Đề án "Tiến bộ khoa học công nghệ"
Tiến bộ khoa học công nghệ là sự phát triển liên tục các thành phần vật chất của lực lượng sản xuất gắn lion với việc tích luỹ kiến thức, hoàn thiện hệ thống quản lý sản xuất, nâng cao tiềm lực sản xuất và được thể hiện trong mức tăng hiệu quả kinh tế
ĐỀ ÁN
Tiến bộ khoa học công nghệ
®Ò ¸n m«n häc
lêi më ®Çu
Theo sö s¸ch ®· ghi, th¸ng 12 n¨m 1939 d−íi triÒu ®×nh Minh M¹ng,
Tæng ®èc H¶i An (tªn gäi cña Qu¶ng Ninh lóc ®ã ) T«n ThÊt BËt ®· d©ng
sí xin triÒu ®×nh ®−îc thuª d©n c«ng ®Ó khai th¸c than ë nói Yªn L·ng (
x· Yªn Thä - §«ng TriÒu ngμy nay). Ngμy 12/3/1883 thùc d©n Ph¸p ®¸nh
chiÕm Hßn Gai - CÈm Ph¶ nhanh chãng chiÕm ®o¹t tμi nguyªn than vμ
sau ®ã tiÕn hμnh khai th¸c c«ng nghiÖp. Víi gÇn 120 n¨m lÞch sö khai
th¸c vμ 67 n¨m truyÒn thèng vÎ vang, tõ cuéc tæng b·i c«ng ngμy
12/11/1936 cña h¬n 3 v¹n c«ng nh©n má than CÈm Ph¶, Hßn Gai, U«ng
BÝ, §«ng TriÒu ®· giμnh th¾ng lîi rùc rì , ®¸nh dÊu mét mèc son chãi läi
trong trang sö hμo hïng ®Êu tranh v× sù nghiÖp gi¶i phãng giai cÊp , gi¶i
phãng d©n téc . Trong suèt thêi k× kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p , d−íi sù l·nh
®¹o cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh , nh÷ng ng−êi thî má ®· ®oμn kÕt ®Êu
tranh chèng l¹i chÕ ®é hμ kh¸c cña bän chñ má , tÝch cùc tham gia kh¸ng
chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p , gãp phÇn to lín trong sù nghiÖp gi¶i phãng
d©n téc . Khi vïng má Qu¶ng Ninh ®−îc gi¶i phãng 25/4/1955 thî má ®·
thi ®ua ngμy ®ªm kh«i phôc hÇm má ,x−ëng m¸y ®Ó s¶n xuÊt nhiÒu than
phôc vô kiÕn quèc. Khi ®Õ qu«c Mü më réng chiÕn tranh ra miÒn b¾c
(5/8/1964) d−íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng , thùc hiÖn lêi kªu gäi thiªng liªng
cña B¸c Hå , thî má ®· nhanh chãng chuyÓn sang s¶n xuÊt thêi chiÕn :
Võa s¶n xuÊt ®ñ than cho nhu cÇu phôc vô s¶n xuÊt , chiÕn ®Êu ; võa
trùc tiÕp chiÕn ®Êu b¶o vÖ vïng má.Sau ngμy MiÒn Nam ®−îc gi¶i phãng
, ®Æc biÖt lμ khi b−íc vμo thêi kú ®æi míi , nhÊt lμ sù ra ®êi Tæng c«ng ty
than ViÖt Nam (10/10/1994) ngμnh than ®· ®−îc sù quan t©m rÊt lín cña
®¶ng vμ nhμ n−íc ta . Khi cßn sèng B¸c Hå ®· nhiÒu lÇn vÒ th¨m vμ lμm
viÖc víi ngμnh than . Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã rÊt nhiÒu c¸n bé
l·nh ®¹o cao cÊp cña ®¶ng vμ nhμ n−íc ta vÒ th¨m vμ lμm viÖc víi ngμnh
1
®Ò ¸n m«n häc
than .Ngμy 19/1/2003 phã thñ t−íng Vò Khoan ®· ®Õn chóc mõng c«ng
nh©n c¸n bé ngμnh than hoμn thμnh xuÊt s¾c môc tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m
tr−íc thêi h¹n . Ngμy 13/2/2004 Chñ tÞch TrÇn §øc L−¬ng ®· ®Õn th¨m
vμ gÆp gì trß chuyÖn víi ®«ng ®¶o anh chÞ em c«ng nh©n , c¸n bé trùc
tiÕp s¶n xuÊt trªn khai tr−êng chÝnh c«ng ty than Cao S¬n. Ngμy
20/2/2004 ®ång chÝ Lª Kh¶ Phiªu , nguyªn tæng bÝ th− ban chÊp hμnh TW
§¶ng ®· cã nh÷ng cuéc gÆp gì , lμm viÖc víi l·nh ®¹o tæng c«ng ty; th¨m
c«ng tr−êng khai th¸c thuéc c«ng ty than Nói BÐo; nãi chuyÖn víi ®«ng
®¶o c«ng nh©n c¸n bé ngμnh Than dù lÔ chμo mõng c«ng ty than Hμ Tu
®ãn nhËn danh hiÖu anh hïng Lao ®éng thêi kú ®æi míi....
Tõ truyÒn thèng lÞch sö ,qu¸ khø hμo hïng cña ngμnh than ®Õn
nh÷ng thμnh tùu cña ®æi míi ngμy h«m nay trªn ®Êt má ®· cho thÊy vai
trß lín lao cña ngμnh than trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ _ x· héi cña
tØnh Qu¶ng Ninh nãi riªng vμ c¶ n−íc nãi chung. Còng chÝnh ph¸t triÓn
ngμnh than lμ mét trong nh÷ng mèi quan t©m hμng ®Çu cña c¶ n−íc ®Æc
biÖt lμ cña tØnh Qu¶ng Ninh.
Ngμy nay khoa häc c«ng nghÖ cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ ,
t¸c ®éng lªn mäi ngμnh , mäi lÜnh vùc, trë thμnh lùc l−îng lao ®éng míi,
cã kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng b−íc ph¸t triÓn thÇn kú cho nh÷ng ngμnh , lÜnh
vùc ,quèc gia nμo biÕt vËn dông nã . Do ®Æc ®iÓm riªng cña ngμnh c«ng
nghiÖp khai th¸c than lªn n¨ng xuÊt ngμnh than phô thuéc rÊt lín vμo
nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ . §ã lμ lý do em viÕt ®Ò tμi T¸c §éng
Cña TiÕn Bé Khoa Häc C«ng NghÖ Tíi Ph¸t TriÓn Ngμnh Than ë Qu¶ng
Ninh
Trong qu¸ tr×nh viÕt ®Ò tμi nμy nhÊt ®Þnh em sÏ kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng sai xãt , vËy em kÝnh mong c« söa ch÷a vμ ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó em
cã thÓ thùc hiÖn ®Ò ¸n cña m×nh ®−îc tèt h¬n.
