Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU Trang
1. Tính cấp thiết của đề tài…………………………………………………. 2
2. Mục đích của đề tài…………………………............................................ 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài……………………………... 3
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu…………………………........... 3
PHẦN NỘI DUNG
I. Phần lý thuyết
1. Khái niệm về thị trường chứng khoán………………………………….. 4
2. Chức năng của thị trường chứng khoán……………................................ 4→5
3. Cơ cấu thị trường chứng khoán……………………………………........ 5→6
4. Các nguyên tắc hoạt động của TTCK………………...……………....... 6→7
5. Các thành phần tham gia vào TTCK…………………………………... . 7→8
6. Quy trình niêm yết chứng khoán của các công ty……………………… 8→9
7. Quy trình để trở thành nhà đầu tư chứng khoán…………. ………….... 9→13
II. Thực trạng
1.Bước đầu TTCK Việt Nam chưa thực
sự là một kênh huy động vốn………………………………………….... 13→18
2. Thị trường UMCOM khai trương……………………………………… 18→20
3. Vai trò của các quỹ đầu tư hiện nay…………………………………… 20→22
4. Sự phát triển của TTCK ở Việt Nam…………………………………... 22→25
5. Vai trò của TTCK với nền kinh tế Việt Nam
III. Các giải pháp để nâng cao vai trò TTCK đối với nền kinh tế
PHẦN KẾT LUẬN
- Trang 1 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bản chất của tài chính về hình thức là tất cả những vấn đề liên quan đến
tiền, đến sự vận động của tiền tệ. Về bản chất tài chính là tất cả sự vận động
của tiền tệ độc lập tương đối với sự vận động của hàng hóa, gắn liền với sự tạo
lập và sử dụng các quỹ tiền tệ của một chủ thể kinh tế xã hội. Tài chính rất quan
trọng đối với môt quốc gia. Nó phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới hình thức giá
trị. Một quốc gia muốn có một nền kinh tế phát triển thì các hoạt động tài chính
của quốc gia đó phải được diễn ra một cách mạnh mẽ.
VD: Mỗi một doanh nghiệp, cá nhân trong một quốc gia khi tham gia vào các
hoạt động kinh tế thì cần phải có một số lượng vốn nhất định. Số vốn này lấy ở
đâu ra??? Một phần số vốn đó là do doanh nghiệp, cá nhân tự có còn phần lớn đa
số là do doanh nghiệp, cá nhân đi vay của nhà nước hoặc trong cộng đồng dân
cư…đó là các hoạt động tài chính. Khi mà các doanh nghiệp, cá nhân có hoạt động
kinh tế phát triển thì làm cho nền kinh tế của đất nước phát triển theo.
Các hoạt động tài chính mang tính lịch sử. Nó có quá trình phát triển từ sơ khai
rồi tiến dần tới đỉnh cao. Thuế là hoạt động tài chính đầu tiên tới bây giờ thì các
hoạt động của thị trường chứng khoán là hoạt động tài chính mang tính cao cấp
nhất.
Qua quá trình tìm hiểu về hoạt động tài chính ta đã thấy được tầm quan trọng
của nó. Mà thị trường chứng khoán lại là nơi mà các hoạt động tài chính diễn ra
mạnh nhất. Vì vậy các biến động của thị trường tài chính có ảnh hưởng rất mạnh
tới nền kinh tế. Cho nên với những nhà kinh tế trong tương lai như sinh viên hoc
- Trang 2 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
về ngành kinh tế cũng như các nhà kinh doanh hiện tại thì việc theo dõi sự biến
động của thị trường chứng khoán là rất quan trọng, phải nghiên cứu thật kĩ về nó
thì khi muốn tham gia vào TTCK mới không vấp phải những sai lầm nghiêm
trọng.
2. Mục đích của đề tài
Đề tài trình bày một cách hệ thống các vấn đề của thị trường chứng khoán ở
Việt Nam. Từ đó đề tài sẽ trình bày chi tiết các nội dung cơ bản của thị trường
chứng khoán, giúp cho người đọc đề tài có thể hiểu rõ hơn về thị trường chứng
khoán.
Trong phần nội dung của đề tài sẽ cho người đọc có cái nhìn khái quát hơn
về thị trường chứng khoán. Tìm hiểu các quá trình hoạt động của thị trường chứng
khoán ở Việt Nam, sự biến động của thị trường chứng khoán trong từng thời kì.
Và sự ảnh hưởng của các nhân tố tới thị trường chứng khoán.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
- Bản chất của thị trường chứng khoán ở Việt Nam
- Những chức năng cơ bản của thị trường chứng khoán
- Sự hoạt động của thị trường chứng khoán ở Việt Nam
- Vai trò của thị trường chứng khoán với nền kinh tế
- Thực trạng của thị trường chứng khoán ở Việt Nam
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu.
Đề tài được thực hiện dựa trên các cơ sở lý thuyết về thị trường chứng
khoán nói chung và thị trường chứng khoán ở Việt Nam nói riêng.
