Đề cương ngoại bụng: Điều trị ngoại khoa loét dạ dàng-tá tràng
Câu hỏi:
1. Biện luận chẩn đoán trên
2. Chẩn đoán phân biệt thủng dạ dày tá tràng
3. Nêu diễn biến của thủng ổ loét dạ dày-tá tràng nếu không được điều trị
4. Nêu các thể lủng ổ loét dạ dày tá tràng...
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
§iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt d¹ dµy- t¸ trµng
C©u hái:
1. BiÖn luËn chÈn ®o¸n trªn?
2. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt thñng d¹ dµy t¸ trµng ?
3. Nªu diÔn biÕn cña thñng æ loÐt d¹ dµy- t¸ trµng nÕu kh«ng ®−îc ®iÒu trÞ?
4. Nªu c¸c thÓ thñng æ loÐt d¹ dµy t¸ trµng?
5. Nh÷ng nguyªn nh©n g©y thñng d¹ dµy-t¸ trµng?
6. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ b¶o tån thñng æ loÐt d¹ dµy-t¸ trµng?
7. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ phÉu thuËt thñng æ loÐt d¹ dµy- t¸ trµng?
8. ChuÈn bÞ bÖnh nh©n tr−íc mæ vµ ch¨m sãc sau mæ thñng æ loÐt?
9. ChØ ®Þnh ®iÒu trÞ ngo¹i khoa bÖnh loÐt d¹ dµy- t¸ trµng?
10. Nèi vÞ trµng: ChØ ®Þnh, −u nh−îc ®iÓm?
11. C¸c biÕn chøng sau nèi vÞ trµng?
12. C¾t d¹ dµy:c¸c ®−êng c¾t vµ c¸c kü thuËt nèi mám côt d¹ dµy víi hçng trµng?
13. Tai biÕn vµ c¸c biÕn chøng sau mæ c¾t ®o¹n d¹ dµy?
14. Ph−¬ng ph¸p c¾t d©y X ®iÒu trÞ loÐt d¹ day-t¸ trµng: ChØ ®Þnh, c¸c pp vµ −u
nh−îc ®iÓm tõng pp.
15. BiÕn chøng sau c¾t d©y X?
C©u 1. BiÖn luËn chÈn ®o¸n thñng d¹ dµy t¸ trµng do loÐt
BiÖn luËn chÈn ®o¸n thñng d¹ dµy t¸ tµng:
- §au ®ét ngét d÷ déi vïng th−îng vÞ nh− dao ®©m
- Co cøng c¬ thµnh bông
- Th¨m trùc trµng: tói cïng Douglas phång c¨ng ®au
- XQ: cã h×nh ¶nh liÒm h¬i d−íi c¬ hoµnh
- Siªu ©m: cã dÞch trong æ bông
- Chäc dß: ¸p dông khi ®· dïng thuèc gi¶m ®au th¨m kh¸m kh«ng cßn triÖu chøng g×
n÷a, XQ kh«ng cã liÒm h¬i. Chäc dß thÊy dÞch cña d¹ dµy
C¸c triÖu chøng chÝnh ®Ó chÈn ®o¸n:
- §au ®ét ngét vïng th−îng vÞ nh− dao ®©m
Ng. Quang toµn_dhy34 -1-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
- Bông cøng nh− gç
- XQ æ bông kh«ng chuÈn bÞ cã liÒm h¬i
- Cã tiÒn sö loÐt d¹ dµy t¸ trµng
TriÖu chøng quan träng nhÊt lµ bông cøng nh− gç
Chó ý cã thÓ b¬m khÝ vµo d¹ dµy vµ chôp: Hót dÞch d¹ dµy sau ®ã b¬m 800-1200ml
kh«ng khÝ vµo d¹ dµy(tíi khi bÖnh nh©n thÊy ®au tøc)
C©u 2. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt thñng d¹ dµy-t¸ trµng:
1. Viªm tuþ cÊp:
- §iÓm s−ên- th¾t l−ng bªn ph¶i ®au
- Amylase m¸u vµ n−íc tiÓu t¨ng cao
- XQ æ bông kh«ng chuÈn bÞ: kh«ng cã liÒm h¬i
- Siªu ©m: tuþ to, cã dÞch quanh tuþ
2. Viªm phóc m¹c ruét thõa: ®au nhiÒu ë HCP sau lan kh¾p æ bông
3. Viªm phóc m¹c do ¸p xe gan vì: ®au HSP, sèt, gan to ®au, siªu ©m cã æ apxe. XQ
gãc s−ên hoµnh ph¶i tï, kh«ng cã liÒm h¬i. DÞch chäc dß æ bông mñ mµu socola
kh«ng thèi
4. Thñng ruét do th−¬ng hµn: tiÒn sö cã triÖu chøng cña th−¬ng hµn nh− sèt h×nh cao
nguyªn. §au ®ét ngét nh− dao ®©m vïng quanh rèn. CÊy m¸u cã vi khuÈn th−¬ng
hµn, ph¶n øng Widal(+)
5. Thñng ruét do viªm tói bÞt Meckel: ®au ®ét ngét d÷ déi vïng quanh rèn, Øa ph©n
®en
6. Ngoµi ra cÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi:
- C¬n ®au quÆn gan
- C¬n ®au quÆn thËn
- Giun chui èng mËt
- Viªm d¹ dµy cÊp
- Phô n÷: chöa ngoµi tö cung vì, viªm mñ vßi trøng
C©u 3. Nªu diÔn biÕn cña thñng æ loÐt d¹ dµy- t¸ trµng nÕu kh«ng ®−îc ®iÒu trÞ:
- Viªm phóc m¹c toµn thÓ th−êng sau 12-24h:
+ HCNT, nhiÔm ®éc
+ §au bông
Ng. Quang toµn_dhy34 -2-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
+ Bông tr−íng mÊt nhu ®éng ruét
+ Ph¶n øng phóc m¹c: DH Blumbeg(+)
- Viªm phóc m¹c khu tró:
+ C¸c t¹ng khu tró thµnh æ apxe
+ ¸p xe d−íi c¬ hoµnh
C©u 4. Nªu c¸c thÓ thñng æ loÐt d¹ dµy t¸ trµng:
- ThÓ ®iÓn h×nh
- Thñng bÝt
- Thñng æ loÐt mÆt sau
- Mét sè thÓ kh¸c:
+ ThÓ cÊp tÝnh: bÖnh nh©n cã thÓ chÕt trong 6-12h sau khu thñng