2
®Ò ¸n m«n häc
PhÇn 1 : néi dung vμ ®iÒu kiÖn t¸c ®éng cña tiÕn bé
khoa häc c«ng nghÖ tíi ph¸t ngμnh than.
1.Quan niÖm vÒ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ.
TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ lμ sù ph¸t triÓn liªn tôc c¸c thμnh phÇn
vËt chÊt cña lùc l−îng s¶n xuÊt g¾n lion víi viÖc tÝch luü kiÕn thøc , hoμn
thiÖn hÖ thèng qu¶n ly s¶n xuÊt , n©ng cao tiÒm lùc s¶n xuÊt vμ ®−îc thÓ
hiÖn trong møc t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ.
§Ó thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ph¶i chó träng nh©n lùc khoa
häc c«ng nghÖ b»ng c¸c biÖn ph¸p nh−:
+ T¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ th«ng
qua x©y dùng nÒn v¨n ho¸ c«ng nghÖ vμ ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ lao ®éng
khoa häc c«ng nghÖ
+ Cã ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o nh©n lùc khoa häc ®ång bé , dμi h¹n vμ nhÊt
qu¸n.
+ Bè trÝ vμ sö dông ®óng lùc l−îng c¸n bé khoa häc vμ c«ng nghÖ hiÖn
cã.
Ngoμi ra ®¶m b¶o tμi chÝnh cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ còng
mang ý nghÜa quyÕt ®Þnh. §Ó thóc ®Èy vμ t¹o ®iÒu kiÖn thùc hμnh tiÕn bé
khoa häc c«ng nghÖ cã hiÖu qu¶ , ph¶i t¹o lËp ®−îc nguån vèn thÝch
®¸ng, ph©n bæ nguån vèn cã träng ®iÓm vμ sö dông ®óng môc ®Ých.
TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ lμ mét viÖc lμm th−êng xuyªn , liªn tôc
trong mäi tæ chøc . Nã cã t¸c dông n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng nghÖ.
1.2 : nãi chung t¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ
tíi ph¸t triÓn ngμnh c«ng nghiÖp
1.2.1 : t¸c ®éng tíi h×nh thμnh ngμnh c«ng nghiÖp.
3
®Ò ¸n m«n häc
Sù ph¸t triÓn cña khoa häc vμ c«ng nghÖ trong kho¶ng ba thËp kû
gÇn ®©y ®· t¹o nªn cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ . Nh÷ng thμnh tùu cña
cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ diÔn ra nhanh chãng vμ réng kh¾p trªn c¸c
lÜnh vùc . Cã mét sè thμnh tùu rÊt næi bËt vμ cã ý nghÜa quan träng víi
c¸c ngμnh c«ng nghiÖp , nã lμ nh©n tè chÝnh thóc ®Èy sù ra ®êi cña mét
sè ngμnh c«ng nghiÖp. VÝ dô lμ sù ra ®êi cña c«ng nghÖ vËt liÖu míi víi
nh÷ng ®Æc tÝnh lμ lμm b»ng c¸c vËt liÖu ®Æc biÖt : nhÑ , bÒn , c¸ch ©m ,
chôi nhiÖt , chôi ¸p , ®é tinh khiÕt ...®· dÉn tíi sù ra ®êi cña mét sè ngμnh
c«ng nghiÖp ph¸t triÓn rÊt m¹nh nh− : tõ vËt liÖu lμ chÊt b¸n dÉn vi
m¹ch m¸y tÝnh ®iÖn tö .... Vμ cïng víi sù ph¸t triÓn v−ît bËc cña ngμnh
c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thÐp , polime, vμ c¸c hîp chÊt c«ng nghiÖp kh¸c ®·
t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi vμ ph¸t triÓn cña ngμnh c«ng nghiÖp hμng
kh«ng, vò trô.....
1.2.2 : T¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ tíi n¨ng suÊt , t¸c
®éng tíi chÊt l−îng s¶n phÈm.
HÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ ®−îc s¶n xuÊt vμ ¸p dông
®Òu nh»m môc ®Ých lμ t¨ng n¨ng suÊt vμ chÊt l−îng s¶n phÈm, vμ còng
chØ cã con ®−êng lμ ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμo s¶n
xuÊt míi cã thÓ t¹o ra nh÷ng b−íc tiÕn v−ît bËc vÒ n¨ng suÊt vμ chÊt
l−îng s¶n phÈm , ë ®©y xin nªu ra mét sè vÝ dô
Ngμnh c¬ khÝ ®−îc coi lμ ngμnh l¹c hËu tr−íc ®©y, qua qu¸ tr×nh ®æi
míi c«ng nghÖ n¨ng lùc s¶n xuÊt ®−îc t¨ng lªn cã thÓ ®¸p øng ®−îc 60%
m¸y n«ng nghiÖp trong c¶ n−íc, 25% m¸y lo¹i nhÑ phôc vô trong n«ng
nghiÖp, 30% m¸y x©y dùng vμ khai th¸c má , 60% thiÕt bÞ ®iÖn, 20%
ph−¬ng tiÖn vËn t¶i. ChÊt l−îng m¸y mãc do ngμnh c¬ khÝ chÕ t¹o ra
còng ngμy cμng ®−îc n©ng cao .
Ngμnh DÖt May ®Çu t− thªm 121.222 cäc sîi, t¨ng s¶n l−îng sîi lªn
10 000 12 000 t©n/ n¨m . N¨ng lùc dÖt ®−îc ®Çu t− 1 087 m¸y khæ réng
4
®Ò ¸n m«n häc
, hiÖn ®¹i cña NhËt vμ c¸c n−íc Ch©u ¢u, s¶n l−îng cã thÓ ®¹t thªm 50
triÖu m/n¨m. ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ ®· lμm t¨ng n¨ng suÊt , më réng
mÆt hμng , n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm , t¨ng kh¶ n¨ng cμnh tranh cña
hμng ho¸ c«ng nghiÖp trªn thÞ tr−êng trong vμ ngoμi n−íc. C¸c mÆt hμng
cña dÖt may ViÖt Nam ®· vμ ®ang cã mÆt ë rÊt nhiÒu thÞ tr−êng trªn thÕ
giíi nh− Ch©u ¸, Ch©u Phi, EU, NhËt , Mü .....
1.2.3 : T¸c ®éng tíi ph¸t triÓn thÞ tr−êng.
ThÞ tr−êng lμ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi s¶n l−îng s¶n
xuÊt hμng n¨m cña doanh nghiÖp. §Çu tiªn doanh nghiÖp muèn s¶n xuÊt
th× ph¶i n¾m b¾t ®−îc nhu cÇu , ph¶i cã ®−îc thÞ tr−êng .
Khoa häc c«ng nghÖ còng cã ¶nh h−ëng lín ®Õn viÖc t¹o ra thÞ tr−êng
vμ ph¸t triÓn thÞ tr−êng cña doanh nghiÖp .