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu mà tác giả đã sử dụng trong đề tài của
mình đó là: Phân tích, tổng hợp, so sánh… Trong đề tài của mình tác giả sử dụng
nhiều tài liệu liên quan tới thị trường chứng khoán ở Việt Nam. Để nêu lên một
cách xác thực nhất về thị trường chứng khoán ở Việt Nam.
- Trang 3 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
PHẦN NỘI DUNG
A/ PHẦN LÝ THUYẾT
1. Khái niệm về thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán: là một thị trường mà ở nơi đó người ta mua bán,
chuyển nhượng, trao đổi chứng khoán nhằm mục đích kiếm lời. Tuy nhiên, đó có
thể là TTCK tập trung hoặc phi tập trung.
- Tính tập trung ở đây là muốn nói đến việc các giao dịch được tổ chức tập trung
theo một địa điểm vật chất.Hình thái điển hình của TTCK tập trung là Sở giao dịch
chứng khoán ( Stock exchange). Tại Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK), các giao
dịch được tập trung tại một địa điểm; các lệnh được chuyển tới sàn giao dịch và
tham gia vào quá tập trung tại một địa điểm; các lệnh được chuyển tới sàn giao
dịch và tham gia vào quá trình ghép lệnh để hình thành nên giá giao dịch.
- TTCK phi tập trung còn gọi là thị trường OTC (over the counter). Trên thị trường
OTC, các giao dịch được tiến hành qua mạng lưới các công ty chứng khoán phân
tán trên khắp quốc gia và được nối với nhau bằng mạng điện tử. Giá trên thị
trường này được hình thành trên phương thức thỏa thuận.
2. Chức năng của thị trường chứng khoán
2.1 Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế
Khi các nhà đầu tư mua chứng khoán do các công ty phát hành, số tiền nhàn
rỗi của họ được đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh và qua đó góp phần mở
rộng sản xuất xã hội. Thông qua TTCK, Chính phủ và chính quyền ở các địa
phương cũng huy động được các nguồn vốn cho mục đích sử dụng và đầu tư phát
triển hạ tầng kinh tế, phục vụ các nhu cầu chung của xã hội.
- Trang 4 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
2.2 cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng
TTCK cung cấp cho công chúng một môi trường đầu tư lành mạnh với các
cơ hội lựa chọn phong phú. Các loại chứng khoán trên thị trường rất khác nhau về
tính chất, thời hạn và độ rủi ro, cho phép các nhà đầu tư có thể lựa chọn loại hàng
hoá phù hợp với khả năng, mục tiêu và sở thích của mình.
2.3.Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán
Nhờ có TTCK các nhà đầu tư có thể chuyển đổi các chứng khoán họ sở
hữu thành tiền mặt hoặc các loại chứng khoán khác khi họ muốn. Khả năng thanh
khoản là một trong những đặc tính hấp dẫn của chứng khoán đối với người đầu
tư. Đây là yếu tố cho thấy tính linh hoạt, an toàn của vốn đầu tư. TTCK hoạt động
càng năng động và có hiệu quả thì tính thanh khoản của các chứng khoán giao dịch
trên thị trường càng cao.
2.4. Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp
Thông qua chứng khoán, hoạt động của các doanh nghiệp được phản ánh
một cách tổng hợp và chính xác, giúp cho việc đánh giá và so sánh hoạt động của
doanh nghiệp được nhanh chóng và thuận tiện, từ đó cũng tạo ra một môi trường
cạnh tranh lành mạnh nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, kích thích áp dụng
công nghệ mới, cải tiến sản phẩm.
2.5. Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô
Các chỉ báo của TTCK phản ánh động thái của nền kinh tế một cách nhạy
bén và chính xác. Giá các chứng khoán tăng lên cho thấy đầu tư đang mở rộng, nền
kinh tế tăng trưởng; ngược lại giá chứng khoán giảm sẽ cho thấy các dấu hiệu
tiêu cực của nền kinh tế. Vì thế, TTCK được gọi là phong vũ biểu của nền kinh tế
và là một công cụ quan trọng giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ
mô. Thông qua TTCK, Chính phủ có thể mua và bán trái phiếu Chính phủ để
tạo ra nguồn thu bù đắp thâm hụt ngân sách và quản lý lạm phát. Ngoài ra, Chính
phủ cũng có thể sử dụng một số chính sách, biện pháp tác động vào TTCK nhằm
định hướng đầu tư đảm bảo cho sự phát triển cân đối của nền kinh tế.
- Trang 5 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
3.Cơ cấu thị trường chứng khoán
Xét về sự lưu thông của chứng khoán trên thị trường, TTCK có hai loại:
3.1.Thị trường sơ cấp
Là thị trường mua bán các chứng khoán mới phát hành. Trên thị trường này,
vốn từ nhà đầu tư sẽ được chuyển sang nhà phát hành thông qua việc nhà đầu tư
mua các chứng khoán mới phát hành.
3.2.Thị trường thứ cấp
Là nơi giao dịch các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp.
Thị trường thứ cấp đảm bảo tính thanh khoản cho các chứng khoán đã phát hành.
