng thường được coi là giai đo ạn
cuối của sự phát triển, nó đi ngược với ý muốn và định hướng c ủa doanh nghi ệp.
Trong giai đoạn này, nợ quá nhiều và/hoặc tính thanh khoản quá thấp đang đe dọa
nghiêm trọng sự tồn tại của DN.
Chỉ dẫn: Trong bất kỳ cuộc khủng hoảng tài chính nào, dù có hay không đe d ọa
nghiêm trọng đến sự tồn tại của doanh nghiệp, bạn nên tìm kiếm sự giúp đ ỡ t ừ bên
ngoài ví dụ: từ các chuyên gia; các phòng và hiệp hội kinh doanh.
Nên nhớ rằng, trừ khi bạn đang phải đối mặt với sự đe dọa nghiêm trọng đến sự
tồn tại của DN, còn lại bạn có thể vượt qua bất kỳ cuộc khủng hoảng nào. Bởi lẽ, trừ
những cuộc khủng hoảng mang tính sống còn, số còn l ại th ường không th ể kéo dài
mãi nếu bạn nhận thức và hành động đúng kịp thời. Thông th ường, c ố gắng nhỏ
nhưng mang lại hiệu quả lớn.
Chỉ dẫn: Cố gắng suy nghĩ theo chiều hướng tích cực. Cần phải thấy rằng khủng
hoảng cũng có thể tạo ra cơ hội. Mỗi lần vượt qua khủng hoảng bạn lại có thêm
nhiều kinh nghiệm và tiến gần hơn đến mục tiêu. Trong mọi cuộc khủng hoảng, hãy
nghĩ xem "điều gì tồi tệ nhất có thể xảy ra".
Điều quan trọng là bạn phải thực hiện công tác dự báo sớm thậm chí ngay c ả
khi bạn chưa phải đối mặt với bất kỳ sự khủng ho ảng nào. Th ực t ế cho thấy d ự báo
sớm rất cần thiết đối với thành công của doanh nghiệp. Dự báo sớm đ ề c ập đ ến
những vấn đề như: làm thế nào để quản lý tốt tài chính và chi phí; đ ể phát tri ển môi
trường kinh doanh và để cải tiến các sản phẩm, dịch vụ bạn đang có. Tất c ả được thể
hiện ở tài năng của bạn với tư cách là chủ doanh nghiệp; ở động lực c ủa đ ội ngũ
CBNV; ở sự thoả mãn của khách hàng và cuối cùng nhưng không kém ph ần quan
trọng là ở các kế hoạch kinh doanh của DN.
Kết quả kinh doanh yếu kém thường gây ra sự căng thẳng, xung đ ột, suy ki ệt và
đôi lúc phải trả giá. Các doanh nhân thường hay nóng v ội, h ọ mu ốn công vi ệc kinh
doanh và mọi cái phải được hoàn thành và sớm cho k ết qu ả. Tuy v ậy h ọ ph ải tuân th ủ
phương châm là “biết mình”, song đây quả là một công việc khó khăn đối với họ. Ch ỉ
những ai hiểu được doanh nghiệp của mình; hiểu được những điểm m ạnh, yếu; hiểu
được các mục tiêu và động lực qua đó rút ra được những bài học và kinh nghi ệm quý
báu thì mới có thể thành công.
Như vậy, có thể nói dự báo sớm là việc bạn có đủ những thông tin, dấu hi ệu
sớm giúp bạn đối phó thành công với bất kỳ sự ki ện, sự phát tri ển nào trong t ương lai.
Dự báo sớm sẽ giúp bạn chủ động trong việc phản ứng và đ ối phó k ịp th ời v ới nh ững
bất trắc qua đó giúp cho hoạt động của DN đạt được những kết quả tốt hơn.
Chỉ dẫn: Tài liệu này nhằm giúp các doanh nhân phát hiện và hoàn thi ện bản
thân; đặc biệt là nâng cao năng lực định h ướng. Tuy v ậy, nó ch ỉ có ý nghĩa khuy ến
khích và chỉ dẫn. Không ai có thể nghĩ và làm thay b ạn m ột khi bạn là ch ủ DN. Theo
phương châm này, những suy nghĩ, ý tưởng, ước muốn và mục tiêu sẽ ăn sâu trong tâm
trí bạn và những điều chỉnh khi cần thiết sẽ biến những ước muốn c ủa bạn thành
hiện thực.
Bạn hãy cố gắng nghĩ về tương lai và hành động kịp thời. Đừng quá lo ngại v ề
tương lai.
II. Phát hiện những cơ hội mới
Tất cả các doanh nghiệp, bất kể quy mô lớn hay nhỏ, về cơ bản đều áp dụng những
biện pháp và phương thức hoạt động giống nhau. Dưới đây là một số biện pháp kinh
doanh cơ bản mà nội dung chi tiết sẽ được đề cập trong phần tiếp theo của tài liệu.
Vào thời kỳ doanh nghiệp hoạt động tốt, bạn nên trích lập m ột số qu ỹ d ự tr ữ tài
chính nhất định và nâng cao năng lực hoạt động, có vậy bạn m ới có th ể qu ản lý t ốt
tương lai tài chính của mình.
Luôn cố gắng vươn lên.
Quan tâm và thoả mãn tối đến nhu cầu và mong muốn của khách hàng. Đ ảm bảo
rằng khách hàng của bạn luôn hài lòng về bạn.
