logo

DỊCH AIDS

Trong năm 2007, những tiến bộ trong phương pháp ước tính dịch HIV áp dụng đối với nhiều loại số liệu quốc gia đã mang lại những kết quả đáng kể trong ước tính số người đang sống với HIV trên toàn thế giới. Tuy nhiên việc đánh giá định tính mức độ nghiêm trọng và những ảnh hưởng của dịch vẫn chưa có nhiều thay đổi.
07 Cập nhật tình hình dịch AIDS Tháng 12 UNAIDS/07.27E/JC1322E (Nguyên bản tiếng Anh, Tháng 12, 2007) © Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) 2007. Giữ toàn bộ bản quyền. Có thể nhận các ấn phẩm do UNAIDS và WHO xuất bản từ Trung tâm thông tin của UNAIDS. Xin phép tái bản hoặc dịch các ấn phẩm của UNAIDS cho mục đích thương mại hoặc phi thương mại xin gửi tới Trung tâm thông tin theo địa chỉ dưới đây, hoặc gửi tới số fax +4122 791 4187, hoặc email: [email protected]. Hình thức trình bày và thiết kế mỹ thuật của ấn phẩm này không ám chỉ bất cứ một quan điểm nào của UNAIDS hoặc WHO liên quan đến tình trạng pháp lý của bất cứ quốc gia, lãnh thổ, thành phố hay khu vực tự trị nào hoặc liên quan đến sự phân chia ranh giới hoặc biên giới. Việc nhắc đến tên của một số công ty hay nhà sản xuất cụ thể không có nghĩa là chúng đã được UNAIDS hoặc WHO kiểm tra hay khuyến nghị so vớí các công ty hay nhà sản xuất khác không được nhắc tên. Trừ khi do bị lỗi hoặc nhầm lẫn, tất cả các tên của các sản phẩm đều được phân biệt bằng chữ cái đầu in hoa. UNAIDS không thể đảm bảo được rằng tất cả các thông tin trong ấn phẩm này là đầy đủ và chính xác, và không chịu trách nhiệm về bất cứ tổn thất nào do việc sử dụng thông tin trong ấn phẩm này. Dữ liệu trong danh mục thư viện của WHO UNAIDS Cập nhật tình hình dịch AIDS: tháng 12 năm 2007. “UNAIDS/07.27E / JC1322E”. 1. Nhiễm HIV – Dịch tễ học. 2. Nhiễm HIV – Kiểm sóat và Phòng chống. 3. Hội chức miễn dịch mắc phải – dịch tễ học. 4. Hội chứng miễn dịch mắc phải – Kiểm soát và phòng chống. 5 Các vụ dịch. I. Tổ chức y tế Thế giới. II. Tên ISBN 978 92 9 173621 8 (Phân loại NLM: WC 503.41) UNAIDS T (+41) 22 791 36 66 [email protected] 20 Đại lộ Appia F (+41) 22 791 48 35 www.unaids.org CH-1211 Geneva 27 Thụy Sĩ Cập nhật tình hình dịch AIDS Tháng 12 / 2007 NỘI DUNG TÓM TẮT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS TOÀN CẦU 3 TÓM TẮT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS THEO KHU VỰC 17 CẬN SAHARA CHÂU PHI 17 CHÂU Á 25 ĐÔNG ÂU VÀ TRUNG Á 31 KHU VỰC CA-RI-BÊ 34 MỸ LA-TINH 36 BẮC MỸ, TÂY VÀ TRUNG ÂU 39 TRUNG ĐÔNG VÀ BẮC PHI 41 CHÂU ĐẠI DƯƠNG 42 BẢN ĐỒ 44 Ước tính số người trưởng thành và trẻ em toàn cầu, 2007 45 Ước tính số người trưởng thành và trẻ em đang sống với HIV trong năm 2007 46 Ước tính số người trưởng thành và trẻ em mới bị nhiễm HIV trong năm 2007 47 Ước tính số người trưởng thành và trẻ em tử vong liên quan đến AIDS trong năm 2007 48 TÀI LIỆU THAM KHẢO 50 Bản dịch do UNAIDS Việt Nam cung cấp 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÓM TẮT TÌNH HÌNH Tóm tắt tình hình dịch AIDS toàn cầu Tháng 12/2007 Số người sống với HIV năm 2007 Tổng số 33.2 triệu [30.6 - 36.1 triệu] Người lớn 30.8 triệu [28.2 - 33.6 triệu] Phụ nữ 15.4 triệu [13.9 - 16.6 triệu] Trẻ em dưới 15 tuổi 2.5 triệu [2.2 - 2.6 triệu] Số ca mới nhiễm HIV trong năm 2007 Tổng số 2.5 triệu [1.8 - 4.1 triệu] Người lớn 2.1 triệu [1.4 - 3.6 triệu] Trẻ em dưới 15 tuổi 420 000 [350 000 - 540 000] Số ca tử vong do AIDS trong năm 2007 Tổng số 2.1 triệu [1.9 - 2.4 triệu] Người lớn 1.7 triệu [1.6 - 2.1 triệu] Trẻ em dưới 15 tuổi 330 000 [310 000 - 380 000] Khoảng dao động xung quanh các con số ước tính trong bảng này là xác định giới hạn trong đó bao gồm con số thực, dựa trên các thông tin tốt nhất hiện có. 1 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÓM TẮT TÌNH HÌNH 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU TÓM TẮT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS TOÀN CẦU Giới thiệu Trong năm 2007, những tiến bộ trong số ước tính công bố năm 2006 và số ước phương pháp ước tính dịch HIV áp dụng tính công bố năm 2007 phần lớn là kết đối với nhiều loại số liệu quốc gia đã quả của việc cải tiến phương pháp, chứ mang lại những kết quả đáng kể trong không phải là những xu hướng của bản ước tính số người đang sống với HIV thân dịch. Do đó, không nên đưa ra kết trên toàn thế giới. Tuy nhiên việc đánh luận dựa vào việc so sánh những con số giá định tính mức độ nghiêm trọng và ước tính năm 2007 với số công bố năm những ảnh hưởng của dịch vẫn chưa có 