+. Víi nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ thuéc vμo d¹ng ph¸t minh ,
s¸ng chÕ th× nã cã thÓ më ra mét thÞ tr−êng hoμn toμn míi ®èi víi doanh
nghiÖp còng nh− ®èi víi nÒn kinh tÕ . Mét sè vÝ dô nh− khi con ng−êi chÕ
t¹o ra c¸c thiÕt bÞ truyÒn th«ng th× nã më ra mét thÞ tr−êng míi s¶n xuÊt
vμ cung cÊp c¸c thiÕt bÞ truyÒn th«ng trªn toμn thÕ giíi . HoÆc khi chÕ t¹o
thμnh c«ng chiÕc m¸y bay ®Çu tiªn ®· më ra mét thÞ tr−êng míi vÒ m¸y
bay vμ c¸c thiÕt bÞ hμng kh«ng kh¸m ph¸ vò trô.
+.Víi nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ®−îc c¶i tiÕn , c¶i thiÖn tõ
c¸i cò ( hay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th× ®ã lμ do viÖc n©ng cao n¨ng lùc
c«ng nghÖ cña m×nh ) th× nã cã t¸c dông b¶o vÖ thÞ tr−êng vμ ph¸t triÓn
thÞ tr−êng cho doanh nghiÖp . VÝ dô viÖc n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ
trong c¸c ngμnh c«ng nghiÖp nhÑ nh− may mÆc , da giÇy ...®· t¹o ®iÒu
kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may , da giÇy cña ViÖt Nam cã thÓ th©m
nhËp vμo c¸c thÞ tr−êng nh− NhËt B¶n , Ch©u ¢u , Mü......
5
®Ò ¸n m«n häc
1.2.4 : T¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ tíi m«i
tr−êng s¶n xuÊt.
Khoa häc c«ng nghÖ khi ®−îc ¸p dông vμo thùc tiÔn s¶n xuÊt th× ®Òu
cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vμ tiªu cùc cña nã. Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng
tÝch cùc lμ n©ng cao n¨ng suÊt , chÊt l−îng s¶n phÈm th× cã rÊt nhiÒu
c«ng nghÖ trong c¸c ngμnh , c¸c lÜnh vùc ®Òu g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu
tíi m«i tr−êng, kÓ tõ m«i tr−êng s¶n xuÊt tíi m«i tr−êng tù nhiªn. Nh−ng
c¸c c«ng nghÖ theo chiÒu h−íng nμy th−êng ®−îc ¸p dông trong mét vμi
thËp kû tr−íc nh− c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®−êng , giÊy, thuéc da, may ,
s¶n xuÊt c¬ khÝ.... T¹i c¸c nhμ m¸y , xÝ nghiÖp s¶n xuÊt m«i tr−êng bÞ «
nhiÔm nÆng lÒ ro nguån n−íc sö dông trong s¶n xuÊt kh«ng ®−îc sö lý
cho ch¶y hoÆc dß dØ ra c¸c n¬i lμm viÖc cña c«ng nh©n viªn. ¤ nhiÔm
tiÕng ån do m¸y mãc c¬ khÝ ho¹t ®éng, « nhiÔm kh«ng khÝ do bôi , l«ng
sîi trong c¸c nhμ m¸y may mÆc , thuéc da....
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y , d−íi søc Ðp cña nhμ n−íc , cña c«ng luËn
vμ yªu cÇu thiÕt yÕu n©ng cao ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cho ng−êi lao ®éng lªn
c¸c c«ng tr×nh , c«ng nghÖ ®−îc ¸p dông ngμy nay ®Òu ®· ®−îc quan t©m
, bªn c¹nh viÖc n©ng cao n¨ng suÊt , chÊt l−îng s¶n phÈm cßn ph¶i chó ý
tíi viÖc n©ng cao m«i tr−êng s¶n xuÊt cho ng−êi lao ®éng.
1.2.5: T¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ®Õn nguån
tμi nguyªn.
TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμ nguån tμi nguyªn lu«n cã mét mèi liªn
hÖ kh¨ng khÝt nh−ng kh«ng mÊy tèt ®Ñp , ®ã lμ khoa häc c«ng nghÖ cμng
ph¸t triÓn bao nhiªu th× tèc ®é tμn ph¸ tμi nguyªn , thiªn nhiªn cña con
ng−êi ngμy cμng nhanh bÊy nhiªu, ®Æc biÖt lμ trong ngμnh c«ng nghiÖp
khai th¸c kho¸ng s¶n. Víi nh÷ng tiÕn bé khoa häc , c«ng nghÖ t¹o ra
nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ cã c«ng suÊt lín trong viÖc khai th¸c. Bªn c¹nh
6
®Ò ¸n m«n häc
®ã th× còng chÝnh nh÷ng m¸y mãc nμy sÏ gãp phÇn tμn ph¸ m«i tr−êng tù
nhiªn mét c¸ch nhanh chãng h¬n. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lμ khi con ng−êi
b−íc vμo cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin c«ng nghÖ lÇn thø ba thø t− , nhê sù
trî gióp cña cña c¸c thiÕt bÞ c¬ khÝ m¸y mãc c¬ khÝ ho¸ , tù ®éng ho¸ ,
®iÖn ,®iÖn tö , ®iÖn khÝ ho¸ vμ víi c¸c lo¹i h×nh th«ng tin ®a d¹ng , phong
phó , con ng−êi ®· cã ®ñ mäi diÒu kiÖn vμ ph−¬ng tiÖn ®Î nh©n lªn nhiÒu
lÇn søc m¹nh cña m×nh trong viÖc khai th¸c c¸c nguån tμi nguyªn thiªn
nhiªn vμ m«i tr−êng. ChØ h¬n 300 n¨m d−íi thêi v¨n minh c«ng nghiÖp
®· g©y ra sù suy tho¸i c¶ vÒ chÊt lÉn l−îng cña m«i tr−êng tù nhiªn , gÊp
rÊt nhiÒu lÇn so víi sù tμn ph¸ cña con ng−êi trong hμng ngμn n¨m tr−íc
®ã.
Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng t¸c h¹i ®ã th× ngμy nay nh÷ng tiÕn bé khoa
häc c«ng nghÖ ®−îc ¸p dông còng cã mét phÇn , mét khÝa c¹nh nμo ®ã
gãp phÇn vμo viÖc b¶o vÖ c¸c nguån tμi nguyªn th«ng qua viÖc n©ng cao
tû lÖ thu håi s¶n phÈm . Khai th¸c vμ sö dông triÖt ®Ó h¬n c¸c nguån tμi
nguyªn tr¸nh sù l·ng phÝ trong c«ng cuéc khai th¸c vμ sö dông tμi
nguyªn.
1.3 : Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó t¨ng c−êng t¸c
®éng cña khoa häc c«ng nghÖ trong ph¸t triÓn
ngμnh than.
1.3.1 : C«ng t¸c nghiªn cøu triÓn khai.