+ ThÓ b¸n cÊp: triÖu chøng kh«ng ®iÓn h×nh, diÔn biÕn chËm
+ ThÓ gièng ®au ngùc
+ ThÓ gièng viªm RT
+ ThÓ thñng kÌm theo XHTH
C©u 5. Nh÷ng nguyªn nh©n g©y thñng d¹ dµy-t¸ trµng:
- Do loÐt d¹ dµy- t¸ trµng
- Do K d¹ dµy
- Do chÊn th−¬ng bông kÝn
- Do dïng thuèc steroid, nonsteroid
- Thñng do báng lín(thñng Curling)
- Tai biÕn do röa d¹ dµy
C©u 6.§iÒu trÞ b¶o tån :
1. C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ thñng æ loÐt d¹ dµy- t¸ trµng:
- §iÒu trÞ b¶o tån
- PhÉu thuËt
- DÉn l−u Newmann
2. §iÒu trÞ b¶o tån: B»ng PP Taylor. HiÖn nay kh«ng ¸p dông mµ chØ lµ dïng cho bÖnh
nh©n ®Ó chê ®îi chuyÓn vÒ tuyÕn sau vµ håi søc tr−íc mæ
* Môc ®Ých:
Ng. Quang toµn_dhy34 -3-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
- Hót s¹ch dÞch d¹ dµy ®Ó lç thñng tù bÝt l¹i b»ng m¹c nèi vµ c¸c t¹ng ®Õn che phñ ®Ó
chê ®îi chuyÓn vÒ tuyÕn sau vµ håi søc bÖnh nh©n ®Ó chuÈn bÞ mæ
- Kh¸ng sinh liÒu cao chèng nhiÔm khuÈn
- TruyÒn dÞch nu«i d−ìng bÖnh nh©n
* §iÒu kiÖn:
- Ch¾c ch¾n cã thñng
- Thñng ®Õn sím
- æ bông ph¶i s¹ch
- Thñng xa b÷a ¨n
- Cã ®iÒu kiÖn theo dâi chÆt
* −u nh−îc ®iÓm:
- §¬n gi¶n, kh«ng ph¶i mæ tr¸nh tæn th−¬ng lín cho bÖnh nh©n
- NÕu thÊt b¹i bá lì c¬ héi mç sím
- ChØ ¸p dông cho nh÷ng n¬i xa x«i kh«ng cã ®iÒu kiÖn mæ
* Kü thuËt:
- §Æt sonde qua ®−êng miÖng ®Ó nu«i d−ìng
- §Æt sonde qua ®−êng mòi ®Ó hót dÞch d¹ dµy liªn tôc 15 phót/lÇn sau ®ã 30phót/ lÇn.
Sau 1-2h bÖnh nh©n ®ì ®au, bông ®ì ch−íng, khi ®ã tiÕp tôc hót ®Õn khi nµo ruét cã
nhu ®éng
C©u 7. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ phÉu thuËt thñng æ loÐt d¹ dµy- t¸ trµng:
1. Nguyªn t¾c:
- Gi¶i quyÕt nguyªn nh©n(kh©u lç thñng)
- Lau röa æ bông
- DÉn l−u vïng thÊp
- Kh¸ng sinh
- Håi søc sau mæ
2. C¸c ph−¬ng ph¸p:
- Kh©u lç thñng
+ KhÈu lç thñng ®¬n thuÇn
+ Kh©u lç thñng + C¾t d©y X
- C¾t ®o¹n d¹ dµy
Ng. Quang toµn_dhy34 -4-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
- DÉn l−u Newmann
2.1 Kh©u lç thñng ®¬n thuÇn:
* ChØ ®Þnh:
- Cho mäi lç thñng kh«ng cã ch¶y m¸u kh«ng cã hÑp m«n vÞ
- æ loÐt non, lç thñng nhá
- Tr×nh ®é PTV vµ ph−¬ng tiÖn ch−a cao
- TuyÖt ®èi: thñng do loÐt cÊp tÝnh do Stress, do loÐt báng, loÐt Curling, loÐt do dïng
thuèc
- T−¬ng ®èi: BÖnh nh©n tuæi cao, bÖnh nh©n qu¸ yÕu kh«ng chÞu ®−îc phÉu thuËt lín, æ
bông bÈn kh«ng thÓ ¸p dông phÉu thuËt kh¸c ®−îc
* −u ®iÓm:
- §¬n gi¶n, dÔ lµm, nhanh, trang thiÕt bÞ kh«ng cÇn cÇu kú
- VÉn gi÷ ®−îc sinh lý b×nh th−êng cho d¹ dµy
- ¸p dông cho 1 sè tuyÕn c¬ së
* Nh−îc ®iÓm:
- Kh«ng gi¶i quyÕt ®−îc æ loÐt lµ nguyªn nh©n g©y thñng
- DÔ bÞ thñng l¹i ch¶y m¸u, loÐt l¹i
* C¸c PP:
- Kh©u lç thñng ®¬n thuÇn
- Kh©u lç thñng + c¾t d©y X(PT Taylor-Hill: kh©u lç thñng + c¾t d©y X tr¸i siªu chän
läc, c¾t th©n d©y X ph¶i )
2.2 C¾t ®o¹n d¹ dµy:
* C§:
- Thñng do K
- Thñng æ loÐt cã hÑp m«n vÞ
- Thñng æ loÐt x¬ chai cã xuÊt huyÕt tiªu ho¸ nhiÒu lÇn
* §K:
- Thêi gian: ®Õn sím 6-12h
- æ bông s¹ch
- ThÓ tr¹ng bÖnh nh©n cho phÐp, kh«ng cã bÖnh phèi hîp, tuæi kh«ng qu¸ cao
- PTV cã kinh nghiÖm, c¬ së cã trang bÞ
Ng. Quang toµn_dhy34 -5-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
* −u ®iÓm:
- Võa triÖt c¨n võa gi¶i quyÕt ®−îc biÕn chøng
* Nh−îc:
+ PhÉu thuËt lín
+ §ßi hái PTV cã kinh ngiÖm, c¬ së ph¶i cã trang bÞ kü thuËt
+ DÔ g©y K mám côt d¹ dµy
+ Kh«ng hîp sinh lý do c¾t mÊt 1 ®o¹n d¹ dµy vµ t¸ trµng ra khái èng tiªu ho¸
2.3 DÉn l−u Newmann:
* C§:
- Bn nÆng, qu¸ yÕu kh«ng thÓ kÐo dµi PT
- æ bông qu¸ bÈn do viªm phóc m¹c muén, kh©u dÔ bôc x× dß
- Lç thñng qu¸ lín, x¬ chai, mñn kh«ng kh©u ®−îc mµ còng kh«ng cã C§ c¾t d¹ dµy
cÊp cøu
C©u 8. ChuÈn bÞ bÖnh nh©n tr−íc mæ vµ ch¨m sãc sau mæ:
1. ChuÈn bÞ:
- Hót dÞch d¹ dµy
- Kh¸ng sinh, truyÒn dÞch
2. Ch¨m sãc sau mæ:
- Theo dâi bÖnh nh©n ngay sau mæ vÒ: t¸c dông phô cña thuèc mª, c¸c chØ sè sèng, nèi
èng hót d¹ dµy vµo tói tr¸nh trµo ng−îc dÞch vµo ®−êng h« hÊp
- Ngµy thø nhÊt:
+ ý thøc, nhÞp thë, h« hÊp, M, HA
+ Theo dâi èng dÉn l−u: sè l−îng dÞch, mµu s¾c dÞch, sù l−u th«ng
+ NÕu dÉn l−u Newmann: v× sè l−îng dÞch nhiÒu do ®ã cÇn tÝnh ®Ó bï dÞch cho ®ñ
- Tõ ngµy thø 2 trë ®i:
+ Ch¶y m¸u, nhiÔm khuÈn vÕt mæ
+ TD dÉn l−u
+ Thêi gian trung tiÖn, nÕu trung tiÖn ®−îc th× cho ¨n
+ Rót dÉn l−u khi hÕt t¸c dông th−êng ngµy thø 4, DL Newmann sau 10-20 ngµy
- DÆn bÖnh nh©n sau ra viÖn:
+ NÕu mæ c¾t d¹ dµy: cho ¨n thøc ¨n dÔ tiªu giµu n¨ng l−îng
Ng. Quang toµn_dhy34 -6-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
+ 2 th¸g ®Çu ¨n 6 b÷a/ngµy ¨n mçi b÷a Ýt, 1 n¨m sau ¨n uèng b×nh th−¬ng
+ Tr¸nh lao ®éng nÆng
+ TÈy giun ®Þnh kú(6 th¸ng/lÇn), tr¸nh c¸c chÊt kÝch thÝch
C©u 9. ChØ ®Þnh ®iÒu trÞ ngo¹i khoa bÖnh loÐt d¹ dµy- t¸ trµng:
1. C§ tuyÖt ®èi: LoÐt d¹ dµy-t¸ trµng cã biÕn chøng nÆng mµ kh«ng ®iÒu trÞ néi khoa
®−îc: thñng, ch¶y m¸u cÊp tÝnh nÆng, hÑp m«n vÞ vµ K ho¸
2. C§ t−¬ng ®èi:
+ LoÐt d¹ dµy- t¸ trµng ®· ®iÒu trÞ 2 n¨m b»ng thuèc néi khoa cã hÖ thèng (®óng thuèc,
®óng liÒu, ®ñ thêi gian)
+ Ch¶y m¸u d¹ dµy nhiÒu lÇn hay t¸i ph¸t
C¸c yÕu tè xem xÐt cho C§ phÉu thuËt:
- §au:
+ C¬n ®au liªn tôc, mÊt chu kú, uèng thuèc kh«ng ®ì
+ C−êng ®é ®au nhiÒu h¬n, lµm bÖnh nh©n kh«ng lao ®éng ®−îc, ¶nh h−ëng ®Õn ¨n uèng
vµ sinh ho¹t
- TÝnh chÊt æ loÐt b»ng néi soi: æ loÐt lín vµ x¬ chai th−êng ph¶i mæ. H×nh ¶nh æ loÐt
x¬ chai cña hµnh t¸ trµng biÓu hiÖn lµ hµnh t¸ trµng biÕn d¹ng thµnh 2 hoÆc 3
c¸nh(h×nh bµi nhÐp) hoÆc mét tói ph×nh lín
- VÞ trÝ æ loÐt: æ loÐt hµnh t¸ trµng kh«ng K ho¸, æ loÐt d¹ dµy nhÊt lµ gãc bê cong bÐ
kh¶ n¨ng K cao
- C¸c biÕn chøng cña æ loÐt: Ch¶y m¸u nÆng, hÑp m«n vÞ, K ho¸
- Thêi gian bÞ bÖnh
- T×nh tr¹ng chung bÖnh nh©n: tuæi, c¸c bÖnh kÌm theo, nghÒ nghiÖp vµ hoµn c¶nh gia
®×nh( v× sau mæ kh«ng ®−îc lao ®éng nÆng)
C©u 10. Nèi vÞ trµng: nèi d¹ dµy víi quai ®Çu cña hçng trµng
1. T¸c dông cña nèi vÞ trµng trong bÖnh loÐt d¹ dµ- t¸ trµng:
- Lµm mÊt ø ®äng: MÊt ø ®äng th× niªm m¹c d¹ dµy Ýt tiÕp xóc víi dÞch vÞ h¬n vµ gastrin
còng bµi tiÕt Ýt h¬n
- §é toan dÞch vÞ gi¶m: dÞch t¸ trµng gåm dÞch mËt vµ tuþ cã tÝnh kiÒm sÏ theo quai ®Õn
qua miÖng nèi vµo d¹ dµy vµ trung hoµ mét phÇn ®é acid cña dÞch vÞ
Ng. Quang toµn_dhy34 -7-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
- æ loÐt ®−îc nghØ ng¬i: trong loÐt t¸ trµng æ loÐt kh«ng bÞ dÞch vÞ vµ thøc ¨n ®i qua tr¸nh
®−îc chÊn th−¬ng vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho æ loÐt liÒn sÑo
2. −u ®iÓm:
- Lµ mét phÉu thuËt nhÑ nhµng vµ Ýt ph¶i l«i kÐo bãc t¸ch vµ c¾t bá nªn Ýt mÊt m¸u. BÖnh
nh©n th−êng kh«ng ph¶i g©y mª nªn hËu phÉu nhÑ nhµng h¬n
- Kü thuËt mæ ®¬n gi¶n, thêi gian mæ nhanh. C¸c tai biÕn vµ biÕn chøng sau mæ còng
nh− tû lÖ tö vong rÊt thÊp
- RÊt thÝch hîp cho phÉu thuËt viªn trÎ vµ nh÷ng bÖnh nh©n giµ yÕu
3. Nh−îc ®iÓm:
- Kh«ng lµm gi¶m acid d¹ dµy triÖt ®Ó nªn tû lÖ loÐt miÖng nèi rÊt cao
- Tr−êng hîp kh«ng cã hÑp m«n vÞ thøc ¨n vÉn mét phÇn theo chiÒu nhu ®éng tù nhiªn
qua m«n vÞ vµ t¸ trµng tiÕp xóc víi æ loÐt
- T¸c dông lµm gi¶m ®é toan dÞch vÞ cña d¹ dµy chØ lµ t¹m thêi v× hiÖn t−îng trµo ng−îc
ngµy cµng Ýt ®i vµ chÊt kiÒm cña t¸ trµng còng Ýt ®i. H¬n n÷a ®é toan dÞch vÞ cña d¹ dµy sau
nµy cã thÓ cao h¬n tr−íc do dÞch t¸ trµng trµo ng−îc lµm ®é pH hang vÞ t¨ng cao th× vai trß
øc chÕ cña hang vÞ mÊt ®i sÏ tiÕt nhiÒu gastrin kÝch thÝch vïng th©n vÞ tiÕt acid
4. C§ nèi vÞ trµng:
LoÐt d¹ dµy-t¸ trµng:
- HÑp m«n vÞ ®Õn muén, thÓ tr¹ng bÖnh nh©n yÕu
- æ loÐt to vµ x¬ chai
- Nèi vÞ trµng kÕt hîp víi c¸c PT c¾t d©y X
C¸c bÖnh kh¸c:
- HÑp m«n vÞ do nguyªn nh©n ngoµi loÐt: do K hang vÞ