2006. Tuy nhiên phương pháp mới cũng nhiều thay đổi. Ước tính số người đang đã được ứng dụng đối với tất cả các số sống với HIV toàn cầu trong năm 2007 liệu về tỷ lệ nhiễm HIV trước đây, với là 33,2 triệu [30,6 – 36,1 triệu], giảm 16% mục đích các ước tính về số ca nhiễm số với con số ước tính công bố năm 2006 mới, tỷ lệ hiện nhiễm và số tử vong từ (39,5 triệu [34,7 – 47,1 triệu.] (UNAIDS/ những năm về trước nêu trong bản báo WHO, 2006) Sự giảm đi này chủ yếu cáo này vẫn có thể được sử dụng để là nhờ những biện pháp chuyên sâu áp đánh giá các xu hướng dịch qua nhiều dụng khi đánh giá dịch HIV tại Ấn Độ, thời kỳ. từ đó xem xét và cập nhật lại các số liệu Tài liệu Cập nhật Tình hình Dịch AIDS ước tính của quốc gia này. Việc đánh giá công bố những biến chuyển gần đây nhất lại các con số ước tính của một số quốc của đại dịch AIDS và được xuất bản gia khác, nhất là khu vực Cận Sahara hàng năm liên tục từ năm 1998. Bản báo Châu Phi, cũng góp phần làm giảm số cáo năm 2007 này cung cấp những ước ước tính ban đầu. 70% khác biệt giữa số tính cập nhật nhất về quy mô dịch và ước tính của năm 2006 và 2007 là do có số tử vong cũng như tìm hiểu những xu sự thay đổi số liệu tại sáu nước: Angola, hướng phát triển mới của dịch. Báo cáo Ấn Độ, Kenya, Mozambique, Nigeria, này do UNAIDS và WHO phối hợp thực và Zimbabwe. Tại Kenya và Zimbabwe, hiện và các ước tính do Nhóm Chuyên ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy đề về Giám sát HIV/AIDS và STI toàn tỷ lệ nhiễm ở đây giảm một phần là do cầu của UNAIDS/WHO đưa ra đều dựa số ca nhiễm mới giảm xuống, kết quả có trên các phương pháp và thông số công phần đóng góp của việc giảm các hành vi bố bởi Nhóm Chuyên đề của UNAIDS nguy cơ cao. về Ước tính, Lên Mô hình, và Dự đoán Do ước tính số ca nhiễm HIV mới và số HIV/AIDS (UNAIDS Reference Group ca tử vong liên quan đến HIV dựa trên on HIV/AIDS Estimates, Modelling and mô hình toán ứng dụng cho việc ước Projections). Những ước tính này cũng tính tỷ lệ nhiễm HIV, những ước tính dựa vào nghiên cứu của các chuyên gia mới về số ca nhiễm HIV mới và tỷ lệ quốc gia trong loạt 11 hội thảo ước tính tử vong trong năm 2007 cũng khác biệt HIV khu vực do UNAIDS và WHO tổ đáng kể so với đánh giá ban đầu. Cần chức. Cách thức và phương pháp ước nhấn mạnh rằng những khác biệt giữa tính do UNAIDS và WHO sử dụng cũng 3 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU được xem xét và thông qua trong cuộc 2001. 2001 là năm diễn ra Khóa họp Đặc hội đàm quốc tế về ước tính dịch AIDS biệt của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về do Văn phòng UNAIDS và WHO tổ HIV/AIDS, lần đầu tiên đưa ra những chức vào ngày 14 và 15 tháng 11 năm mục tiêu can thiệp, nhưng cũng là thời 2007 tại Geneva. điểm cách đây đủ lâu để có thể xem xét Những yếu tố cơ bản của phương pháp hiệu quả các xu hướng thể hiện qua số mới được ứng dụng bao gồm hiểu biết liệu được phân tích thống nhất. sâu rộng hơn về dịch HIV thông qua điều tra dựa vào dân số, mở rộng giám Cập nhật tình hình dịch AIDS năm sát trọng điểm tới nhiều vùng hơn tại 2007 – một số kết luận cơ bản các quốc gia liên quan, và chỉnh sửa các mô hình toán học bởi đã có hiểu biết Hiện mỗi ngày có trên 6.800 người bị nhiều hơn về lịch sử tự nhiên của việc nhiễm HIV và trên 5.700 người tử vong lây nhiễm HIV không được điều trị tại vì AIDS, chủ yếu là do không được tiếp các nước thu nhập thấp và trung bình. cận đầy đủ với các dịch vụ dự phòng và Những chỉnh sửa phương pháp này điều trị HIV. Đại dịch HIV vẫn là căn được giải thích kỹ hơn trong phần “Số bệnh lây truyền nguy hiểm nhất đe dọa liệu mới dẫn đến nhiều thay đổi trong sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên việc giả định và số ước tính.” UNAIDS và đánh giá tình hình dịch hiện nay có một WHO sẽ tiếp tục chỉnh sửa các số ước số yếu tố khả quan với những nhận định tính về nhiễm HIV và tử vong vì AIDS sau: sau khi có được các số liệu khoa học, tỷ lệ hiện nhiễm HIV toàn cầu (tỷ lệ nghiên cứu và phân tích mới. người mắc HIV) vẫn dừng ở mức độ Một số so sánh trong báo cáo này là giữa như trước, mặc dù số lượng người các ước tính HIV tính theo cùng phương sống với HIV toàn cầu đang tăng lên pháp mới trong các năm 2007 và năm bởi các ca nhiễm mới tiếp tục tích lũy Biểu đồ 1 Ước tính số người sống chung với HIV trên toàn cầu, 1990 - 2007 Triệu người 40 35 30 Số người sống với 25 HIV 20 15 10 5 0 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 1990 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 2000 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 Năm Khoảng cách này để chỉ khoảng dao động xung quanh số ước tính 4 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU Ước tính tỷ lệ nhiễm HIV (%) trong người lớn (15-49 tuổi) toàn cầu và Cận Sahara Châu Phi, 1990 – 2007 7. 