Xây dựng các mục tiêu kinh doanh thi ết thực và phát tri ển các ý t ưởng kinh
doanh mới cho tương lai.
Bây giờ bạn hãy dành thời gian đọc các phần tiếp theo của tài li ệu theo thứ tự có
sẵn hoặc theo cách bạn muốn và nên dành một vài ngày để đọc kỹ. Tốt nhất hãy đ ọc
tài liệu này vào những lúc bạn thấy hoàn toàn khoẻ mạnh và sảng khoái.
Khi nghiên cứu từng phần cụ thể của tài liệu, tốt nhất hãy chuẩn bị sẵn các
dụng cụ ghi chép như bút chì, bút bi, bút đánh dấu văn bản và một số giấy trắng.
Theo chúng tôi, bạn nên bắt đầu công tác dự báo sớm về doanh nghiệp
mình bằng sử dụng "thang bậc dự báo sớm" được giới thiệu dưới đây.
Thang bậc dự báo sớm
Căn bệnh đe dọa đến tính mạng càng được phát hiện sớm thì càng có c ơ h ội
chữa trị thành công. Chính vì thế y học đã phát triển và ứng d ụng các ph ương pháp
chuẩn đoán bệnh sớm. Nội dung các bạn tìm hiểu ở đây cũng chính là vi ệc áp dụng
phương pháp tương tự để kiểm tra thể trạng của doanh nghiệp.
Trước hết, chúng tôi giới thiệu với bạn phương pháp “thang bậc dự báo sớm”.
Phương pháp này giúp bạn tự dự báo về doanh nghiệp mình một cách nhanh chóng và
hiệu quả.
“Thang bậc dự báo sớm" là hệ thống các bậc thang mà bạn ph ải v ượt qua, l ần
lượt từ bậc thấp nhất đến bậc cao nhất trong khi trả lời các câu hỏi. M ục đích c ủa
phương pháp này là giúp bạn xác định được những việc cần làm ngay. Nếu bạn trả lời
tất cả các câu hỏi là “Có”, nghĩa là DN c ủa bạn đang ho ạt đ ộng r ất t ốt và có tri ển
vọng trong tương lai.
Chỉ dẫn: Nếu bạn trả lời là "Không" cho ít nhất một câu hỏi, bạn phải thực hiện
một số điều chỉnh ngay. Nếu càng xuống dưới bậc thang bạn càng có nhiều câu trả lời
là "Không" có nghĩa DN của bạn đang có nhiều vấn đề, đòi hỏi bạn ph ải th ực hi ện
nhiều hơn các điều chỉnh kịp thời.
Lưu ý: Các ví dụ ở trang 8 và 9 được xây dựng nhằm giúp b ạn th ực hành công
tác dự báo sớm bằng phương pháp “thang bậc dự báo sớm”.
Thang bậc dự báo sớm dưới đây sẽ giúp bạn xác định được doanh nghi ệp c ủa
bạn hiện đang hoạt động như thế nào. Mỗi bậc thang tập trung vào một nội dung ho ạt
động và chỉ ra cho bạn biết doanh nghiệp của bạn hiện đang ở giai đoạn nào.
Lưu ý: Hãy lần lượt trả lời các câu hỏi theo thứ tự từ dưới lên và đánh dấu vào ô
tương ứng. Chỉ những câu trả lời trung thực mới giúp bạn tiến xa hơn. Đừng tự l ừa
dối chính mình.
Nếu bạn trả lời “Không” trong vùng này, vấn đề đã trở nên nghiêm tr ọng song
bạn vẫn còn đủ thời gian để suy nghĩ và hành động.
Nếu bạn trả lời “Không” trong vùng này, vấn đề đã trở nên rất nghiêm tr ọng.
Bạn phải hành động và cải thiện tình hình ngay.
Nếu bạn thực sự trả lời “Không” trong vùng này, tình hình tr ở nên c ực kỳ
nghiêm trọng. Sự tồn tại của doanh nghiệp bạn đang thực sự bị đe dọa.
Nếu trả lời "Có": Nghĩa là bạn đang đi đúng hướng!
Nếu trả lời "Không": Phải xem lại phương pháp tiếp cận của mình ngay!
Ví dụ thứ nhất:
Ví dụ này mô tả sự đánh giá có thể đúng sau đây về doanh nghiệp c ủa bạn: Gi ả
định rằng bạn kiểm soát được hoạt động tài chính của mình. Tính thanh kho ản c ủa
bạn tốt, bởi vậy bạn hoàn toàn có khả năng thanh toán t ất c ả các kho ản n ợ đ ến h ạn.
Sự tồn tại của doanh nghiệp không bị de dọa. Kết quả kinh doanh tốt, doanh thu đang
tăng, trong khi bạn hoàn toàn có thể thu hút đủ khách hàng mới.
Tuy vậy, cần nhận thấy rằng hoạt động của DN không hoàn toàn t ốt khi b ạn
không hề có ý tưởng kinh doanh mới, trong khi có quá ít các s ản ph ẩm, d ịch v ụ m ới.
Bạn cũng gặp khó khăn trong kiểm soát chi phí. Mặc dù doanh thu và k ết qu ả ho ạt
động tốt song chi phí của bạn đang phát sinh quá l ớn. B ởi v ậy, b ạn s ẽ ph ải c ố g ắng
để tiết giảm chi phí, xây dựng và phát triển các ý tưởng kinh doanh m ới và ph ải ti ến
hành đổi mới. Nếu không, kết quả hoạt động sẽ xấu đi, cùng lúc, tình hình tài chính sẽ
trở nên khó khăn hơn. Với yêu cầu này, bạn cần trước hết tập trung vào các phần 2.2
“Tăng cường hoạt động” (trang 28) và phần 2.4 “Tạo dựng tương lai”.