- HÑp t¸ trµng
- VÕt th−¬ng t¸ trµng
C©u 11. C¸c biÕn chøng cña nèi vÞ –trµng:
- Ch¶y m¸u miÖng nèi
+ NN: do cÇm m¸u kh«ng kü, nèi 2 líp hay bÞ ch¶y m¸u do kh«ng kiÓm tra ®−îc trong
khi mæ
+ BiÓu hiÖn: n«n ra m¸u, m¹ch nhanh, HA cã thÓ h¹
Ng. Quang toµn_dhy34 -8-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
+ XT: truyÒn m¸u, röa d¹ dµy b»ng n−íc Êm hoÆc n−íc l¹nh nÕu kh«ng kÕt qu¶ th× ph¶i
mæ l¹i ®Ó cÇm m¸u
- T¾c miÖng nèi:
+ NN: cã thÓ do phï nÒ miÖng nèi, hÑp miÖng nèi do kh©u hay do xo¾n
+ BiÓu hiÖn: n«n nhiÒu, thÓ tr¹ng suy sôp, bông trªn tr−íng c¨ng do d¹ dµy gi·n, ng−îc
l¹i bông d−íi l¹i lÐp. ChÈn ®o¸n dùa vµo XQ
+ §iÒu trÞ: båi phô ®ñ n−íc vµ ®iÖn gi¶i, nÕu NN do phï nÒ miÖng nèi th× röa d¹ dµy
b»ng n−íc Êm. NÕu do NN kh¸c th× ph¶i mæ l¹i
- Bôc chØ miÖng nèi:
+ BiÓu hiÖn: cã triÖu chøng cña viªm phóc m¹c
+ XT: mæ l¹i kh©u l¹i chç bôc, nÕu cÇn më th«ng d¹ dµy ®Ó gi¶m ¸p
- L−u th«ng luÈn quÈn:
+ NN: do miÖng nèi lµm ng−îc chiÒu thøc ¨n kh«ng tíi quai ®i mµ vµo quai tíi vµ t¸
trµng råi trë l¹i d¹ dµy
+ BiÓu hiÖn: n«n nhiÒu, ®au bông mÊt n−íc vµ ®iÖn gi¶i, bông d−íi lÐp
XQ: quai tíi gi·n to:
+ XT: mæ l¹i lµm miÖng nèi gi÷a quai ®Õn vµ quai ®i
- T¾c ruét:
+ NN: cè ®Þnh d¹ dµy vµo m¹c treo ®¹i trµng ngang kh«ng kÝn, ruét non chui qua lç ®ã
g©y t¾c, NN Ýt gÆp kh¸c lµ quai ®Õn hoÆc quai ®i lång vµo d¹ dµy
+ XT: Mæ l¹i gi¶i quyÕt nguyªn nh©n
- LoÐt miÖng nèi: ®au t¨ng so víi tr−íc mæ, ®au kh«ng cã chu kú
XQ hoÆc soi d¹ dµy cho chÈn ®o¸n
+ XT: mæ l¹i c¾t d¹ dµy hoÆc d©y X
C©u12. C¸c pp phÉu thuËt:
- C¾t d¹ dµy b¸n phÇn cùc d−íi: c¾t 2/3 d¹ dµy ë phÇn d−íi cïng víi m«n vÞ
- C¾t cùc trªn d¹ dµy: æ loÐt ë s¸t t©m vÞ hoÆc ph×nh vÞ lín
- C¾t d©y X:
+ C¾t d©y X toµn bé
+ C¾t d©y X+ nèi vÞ trµng
+ C¾t d©y X+ t¹o h×nh m«n vÞ
Ng. Quang toµn_dhy34 -9-
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
+ C¾t d©y X chän läc
+ C¾t d©y X siªu chän läc
1. C¾t 2/3 cùc d−íi d¹ dµy: Lµ PT ¸p dông nhiÒu nhÊt. Gåm c¾t toµn bé hang vÞ, m«n
vÞ + mét phÇn th©n bÞ nh»m gi¶m bít tæ chøc tuyÕn bµi tiÕt dÞch vÞ, ®ång thêi lo¹i trõ
vïng hang vÞ bµi tiÕt Gastrin. Sau ®ã lËp l¹i l−u th«ng d¹ dµy- ruét non theo kiÓu
Billroth I hoÆc Billroth II
1.1 Giíi h¹n c¾t:
- §−êng c¾t phÝa trªn: §−êng nèi 2 ®iÓm:
+ §iÓm bê cong nhá chç ®m vµnh vÞ vµo gÇn bê cong nhá nhÊt
+ §iÓm ë bê cong lín: chç nèi tiÕp gi÷a ®m vÞ-m¹c nèi ph¶i vµ vÞ-m¹c nèi tr¸i chç nµy Ýt
®m ng¾n vµo d¹ dµy
+ §−êng c¾t: chÕch tõ trªn xuèng d−íi vµ tõ ph¶i sang tr¸i, thuËn chiÒu l−u th«ng thøc ¨n
xuèng quai ®i
- §−êng c¾t d−íi: d−íi m«n vÞ 1-1,5cm
1.2 C¸c ph−¬ng ph¸p nèi vÞ trµng:
* Nèi d¹ dµy víi t¸ trµng(Billroth I): PP Pean: nèi phÇn d¹ dµy cßn l¹i víi mám t¸
trµng b»ng 2 kü thuËt: KiÓu Pean vµ Von Habeer
- KiÓu Pean: ®ãng mám d¹ dµy cßn l¹i hÑp bít tr−íc khi nèi víi mám t¸ trµng
- KiÓu Von Habeer: §Ó nguyªn mám d¹ dµy cßn l¹i nèi víi mám t¸ trµng
Ng. Quang toµn_dhy34 - 10 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
- ¦u ®iÓm:
+ Hîp sinh lý: Thøc ¨n vÉn chøa trong d¹ dµy, ®i vµo t¸ trµng theo ®−êng tiªu ho¸ b×nh
th−êng. Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ thøc ¨n vµ hÊp thu dinh d−ìng gÇn nh− cò. Ho¹t ®éng kÝch
thÝch c¸c lo¹i men tiªu ho¸ kh«ng thay ®æi nhiÒu. BiÕn chøng sau mæ Ýt h¬n
+ Nhanh kh«ng ph¶i ®ãng t¸ trµng
+ S¹ch h¬n kh«ng ph¶i më hçng t¸ trµng
- §iÒu kiÖn: Mám t¸ trµng ph¶i cßn dµi vµ mÒm m¹i
- Nh−îc ®iÓm:
+ Khã lµm: mám d¹ dµy réng, mám t¸ trµng hÑp thµnh máng
+ DÔ x× dß miÖng nèi, loÐt miÖng nèi
+ Tr−êng hîp t¸ trµng bÞ viªm cøng x¬ chai kh«ng lµm ®−îc
* Nèi d¹ dµy víi hçng trµng(Billroth II): §ãng kÝn mám t¸ trµng sau ®è nèi phÇn d¹
dµy cßn l¹i víi quai hçng trµng ®Çu tiªn. Cã thÓ nèi qua m¹c treo ®¹i trµng ngang hoÆc
tr−íc ®¹i trµng ngang.