0 6. 0 5. 0 Châu Phi cận Sahara % tỷ lệ nhiễm 4. 0 3. 0 2. 0 1. 0 Toàn cầu 0. 0 1990 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 2000 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 Biểu đồ 2 với tuổi thọ người bệnh cao hơn, tính cũng giảm, một phần là do khả năng theo số dân nói chung đang không tiếp cận điều trị đang được mở rộng; ngừng tăng lên; và tại một số nước tỷ lệ nhiễm hiện đang số ca nhiễm HIV mới toàn cầu hàng giảm; năm đang giảm số ca tử vong có liên quan đến HIV Nghiên cứu các xu hướng toàn cầu và Biểu đồ 3 Ước tính số ca tử vong người lớn và trẻ em do AIDS toàn cầu, 1990 – 2007 Triệu người 3. 0 2. 5 Số ca tử 2. 0 vong người lớn và trẻ 1. 5 em do 1. 0 AIDS 0. 5 0. 0 1990 ‘91 ‘ 92 ‘93 ‘ 94 ‘95 ‘ 96 ‘97 ‘ 98 ‘99 2000 ‘01 ‘ 02 ‘03 ‘ 04 ‘05 ‘ 06 ‘07 Năm Khoảng cách này để chỉ khoảng dao động xung quanh số ước tính 5 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU Ước tính số người mới nhiễm HIV trên toàn cầu, 1990 - 2007 Dao động cao 6 Ước tính Triệu người Dao động thấp 5 Số người 4 mới 3 nhiễm HIV 2 1 0 1990 ‘91 ‘ 92 ‘93 ‘ 94 ‘95 ‘ 96 ‘97 ‘ 98 ‘99 2000 ‘01 ‘ 02 ‘03 ‘ 04 ‘05 ‘ 06 ‘07 Năm Biểu đồ 4 khu vực cho thấy dịch đã hình thành hai nhờ điều trị ARV. Những phân tích mô hình chính: trong báo cáo này không thể đánh giá cụ dịch đại trà ở đối tượng dân cư nói thể những ảnh hưởng khác nhau đối với chung tại rất nhiều quốc gia Cận các nỗ lực phòng chống lây nhiễm HIV Sahara Châu Phi, nhất là ở miền nam nhằm giảm số ca nhiễm mới và việc mở châu lục này; và rộng điều trị nhằm giảm ca tử vong của người sống với HIV. dịch tại các khu vực còn lại của thế giới tập trung chủ yếu ở các nhóm đối Tỷ lệ hiện nhiễm HIV toàn cầu – tỷ lệ tượng nguy cơ cao nhất, ví dụ nam dân số người lớn trên toàn cầu đang giới quan hệ đồng tính, người tiêm sống với HIV – được ước tính không chích ma túy, người hoạt động mại biến động nhiều từ năm 2001 (Biểu đồ dâm và các bạn tình của họ. 2). Tại một số nước tỷ lệ nhiễm HIV đang có xu hướng giảm, khi các nỗ lực Cận Sahara Châu Phi vẫn là khu vực nhằm giảm ca nhiễm HIV mới từ năm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với AIDS 2000 và 2001 đang bắt đầu mang lại hiệu là nguyên nhân chính gây tử vong ở đây. quả. Tại hầu hết các nước vùng Cận Sa- Mặc dù tỷ lệ phần trăm nhiễm HIV hara Châu Phi, tỷ lệ nhiễm HIV quốc gia không biến động, việc tiếp tục xuất hiện hoặc không tăng hoặc đang có dấu hiệu những ca nhiễm mới (dù với tốc độ đã giảm (Biểu đồ 2). Bờ biển Ngà, Kenya và chậm lại) vẫn khiến số ước tính người Zimbabwe đều chứng kiến tỷ lệ nhiễm đang sống với HIV lên đến 33,2 triệu quốc gia giảm xuống, tiếp tục các xu [30.6 – 36,1 triệu], con số lớn nhất từ hướng trước đó. Tại Đông Nam Á, dịch trước đến nay (Biểu đồ 1). Tỷ lệ nhiễm tại Cam-pu-chia, Myanmar và Thái Lan HIV có xu hướng giảm chậm theo thời đều có dấu hiệu giảm. gian khi các ca nhiễm mới giảm đi và Con số ước tính ca tử vong vì AIDS theo số ca tử vong của những người trong năm 2007 là 2,1 triệu [1,9 – 2,4 nhiễm HIV; nó có thể tăng lên qua số triệu] trên toàn thế giới (Biểu đồ 3), lượng ca nhiễm HIV mới và qua tỷ lệ tử trong số đó 76% là ở Cận Sahara Châu vong của người nhiễm HIV giảm đi Phi. Những con số giảm trong hai năm 6 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU qua một phần là nhờ việc mở rộng vong ở trẻ em. các dịch vụ điều trị ARV. AIDS vẫn là Cùng với việc các nguồn lực được cam nguyên nhân chính gây tử vong trên toàn kết dành cho ứng phó với AIDS và các cầu và nguyên nhân tử vong chính tại bệnh nguy hiểm khác tiếp tục tăng lên, Cận Sahara Châu Phi, minh chứng cho cần nhấn mạnh đến việc củng cố hệ thách thức lớn và dài lâu cho việc cung thống thu thập và phân tích số liệu cũng cấp các dịch vụ điều trị sẽ phải đối mặt, như việc nâng cao chất lượng số liệu với tác động hết sức lên vùng Cận Sahara nhằm định hướng việc lập kế hoạch một Châu Phi ngày càng rõ rệt. cách có chiến lược. Mặc dù thu thập Số ca nhiễm HIV mới (số lượng ca số liệu theo phương pháp này không nhiễm HIV mới trong một cộng đồng tránh khỏi thách thức và hạn chế, những hàng