Ví dụ thứ hai:
Ở ví dụ này, chúng tôi đưa ra một tình huống trong đó giả định rằng DN của bạn
đang rất có triển vọng về một số hoạt động chủ yếu. Bạn cho rằng DN mình đang
hoạt động rất tốt. Bạn hoàn toàn hài lòng với đi ều kiện hi ện có và khả năng tạo d ựng
tương lai (bạn có nhiều ý tưởng kinh doanh và đầu óc đ ổi m ới); l ại tho ả mãn t ốt
khách hàng (thoả mãn khách hàng, thu hút đủ khách hàng m ới); trong khi v ẫn đ ảm b ảo
tăng cường hoạt động (kết quả hoạt động tốt, doanh thu tăng, ki ểm soát đ ược chi phí)
nhưng bạn lại có vấn đề về tài chính (dự trữ thanh kho ản không đ ảm b ảo, kh ả năng
thanh toán thấp). Đánh giá về năng lực tài chính c ủa bạn cho thấy ho ạt đ ộng c ủa DN
đang gặp rủi ro lớn, đe dọa đến sự tiếp tục tồn tại của doanh nghiệp.
Nếu gặp tình huống này, tốt nhất bạn nên thương lượng với ngân hàng đ ể xin
gia hạn nợ, xin tăng hạn mức tín dụng hoặc xin vay mới.
Nhưng trước hết bạn hãy tìm hiểu phần 2.1 về “Kiểm soát được khả năng tài
chính của bạn” (trang 10).
2.1. Kiểm soát được khả năng tài chính của bạn
Hãy trung thực: Bạn có kiểm soát được khả năng tài chính của mình hay
để nó kiểm soát mình?
Cuối mỗi năm, công việc hàng ngày trong 12 tháng c ủa bạn sẽ đ ược t ổng k ết
trong các báo cáo tài chính như bảng tổng kết tài sản, báo cáo l ỗ lãi. Nh ững kho ản
thuế mà bạn phải nộp thường được biết từ các báo cáo này. Với tư cách là m ột ch ủ
doanh nghiệp, bạn phải có những dự trữ tài chính nhất đ ịnh đ ể đáp ứng các kho ản
thanh toán như thế này.
Tuy nhiên, sẽ là quá muộn để bạn có thể nhận ra những cơ hội và rủi ro, hay c ải
thiện tình hình tài chính nếu chỉ dựa vào báo cáo tài chính cu ối năm. B ởi l ẽ, tình hình
tài chính hiện tại là kết quả của những hoạt động hay quyết định trước đó c ủa bạn.
Song trong chừng mực nhất định, các báo cáo tài chính cũng ch ỉ ra tri ển v ọng tài chính
trong tương lai và những công cụ tài chính sẵn có đ ể giúp bạn nh ận ra nh ững c ơ h ội
của mình.
Làm thế nào để quản lý thành công hoạt động tài chính của Doanh nghiệp
Chỉ dẫn: Dự báo sớm về thực trạng tài chính có nghĩa là trả lời cho câu hỏi “Tôi
có thể làm gì trước mắt cũng như lâu dài”. Đó là lí do tại sao bạn không nên ch ỉ nghiên
cứu bảng tổng kết tài sản và báo cáo lỗ lãi mà còn phải quan tâm đ ến m ột lo ạt các
vấn đề khác như đảm bảo khả năng thanh khoản, nâng cao thu nhập và đáp ứng đ ủ
nguồn vốn cho hoạt động của DN
Hiểu rõ thực trạng tài chính của DN
Để làm tốt công tác dự báo sớm về hoạt động tài chính, trước hết bạn phải hi ểu
rõ thực trạng tài chính của DN mình. Đơn cử, sẽ là vô nghĩa n ếu b ạn d ự đ ịnh tham gia
cuộc thi maraton vào năm tới mà hiện tại bạn không th ể ch ạy n ổi 2 d ặm, trong khi
cũng không muốn trải qua một chương trình nâng cao th ể lực ho ặc luyện t ập c ần
thiết.
Nắm bắt những chỉ số tài chính cơ bản
Trong phần này, trước hết chúng tôi giới thiệu một số chỉ số tài chính quan trọng
nhất và ý nghĩa của chúng. Tiếp theo là danh mục các câu hỏi trắc nghi ệm nhằm giúp
bạn đánh giá những chỉ số này về doanh nghiệp mình. Cuối cùng là cung c ấp cho b ạn
một bức tranh rõ ràng về thực trạng tài chính của DN cùng những cách thức để bạn dự
báo về ảnh hưởng của những quyết định tài chính trong tương lai.
2.1.1 Đảm bảo tính chính xác của các số liệu tài chính
Trước hết, bạn phải hiểu rõ ý nghĩa của các số chỉ số tài chính c ơ bản đ ể đảm
bảo chắc chắn rằng các số liệu mà bạn đang phân tích là chính xác. Nh ững s ố li ệu c ơ
bản này chỉ ra kết quả hoạt động của DN trong thời gian qua, đồng th ời ch ỉ rõ th ực
trạng tài chính của DN tại thời điểm đánh giá có lành mạnh hay không. V ới bài t ập
“Tôi đang ở đâu”, bạn sẽ được cung cấp các chỉ dẫn làm thế nào đ ể ki ểm soát đ ược
hoạt động tài chính của DN trước mắt cũng như lâu dài và b ằng cách nào đ ể làm t ốt
công tác dự báo sớm khi sử dụng các chỉ số tài chính.