C«ng t¸c nghiªn cøu triÓn khai lμ m¾t xÝch quan träng trong toμn bé
chu kú tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ . Nghiªn cøu triÓn khai nh»m lμm vÊt
chÊt ho¸ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, chuyÓn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vμo s¶n
xuÊt . S¶n phÈm cña ho¹t ®éng nghiªn cøu triÓn khai lμ h×nh t¹o mÉu vÒ
kü thuËt míi , s¶n phÈm míi , bao gåm : thiÕt kÕ ( s¶n phÈm vμ quy tr×nh
) , thö nghiÒm m« h×nh , thùc nghiÖm.
7
®Ò ¸n m«n häc
HiÖn nay hÇu hÕt c¸c c«ng nghÖ trong ngμnh than n−íc ta lμ nhËp tõ
n−íc ngoμi . §iÒu ®ã , ®ßi hái chóng ta kh«ng chØ n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp
thu , kh¶ n¨ng vËn hμnh , n¾m v÷ng , sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ
nhËp , chuyÓn giao tõ n−íc ngoμi mμ cßn ph¶i c¶i tiÕn , lμm thÝch nghi vμ
®æi míi c«ng nghÖ nhËp ®ã. Tuy nhiªn do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau vÒ
tù nhiªn, ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt trong c¸c má than cña chóng ta cã nh÷ng nÐt
kh¸c biÖt víi cña c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi lªn chóng ta còng ph¶i tù
nghiªn cøu mét sè nh÷ng c«ng nghÖ thiÕt bÞ sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm
cña c¸c má ë n−íc ta.
8
®Ò ¸n m«n häc
1.3.2 : N©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ
N¨ng lùc c«ng nghÖ cña mét doanh nghiÖp bao gåm nguån lùc vÒ vèn
, lao ®éng kü thuËt . N¨ng lùc c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp ®−îc ®o b»ng
kh¶ n¨ng nghiªn cøu øng dông khoa häc tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ , ®æi
míi c«ng nghÖ vμo s¶n xuÊt vμ kh¶ n¨ng tiÕp thu , n¾m v÷ng , c¶i tiÕn ®æi
míi c«ng nghÖ nhËp.
HiÖn nay ngμnh than ®ang cã nh÷ng b−íc tiÕn lín vÒ ®Çu t− trang
thiÕt bÞ c«ng nghÖ míi phôc vô cho s¶n xuÊt . Víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t− lín
vÒ trang thiÕt bÞ khoa häc c«ng nghÖ , hμng n¨m ngμnh than bá ra hμng
tr¨m tû ®ång ®Ó ®Çu t− vμo c¸c dù ¸n nμy. Ngoμi ra c¸c ngμnh than còng
cã ®−îc mèi liªn hÖ víi c¸c tr−êng ®¹i häc nh− §¹i Häc Má §Þa ChÊt
Hμ Néi , §¹i Häc Má §Þa ChÊt Qu¶ng Ninh ,c¸c tr−êng Cao §¼ng Má
Qu¶ng Ninh , Tr−êng d¹y nghÒ Má Hång CÈm vÒ viÖc tæ chøc c¸c héi
nghÞ khoa häc , ®èi tho¹i vÒ c¸c vÊn ®Ò gi÷a khoa häc víi s¶n xuÊt vμ
khoa häc víi s¶n xuÊt ®μo t¹o.
1.3.3 : Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngμnh than ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thμnh tùu
to lín vÒ c¸c mÆt khai th¸c vμ s¶n xuÊt kinh doanh . Nh÷ng kÕt qu¶ trªn
cã ®−îc lμ nhê ngμnh than ®· vËn dông tèt nghÞ quyÕt cña ®¹i héi ®¶ng
toμn quèc vÒ viÖc ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμo s¶n
xuÊt . Tuy nhiªn ®Ó lμm chñ ®−îc nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ hiÖn
®¹i trªn chóng ta cÇn cã mét ®éi ngò tri thøc cã tay nghÒ vμ tr×nh ®é ,
ngμnh than còng ®· hÕt søc quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nμy. VÝ dô :
VÒ ®μo t¹o , ngμnh than ®−îc sù trî gióp cña nhμ n−íc ®· cã hai
tr−êng ®¹i häc ®Çu ngμnh lμ §¹i Häc Má §Þa ChÊt Hμ Néi vμ
§¹i Häc Má §Þa ChÊt Qu¶ng Ninh ®μo t¹o nh÷ng kü s− Má cã tr×nh
®é ®¹i häc . Ngoμi ra ngμnh cßn cã tr−êng Cao §¼ng Kü ThuËt Má vμ
tr−êng §μo T¹o NghÒ Má Hång CÈm ®μo t¹o nh÷ng kü s− cã tr×nh
9
®Ò ¸n m«n häc
®é cao ®¼ng vμ nh÷ng c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®é . Ngoμi ra còng cã
sù liªn kÕt gi÷a c¸c Má víi c¸c tr−êng do ®ã ®· phÇn nμo c©n ®èi ®−îc sè
l−îng c«ng nh©n cÇn tuyÓn cña c¸c c«ng ty Than hμng n¨m vμ trong
t−¬ng lai víi sè l−îng ®μo t¹o cña c¸c tr−êng trong n¨m . C«ng ty than
Khe Chμm lμ mét trong sè ®ã . T¸m th¸ng ®Çu n¨m 2003 c«ng ty ®·
tuyÓn thªm 116 c«ng nh©n kü thuËt , 29 kü s− , cao ®¼ng . Ngoμi ra c«ng
ty cßn liªn kÕt víi c¸c tr−êng trong viÖc n©ng cao tay nghÒ cho mét sè
c«ng nh©n cña c«ng ty : göi ®μo t¹o 100 häc sinh, thi n©ng bËc cho 171
c«ng nh©n kü thuËt, t¹o ®iÒu kiÖn cho 47 ng−êi trong c«ng ty ®ang theo
häc ®¹i häc. C«ng ty Than Hμ Tu trong nh÷ng n¨m tõ 1997 ®Õn n¨m
2003 ®· ®−a h¬n 2 000 c«ng nh©n ®i häc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cËp nhËt .
Nh−ng cã mét thùc tÕ mμ Ngμnh than còng nh− hÇu hÕt c¸c ngμnh
kh¸c trong nÒn kinh tÕ n−íc ta m¾c ph¶i ®ã lμ : ChÊt l−îng cña c¸c kü s−
, c¸c c«ng nh©n kü thuËt Má ®−îc ®μo t¹o ra cã tr×nh ®é cßn yÕu . HiÖn
nay chóng ta míi chØ ®¸p øng ®−îc phÇn nμo vÒ sè l−îng c¸n bé trÎ song
vÒ chÊt l−îng th× ch−a ®−îc ®¶m b¶o n¾m.
1.3.4 : Huy ®éng vμ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn.
Huy ®éng vμ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn cho ho¹t ®éng khoa
häc vμ c«ng nghÖ ¶nh h−ëng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh tíi ho¹t ®éng khoa
häc vμ c«ng nghÖ . Nã bao gåm c¸c vÊn ®Ò huy ®éng vèn , cÊp ph¸t vèn
cho c¸c ch−¬ng tr×nh , ®Ò tμi quan träng vμ sö dông vèn .