năm) là thông số chính mà các nỗ nguồn lực dành cho ứng phó AIDS toàn lực dự phòng muốn giảm, bởi những cầu đã góp phần tăng chất lượng thông người mới nhiễm làm tăng thêm tổng số tin và giúp hiểu biết của chúng ta về dịch người đang sống với HIV; họ sẽ chuyển HIV đầy đủ hơn so với các căn bệnh sang giai đoạn bệnh và tử vong sau một toàn cầu khác. thời gian; và là một nguồn nguy cơ lây nhiễm tiếp. Số nhiễm mới HIV toàn cầu dường như đã đạt đỉnh vào cuối những Tóm tắt tình hình dịch tại các khu năm 1990 (Biểu đồ 4) với con số 3 triệu vực ca nhiễm mới một năm, và đã được ước Số liệu theo vùng được nêu trong Bảng tính là 2,5 triệu [1,8 – 4,1 triệu] ca nhiễm 1. Cận Sahara Châu Phi tiếp tục là mới trong năm 2007, trong đó trên hai khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất phần ba (68%) là ở Cận Sahara Châu Phi. của đại dịch AIDS toàn cầu. Hơn hai Việc số ca nhiễm mới giảm đi này có lẽ phần ba (68%) người lớn và gần 90% phản ánh những xu hướng tự nhiên của trẻ em nhiễm HIV sống tại khu vực này, dịch cũng như kết quả của các chương và hơn ba phần tư (76%) số ca tử vong trình dự phòng mang đến sự thay đổi vì AIDS trong năm 2007 xảy ra ở đây, hành vi trong những hoàn cảnh khác minh chứng cho nhu cầu chưa được đáp nhau. ứng về điều trị ARV tại Châu Phi. Tuy Kết luận cuối cùng là về chất lượng và nhiên, dịch ở khu vực này có mức độ bản chất của các thông tin chiến lược rất khác nhau, với tỷ lệ nhiễm HIV quốc liên quan đến dịch và tác động của các gia ở người lớn (15-49 tuổi) thay đổi từ chương trình của chúng ta. Tăng đầu dưới 2% tại một số nước ở Sahel đến tư vào các biện pháp can thiệp về dự trên 15% tại hầu hết các nước vùng nam phòng, điều trị, và chăm sóc liên quan châu Phi. Chỉ riêng vùng Nam Phi đã đến HIV đang chứng tỏ hiệu quả nhưng chiếm gần một phần ba (32%) tổng số cũng làm tăng đáng kể tính chất phức các ca nhiễm HIV mới và ca tử vong vì tạp của dịch và việc phân tích các xu AIDS trên toàn cầu trong năm 2007. hướng dịch. Những phân tích trong báo Tổng số 1,7 triệu [1,4 – 2,4 triệu] người cáo này không thể định nghĩa đầy đủ tác tại Cận Sahara Châu Phi đã bị nhiễm động của các biện pháp can thiệp hoặc HIV trong năm vừa qua, giảm từ 2,2 chương trình cụ thể. Điều này đòi hỏi triệu [1,7 – 2,7 triệu] ca nhiễm mới năm phải có nghiên cứu đặc biệt tại các vùng 2001. Hiện tại ước tính có 22,5 triệu địa phương, bao gồm cả việc đánh giá [20,9 – 24,3 triệu] người sống với HIV trực tiếp số lượng nhiễm HIV mới, tỷ lệ trong khu vực trong năm 2007 – so với tử vong, hiệu quả của chương trình và 20,9 triệu [19,7 – 23,6 triệu] năm 2001. gánh nặng của nhiễm HIV, bệnh tật và tử Tại Cận Sahara Châu Phi, tỷ lệ nhiễm 7 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU Bảng 1 Số liệu về HIV và AIDS theo khu vực, 2001 và 2007 Người lớn và trẻ em Người lớn và trẻ em Tỷ lệ người lớn Số người lớn và trẻ sống với HIV mới nhiễm HIV hiện nhiễm (%) em tử vong vì AIDS Cận Sahara Châu Phi 2007 22,5 triệu 1,7 triệu 5,0% 1,6 triệu [20,9 triệu - 24,3 triệu] [1,4 triệu - 2,4 triệu] [4,6% - 5,5%] [1,5 triệu - 2,0 triệu] 2001 20,9 triệu 2,2 triệu 5,8% 1,4 triệu [19,7 triệu - 23,6 triệu] [1,7 triệu - 2,7 triệu] [5,5% - 6,6%] [1,3 triệu - 1,9 triệu] Trung Đông và Bắc Phi 2007 380 000 35 000 0,3% 25 000 [270 000 - 500 000] [16 000 - 65 000] [0,2% - 0,4%] [20 000 - 34 000] 2001 300 000 41 000 0,3% 22 000 [220 000 - 400 000] [17 000 - 58 000] [0,2% - 0,4%] [11 000 - 39 000] Nam và Đông Nam Á 2007 4,0 triệu 340 000 0,3% 270 000 [3,3 triệu - 4,5 triệu] [180 000 - 740 000] [0,2% - 0,4%] [230 000 - 380 000] 2001 3.5 triệu 450 000 0,3% 170 000 [2,9 triệu - 4,5 triệu] [150 000 - 800 000] [0,2% - 0,4%] [120 000 - 220 000] Đông Á 2007 800 000 92 000 0,1% 32 000 [620 000 - 960 000] [21 000 - 220 000] [ 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU triệu] ca tử vong ở người lớn và trẻ em ở Đông Âu, tổng số người có HIV tăng do AIDS gây ra trong năm 2007, 1,6 triệu gần 150% từ năm 2001 đến 2007. Tương [1,5 – 2 triệu] là ở Cận Sahara Châu tự tại một số quốc gia, ví dụ như Việt Phi. Ước tính có khoảng 11,4 triệu [10,5 Nam và In-đô-nê-xi-a, tỷ lệ nhiễm HIV – 14,6 triệu] trẻ mồ côi do AIDS1 tại khu đang tăng lên. vực này. Bên cạnh xu hướng giảm số lượng ca Phụ nữ sống với HIV nhiễm mới tại Cận Sahara Châu Phi trong giai đoạn 2001 – 2007, số lượng Tổng số ước tính các ca nhiễm mới ở nhiễm HIV mới ước tính hàng năm cũng nam giới và phụ nữ từ năm 2001 đến giảm