Cã 2 ph−¬ng ph¸p nèi
- Polya: §Ó nguyªn mám d¹ dµy råi nèi víi quai hçng trµng ®Çu tiªn
Ng. Quang toµn_dhy34 - 11 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
- Hofmeister- Finsterer: §ãng bít mét phÇn mám d¹ dµy vÒ phÝa bê cong bÐ nèi phÇn
cßn l¹i víi hçng trµng
- ¦u ®iÓm:
+ ¸p dông ®−îc c¶ trong tr−êng hîp æ loÐt ë d¹ dµy hoÆc ë t¸ trµng
+ Kü thuËt dÔ thùc hiÖn h¬n
+ Nhê ®ãng bít miÖng c¾t d¹ dµy ë phÝa bê cong nhá lµm thµnh mét v¸ch ng¨n kh«ng
cho thøc ¨n xuèng quai tíi
- Nh−îc ®iÓm:
Ng. Quang toµn_dhy34 - 12 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
+ L−u th«ng d¹ dµy- ruét kh«ng gièng sinh lý b×nh th−êng
+ HC Dumping nhiÒu h¬n Billroth I: KiÓu Finsterer: miÖng nèi hÑp nªn thøc ¨n xuèng
ruét chËm h¬n nªn Ýt bÞ HC Dumping h¬n Polya vµ nÕu cã bÞ th× møc nhÑ h¬n.
* −u nh−îc ®iÓm cña nèi sau vµ nèi phÝa tr−íc ®¹i trµng ngang:
- Nèi sau ®¹i trµng ngang: quai ruét tíi ng¾n Ýt cã hiÖn t−îng ø ®äng nh−ng l¹i dÔ cã hiÖn
t−îng chÌn Ðp miÖng nèi do ®¹i trµng ngang chÌn Ðp .
- Nèi tr−íc ®¹i trµng ngang quai tíi ph¶i dµi dÔ g©y ø ®äng miÖng nèi
Chän nèi tr−íc hay sau ®¹i trµng ngang? C¨n cø ®Æc ®iÓm cña m¹c treo. M¹c treo ng¾n,
dµy, nhiÒu mì hoÆc m¹ch m¸u qu¸ nhiÒu th× kh«ng thÓ nèi qua m¹c treo ®¹i trµng ngang
Khi nèi tr−íc ®¹i trµng ngang nªn lµm thªm phÉu thuËt Braun: nèi gi÷a quai ®Õn vµ
quai ®i nh»m tr¸nh ø ®äng, h¹n chÕ kh«ng cho dÞch mËt vµo d¹ dµy ®Ò phßng biÕn chøng
viªm d¹ dµy lµ nguyªn nh©n g©y K mám d¹ dµy sau mæ
C©u 13. C¸c tai biÕn, biÕn chøng sau mæ c¾t d¹ dµy ®iÒu trÞ loÐt d¹ dµy t¸ trµng:
1. Tai biÕn:
* Tæn th−¬ng èng mËt chñ:
- Tæn th−¬ng mét phÇn
- §øt hoµn toµn
+ BH:dÞch mµu vµng lÉn m¸u ch¶y ra
+ XT: §Æt dÉn l−u trong èng mËt chñ qua c¬ Oddi qua thµnh tr−íc t¸ trµng ra ngoµi(DL
Voelker). HoÆc nèi 2 ®Çu OMC vµ dÉn l−u Kehr
* C¾t ph¶i bãng Vater
- NN:
+ æ loÐt n»m s©u ë ®o¹n II t¸ trµng PTV kh«ng biÕt ®· c¾t d¹ dµy cè g¾ng lÊy c¶ æ loÐt
+ æ loÐt to ë t¸ trµng kÐo bãng Vater lªn cao
+ BÊt th−êng gi¶i phÉu
- BiÓu hiÖn: ThÊy dÞch mËt vµ tuþ ch¶y ra ë mám t¸ trµng
- XT: nèi ®Çu tuþ víi t¸ trµng hoÆc nèi víi hçng trµng
* Tæn th−¬ng èng tuþ
* Vì l¸ch
- NN: do t¸c ®éng qu¸ m¹nh trong lóc kÐo banh vÕt mæ, khi kÐo d¹ dµy gi¶i phãng bê
cong lín vµ khi lau æ bông.
Ng. Quang toµn_dhy34 - 13 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
- BH: thÊy nhiÒu m¸u ë vïng l¸ch
- XT: c¾t l¸ch
* Nèi nhÇm víi håi trµng:
- NN: ®o¹n cuèi håi trµng còng cè ®Þnh nh− quai ®Çu hçng trµng
- BH sau mæ: Øa láng, ph©n sèng, î h¬i h«i thèi, thÓ tr¹ng suy sôp
ChÈn ®o¸n cho bÖnh nh©n uèng baryt sÏ thÊy thuèc xuèng manh trµng rÊt nhanh
- XT: mæ l¹i
* Nèi ng−îc quai: lµ quai ®Õn b¾t ®Çu nèi tõ bê cong lín d¹ dµy vµ quai ®i b¾t ®Çu tõ bê
cong nhá
- XT: mæ l¹i
2. BiÕn chøng sím:
- Ch¶y m¸u trong
- NhiÔm khuÈn
- T¾c miÖng nèi
- Rß mám t¸ trµng
- Bôc miÖng nèi d¹ dµy- ruét
- Viªm tuþ cÊp sau mæ
* Ch¶y m¸u: 6-12 h sau mæ
Gåm:
- Ch¶y m¸u vµo trong lßng èng tiªu ho¸
- Ch¶y m¸u trong æ bông(ngoµi èng tiªu ho¸)
Ch¶y m¸u trong lßng èng tiªu ho¸
NN
- Ch¶y m¸u miÖng nèi do kh©u cÇm m¸u kh«ng tèt
- Cßn l¹i æ loÐt ë phÇn d¹ dµy(mám d¹ dµy) ch−a ®−îc c¾t
- Cßn æ loÐt t¸ trµng ®Ó l¹i cã thÓ do loÐt s©u khã c¾t, khã ®ãng mám t¸ trµng. §o ®ã ®Ó
tr¸nh ch¶y m¸u sau mæ víi bn cã tiÒn sö d¹ dµy t¸ trµng khi mæ ra kh«ng nh×n thÊy
hoÆc kh«ng sê thÊt æ loÐt ë phÇn d−íi cña d¹ dµy hoÆc ë t¸ trµng ph¶i kiÓm tra kü
vïng ®¸y vÞ vµ t©m vÞ. Khi ®· ph¸t hiÖn ®−îc æ loÐt ë ®¸y vÞ th× tïy theo tÝnh chÊt cña
loÐt mµ chän 1 trong 2 pp phÉu thuËt thÝch hîp sau:
+ C¾t ®o¹n phÇn trªn d¹ dµy, c¾t toµn bé d¹ dµy nÕu loÐt cã kh¶ n¨ng K ho¸
Ng. Quang toµn_dhy34 - 14 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
+ C¾t kh©u lç thñng kÕt hîp c¾t d©y X vµ t¸i t¹o më th«ng m«n vÞ
§iÒu trÞ
§iÒu trÞ néi khoa: truyÒn m¸u, trî tim m¹ch, bæ sung dÞch, cÇm m¸u.