Các chỉ số tài chính quan trọng nhất, bao gồm:
1. Các chỉ số liên quan đến sự ổn định tài chính của doanh nghiệp
- Chỉ số về dự trữ thanh khoản: Chỉ rõ, với năng lực tài chính hiện hành, khả
năng thanh toán của bạn sẽ được duy trì trong bao lâu.
- Chỉ số về tỷ trọng vốn tự có : Được thể hiện trên bảng tổng kết tài sản, cho
thấy bạn có một % vốn tự có nhất định hay toàn bộ là đi vay.
2. Các chỉ số liên quan đến thu nhập của doanh nghiệp
- Chỉ số về dòng tiền (hay còn gọi là lưu chuyển tiền tệ hay chu chuyển v ốn
trong kinh doanh): Là phần doanh thu được gi ữ lại với vai trò là các tài s ản có tính
thanh khoản dùng để đáp ứng các nhu cầu về nộp thuế, chi tiêu cá nhân c ủa ch ủ DN;
để đầu tư hoặc thanh toán các khoản nợ đến hạn.
- Chỉ số ROI (tỉ suất sinh lợi về đầu tư): Thể hiện m ối quan h ệ gi ữa l ợi nhuận
và doanh thu. Chỉ rõ bao nhiêu lợi nhuận bạn mong muốn thu được từ đầu tư.
Dự trữ thanh khoản có ý nghĩa gì?
Tính thanh khoản là huyết mạch của doanh nghi ệp. Nếu DN không có đ ủ các tài
sản “có tính thanh khoản” thì bạn đang có nguy mất khả năng thanh toán các kho ản n ợ
đến hạn. Do vậy, là một doanh nhân, bạn phải luôn có trong tay m ột l ượng ti ền m ặt
nhất định. Các tài sản có tính “lỏng” này chính là dự trữ thanh kho ản c ủa DN. D ự tr ữ
này đặt biệt quan trọng đối với hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp, bởi lẽ càng có
khả năng trả nợ đúng hạn thì bạn càng tự chủ về tài chính. Bởi vậy, yêu c ầu đặt ra là
bạn phải luôn cố gắng duy trì khả năng thanh khoản của mình và lưu ý b ổ sung khi
cần thiết. Sự thiếu hụt thanh khoản, mà hậu quả của nó như bạn thấy có thể dẫn đến
phá sản DN, có thể tránh được bằng cách trích lập những dự tr ữ thanh kho ản h ợp lý.
Mức dự trữ này quyết định việc DN có khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn hay
không.
Chỉ dẫn: Nếu tiền gửi ngân hàng cộng với tiền mặt tại quỹ và hạn mức tín dụng
hiện hành tại ngân hàng chỉ đủ để thanh toán trong vòng hai tu ần ho ặc ít h ơn, b ạn
đang thực sự mất tự chủ về tài chính. Nếu vậy, cần phải nhắc nhở khách hàng thanh
toán ngay (xem trang 25) hoặc tiến hành đàm phán ngay v ới ngân hàng đ ể xin gia h ạn
nợ hoặc mở rộng hạn mức tín dụng (nếu có thể) (xem trang 26). Thi ếu tính thanh
khoản và mất khả năng thanh toán được coi là vấn đề hàng đầu và là nguyên nhân số
một dẫn đến thất bại trong kinh doanh, bạn không nên để điều đó xảy ra.
Lưu ý: Một doanh nghiệp thậm chí đang kinh doanh có lãi vẫn có thể m ất tính
thanh khoản, nghĩa là mất khả năng thanh toán. Tất c ả đều có thể xẩy ra n ếu m ột s ố
khách hành không trả nợ đúng hạn theo dự kiến (xem trang 25). Vì lý do này, bạn nên
hoạt động theo phương châm “tính thanh khoản phải đi trước lợi nhuận”
Đánh giá tốt, xấu trên đây chỉ là những hướng dẫn mang tính khái quát trên c ơ sở
tổng kết kinh nghiệm ở Đức mà không đề cập đến từng ngành, ngh ề, lĩnh v ực kinh
doanh cụ thể cũng như những đặc trưng riêng có c ủa m ỗi doanh nghi ệp. B ởi v ậy, b ạn
nên cố gắng thu thập thông tin, số liệu thống kê trong phạm vi lĩnh vực ho ạt đ ộng c ủa
DN mình. Phòng Thương mại-Công nghiệp và các Hi ệp h ội có th ể là nh ững c ơ quan
có khả năng cung cấp cho bạn những thông tin, số liệu này.
Nguồn vốn chủ sở hữu có ý nghĩa gì?