ViÖc huy ®éng vèn cho ho¹t ®éng khoa häc vμ c«ng nghÖ cña c¸c
c«ng ty than cã thÓ tõ nhiÒu nguån : ng©n s¸ch , lîi nhuËn cña doanh
nghiÖp , vay ng©n hμng , vèn cæ phÇn ....
§Ó sö dông c¸c nguån vèn cho ho¹t ®éng khoa häc vμ c«ng nghÖ cã
hiÖu qu¶ ngμnh than cÇn chó ý ®Õn mét sè ®iÓm sau ®©y :
10
®Ò ¸n m«n häc
+. §èi víi c¸c nguån vèn do ng©n s¸ch nhμ n−íc cÊp hoÆc vay ng©n hμng
cÇn ph©n bæ tËp trung cho nh÷ng c«ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ träng
®iÓm , tr¸nh khuynh h−íng dμn ®Òu t¶n m¹n.
+. §èi víi c¸c nguån vèn cßn l¹i nh− : vèn tõ lîi nhuËn doanh nghiÖp ,
vèn cæ phÇn th× cã thÓ ®Çu t− cho nhiÒu h¹ng môc cÇn thiÕt nh− s¶n xuÊt
, kinh doanh, ®μo t¹o , n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh , h¹ng môc phôc vô ®êi
sèng cña c¸n bé c«ng nh©n trong c«ng ty....
1.3.5 : x©y dùng quy chÕ khai th¸c tμi nguyªn vμ b¶o vÖ m«i
tr−êng.
§Ó cã thÓ ph¸t triÓn ngμnh than trë thμnh mét ngμnh c«ng nghiÖp
hμng ®Çu cña tæ quèc , lμ ®Çu tÇu kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngμnh
kinh tÕ kh¸c. Tuy nhiªn do ®Æc thï cña ngμnh c«ng nghiÖp khai th¸c than
lμ t¸c ®éng trùc tiÕp m«i tr−êng tù nhiªn , s¶n xuÊt cã ¶nh h−ëng trùc
tiÕp tíi m«i tr−êng lªn ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng ngμnh than nhμ n−íc cÇn
thiÕt ph¶i x©y dùng b¶n quy chÕ vÒ khai th¸c tμi nguyªn vμ b¶o vÖ m«i
tr−êng . Theo nh− quy chÕ nμy chóng ta míi cã ®−îc mét chiÕn l−îc vÒ ¸p
dông nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt hîp lý vμo khai th¸c trong
ngμnh than ®¶m b¶o ®−îc n¨ng xuÊt chÊt l−îng vμ b¶o vÖ m«i tr−êng.
11
®Ò ¸n m«n häc
PhÇn 2 : Thùc tr¹ng ¸p dông tiÕn bé khoa häc c«ng
nghÖ vμo ph¸t triÓn ngμnh than ë Qu¶ng Ninh
2.1 : Mét sè kÕt qu¶ ph¸t triÓn ngμnh than qu¶ng
ninh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
a. N¨ng suÊt , chÊt l−îng vμ an toμn lao ®éng ®èi víi ngμnh than.
Do nhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña khoa häc kü thuËt víi ngμnh
than nªn ngμnh than lμ mét trong nh÷ng ngμnh sím ¸p dông ngay nh÷ng
tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμo ngμnh , do ®ã ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶
rùc rì
+. N¨ng suÊt : N¨m 2003 ®¸nh dÊu mét mèc son ph¸t triÓn cña ngμnh
than , víi s¶n l−îng khai th¸c 20,0 triÖu tÊn than nguyªn khai, trong ®ã
cã 17,7 triÖu tÊn than s¹ch ®· hoμn thμnh vμ v−ît møc kÕ ho¹ch cña n¨m
2005. ( T¹i ®¹i héi ®¶ng toμn quèc lÇn thø n¨m ®¶ng ®Ò ra cho ngμnh
than lμ ®Õn n¨m 2005 ph¶i khai th¸c ®−îc 16 triÖu tÊn than). LÇn ®Çu
tiªn toμn ngμnh v−ît møc kÕ ho¹ch ®μo lß ®¸ ; ®¹t ®−îc c¸c møc ®μo
giÕng nghiªng ë c¸c má Vμng Danh , Thèng NhÊt , Khe Chμm , Thμnh
C«ng ; ®−a m¸y ®μo lß liªn hîp vμo sö dông thμnh c«ng t¹i má M«ng
D−¬ng . NhiÒu c«ng ty ®¹t vμ v−ît møc c«ng suÊt thiÕt kÕ má : §«ng B¾c
2,20 triÖu tÊn , Cäc S¸u 2,35 triÖu tÊn, §Ìo Nai 1,90 triÖu tÊn , Nói BÐo
1,25 triÖu tÊn , M¹o Khª 1,40 triÖu tÊn , Vμng Danh 1,03 triÖu tÊn , M«ng
D−¬ng 0,75 triÖu tÊn
+ . ChÊt l−îng : Nhê ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμo
ngμnh than mμ chÊt l−îng than còng ®−îc t¨ng lªn . C¸c lo¹i t¹p chÊt
trong than ®−îc lo¹i dÇn ra : d¨m gç , hμm l−îng MgO , Fe2O3 ., gi¶m tû
lÖ than c¸m trong qu¸ tr×nh khai th¸c . Tõ ®ã n©ng chÊt l−îng than ViÖt
12
®Ò ¸n m«n häc
Nam lªn cã thÓ phôc vô tèt trong c«ng nghiÖp nh− : ®iÖn , ®Æc biÖt lμ
c«ng nghiÖp luyÖn thÐp.
+ An toμn lao ®éng :Ngμnh than ®−îc xÕp vμo h¹ng môc c¸c ngμnh c«ng
nghiÖp nguy hiÓm v× sè vô tai n¹n vμ tÝnh chÊt tai n¹n , møc ®é ¶nh
h−ëng cña c«ng viÖc tíi ng−êi lao ®éng . ChÝnh v× vËy an toμn trong s¶n
xuÊt lu«n lμ mét trong nh÷ng môc tiªu th−êng trùc cña ngμnh than .
Ngμnh than lu«n ®Æt ra c¸c môc tiªu vÒ an toμn lao ®éng hμng n¨m kÌm
theo c¸c môc tiªu vÒ s¶n xuÊt , vμ ®−a ra c¸c biÖn ph¸p nh»m gi¶m c¸c
vô tai n¹n xuèng møc thÊp nhÊt . D−íi t¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc
c«ng nghÖ cã rÊt nhiÒu c¸c c«ng nghÖ , thiÕt bÞ ®· ®−îc ¸p dông vμo
nh»m gi¶m thiÓu c¸c vô tai n¹n lao ®éng vμ møc ®é ®éc h¹i, n©ng cao
chÊt l−îng m«i tr−êng lμm viÖc cho ng−êi lao ®éng. N¨m 2003 tæng sè vô
tai n¹n lao ®éng cña ngμnh gi¶m 16% so víi n¨m 2002 , sè vô tai n¹n vμ
sè vô g©y chÕt ng−êi còng gi¶m 24 vμ 56%
b. §êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn má than.
§êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn má lu«n lμ mèi quan t©m hμng
®Çu cña ban l·nh ®¹o c¸c má than, b»ng c¸ch n©ng cao ®iÒu kiÖn lμm
viÖc còng nh− hÖ thèng phôc vô cho c«ng nh©n viªn. C«ng ty than Khe
Chμm ®· l¾p ®Æt cho toμn bé 21 phßng nhËn lÖnh giao ca cña c¸c c«ng
tr−êng, ph©n x−ëng. L¾p ®Æt hÖ thèng sö lý vμ läc n−íc ®¶m b¶o nhu cÇu
n−íc nãng vμ vÖ sinh trong t¾m giÆt vμ sinh ho¹t t¹i c«ng tr−êng c«ng ty.
Tõ ®Çu n¨m 2003 l·nh ®¹o c«ng ty than Khe Chμm ®· tæ chøc cho 1005
c¸n bé c«ng nh©n c«ng ty ®i ®iÒu d−ìng , nghØ cuèi tuÇn vμ du lÞch t¹i
nhiÒu n¬i trong vμ ngoμi n−íc nh− Th¸i Lan , Trung Quèc hay c¸c ®iÓm
du lÞch H¹ Long , Trμ Cæ .... T¹i c«ng ty than D−¬ng Huy c¸n bé c«ng
nh©n viªn ®i lμm cã xe ®−a ®ãn . Nhμ t¾m vμ giÆt , sÊy quÇn ¸o, ñng, mò
...®−îc x©y dùng liªn hoμn. C¸c khu nhμ ¨n ë, nhμ tËp thÓ ®−îc quy
ho¹ch x©y dùng vμ c¶i t¹o, ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn c¶nh quan, vÖ sinh m«i
13
®Ò ¸n m«n häc
tr−êng. Bªn c¹nh ®ã ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn g¾n bã víi
ngμnh than trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh«ng ngõng ®−îc t¨ng lªn, thÓ
hiÖn qua doanh thu cña ng−êi lao ®éng. T¹i c«ng ty than Hμ Tu : l−¬ng
c«ng nh©n b×nh qu©n t¨ng dÇn tõ 500_600 ngμn ®ång /th¸ng n¨m 1999
lªn dÇn tíi 1 triÖu vμ ®Õn n¨m 2003 l−¬ng ®¹t b×nh qu©n 1,7 triÖu ®ång.
T¹i c«ng ty than D−¬ng Huy : N¨m 1999 ®¹t 650 ngμn ®ång /ng−êi
/th¸ng, ®Õn n¨m 2003 ®¹t møc 1,6 triÖu ®ång / ng−êi / th¸ng. T¹i c«ng ty
than Khe Chμm n¨m 2002 thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ng−êi lμ 1,958
triÖu ®ång/ng−êi/th¸ng. Cao S¬n thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi ch−a kÓ
¨n c«ng nghiÖp 9.000 ® mét b÷a lμ trªn 1,7 triÖu ®ång /ng−êi /th¸ng M¹o
Khª lμ 1,7 triÖu ®ång /ng−êi /th¸ng.....Nh×n chung hiÖn t¹i c¸c c«ng ty
than ë Qu¶ng Ninh, c«ng nh©n ®Òu cã møc thu nhËp b×nh qu©n hμng
th¸ng ®¹t møc tõ 1,7 tíi trªn 2 triÖu ®ång mét th¸ng. Vμ theo môc tiªu
mμ ngμnh than ®¹t ra trong n¨m 2004 ngμnh than ®Æt môc tiªu c«ng
nh©n ngμnh than sÏ cã møc thu nhËp b×nh qu©n ®¹t møc tõ 2.003.000 tíi
2.091.000 ®ång /ng−êi/th¸ng .
c. §ãng gãp vÒ kinh tÕ _x· héi ®èi víi tØnh Qu¶ng Ninh .
Sù ph¸t triÓn v−ît bËc cña ngμnh than trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®·
gãp phÇn quan träng vμo sù ph¸t triÓn cña tØnh Qu¶ng Ninh. VÒ kinh tÕ
hμng n¨m ngμnh than ®ãng gãp vμo ng©n s¸ch cña tØnh Qu¶ng Ninh tíi
hμng tr¨m tû ®ång. MÆt kh¸c víi sè l−îng tËp trung kho¶ng 80 000 c«ng
nh©n viªn chøc ngμnh than tËp trung ë Qu¶ng Ninh ngμnh than ®· gi¶i
quyÕt cho tØnh mét sè l−îng lín ng−êi lao ®éng cã thu nhËp cao so víi
møc thu nhËp trung b×nh trong c¶ n−íc . Ngoμi ra theo quy luËt kinh tÕ
th«ng th−êng sù ph¸t triÓn cña ngμnh than lμ ®Çu tÇu kÐo theo sù ph¸t
triÓn cña c¸c ngμnh kinh tÕ kh¸c ë Qu¶ng Ninh nh− : §ãng vμ söa ch÷a
c¸c tμu chë than , xe « t« .... gi¸n tiÕp thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c
ngμnh nh− : Du lÞch , dÞch vô.... MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña
14
®Ò ¸n m«n häc
m×nh ngμnh than còng ®· tiÕn hμnh x©y dùng c¸c trô së, v¨n phßng ®¹i
diÖn hoÆc c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ phôc vô c«ng nh©n ngμnh than còng
nh− phôc vô nh©n d©n Qu¶ng Ninh . VÝ dô ®iÓn h×nh lμ c«ng ty TuyÓn
Than Cöa ¤ng b»ng nguån quü phóc lîi vμ c¸n bé c«ng nh©n ®ãng gãp
n¨m 2000 c«ng ty ®· x©y dùng mét trung t©m v¨n ho¸ thÓ thao gåm mét
s©n vËn ®éng hiÖn ®¹i ®¹t tiªu chuÈn quèc gia cã 5000 chç ngåi , n¨m
2003 c«ng ty ®· x©y dùng Nhμ luyÖn tËp vμ thi ®Êu thÓ thao 1000 chç
ngåi , 1 s©n tenis.... HoÆc t¹i c«ng ty than M¹o Khª , c«ng ty ®· x©y dùng
t¹i thÞ trÊn M¹o Khª mét sè trô së vμ v¨n phßng ®¹i diÖn khang trang ,
mét c«ng viªn Má , mét bÖnh viÖn Má phôc vô kh¸m ch÷a bÖnh cho c¶
c«ng nh©n má than vμ ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng. C«ng ty cßn tham gia vμo
x©y dùng c¸c tuyÕn ®−êng giao th«ng trong thÞ trÊn phôc vô viÖc tiªu thô
than vμ ®i l¹i cho nh©n d©n ®Þa ph−¬ng.