tại khu vực Nam và Đông Nam Á năm 2007 cũng tăng tương tự - tỷ lệ từ 450.000 [150.000 – 800.000] năm 2001 phụ nữ trên nam giới toàn cầu vẫn giữ xuống 340.000 [180.000 – 740.000] trong ổn định. Con số 15,4 triệu [13,9 – 16,6 năm 2007, và tại Đông Âu từ 230.000 triệu] phụ nữ đang sống với HIV trong [98.000 – 340.000] vào năm 2001 xuống năm 2007 đã tăng thêm 1,6 triệu so với 150.000 [70.000 – 290.000] năm 2007. con số 13,8 triệu [12,7 – 15,2 triệu] vào Sự khác biệt trong số ca nhiễm mới tại năm 2001. Đối với nam giới, ước tính Đông Âu phần lớn là do tốc độ phát 15,4 triệu [14,3 – 17 triệu] người đang triển dịch HIV đã chậm lại ở Cộng hòa sống với HIV trong năm 2007 so với Liên bang Nga, quốc gia có số nhiễm 13,7 triệu [12,6 – 15,2 triệu] vào năm lớn nhất khu vực này và cũng là nơi số ca 2001. Tại Cận Sahara Châu Phi, gần nhiễm mới tăng đột biến vào cuối những 61% người lớn đang sống cùng HIV là năm 1990 trước khi lên đến đỉnh điểm phụ nữ, trong khi tại khu vực Ca-ri-bê năm 2001. Số ca nhiễm HIV mới hàng con số này là 43% (so với 37% năm 2001) năm được báo cáo (không phải là ước (Biểu đồ 5 ). Tỷ lệ phụ nữ sống với HIV tính) của Liên bang Nga trong những tại Châu Mỹ La-tinh, Châu Á và Đông năm gần đây lại tăng lên, nhưng với tốc Âu đang tăng với tốc độ chậm, bởi HIV độ chậm hơn so với hồi đầu thế kỷ. bị lây nhiễm sang những bạn tình nữ của những người đàn ông rất có thể đã bị Con số 92.000 [21.000 – 220.000] người nhiễm qua tiêm chích ma túy, hoặc qua lớn và trẻ em ước tính bị nhiễm HIV mại dâm không an toàn, hoặc qua quan tại Đông Á trong năm 2007 thể hiện hệ tình dục với bạn đồng tính nam. Tại mức tăng gần 20% so với 77.000 [4.900 Đông Âu và Trung Á, ước tính phụ nữ – 130.000] người nhiễm HIV vào năm chiếm 26% số người lớn có HIV trong 2001. Tại Châu Đại Dương số ca nhiễm năm 2007 (so với 23% năm 2001), trong mới ước tính cũng tăng lên – từ 3.800 khi tại Châu Á tỷ lệ đó lên đến 29% năm [3.000 – 5.600] vào năm 2001 lên 14.000 2007 (so với 26% năm 2001). [11.000 – 26.000] vào năm 2007. Tại khu vực Ca-ri-bê, Châu Mỹ La-tinh, Trung Đông và Bắc Phi, Bắc Mỹ và Tây Âu, số Trẻ em (dưới 15 tuổi) sống với HIV ca nhiễm mới HIV trong năm 2007 gần Số lượng trẻ em đang sống với HIV trên như không biến động. toàn cầu đã tăng từ 1,5 triệu [1,3 - 1,9 9 Những con số tỷ lệ theo khu vực này có triệu] năm 2001 lên 2,5 triệu [2,2 – 2,6 có thể khiến người ta quên mất thực tế triệu] vào năm 2007. Tuy nhiên số ca rằng con số thực những người đang sống nhiễm mới ước tính trong trẻ em đã với HIV có thể đang tăng lên; ví dụ như giảm từ 460.000 [420.000 – 510.000] 1 Trẻ mồ côi (0-17 tuổi) hiện đang sống được định nghĩa là số ước tính trẻ em từ 0 đến 17 tuổi trong năm 2007 đã mất bố hoặc mẹ hoặc cả bố mẹ vì bệnh AIDS. 9 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU Tỷ lệ phần trăm người lớn (trên 15 tuổi) là phụ nữ đang sống với HIV, 1990 – 2007 70 Cận Sahara 60 Châu Phi TOÀN CẦU 50 Ca ri bê 40 30 Châu Á Đông Âu và 20 Trung Á 10 Châu Mỹ La-tinh 0 1990 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 2000 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 Năm Biểu đồ 52 năm 2001 xuống còn 420.000 [390.000 nhưng hiện đã bắt đầu giảm xuống còn – 470.000] năm 2007. Số ca tử vong khoảng 330.000 [310.000 – 380.000] năm do AIDS ở trẻ em đã tăng từ 330.000 2007. Gần 90% tổng số trẻ em nhiễm [380.000 – 560.000] năm 2001 lên HIV đang sống tại khu vực Cận Sahara 360.000 [350.000 – 540.000] năm 2005, Châu Phi . SỐ LIỆU MỚI DẪN ĐẾN NHIỀU THAY ĐỔI TRONG GIẢ ĐỊNH VÀ SỐ ƯỚC TÍNH Là một nội dung trong quá trình liên tục chỉnh sửa các số ước tính về HIV, UNAIDS và WHO thường xuyên cập nhật phương pháp ước tính của mình với các thông tin mới, theo đề nghị của Nhóm Chuyên đề Đánh giá của UNAIDS về Ước tính, Lên Mô hình, và Dự đoán HIV/AIDS (UNAIDS Reference Group on HIV/AIDS Estimates, Modelling and Projections), và dựa trên những tiến bộ khoa học gần đây nhất3. Ngoài ra, Văn phòng UNAIDS và WHO cũng đồng tổ chức Hội đàm Quốc tế về Ước tính Dịch AIDS vào ngày 14 và 15 tháng 11 năm 2007 tại Geneva, Thụy Sĩ nhằm đánh giá các cách thức và phương pháp hiện UNAIDS và WHO đang sử dụng để đưa ra các số ước tính HIV ở cấp quốc gia, khu vực, và toàn cầu. Những công cụ được thiết kế theo khuyến nghị của Nhóm Chuyên đề đề Đánh giá của UNAIDS gồm có Bộ Ước tính và Dự đoán (EPP), WORKBOOK, và Spectrum. Những công cụ này tạo ra đường cong dao động tỷ lệ HIV và dự đoán tác động nhân khẩu học theo tuổi của tỷ lệ tử vong vì AIDS. Những thông tin thu được bao gồm tỷ lệ nhiễm HIV qua các thời kỳ, số người 2 Tỷ lệ phụ nữ bị nhiễm trên nam giới phạm vi toàn cầu vẫn giữa nguyên ở mức khoảng 50% từ cuối những năm 1990. Trong biểu đồ tỷ lệ này, mặc dù tỷ lệ phụ nữ trên nam giới tăng lên tại mỗi khu vực, tại hầu hết các khu vực tổng số nam giới bị nhiễm vẫn vượt xa số phụ nữ bị nhiễm. 