Với mỗi doanh nghiệp, vốn tự có là phần chênh lệch giữa tổng tài sản có và
tổng tài sản nợ (hay tổng công nợ) của doanh nghiệp. Nếu bạn có m ột l ượng v ốn t ự
có nhất định thì việc lợi nhuận kinh doanh có bị gi ảm chút ít cũng không làm phát sinh
nhu cầu vay nợ quá nhiều và như vậy không dễ làm DN bạn bị phá sản. Đặc biệt, n ếu
vốn tự có của bạn càng lớn thì bạn càng dễ đàm phán vay v ốn ngân hàng và các ch ủ
nự khác. Bởi vậy, có thể nói vốn tự có là nhân tố bảo đảm tương lai của DN. Là m ột
doanh nhân, nếu bạn muốn chủ động nắm bắt được các c ơ h ội và thách th ức trong
tương lai, bạn phải coi nguồn vốn tự có là một nhân tố chiến lược cho sự tăng trưởng,
thành công và duy trì khả năng tự chủ của doanh nghiệp. Vốn tự có vì th ế đ ược coi là
một thước đo về năng lực đầu tư và khả năng tự chủ về tài chính của doanh nghiệp.
Ví dụ thực tiễn:
Một nhà bán lẻ quần áo đang có rất nhiều tri ển vọng b ỗng nhận ra r ằng doanh
thu bán hàng và thu nhập của cô ta đang bị gi ảm sút. Đ ể tránh tình tr ạng eo h ẹp có th ể
về tài chính, cô ta nộp đơn xin vay thêm vốn ho ặc m ở rộng hạn m ức tín d ụng hi ện
hành với ngân hàng trong khi khả năng thanh khoản vẫn rất tốt.
Vốn tự có âm có nghĩa là tổng tài sản nợ lớn hơn tổng tài s ản có. Đ ối v ới nh ững
DNNVV không tách riêng tài sản của cá nhân chủ DN với vốn kinh doanh thì ch ủ DN
là người chịu trách nhiệm hoàn toàn với toàn bộ công nợ của DN.
Tuy vậy không có gì phải hoảng hốt. Ngay cả khi vốn tự có c ủa bạn âm, nhưng
tài sản có của DN có thể bị đánh giá thấp hơn giá thị trường, và khi được đánh giá l ại
DN vẫn đủ một trị giá tài sản nhất định đủ điều kiện để được ngân hàng xem xét cho
vay.
Chỉ dẫn: Các doanh nhân thường lúng túng khi họ có các quan điểm khác nhau
về thực trạng tài chính của DN mình. Điều này hoàn toàn ph ụ thu ộc vào đ ối t ượng
thực hiện việc đánh giá và mục đích của việc đánh giá. Bởi vậy, bạn cần phải th ường
xuyên tiến hành định kỳ đánh giá về thực trạng tài chính c ủa DN mình, ít nh ất ph ải
đảm bảo mỗi năm một lần. Nếu cần có thể yêu c ầu sự giúp đ ỡ c ủa các nhà t ư v ấn.
Đây chỉ là cách giúp bạn có thể xác định chính xác doanh nghi ệp c ủa bạn đang ho ạt
động như thế nào.
Dòng tiền có ý nghĩa gì?
Chỉ số "dòng tiền" trong chừng mực nào đó thể hi ện khả năng c ủa b ạn trong
việc thu xếp đủ nguồn vốn để duy trì hoạt động của DN. Đây là ch ỉ số mô t ả sự l ưu
chuyển tiền tệ hay chu chuyển vốn trong quá trình kinh doanh. Chỉ số này còn thể hiện
lợi nhuận kinh doanh của DN trong một thời kỳ nhất định, tức lợi nhuận ròng t ừ ho ạt
động kinh doanh. Đó chính là phần chênh lệch giữa thu nhập và chi phí đ ược sử d ụng
để thực hiện các mục tiêu của doanh nghiệp như đầu tư, trả nợ và tích luỹ lợi nhuận.
Nếu tỉ lệ dòng tiền hiện tại nhỏ hơn 5%, khả năng thanh toán công nợ của bạn
cực kỳ thấp, bạn đang có nguy cơ mất khả năng thanh toán
ROI có ý nghĩa gì?
Chỉ số ROI (tỉ suất sinh lợi về đầu tư) thể hiện khả năng bán hàng hoá/d ịch v ụ
của doanh nghiệp trên thị trường và khả năng sinh lợi c ủa doanh nghi ệp. Ch ỉ s ố ROI
cho thấy bao nhiêu đồng lợi nhuận được tạo ra từ một đồng bạn đầu tư. Đây là l ợi
nhuận biên. Chỉ số ROI càng cao thì bạn càng có điều ki ện gi ảm giá bán và tăng chi
phí. Khi phân tích, đánh giá chỉ số này, bạn cần phải có sự so sánh v ới ch ỉ số ROI c ủa
các DN cùng lĩnh vực, căn cứ vào các số liệu thống kê do phòng Thương m ại & Công
nghiệp cung cấp hoặc từ các nguồn khác.
ROI là chỉ số liên quan mật thiết tới sự thành công của DN và rất d ễ thay đ ổi.
Bạn cần thực hiện việc phân tích, đánh giá nó tối thiểu mỗi năm/lần, thậm chí là hàng
quý, hàng tháng nếu cần. Chỉ số này thể hiện năng lực bán hàng và khả năng tiết
giảm chi phí của DN.
Lưu ý: Hãy cẩn thận khi so sánh lãi biên của mình với các doanh nghiệp khác. Có
doanh nghiệp tính cả lương của chủ doanh nghiệp và tiền lãi từ vốn tự có trong khi
một số khác lại không tính. Để không bị nhầm lẫn, bạn nên tính tất cả các chi phí.
Những gì người khác biết về bạn?