NÕu HA kh«ng lªn cÇn võa håi søc võa mæ l¹i. Khi mæ thÊy mám d¹ dµy c¨ng gi·n do
m¸u ch¶y tô l¹i cÇn r¹ch phÝa trªn mám d¹ dµy ®Ó lÊy hÕt m¸u côc vµ ®Ó kiÓm tra vÞ trÝ ch¶y
m¸u, nÕu:
+ Ch¶y m¸u t¹i chç miÖng nèi ph¶i kh©u cÇm m¸u l¹i
+ NÕu ë niªm m¹c d¹ dµy cã nhiÒu ®èm ch¶y m¸u v× c¨ng gi·n th× cÇn lau s¹ch, ®¾p g¹c
tÈm huyÕt thanh Êm chê cho hÕt ch¶y m¸u, nÕu kh«ng hÕt ch¶y m¸u th× cÇn kh©u cÇm
m¸u
+ NÕu thÊy 1 æ loÐt ch¶y m¸u ë ph×nh vÞ lín d¹ dµy th× kh©u cÇm m¸u t¹i æ loÐt nÕu cã
®iÒu kiÖn th× lµm sinh thiÕt tøc thêi chç loÐt ®Ó biÕt tÝnh chÊt cã ph¶i ¸c tÝnh kh«ng ®Ó xö
trÝ kÞp thêi
Thùc tÕ do m¸u ch¶y rØ r¶, ®«ng l¹i chÌn Ðp èng th«ng hót d¹ dµy lªn khong thÊy m¸u
ch¶y ra ®−îc do ®ã khi thÊy kh«ng cã m¸u theo sonde ra ngoµi còng kh«ng nªn nghÜ lµ
kh«ng cã ch¶y m¸u
Ch¶y m¸u trong khoang phóc m¹c(ngoµi èng tiªu ho¸): hiÕm gÆp
NN
- R¸ch bao l¸ch, r¸ch l¸ch cã thÓ x¶y ra khi:
+ Bãc t¸ch gi¶i phãng bê cong lín
+ Tú kÐo van ®Æt ë hè l¸ch qu¸ m¹nh g©y chÊn th−¬ng
+Khi mæ ®· kÕt thóc nh−ng ®éng t¸c hót dÞch, lau hè l¸ch b»ng g¹c kh«ng nhÑ nhµng
nªn cã thÓ g©y th−¬ng tæn ë cuèng l¸ch hoÆc ë l¸ch
- Khi gi¶i phãng d©y ch»ng vÞ ®¹i trµng ngang ®· th¾t thµnh tõng côc nhá c¶ d©y ch»ng
vµ m¹ch m¸u
- Do th¾t kh«ng tèt c¸c m¹ch m¸u nh− ®m m«n vÞ, ®éng m¹ch vÞ m¹c nèi ph¶i vµ tr¸i,
®m t¸ tuþ trªn
Phßng vµ ®iÒu trÞ
- Dù phßng : kh«ng lµm r¸ch bao l¸ch khi gi¶i phãng bê cong lín kh«ng tú kÐo van qu¸
m¹nh. Hót dÞch ë hè l¸ch khi kÕt thóc mæ, cÇn tr¸nh ®éng t¸c th« b¹o ®Ó khái g©y tæn
th−¬ng cuèng l¸ch hoÆc l¸ch
Ng. Quang toµn_dhy34 - 15 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
Khi gi¶i phãng bê cong lín th¾t cÇm m¸u ë d©y ch»ng cÇn tiÕn hµnh tû mû, tr¸nh buéc
c¶ côm to dÔ tôt m¹ch m¸u g©y ch¶y m¸u tô vµ ch¶y m¸u vÒ sau. Th¾t c¸c m¹ch m¸u
quanh d¹ dµy cÇn lµm ®óng kü thuËt vµ chÝnh x¸c tõng m¹ch m¸u. Khi bãc t¸ch t¸ trµng
trong tr−êng hîp mÆt sau cã æ loÐt x¬ chai, dÔ g©y ch¶y m¸u to tæn th−¬ng ®m t¸ tuþ trªn
cÇn chó ý:
+ Tr¸nh g©y tæn th−¬ng m¹ch m¸u
+ Khi ®· cã ch¶y m¸u cÇn kiÓm tra cÇm m¸u tû mØ, tr¸nh véi vµng kh©u cÇm m¸u c¶ côm
+ Tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó c¸c m¹ch m¸u co l¹i trong khèi tuþ, h×nh thµnh m¸u tô sÏ g©y ch¶y
m¸u hoÆc g©y viªm tuþ sau mæ
- §iÒu trÞ
+ Ch¶y m¸u do nh÷ng m¹ch m¸u nhá cã thÓ tù cÇm.