3 Nhóm Chuyên đề của UNAIDS về Ước tính, Lên Mô hình, và Dự đoán HIV/AIDS (UNAIDS Reference Group on HIV/AIDS Estimates, Modelling and Projections) bao gồm những nhà nghiên cứu hàng đầu về HIV, dịch tễ học, nhân khẩu học, và các lĩnh vực liên quan. Nhóm có chức năng đánh giá những kết quả được xuất bản hoặc chưa xuất bản dựa trên các nghiên cứu tại các nước khác nhau. Nhóm cũng xem xét những bước tiến trong lĩnh vực hiểu biết về dịch HIV, và đưa ra nhiều phương pháp nhằm nâng cao chất lượng và độ chính xác của các con số ước tính. 10 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU đang sống với HIV, số ca nhiễm mới, số tử vong do AIDS, số trẻ mồ côi, và nhu cầu điều trị. Số ước tính về số ca nhiễm mới và tỷ lệ tử vong được rút ra từ tỷ lệ nhiễm HIV người lớn qua các thời kỳ - tỷ lệ này lại dựa vào số liệu từ quá trình giám sát, điều tra và nghiên cứu chuyên đề. Các hệ thống giám sát HIV đã được mở rộng và nâng cấp đáng kể trong những năm qua, nhất là ở khu vực Cận Sahara Châu Phi và Châu Á. Chất lượng số liệu giám sát trọng điểm HIV cũng được cải thiện bởi số lần giám sát trọng điểm cũng như phạm vi địa lý và dân số tăng lên. Ví dụ tại Ấn Độ số vùng được giám sát trọng điểm đã tăng lên hơn 1.100 trong năm 2006 (từ 155 năm 1998) và hiện đối tượng giám sát đã bao gồm những nhóm có nguy cơ cao nhất. Tại một số nước châu Phi nơi trước đây số liệu về tỷ lệ HIV rất hạn chế (như Angola, Liberia, và Sudan), việc giám sát trọng điểm tăng lên đã mang lại những số liệu chính xác hơn. Số liệu thu thập từ các cuộc điều tra quốc gia dựa trên dân số làm tăng độ chính xác của số ước tính HIV và AIDS. Trong khi tỷ lệ nhiễm HIV từ giám sát trọng điểm vẫn sẽ tiếp tục cung cấp những thông tin quý giá về xu hướng dịch thì tỷ lệ HIV dựa trên điều tra quốc gia đã được chỉnh sửa để tránh các sai số do không có hồi đáp hoặc do thành kiến, cung cấp số liệu tốt hơn để có thể tính toán tỷ lệ nhiễm quốc gia. Tuy nhiên những điều tra quốc gia tại các nước có dịch tập trung có thể không tiếp cận được các nhóm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao và do đó cần phải tiếp tục được chỉnh sửa cho phù hợp. Từ năm 2001, 30 nước vùng Cận Sahara Châu Phi, châu Á và Ca-ri-bê đã tiến hành nhiều điều tra quốc gia dựa vào dân số bao gồm nội dung đánh giá tỷ lệ HIV (Bảng 2). Kết quả của những cuộc điều tra này nhìn chung đều cho thấy tỷ lệ nhiễm HIV quốc gia thấp hơn so với kết quả suy đóan được từ các giám sát trọng điểm khu vực. Đối với những con số ước tính theo vùng và toàn cầu nêu trong báo cáo này, tỷ lệ nhiễm HIV người lớn có được từ các cuộc điều tra đó đã được sử dụng để chỉnh sửa lại tỷ lệ nhiễm HIV của năm tiến hành điều tra tại từng nước. Với những nước mới tiến hành điều tra gần đây (như Benin, Cam-pu-chia, Cộng hòa Trung Phi, Haiti, Ấn Độ, Liberia, Malawi, Mali và Swaziland), các số ước tính thấp hơn so với những con số nêu trong bản ước tính khu vực và toàn cầu được đề cập trong báo cáo Cập nhật tình hình dịch AIDS năm 2006. Ngoài ra một số giả định mới đã được đưa vào các công cụ phần mềm ước tính phiên bản 2007, đó là Bộ Ước tính và Dự đoán (EPP) 2007 và Spectrum 3. Một giả định mới quan trọng liên quan đến các quốc gia có dịch HIV đại trà nhưng chưa tiến hành điều tra HIV quốc gia trong dân số. So sánh tỷ lệ nhiễm HIV của phụ nữ có thai đến khám tại các cơ sở y tế với tỷ lệ nhiễm HIV dựa theo điều tra quốc gia cho thấy tỷ lệ nhiễm HIV người lớn qua điều tra quốc gia là khoảng 80% tỷ lệ nhiễm HIV của phụ nữ có thai đến khám tại các cơ sở y tế ở cả vùng nông thôn lẫn thành thị (UNAIDS, 2007). Quan sát đó dẫn đến khuyến nghị rằng tại các nước có dịch HIV đại trà nhưng chưa tiến hành điều tra quốc gia trong dân số, số liệu tỷ lệ nhiễm HIV của phụ nữ có thai đến khám trước sinh tại các cơ sở y tế nên được điều chỉnh giảm xuống trung bình theo hệ số 0,8 (Nhóm Chuyên đề của UNAIDS về Ước tính, Lên Mô hình, và Dự đoán HIV/AIDS, 2006). Trước đây chỉ có tỷ lệ nhiễm lấy từ các cơ sở y tế trước sinh vùng nông thôn được điều chỉnh. Giả