Ở một số nước có các công ty đánh giá và xếp loại doanh nghi ệp. Họ ti ến hành
thu thập thông tin liên quan đến năng lực tài chính và uy tín của các doanh nghi ệp nh ư
khả năng trả nợ v.v.. Tuỳ thuộc từng loại hình doanh nghiệp cụ th ể và th ực tr ạng th ị
trường, các công ty này sẽ thực hiện các báo cáo đánh giá và xếp lo ại bao g ồm các n ội
dung về "uy tín trong thanh toán" và "đánh giá về khả năng tr ả n ợ". Ngoài ra các báo
cáo này còn bao gồm các thông tin khác về tình hình phát tri ển chung c ủa ngành, lĩnh
vực; các số liệu về tài chính, bán hàng khác của DN.
Thông qua việc kiểm tra các chỉ số tài chính quan trọng nh ất, b ạn có th ể t ạo ra
các điều kiện tiên quyết để thay đổi từng bước từ dự báo mu ộn đ ến d ự báo s ớm. Làm
được như vậy, bạn có thể dễ dàng thực hiện các kế hoạch hành động ngắn h ạn, và
khi cần thiết có thể điều chỉnh thành kế hoạch dài hạn. Bởi vậy, tr ước h ết b ạn ph ải
xem xét kỹ các chỉ số về doanh nghiệp mình. Tiếp theo là trả lời các câu hỏi ở trang 18
để xác định sự cần thiết phải thực hiện việc đo lường, đánh giá ngắn hạn và quyết
định xem nên thay đổi tình hình như thế nào. Việc xem xét thực trạng c ủa DN là quan
trọng, song cần nhớ rằng việc quản lý và giám sát hoạt động tài chính cũng r ất quan
trọng và là nhân tố góp phần giúp bạn tạo dựng tương lai.
Chỉ dẫn: Phải đảm bảo các số liệu, dữ liệu mà các công ty đánh giá và xếp lo ại
DN thu thập được từ DN bạn là chính xác. Yêu cầu họ cung cấp miễn phí bản sao v ề
tất cả các thông tin họ thu thập từ DN. Khi cần có th ể yêu c ầu c ố vấn bên ngoài (c ố
vấn thuế vụ chẳng hạn) kiểm tra lại tính chính xác của báo cáo. Nếu nhận thấy b ất
kỳ số liệu nào về doanh nghiệp không chính xác, phải thông báo ngay cho các công ty
trên và yêu cầu họ đánh giá lại DN và cung cấp lại bản sao.
2.1.2 Kiểm tra các công cụ quản lý tài chính
Khi DN đang gặp phải những khó khăn, vướng mắc về tài chính thì trình đ ộ
chuyên môn và năng lực quản lý điều hành của chủ DN là hết sức quan trọng.
Có thể bạn đang sử dụng những công c ụ quản lý tài chính r ất t ốt. D ự báo s ớm
không có nghĩa là thay thế chế độ tài chính, kế toán truyền thống mà nh ằm h ỗ tr ợ cho
việc thực hiện chế độ này. Do đó, nó đóng vai trò như một công cụ b ổ tr ợ quan tr ọng,
có ý nghĩa định hướng cho tương lai hoạt động của DN.
Ví dụ:
Một chủ doanh nghiệp chỉ lập bảng cân đối kế toán vào cu ối năm và dùng nó đ ể
phân tích, đánh giá tình hình tài chính của DN. Bởi vậy ngân hàng t ừ ch ối cho anh ta
vay để đổi mới máy móc, thiết bị. Kết quả sẽ tốt hơn n ếu anh ta đ ịnh kỳ hàng tháng
tiến hành phân tích, đánh giá tài chính của DN mình, điều đó cho phép anh ta có đ ược
những thông tin cập nhập nhất vào bất kỳ lúc nào.
Các báo cáo gửi ngân hàng, các cuộc đàm phán với ngân hàng và những thông tin
từ các cố vấn thuế vụ đều được coi là những phương tiện cơ bản để quản lý tài chính
của DN. Điều này cho phép bạn đưa ra những dự báo về bất kỳ sự thay đổi c ơ b ản
nào mà bạn phải theo.
Ngoài ra còn có những cách thức khác giúp bạn quản lý ho ạt đ ộng tài chính c ủa
DN mình. Hãy gặp gỡ các phòng ban, các hi ệp hội, các vi ện, các nhà t ư v ấn đ ể tranh
thủ sự hỗ trợ; đồng thời tranh thủ tìm thêm thông tin từ các ấn phẩm tại các hiệu sách.
Ví dụ:
Một doanh nhân hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ đang dành h ết tâm trí vào vi ệc
biến các ý tưởng kinh doanh mới thành hiện th ực, m ột t ư t ưởng d ự báo s ớm. Nh ưng
anh ta thất bại khi nhận ra rằng tính thanh khoản của mình chỉ dựa vào những thu
nhập bất thường. Thực tế anh ta đang tồn tại nhưng ch ỉ c ầm c ự qua ngày b ởi anh ta
không đánh giá khả năng tài chính một cách thường xuyên, liên tục. Doanh nghi ệp c ủa
anh ta đang gặp nguy hiểm.