2.2 : T¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμo
ngμnh than ë Qu¶ng Ninh
2.2.1 : t¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμo t¨ng
n¨ng suÊt , chÊt l−îng than.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y trªn c¸c má lé thiªn quy m« s¶n xuÊt trung
b×nh trë lªn phÇn lín ®−îc trang bÞ m¸y xóc thuû lùc , m¸y xóc lËt lμ
nh÷ng thiÕt bÞ xóc bèc cã tÝnh n¨ng kü thuËt vμ c«ng nghÖ v−ît tréi so víi
m¸y xóc tay gμu kÐo c¸p ; « t« cã t¶i träng lín ( ®Õn 60 tÊn ) , ®Æc biÖt lμ «
t« khung mÒm cã kh¶ n¨ng v−ît dèc cao vμ lμm viÖc tèt trong ®Þa h×nh
chËt hÑp vμ ®−êng x¸ lÇy léi : m¸y khoan thuû lùc cã tÝnh n¨ng c¬ ®éng
cao , n¨ng suÊt cao , cã kh¶ n¨ng khoan c¸c lç khoan theo nhiÒu h−íng
kh¸c nhau....Nhê trang bÞ thiÕt bÞ c«ng nghÖ míi mμ c¸c má ®· t¨ng ®−îc
c«ng suÊt khai th¸c , bãc ®¸ vμ c¶i thiÖn ®−îc nhiÒu chØ tiªu kinh tÕ _kü
thuËt. M¸y xóc thuû lùc sö dông trong c«ng t¸c ®μo s©u ®· t¨ng tèc ®é
15
®Ò ¸n m«n häc
xu«ng s©u cña má lªn 15 m/n¨m , trong khi nÕu dïng m¸y tay gÇu kÐo
c¸p chØ ®¹t trung b×nh 7,5 m ( C«ng ty than Cao S¬n). Dïng m¸y thuû lùc
gμu ng−îc ®Ó xóc bèc lùa chän than vμ quÆng ®· gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ tæn
thÊt vμ n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm . Nh− ë c«ng ty than Hμ Tu khi ¸p
dông thiÕt bÞ nμy tû lÖ tæn thÊt than cßn 8,16%( n¨m 2002) C«ng ty than
Cao S¬n 8,3%, n©ng cao chÊt l−îng than (vÝ dô nh− ë c«ng ty than Cao
S¬n tr−íc n¨m 1998 tû lÖ than c¸m 3 chØ ®¹t 13,2% nh−ng tõ n¨m 1998
®Õn n¨m 2002 tû lÖ than c¸m 3 ®¹t trung b×nh 17,3% , t¨ng 31% vÒ khèi
l−îng , ngoμi ra cßn khai th¸c than c¸m 2 cã ®é tro Ak< 8% .... Trong lÜnh
vùc khai th¸c hÇm lß: ®· tiÕn hμnh nghiªn cøu vμ ®−a vμo ¸p dông c¸c s¬
®å c«ng nghÖ kh¸c nhau phï hîp víi tõng ®iÒu kiÒn ®Þa chÊt má cô thÓ
cña tõng khu vùc nh− : c«ng nghÖ khai th¸c lß chî ng¾n h¹ trÇn ; c«ng
nghÖ khai th¸c chia líp , sö dông líp ng¨n b»ng l−íi thÐp ®Ó khai th¸c
c¸c vØa dμy dèc tho¶i, dèc xiªn , ¸p dông c«ng nghÖ chèng v× thuû lùc ®¬n,
dμn thuû lùc di ®éng, m¸y khÊu than trong lß chî . ViÖc ¸p dông c¸c c«ng
nghÖ nãi trªn ®· cho kÕt qu¶ b−íc ®Çu nh− sau : tæn thÊt than gi¶m tõ
10-15%( vÝ dô ë c«ng ty than Vμng Danh n¨m 1997 tæn thÊt than lμ
55,87% ®Õn n¨m 2002 gi¶m xuèng cßn 44,34% ) s¶n l−îng lß chî t¨ng 2-
2,5 lÇn , n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng 2 lÇn , l−îng gç tiªu hao gi¶m 2-3lÇn.ë
®©y xin nªu ra mét vÝ dô ®¹i diÖn cho ngμnh than vÒ viÖc ¸p dông nh÷ng
tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ trong ngμnh, ®ã lμ ë c«ng ty than Khe Chμm .
Tõ khi míi thμnh lËp n¨m 1986 , c«ng suÊt lß chî chØ ®¹t 1,8 ®Õn 2 v¹n
tÊn/ n¨m chèng b»ng gç 4 cét mét thïi víi d©y chuyÒn c«ng nghÖ l¹c hËu.
S¶n l−îng toμn má ®¹t 180 000 ®Õn 200 000 tÊn /n¨m . §Ó kh¾c phôc t×nh
tr¹ng trªn , tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m1998 c«ng ty ®· ngiªn cøu ®−a cét ma
s¸t chèng trong lß chî , tuy nhiªn n¨ng suÊt míi chØ ®¹t 2.2 tÊn trªn mét
c«ng , c«ng suÊt lß chî t¨ng song míi chØ dõng l¹i ë møc 6 v¹n tÊn / n¨m.
N¨m 1998 c«ng ty than Khe Chμm ¸p dông cét chèng thuû lùc trong lß
16
®Ò ¸n m«n häc
chî ®· n©ng c«ng suÊt lß chî lªn 130 000 tÊn /n¨m. GÇn ®©y nhÊt lμ tõ
th¸ng 5/2002 ®Õn th¸ng 5/2003 c«ng ty ®· ¸p dông thö nghiÖm m¸y
khÊu than mét c«ng nghÖ hiÖn ®¹i bËc nhÊt trªn thÕ giíi ®· cho kÕt qu¶
.
B¶ng 1
TT Tªn chØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tæng céng
1 S¶n l−îng than TÊn 160 458
2 Tiªu hao gç m3 280,9
3 Chi phÝ gç chèng lß m3/1000T 1,75
4 chi phÝ nh©n lùc C«ng 31 104
5 N¨ng suÊt lao ®éng TÊn/ngêi.ca 5,16
(Nguån _§¸nh gi¸ kÕt qu¶ ¸p dông thö nghiÖm c¬ giíi ho¸ khai
th¸c than t¹i c«ng ty than Khe Chμm -§Ò xuÊt ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn
trong thêi gian tíi_TS Phïng M¹nh §¾c ; TS NguyÔn Anh TuÊn (ViÖn
khoa häc c«ng nghÖ má)-trang 1_Th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ má sè
8/2003)
§em kÕt qu¶ nμy so s¸nh víi n¨ng suÊt cña lß chî khÊu khoan b¾n m×n
chèng gi÷ b»ng cét chèng thuû lùc ®¬n th× s¶n l−îng t¨ng lªn 2 lÇn n¨ng
suÊt t¨ng gÊp 2-2,5 lÇn , chi phÝ gç gi¶m 4 lÇn. VÒ chÊt l−îng kÕt qu¶
kiÓm ®Þnh ë VØa 14-4 cho thÊy tû lÖ than côc +15 t¨ng 2%-3% ®é tro c¸m
trong than nguyªn khai trung b×nh lμ 30,38%, cao h¬n tõ 3%-4%, tû lÖ
®¸ th¶i kh«ng ®æi so víi khai th¸c b»ng c«ng nghÖ truyÒn thèng khoan næ
m×n.