định quan trọng thứ hai liên quan đến việc ước tính số ca nhiễm mới và số ca tử vong. Số ca nhiễm HIV mới và số ca tử vong vì AIDS được tính bằng cách kết hợp tỷ lệ nhiễm HIV qua các thời kỳ và giả thiết rằng một người bị nhiễm 11 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU Bảng 2 Tỷ lệ nhiễm HIV ở người lớn (15-49 tuổi) tại các nước đã tiến hành điều tra HIV trong dân số trong những năm gần đây Tỷ lệ nhiễm Tỷ lệ nhiễm Tỷ lệ nhiễm HIV 2001 (%) HIV 2003 (%) HIV 2005 (%) Tỷ lệ nhiễm theo nêu trong nêu trong nêu trong điều tra quốc gia Quốc gia Báo cáo tình Báo cáo tình Báo cáo tình trong dân số (%) hình dịch hình dịch hình dịch (năm) AIDS toàn AIDS toàn AIDS toàn cầu 2002 cầu 2004 cầu 2006 Cận Sahara Châu Phi Benin 1,2 (2006) 3,6 1,9 1,8 Botswana 25,2 (2004) 38,8 38,0 24,1 Burkina Faso 1,8 (2003) 6,5 4,2 2,0 Burundi 3,6 (2002) 8,3 6,0 3,3 Cameroon 5,5 (2004) 11,8 7,0 5,4 Cộng hòa Trung Phi 6,2 (2006) 12,9 13,5 10,7 Chad 3,3 (2005) 3,6 4,8 3,5 Bờ Biển Ngà 4,7 (2005) 9,7 7,0 7,1 Equatorial Guinea 3,2 (2004) 3,4 NA 3,2 Ethiopia 1,4 (2005) 6,4 4,4 (0,9-3,5) Ghana 2,2 92003) 3,0 3,1 2,3 Guinea 1,5 (2005) NA 2,8 1,5 Kenya 6,7 (2003) 15,0 6,7 6,1 Lesotho 23,5 (2004) 31,0 29,3 23,2 Malawi 11,8 (2004) 15,0 14,2 14,1 Mali 1,3 (2006) 1,7 1,9 1,7 1,7 (2001)* Niger 0,7 (2006) NA 1,2 1,1 0,9 (2002) Rwanda 3,0 (2005) 8,9 5.1 3,1 Senegal 0,7 (2005) 0,5 0,8 0,9 Sierra Leone 1,5 (2005) 7,0 NA 1,6 Nam Phi 16,2 (2005) 20,1 20,9 18,8 15,6 (2002) Swaziland 25,9 (2006-7) 33,4 38,8 33,4 Uganda 7,1 (2004-5) 5,0 4,1 6,7 Dân chủ thống nhất 7,8 9,0 6,5 7,0 (2004) Tanzania Zambia 15,6 (2001-2) 21,5 16,5 17,0 Zimbabwe 18,1 (2005-6) 33,7 24,6 20,1 Châu Á Cam pu chia 0,6 (2005) 2,7 2,6 1,6 Ấn Độ 0,28 (2005-6) 0,8 0,9 0,9 Châu Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê Cộng hòa Dominica 1,0 (2002) 2,5 1,7 1,1 Haiti 2,2 (2005-6) 6,1 5,6 3,8 * Bao gồm cả nam giới trong độ tuổi từ 15 đến 49 12 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU HIV vẫn có thể sống được mà không cần điều trị, trong khi những người được điều trị có thể sống lâu hơn (Stover, 2006). Trong trường hợp không có điều trị, thời gian sống trung bình sau khi nhiễm HIV giờ được ước tính là 11 năm (Nhóm Chuyên đề của UNAIDS về Ước tính, Lên Mô hình, và Dự đoán HIV/ AIDS, 2006), thay vì con số 9 năm được đưa ra trước đó (Nhóm Chuyên đề của UNAIDS về Ước tính, Lên Mô hình, và Dự đoán HIV/AIDS, 2006). Điều này được áp dụng đối với mọi quốc gia trừ các nước phần lớn các ca nhiễm là HIV loại E. Đối với các nước này, thời gian sống trung bình sau khi nhiễm HIV vẫn còn đang được xem xét lại, nhưng một số nghiên cứu cho thấy con số ước tính là 9 năm (Nhóm Chuyên đề của UNAIDS về Ước tính, Lên Mô hình, và Dự đoán HIV/AIDS, 2006). Những khuyến nghị mới này dựa trên các thông tin mới cung cấp bởi nhiều nghiên cứu dọc (Todd và nhóm tác giả, 2007; Marston và nhóm tác giả, 2007). Đối với cùng mức độ tỷ lệ nhiễm, thời gian sống trung bình sau khi nhiễm HIV dài hơn này dẫn đến việc các số ước tính ca nhiễm mới và ca tử vong do AIDS giảm xuống. Bên cạnh những thay đổi về tỷ lệ nhiễm HIV tại các quốc gia do có sự điều chỉnh dựa theo kết quả điều tra quốc gia (xem bên trên), những quốc gia khác cũng có tỷ lệ nhiễm thấp hơn (sau khi chỉnh sửa) nhờ hiệu quả mở rộng hệ thống giám sát của họ (ví dụ Angola và Madagascar.) Ngoài ra, tại một số nước có dịch đại trà nhưng chưa tiến hành điều tra quốc gia, chính việc điều chỉnh lại số liệu từ các cơ sở y tế tại vùng thành thị (xem bên trên) đã làm cho số ước tính về tỷ lệ nhiễm quốc gia giảm xuống, ví dụ tại Angola, Congo, Eri- trea, Gambia, Guinea-Bissau, Mozambique, Namibia, Nigeria, Somalia và Sudan. Thay đổi về giả thiết thời gian sống (xem bên trên) đã làm cho số ước tính về số ca tử vong và nhiễm mới giảm đi tại tất cả các quốc gia, trừ những nước phần lớn bị nhiễm HIV loại E. Điều này không có tác động lớn đối với thời điểm các ca nhiễm mới đạt đỉnh điểm. Tất cả những thay đổi này mang lại những con số ước tính chính xác hơn về số người đang sống với HIV, số ca tử vong do AIDS, và số ca nhiễm HIV mới. Hầu hết các số ước tính trong bản báo cáo này đều thấp hơn so với số đề cập trong các báo cáo trước đây, không chỉ cho năm 2007 mà còn cho các năm trước. Do đó không thể so sánh trực tiếp các số liệu trong báo cáo này với các báo cáo trước đây. Khác với các báo cáo trước thường nêu số liệu của hai năm liền trước đó, báo cáo này đưa ra số