Những chỉ dẫn cơ bản trên đây thường giải quyết vấn đề bằng cách chỉ ra
những mâu thuẫn, sự khác biệt và những ý tưởng. Có thể bạn sẽ có đ ược nhi ều kinh
nghiệm quản lý quý báu hơn bằng việc tự mình lập và tiến hành phân tích, đánh giá
các báo cáo tài chính hàng tháng. Những báo cáo này sẽ cung c ấp cho b ạn nh ững thông
tin về tài chính quan trọng nhất.
Các tài sản và chứng khoán là rất quan trọng trong việc đánh giá năng l ực tài
chính của DN, song bản thân các thông tin về năng lực cạnh tranh hi ện tại và trong quá
khứ của DN cũng quan trọng không kém. Bởi vậy, yêu c ầu đặt ra là b ạn ph ải luôn
hoàn thiện và cập nhật đầy đủ các thông tin.
2.1.3 Sử dụng các công cụ tài chính ngắn hạn
Dưới đây là danh mục các câu hỏi về “các công cụ quản lý tài chính ngắn hạn”. Đây là
những câu hỏi mang tính khái quát, không hẳn là đầy đủ và toàn diện. Bạn hãy trả lời
các câu hỏi theo suy nghĩ của mình và có thể bổ sung các câu hỏi khác nếu cần.
Trên cơ sở danh mục này, bạn có thể ghi chú, đánh dấu vào câu hỏi mà bạn quan
tâm. Chẳng hạn, ngày hôm nay bạn trả lời là “Có” vào một câu hỏi và như vậy bạn
chỉ bận tâm đến những gì liên quan cần phải làm để đạt đ ược mục tiêu đó. Do th ực
trạng của DN bạn không giống với các DN khác nên bạn phải tự tr ả l ời và ch ỉ có b ạn
mới là người có thể tìm cho mình câu trả lời chính xác.
Phần 2.1.3 đã kết thúc, đợi đến khi tĩnh tâm, hãy ghi lại những biện pháp quản lý
tài chính cấp bách nhất bạn dự kiến sử dụng để đảm bảo qu ản lý t ốt t ương lai tài
chính của doanh nghiệp. Hãy dành tối thiểu 30 phút cho bài tập này. Hy v ọng, b ạn s ẽ
có nhiều ý tưởng và những hành động cần thiết cho DN mình. Hãy sử d ụng m ột t ờ
giấy trắng khác nếu khoảng trống dưới đây không đủ chỗ.
Những biện pháp đo lường, đánh giá tài chính ngắn hạn nào phải sử dụng để đảm bảo
tương lai tài chính của doanh nghiệp?
Tiêu chí Câu hỏi Có Không Ngày
Tài sản - Bạn có nắm được một cách tổng quát tình hình
thu, chi của cá nhân bạn và của DN mình không?-
Việc rút tiền phục vụ cho nhu cầu chi tiêu cá nhân
của bạn có phụ thuộc vào tình hình và kết quả hoạt
động hiện tại của doanh nghiệp không?
- Bạn có mở riêng tài khoản cá nhân và tài khoản
kinh doanh không?
Tính - Bạn có sử dụng các công cụ quản lý tài chính khác
thanh ngoài các báo cáo với ngân hàng không?
khoản - Hạn mức tín dụng hiện hành của bạn (nếu còn)
tại ngân hàng có đủ không?
-Khi thanh toán cho khách hàng, bạn có tận dụng
được việc hưởng chiết khấu (nếu có) không?
- Bạn có phát hành hoá đơn ngay không?- Bạn có
chắc rằng hoá đơn của bạn được khách hàng thanh
toán đúng hạn không?
Vốn chủ - Bạn có nắm được mức lãi suất vay vốn tại thời
sở điểm bạn vay là cao hay thấp không?
hữu/vốn - Bạn có khả năng thanh toán các khoản tiền lãi này
vay không?- Bạn có nắm được các điều kiện ngân hàng
đặt ra khi cho bạn vay vốn lưu động không?
- Nguồn vốn tự có của bạn có đủ không
Khả năng - Bạn có tính toán hết tất cả các khoản mục chi phí
sinh lợi vào giá bán khi chào hàng không?
- Bạn có tính được lợi nhuận ròng trên m ỗi sản
phẩm/dịch vụ không?
- Ngoài chỉ số ROI, bạn đã bao giờ tính tỷ suất sinh
lợi từ vốn tự có chưa?
- Bạn có bao giờ tính toán lại toàn bộ chi phí sau khi
hoàn tất hợp đồng không?
2.1.4. Quản lý tương lai tài chính
Các câu hỏi dưới đây được thiết lập nhằm giúp bạn quản lý tốt hơn tương lai tài
chính của DN. Tuỳ thuộc từng DN cụ thể, bạn có thể đặt lại câu hỏi hoặc b ổ sung
thêm các câu hỏi khác.
Tiêu chí Câu hỏi Có Không
Tính thanh Trong tương lai, bạn có tách bạch rõ các tài sản cá
khoản nhân với tài sản của DN mình không?Bạn nghĩ thu
nhập của mình như thế nào trong năm tới?
Trong 3 năm tới: ...........................
Trong 5 năm tới: ...........................
Tính thanh - Bạn có muốn tăng mức dự trữ thanh khoản, chẳng
khoản/ hạn tăng khả năng tiết kiệm, thoả thuận thấu chi với
Thương lượng ngân hàng (nếu có), giữ lại lợi nhuận, qua đó giúp bạn
với ngân hàng nắm được các cơ hội và tránh được những rủi ro ngoài
và các nhà ý muốn không?
cung cấp... - Bạn có thường xuyên thảo luận với ngân hàng và các
cố vấn khác về thực trạng tài chính của mình không?