Tuy ®¹t ®−îc nh÷ng thμnh qu¶ to lín nh− vËy nh−ng viÖc ¸p dông
nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vμo trong ngμnh than còng cßn cã
nhiÒu khã kh¨n h¹n chÕ.
17
®Ò ¸n m«n häc
+. C¸c c«ng nghÖ míi ¸p dông ®ßi hái tÝnh ®ång bé tõ c«ng nghÖ chÝnh
®Õn c«ng nghÖ liªn quan v× vËy ®ßi hái ph¶i cã kinh phÝ ®Çu t− lín .
+. VÒ nh©n lùc cÇn ph¶i ®μo t¹o c¸n bé , c«ng nh©n ®¶m b¶o tr×nh ®é vμ
cã t¸c phong v¨n ho¸ c«ng nghiÖp cao.
+. Do trong mçi má than cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt kh¸c nhau, cÇn
nghiªn cøu kü l−ìng ®Ó lùa chän c«ng nghÖ hîp lý.
+. Do sù yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc c«ng nghÖ cña c¸c c«ng ty than trong tæng
c«ng ty.
VÝ dô : Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh thö nghiÖm m¸y khÊu than t¹i
c«ng ty than Khe Chμm do ch−a hiÓu ®−îc −u nh−îc ®iÓm cña m¸y lªn
n¨ng suÊt chØ ®¹t trung b×nh lμ 5,2 tÊn /c«ng . Nh−ng ®Õn khi chuyÓn
sang khai th¸c t¹i vØa 14.2-1 cã ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt æn ®Þnh m¸y ®· ph¸t
huy hiÖu qu¶ cao . N¨ng suÊt ®¹t 8,1 tÊn /c«ng.
2.2.2 : T¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ tíi ph¸t triÓn thÞ
tr−êng.
Nh÷ng thμnh tùu trong viÖc ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng
nghÖ trong kho¶ng mét thËp kû trë l¹i ®©y ®· më ra nh÷ng thÞ tr−êng hÕt
søc míi mÎ cho ngμnh than ViÖt Nam. Than ViÖt Nam b©y giê kh«ng
nh÷ng chØ ®−îc s¶n xuÊt ra phôc vô trong n−íc mμ cßn ®−îc xuÊt khÈu
ra c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi . Than ViÖt Nam ®· cã mÆt t¹i Ch©u ¢u,
Ch©u Mü , NhËt B¶n ...vμ c¶ n−íc xuÊt khÈu than nhiÒu nhÊt trªn thÕ giíi
lμ Trung Quèc. §ång thêi víi viÖc lμm t¨ng chÊt l−îng s¶n phÈm lμ t¨ng
nhiÖt n¨ng cña than, c¸c t¹p chÊt còng ®ång thêi bÞ lo¹i bá nh− d¨m gç,
gi¶m tû lÖ s¾t cã lÉn trong than hay c¸c kim lo¹i kh¸c.... lªn chÊt l−îng
than æn ®Þnh ,vμ ngμy cμng ®−îc n©ng cao t¹o ®iÒu kiÖn cho than ViÖt
Nam ®i vμo nh÷ng thÞ tr−êng míi . HiÖn nay ngμnh than kh«ng nh÷ng ®·
s¶n xuÊt ®ñ l−îng than phôc vô cho nhu cÇu néi ®Þa mμ cßn më réng thÞ
tr−êng ra víi trªn 30 quèc gia kh¸c trªn toμn thÕ giíi. Tuy nhiªn do c«ng
18
®Ò ¸n m«n häc
nghÖ cßn kÐm lªn ®Õn nay chÊt l−îng than ViÖt Nam cßn ch−a thÓ ®¸p
øng phôc vô trong nh÷ng ngμnh c«ng nghiÖp cao nh− c«ng nghiÖp luyÖn
thÐp , lß cèc cao .....
2.2.3 : T¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ tíi m«i
tr−êng s¶n xuÊt cña c«ng nh©n ngμnh than.
Ngμy nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngμnh than m«i tr−êng s¶n xuÊt
cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ngμnh than còng ®−îc n©ng lªn mét c¸ch ®¸ng
kÓ . Ng−êi c«ng nh©n kh«ng cßn ph¶i xuèng má víi nh÷ng ®«i bμn tay
trÇn vμ c¸i cuèc , c¸i xÎng n÷a . Ngμnh than ®· ¸p dông nh÷ng tiÕn bé
khoa häc c«ng nghÖ vμo s¶n xuÊt than nh»m n©ng cao h¬n n÷a chÊt
l−îng m«i tr−êng lμm viÖc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Ng−êi c«ng nh©n
xuèng lß ®−îc trang bÞ tèt h¬n nh− gang tay , ñng , ®Ìn .... B©y giê ng−êi
c«ng nh©n kh«ng cßn ph¶i lμm viÖc víi ®«i tay trÇn mμ ®· cã sù trî gióp
cña m¸y mãc nh− : m¸y khÊu than ... Tû lÖ sö dông gç trong lß còng ®−îc
gi¶m xuèng ®¸ng kÓ víi m¸y l−îng gç tiªu hao gi¶m 2-3 lÇn cã t¸c dông
tèt trong viÖc t¹o ra m«i tr−êng lμm viÖc trong lß còng nh− b¶o vÖ m«i
tr−êng tù nhiªn bªn ngoμi chèng chÆt ph¸ rõng . Ngoμi ra víi hÖ thèng
cét chèng thuû lùc ®¬n, thuû lùc kÐp , dμn thuû lùc di ®éng.... còng cã t¸c
dông võa ®¶m b¶o ®é an toμn cao h¬n so víi viÖc chèng lß b»ng gç l¹i võa
cã t¸c dông t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trong ngμnh má. Tuy cã nh÷ng b−íc
tiÕn v−ît bËc trong viÖc c¶i thiÖn m«i tr−êng lμm viÖc cho thî má song
nh×n chung m«i tr−êng lμm viÖc cña ng−êi thî má vÉn ®−îc coi lμ nguy
hiÓm vμ ®éc h¹i nhÊt trong c¸c ngμnh kinh tÕ cña c¶ n−íc ngμy nay. ViÖc
ph¶i lμm vμ tiÕp xóc trùc tiÕp víi than mét chÊt bÈn, vμ nh÷ng ®éc h¹i ro
bôi than g©y ra (tû lÖ bôi cao gÊp 400 lÇn cho phÐp) ®· lμm cho c«ng
nh©n ngμnh than cã tû lÖ m¾c bÖnh ®−êng h« hÊp rÊt cao. Kh«ng nh÷ng
vËy mμ s¶n xuÊt than cßn ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng xung quanh . N−íc
19