+ NÕu ch¶y m¸u do ®éng m¹ch lín th× ph¶i mæ l¹i ®Ó xö trÝ. Tr−êng hîp ë cuèng l¸ch,
bao l¸ch th× b¶o ®¶m nhÊt lµ c¾t l¸ch trõ khi lµ do x−íc hoÆc r¸ch ë r×a l¸ch rÊt nhá cã
thÓ kh©u b¶o tån b»ng chØ catgut vµ theo dâi s¸t sau ®ã
* NhiÔm khuÈn: vÕt mæ, nhiÔm khuÈn phóc m¹c, viªm tiÓu ®¹i trµng cã mµng gi¶
NhiÔm khuÈn phóc m¹c
NN
- NhiÔm khuÈn tõ ngoµi vµo
- NhiÔm khuÈn tõ ®Çu khu tró ë mòi häng vÒ sau lan to¶ vµo ®−êng mæ
- NhiÔm khuÈn lan ra tõ t¸ rµng, d¹ dµy hçng trµng trong qu¸ rt×nh mæ
- Rß mám t¸ trµng
- Rß chç më th«ng m«n vÞ(trong mæ c¾t d©y X)
- Rß miÖng nèi d¹ dµy-hçng trµng
ChÈn ®o¸n: NhiÔm khuÈn phóc m¹c cã thÓ biÓu hiÖn lµ mét æ dÞch ø ®äng, mét æ apxe
§iÒu trÞ: Kh¸ng sinh m¹nh, liÒu cao
NÕu nghi æ apxe th× cÇn mæ th¨m dß v× kÐo dµi bn kh«ng ¨n uèng ®−îc sÏ suy kiÖt sÏ
kh«ng cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng ®−îc mæ l¹i
+ NhiÔm khuÈn t¹i vÕt mæ: vÕt mæ c¨ng nÒ ®au r¸t, ch¶y dÞch
+ Viªm tiÓu ®¹i trµng cã mµng gi¶(hiÖn nay rÊt Ýt gÆp): do tô cÇu kh¸ng kh¸ng sinh
ChÈn ®o¸n: sèt, Øa láng, tr−íng bông vµ n«n.bÑnh tiÕn triÓn nhanh cã thÓ dÉn tíi sèc
nhiÔm khuÈn(sèc do néi ®éc tè) g©y truþ tim m¹ch
Ng. Quang toµn_dhy34 - 16 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
ChÈn ®o¸n: LS + XN t×m thÊy nhiÒu tô cÇu trong ph©n
§iÒu trÞ: kh¸ng sinh phæ réng, liÒu cao(theo KS§)
* T¾c miÖng nèi:
- NN:
+ MiÖng nèi bÞ xo¾n hoÆc hÑp, hay miÖng nèi qu¸ dµy do kü thuËt kh©u nèi kh«ng tèt
+ Khi nèi qua m¹c treo ®¹i trµng ngang, miÖng nèi hoÆc quai ®i cã thÓ tôt lªn trªn vµ bÞ
t¾c ë lç m¹c treo
+ MiÖng nèi bÞ phï nÒ
- TC: n«n nhiÒu ra thøc ¨n vµ n−íc mËt, vïng th−îng vÞ tr−íng, bông d−íi lÐp, thÓ tr¹ng
suy sôp. XQ baryt: d¹ dµy gi·n to, thuèc kh«ng xuèng ruét non hoÆc xuèng chËm
- XT: nÕu nghi do phï nÒ th× röa d¹ dµy b»ng n−íc Êm mét ngµy 2-3 lÇn sau vµi ngµy sÏ
hÕt. C¸c NN kh¸c ph¶i mæ l¹i
* Rß mám t¸ trµng:
NN:
- NN t¹i chç:
+ Do 1 æ loÐt ë t¸ trµng x¬ chai ë s©u cã khi ®· thñng ®−îc bÝt l¹i sÏ lµ 1 yÕu tè thuËn lîi
dÔ g©y rß mám t¸ trµng sau mæ
+ Khi mæ cã thÓ do æ loÐt ë s©u nªn PTV ph¶i bãc t¸ch nhiÒu xuèng qu¸ s©u cã thÓ g©y
®ông giËp m«, mám t¸ trµng võa bÞ ®ông giËp võa bÞ thiÕu m¸u nu«i d−ìng do mÊt m¸u,
nªn khã liÒn dÔ x× rß
+ Mét sè tr−êng hîp do èng tuþ bÞ tæn th−¬ng bÞ x× rß dÞch tuþ ch¶y ra dÔ lµm tiªu huû
c¸c m« cña t¸ trµng
+ NhiÔm khuÈn trong lóc mæ vµ tr¹ng th¸i thiÓu d−ìng lµ nh÷ng yÕu tè thuËn lîi
+ Nguyªn nh©n ë quai tíi, ë miÖng nèi d¹ dµy- hçng trµng: ø ®äng dÞch ë t¸ trµng cã thÓ
do gi¶m vµ chËm chøc n¨ng nhu ®éng, g©y chËm l−u th«ng dÞch tiªu ho¸ hoÆc do phï nÒ
miÖng nèi d¹ dµy- hçng trµng(nguyªn nh©n nµy chØ lµ t¹m thêi)
+ Ngoµi ra cã thÓ do sai sãt vÒ kü thuËt:
. Khi kh©u miÖng nèi theo kiÓu Finsterer lµm cùa vÒ phÝa bê cong nhá, kh©u vïi vµo qu¸
nhiÒu g©y hÑp quai tíi
. Kh©u cè ®Þnh miÖng nèi d−íi m¹c treo ®¹i trµng ngang kh«ng tèt, quai ruét cã thÓ bÞ
nghÑt vµo lç m¹c treo ®¹i trµng
Ng. Quang toµn_dhy34 - 17 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
. §Ó quai tíi qu¸ dµi
- NN toµn th©n:
+ NhiÔm khuÈn sau mæ
+ Bn bÞ suy dinh d−ìng sau 1 thêi gian dµi bÞ loÐt d¹ dµy t¸ trµng ®Æc biÖt lµ bÞ ch¶y m¸u
nhiÒu lµn g©y thiÕu m¸u, tr−êng hîp cã hÑp m«n vÞ, loÐt s©u, loÐt thñng cò g©y ®au ®ín
kÐo dµi ¶nh h−ëng tíi søc khoÎ chung
ChÈn ®o¸n: Th−êng vµo ngµy thø 4-7 sau mæ
- Sèt cao(l−u ý cã thÓ bÞ lu mê do dïng kh¸ng sinh)
- §au tøc vïng th−îng vÞ, cã ph¶n øng phóc m¹c t¹i chç
- Cã thÓ thÊy dÞch t¸ trµng qua sonde dÉn l−u ra ngoµi(cã gi¸ trÞ chÈn ®o¸n), muèn râ h¬n
cã thÓ cho uèng xanh metylen thÊy thuèc theo sonde ra ngoµi
Xö trÝ:
Gåm 3 môc ®Ých:
- Lµm cho dÞch t¸ trµng ch¶y ra ngoµi ®Ó khái lan kh¾p æ bông
- Nu«i d−ìng bn b»ng ®−êng tÜnh m¹ch
- B¶o vÖ da khái bÞ viªm loÐt vµ chèng nhiÔm khuÈn vÕt mæ thµnh bông kh«ng bÞ to¸c
BiÖn ph¸p
- Mæ dÉn l−u dÞch t¸ trµng b»ng 1 ®−êng mæ míi ë ®−êng tr¾ng bªn hoÆc mæ l¹i vÕt mæ
cò ®Æt dÉn l−u dÞch t¸ trµng ra ngoµi. Cã thÓ ®Æc dÉn l−u c¹nh lç rß hoÆc vµo t¸ trµng,
kh«ng nªn kh©u lç rß v× kh«ng kh©u ®−îc hoÆc cã kh©u ®−îc còng dÔ b× x× rß l¹i. èng
dÉn l−u ®Ó 7-10 ngµy tuú theo tiÕn triÓn cña lç rß. Khi thÊy tiÕn triÓn tèt tøc dÞch t¸ trµng
ngµy cµng Ýt dÇn vµ kh« th× kÑp èng dl sau ®ã nÕu tèn th× rót h¼n. §Æt sonde dl d¹ dµy
qua mòi trong mÊy ngµy ®Çu ®Ó hç trî cho lç rß chãng kh« nh−ng kh«ng ®Ó l©u v× lµm
mÊt thªm n−íc vµ ®iÖn gi¶i vµ bn khã chÞu. Khi bn ®· trung tiÖn vµ èng dl mám t¸ trµng
còng b¶o ®¶m tèt th× rót dÉn l−u d¹ dµy.