- Bạn có bao giờ mua chịu/mua trả chậm của các nhà
cung cấp không?
Các nguồn - Bạn có tranh thủ được các nguồn tài trợ sẵn có,
vốn bên ngoài chẳng hạn như các khoản cho vay với lãi suất ưu đãi
không?
- Bạn có khả năng thuê ngoài các máy móc, thiết bị như
máy vi tính, ôtô, máy móc thiết bị khác không?
Khả năng sinh - Bạn có thường xuyên ước tính thu nhập và lợi nhuận
lợi không?
-Bạn đã sử dụng một cách hiệu quả nhất tài
sản/nguồn vốn của mình chưa?
- Bạn có ý tưởng về khả năng cắt giảm một số khoản
mục chi phí hoạt động nhất định không?
Phần 2.1.4 đã kết thúc, bạn nên suy ngẫm và ghi lại những cách th ức mà b ạn d ự
định áp dụng để quản lý tương lai tài chính của doanh nghi ệp. Hãy dành t ối thi ểu 30
phút cho bài tập này. Chúng tôi cho rằng bạn sẽ có những ý t ưởng tuyệt v ời v ề lĩnh
vực này. Hãy dùng một tờ giấy trắng nếu cần.
Làm thế nào để quản lý tốt tương lai tài chính của DN mình?
2.1.5 Tạo ra những điều kiện tiên quyết cho sự thành công về tài chính
Thực tế cho thấy, những số liệu hiện tại cũng như của các năm trước về doanh
thu và kết quả hoạt động của DN có thể coi là những"thông tin cũ", chưa nói lên đi ều
gì về tương lai tài chính của DN. Trong khi đó "thông tin sớm" là nh ững thông tin v ề
số hợp đồng trúng thầu của DN; trị giá của các đơn đặt hàng ch ủ y ếu; s ố đ ơn đ ặt
hàng của các khách hàng truyền thống; số đơn đặt hàng tăng thêm; phạm vi c ủa các
đơn đặt hàng; số lượng khách hàng yêu cầu; và quan trọng nhất tr ị giá các kho ản ph ải
thu của DN. Từ những thông tin này, bạn có thể đưa ra những d ự báo đáng tin c ậy v ề
sự gia tăng doanh thu và thu nhập so với những số liệu phản ánh hoạt động kinh doanh
trước đây. "Thông tin sớm" cho phép bạn dễ dàng thực hi ện những đi ều ch ỉnh phù
hợp, đúng hướng và đúng thời điểm.
Thông tin sớm thường đến từ các nguồn như: khách hàng; đ ội ngũ CBNV; t ừ các
sản phẩm dịch vụ do bạn cung cấp; từ sự đổi mới; ... Đó cũng chính là các đi ều ki ện
tiên quyết cho sự thành công về tương lai tài chính của DN. Các nhân tố này có m ối
quan hệ ràng buộc lẫn nhau.
Chỉ dẫn: Có nhiều chỉ số thể hiện sự thành công về tài chính của doanh nghi ệp.
Hãy dành vài phút để xem xét những thông tin, chỉ số tài chính nào biểu hiện hoạt
động của DN bạn trong thời hạn một tuần, một tháng, hay thậm chí m ột năm. Đ ừng
ngần ngại sử dụng những thông tin, chỉ số này để giao dịch với ngân hàng, bởi đây
chính là những chỉ số chỉ rõ tương lai tài chính của doanh nghiệp.
Quản lý tốt các khoản phải thu - một cách làm đúng!
Nhiều DNNVV phải gánh chịu những bất lợi do khách hàng của h ọ ch ậm ho ặc
chây ỳ không chịu trả nợ. Công ăn việc làm cũng như sự tồn t ại và phát tri ển c ủa các
DN phụ thuộc vào các khoản nợ đến hạn và các khoản DN cho khách hàng vay. Theo
thống kê ở Đức, có tới 60% khách hàng khối tư nhân và 50% khách hàng khối nhà
nước không thanh toán nợ đúng hạn. ở hầu hết các n ước, n ợ n ần dây d ưa là nguyên
nhân hàng đầu dẫn đến phá sản của các DN. B ạn, v ới t ư cách là m ột doanh nhân, có
thể tránh được tình tạng này nếu quản lý các khoản phải thu một cách hợp lý.
Hãy học cách ngân hàng cho bạn vay và thận trọng như ngân hàng trong việc
quản lý và thu hồi các khoản phải thu.
Các nội dung của việc quản lý tốt các khoản phải thu bao gồm: ki ểm tra th ực
trạng tài chính và độ tin cậy của khách hàng; phát hành hóa đ ơn càng s ớm càng t ốt; áp
dụng các điều kiện thanh toán và phương thức thanh toán phù h ợp, có th ể cho phép
thanh toán chuyển khoản; thực hiện chính sách chiết khấu và lại quả; kiểm soát các
khoản thanh toán tiếp theo; thiết lập một hệ thống "nhắc nhở" khách hàng thanh toán
đúng hạn...
Thoả thuận với ngân hàng - nhân tố quyết định sự thành công!
Ngân hàng thường cân nhắc rất kỹ khi quyết định cung c ấp tín d ụng cho
DNNVV. Nhưng nếu bạn có sự chuẩn bị kỹ càng trước khi đàm phán, bạn đã thành