liệu so sánh giữa năm 2001 và năm 2007, điều này giúp cho việc đánh giá xu hướng được chính xác hơn. Bởi nhiều nước vẫn chưa có số liệu giám sát của năm 2007, các xu hướng ước tính của giai đoạn 2005- 2007 sẽ ít chính xác hơn so với những xu hướng của giai đoạn 2001-2007 bởi giai đoạn này kéo dài hơn. Những thay đổi này và một số thay đổi khác về giả thiết dựa vào các đánh giá và số liệu nghiên cứu gần đây cũng sẽ làm thay đổi việc ước tính số người cần được điều trị ARV, nhưng chúng sẽ không được đề cập trong báo cáo này. Tại một số nước vẫn tồn tại nhiều hạn chế đáng kể trong hệ thống giám sát, khiến việc đánh giá các xu hướng và hiện trạng dịch khó có thể chính xác. UN- AIDS và WHO sẽ tiếp tục cải tiến chất lượng các con số ước tính về HIV/AIDS khi có được sự hỗ trợ từ những số liệu giám sát mới và từ các nghiên cứu khoa học. 13 2007 CẬP NHẬT TÌNH HÌNH DỊCH AIDS | TÌNH HÌNH TOÀN CẦU Những xu hướng gần đây về HIV HIV trong đối tượng 15-24 tuổi được coi và hành vi tình dục trong thanh là có thể phản ánh chính xác nhất các xu niên hướng lây nhiễm HIV. Nghiên cứu những thông tin cập nhật Trong năm 2001, bản Tuyên bố Cam kết nhất hiện có cho thấy tỷ lệ nhiễm HIV Phòng chống HIV/AIDS của Liên Hợp trong đối tượng thai phụ trẻ (15-24 tuổi) Quốc đã khái quát mục tiêu đến năm thăm khám trước sinh tại các cơ sở y tế 2005 phải giảm được 25% tỷ lệ hiện từ năm 2000/2001 đã giảm tại 11 trên 15 nhiễm HIV trong thanh niên (tuổi 15-- quốc gia thu thập được đầy đủ số liệu (tỷ 24) tại các quốc gia bị ảnh hưởng nặng lệ nhiễm trong ba năm khác nhau) để nề nhất, nhằm mục đích đánh giá các phân tích những xu hướng gần đây trong tiến bộ trong công tác dự phòng các ca thanh niên tại các quốc gia bị ảnh hưởng nhiễm HIV mới. Việc xác định các xu nặng nề nhất (xem Bảng 3). hướng hiện tại về mức độ lây nhiễm của Tại Kenya, tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong dịch HIV (và cụ thể là các tác động của thai phụ trẻ đã giảm rõ rệt, trên 25%, tại các chương trình dự phòng đối với sự lây cả khu vực nông thôn và thành thị, trong nhiễm của dịch HIV), về lý thuyết, đòi khi tại vùng thành thị của Bờ biển Ngà, hỏi phải có các nghiên cứu lâu dài và liên Malawi, và Zimbabwe, cũng như vùng tục trên một số lượng lớn người tham nông thôn của Botswana cũng có những gia. Tuy nhiên với những khó khăn thực tỷ lệ giảm tương tự. Không đáng kể bằng tế khó có thể thực hiện những nghiên (về con số) nhưng tại khu vực nông thôn cứu như vậy, một biện pháp gián tiếp và thành thị của Burkina Faso, Namibia đã được đề xuất (Tỷ lệ hiện nhiễm HIV và Swaziland, vùng thành thị của Baha- trong đối tượng nữ thanh niên tuổi từ mas, Botswana, Burundi và Rwanda, 15- 24 đến khám trước sinh tại các cơ sở vùng nông thôn của Cộng hòa Tanza- y tế.) nia, tỷ lệ nhiễm trong thai phụ trẻ cũng Để đánh giá các bước tiến trong việc giảm. Tuy nhiên tại Mozambique, Nam thực hiện mục tiêu này, các nước có tỷ lệ Phi và Zambia lại không có bằng chứng hiện nhiễm toàn quốc trên 3% đã được giảm mức độ lây nhiễm HIV trong thanh Nhóm Hoạt động Chuyên đề về Giám sát niên. HIV/AIDS và STI toàn cầu của WHO/ Tại 9 trong số 35 nước nói trên, các cuộc UNAIDS đề nghị tham gia vào nỗ lực điều tra trên phạm vi quốc gia thực hiện này trong các năm 2006 và 2007. Những từ năm 1994 đến năm 2006 đã cung quốc gia này là 35 quốc gia trong Bảng 3. cấp đủ số liệu so sánh để đánh giá các Các xu hướng về HIV và hành vi tình xu hướng hành vi tình dục trong thanh dục trong thanh niên có thể cung cấp niên. Tại 2 quốc gia trong số đó – Haiti thông tin về những biến động gần đây và Kenya – số liệu xu hướng cho thấy có của tình hình dịch HIV tại nhiều quốc sự giảm đáng kể trong một số loại hành gia. Cụ thể là, những xu hướng về tỷ lệ vi tình dục gây nguy cơ lây nhiễm HIV. nhiễm HIV trong đối tượng thai phụ Tỷ lệ thanh niên cho biết đã từng quan từ 15-24 tuổi, những người có thể vừa hệ tình dục với nhiều bạn tình khác mới bị nhiễm HIV, hiện không chịu nhau trong năm trước đã giảm xuống ảnh hưởng của tỷ lệ tử vong và điều trị đối với cả nam và nữ tại Cameroon, Ke- ARV nhiều như những xu hướng về tỷ nya, và Zimbabwe, đối với nữ tại Haiti lệ nhiễm HIV đối tượng người lớn hoặc và Zambia, và đối với nam tại Chad và đối tượng chung không phân biệt lứa Malawi. Tuy nhiên tỷ lệ nam thanh niên tuổi. Do đó các xu hướng về tỷ lệ nhiễm và nữ thanh niên có quan hệ tình dục với 14
DMCA.com Protection Status Copyright by webtailieu.net