- Nu«i d−ìng b»ng ®−êng tÜnh m¹ch:CÇn dùa vµo l−îc dÞch mÊt qua ®−êng rß ®Ó bï n−íc
cho bn.
- Thuèc: kh¸ng sinh liÒu cao phæ réng
* Bôc miÖng nèi d¹ dµy- ruét:
- Cã thÓ bôc vµo æ bông g©y VPM, hoÆc ®−îc c¸c t¹ng bao bäc g©y apxe c¬ hoµnh hay
dß qua vÕt mæ . §©y lµ biÕn chøng nÆng sau c¾t 2/3 d¹ dµy.
Ng. Quang toµn_dhy34 - 18 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
Xö trÝ: mæ l¹i sím ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng mÊt n−íc vµ suy kiÖt
* Viªm tuþ cÊp sau mæ:
Cã thÓ gÆp trong nh÷ng tr−êng hîp æ loÐt sau thñng hoÆc dÝnh vµo tuþ. Khi bãc t¸ch do
chÊn th−¬ng, ®ông giËp tuþ.... Sau mæ cã c¸c dÊu hiÖn cña viªm tuþ cÊp . XN Amylase
m¸u vµ n−íc tiÓu t¨ng cao. §iÒu trÞ b»ng gi¶m ®au, gi¶m tiÕt, an thÇn
3. C¸c biÕn chøng muén vµ di chøng sau mæ:
3.1 Nhãm biÕn chøng mang tÝnh chÊt c¬ häc:
- Viªm miÖng nèi vµ vïng quanh miÖng nèi
- HC quai tíi
- Viªm loÐt thùc qu¶n
- LoÐt t¸i ph¸t
3.2 Nhãm biÕn chøng do rèi lo¹n chuyÓn ho¸ vµ dinh d−ìng:
- HC Dumping
- Rèi lo¹n hÊp thu
- Ung th− mám c¾t d¹ dµy
* Viªm miÖng nèi vµ vïng quanh miÖng nèi:
- NN:
+ Do tæn th−¬ng cña niªm m¹c d¹ dµy vµ hçng trµng trong qu¸ tr×nh mæ
+ Do cßn sãt chØ hoÆc chØ kh«ng tiªu ë miÖng nèi
+ Do rèi lo¹n l−u th«ng miÖng nèi lµm ø ®äng ®¹ dµy
+ Do ®é toan dÞch vÞ d¹ dµy gi¶m lµm vi khuÈn dÔ ph¸t triÓn
- LS: nãng r¸t vïng th−îng vÞ; XQ: c¸c nÕp niªm m¹c to. Soi: niªm m¹c phï nÒ xung
huyÕt
- §iÒu trÞ: néi khoa
* Héi chøng quai tíi:
- NN: do quai tíi c¶n trë l−u th«ng, quai tíi ®Ó qu¸ dµi, cè ®Þnh quai tíi vµo d¹ dµy cao
hoÆc miÖng nèi bÞ xo¾n vÆn, dÉn tíi hËu qu¶ dÞch t¸ trµng sÏ bÞ ø ®äng ë quai tíi lµm quai
tíi gi·n to
- BH: sau khi ¨n thÊy ®au tøc vïng d−íi s−ên ph¶i. Sau ¨n vµi giê n«n ra n−íc mËt ®¾ng
vµ thÊy dÔ chÞu. XQ uèng baryt: quai ruét gi·n to, dµi
- §T: nèi quai ®i víi quai tíi(Nèi Braun)
Ng. Quang toµn_dhy34 - 19 -
§C Ngo¹i bông §iÒu trÞ ngo¹i khoa loÐt dd-t¸ trµng
* HC Dumping:
- NN: thøc ¨n xuèng ruét qu¸ nhanh g©y rèi lo¹n hÊp thu, bµi tiÕt vµ nhu ®éng cña ruét,
®−a ®Õn hËu qu¶ lµ gi¶i phãng seretonin qu¸ nhiÒu vµo c¬ thÓ g©y nªn nh÷ng rèi lo¹n toµn
th©n
- BiÓu hiÖn: ngay sau ¨n th¾y mÖt mái, ï tai, hoa m¾t, ®¸nh trèng ngùc, m¹ch nhanh, v·
må h«i. TC t¹i chç: ch−íng bông, Øa ch¶y
§iÒu trÞ:
§iÒu trÞ néi khoa:
- ChÕ ®é ¨n:
+ NhiÒu ®¹m Ýt glucid v× c¸c chÊt nµy bÞ thuû ph©n nhanh chãng vµ vµo hçng trµng lµm
t¨ng nång ®é thÈm thÊu vµ kÐo theo nhiÒu n−íc
+ ¨n lµm nhiÒu lÇn(6-7 lÇn/ngµy)
- N»m nghØ sau ¨n 20-30 phót ®Ó cho thøc ¨n xuèng chËm
- Thuèc chèng co bãp kh¸ng serotonin
§T ngo¹i khoa: Môc ®Ých lµm cho thøc ¨n xuèng hçng trµng chËm h¬n. C¸c pp:
+ BiÕn kiÓu nèi Billroth II thµnh I
+ Lµm nhá bít miÖng nèi tõ 2-2,5cm
+ §−a 1 ®o¹n hçng trµng nèi vµo gi÷a mám d¹ dµy cßn l¹i vµ t¸ trµng.
* LoÐt t¸i ph¸t:
- NN: c¾t d¹ dµy kh«ng ®ñ hoÆc ®Ó sãt niªm m¹c hang vÞ nªn gastrin tiÕp tôc bµi tiÕt,
HC Zolliger-Ellison, bÖnh c−êng chøc n¨ng tuyÕn cËn gi¸p
- §T: mæ l¹i
* K mám d¹ dµy:
- NN: trµo ng−îc cña dÞch t¸ tµng vµo d¹ dµy lµm tæn th−¬ng niªm m¹c, g©y viªm m¹n
tÝnh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h×nh thµnh polip vµ ¸c tÝnh vÒ sau
XQ hoÆc soi d¹ dµy ®Ó chÈn ®o¸n
- §T: c¾t toµn bé d¹ dµy
* Rèi lo¹n hÊp thu:
- ThiÕu s¾t vµ B12 g©y thiÕu m¸u
- Rèi lo¹n hÊp thu mì do t¸c dông ho¹t ®éng cña dÞch t¸ trµng gi¶m lµm bÖnh nh©n ®i
ngoµi ph©n cã nhiÒu mì
Ng. Quang toµn_dhy34 - 20 -