4. Các nguyên tắc hoạt động của TTCK:
4.1. Nguyên tắc cạnh tranh:
Theo nguyên tắc này, giá cả trên TTCK phản ánh quan hệ cung cầu về
chứng khoán và thể hiện tương quan cạnh tranh giữa các công ty. Trên thị trường
sơ cấp, các nhà phát hành cạnh tranh với nhau để bán chứng khoán của mình cho
các nhà đầu tư, các nhà đầu tư được tự do lựa chọn các chứng khoán theo các mục
tiêu của mình. Trên thị trường thứ cấp, các nhà đầu tư cũng cạnh tranh tự do để
tìm kiếm cho mình một lợi nhuận cao nhất, và giá cả được hình thành theo phương
thức đấu giá.
3.2 Nguyên tắc công bằng
Công bằng có nghĩa là mọi người tham gia thị trường đều phải tuân thủ
những qui định chung, được bình đẳng trong việc chia sẻ thông tin và trong việc
gánh chịu các hình thức xử phạt nếu vi phạm vào những qui định đó.
4.3.Nguyên tắc công khai
Chứng khoán là loại hàng hoá trừu tượng nên TTCK phải được xây dựng
trên cơ sở hệ thống công bố thông tin tốt. Theo luật định, các tổ chức phát hành có
nghĩa vụ phải cung cấp thông tin đầy đủ theo chế độ thường xuyên và đột xuất
- Trang 6 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, Sở giao dịch, các công ty chứng
khoán và các tổ chức có liên quan.
4.4. Nguyên tắc trung gian
Nguyên tắc này có nghĩa là các giao dịch chứng khoán được thực hiện thông qua
tổ chức trung gian là các công ty chứng khoán. Trên thị trường sơ cấp, các nhà đầu
tư không mua trực tiếp của nhà phát hành mà mua từ các nhà bảo lãnh phát hành.
Trên thị trường thứ cấp, thông qua các nghiệp vụ môi giới, kinh doanh, các công ty
chứng khoán mua, bán chứng khoán giúp các khách hàng, hoặc kết nối các khách
hàng với nhau qua việc thực hiện các giao dịch mua bán chứng khoán trên tài khoản
của mình.
4.5.Nguyên tắc tập trung:
Các giao dịch chứng khoán chỉ diễn ra trên sở giao dịch và trên thị trường
OTC dưới sự kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tự
quản.
5. Các thành phần tham gia TTCK
5.1 Nhà phát hành
Là các tổ chức thực hiện huy động vốn thông qua TTCK dưới hình thức
phát hành các chứng khoán
5.2 Nhà đầu tư
Là những người thực sự mua và bán chứng khoán trên TTCK. Nhà đầu tư có
thể được chia thành 2 loại:
- Nhà đầu tư cá nhân: là những người có vốn nhàn rỗi tạm thời, tham gia mua bán
trên TTCK với mục đích kiếm lời.
- Nhà đầu tư có tổ chức: là các định chế đầu tư thường xuyên mua bán chứng
khoán với số lượng lớn trên thị trường. Các định chế này có thể tồn tại dưới các
- Trang 7 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
hình thức sau: công ty đầu tư, công ty bảo hiểm, Quỹ lương hưu, công ty tài chính,
ngân hàng thương mại và các công ty chứng khoán.
5.3.Các công ty chứng khoán:
Là những công ty hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán, có thể đảm nhận
một hoặc nhiều trong số các nghiệp vụ chính là môi giới, quản lý quỹ đầu tư, bảo
lãnh phát hành, tư vấn đầu tư chứng khoán và tự doanh.
5.4.Các tổ chức có liên quan đến TTCK:
- Uỷ ban chứng khoán Nhà nước: là cơ quan thuộc Chính phủ thực hiện chức năng
quản lý nhà nước đối với TTCK ở Việt nam.
- Sở giao dịch chứng khoán: là cơ quan thực hiện vận hành thị trường và ban hành
những quyết định điều chỉnh các hoạt động giao dịch chứng khoán trên Sở phù hợp
với các quy định của luật pháp và UBCK.
- Công ty dịch vụ máy tính chứng khoán: là tổ chức phụ trợ, phục vụ các giao dịch
chứng khoán.
- Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm: là công ty chuyên cung cấp dịch vụ đánh giá
năng lực thanh toán các khoản vốn gốc và lãi đúng thời hạn và theo những điều
khoản đã cam kết của công ty phát hành đối với một đợt phát hành cụ thể.
6. Quy trình niêm yết chứng khoán của các công ty
Lộ trình đăng ký, lưu ký chứng khoán tập trung đối với các công ty đại
chúng chưa niêm yết (05/06/2009)
Ngày 4/6/2009, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) có Công văn
số 1044/UBCK-QLPH gửi các công ty đại chúng chưa niêm yết về việc lộ trình
đăng ký, lưu ký cho các công ty đại chúng chưa niêm yết, cụ thể như sau:
Căn cứ quy định tại Điều 25, 52, 53 và 54 Luật Chứng khoán, chứng
khoán của các công ty đại chúng phải được đăng ký tập trung tại Trung tâm Lưu
ký Chứng khoán (TTLKCK) và trước khi thực hiện giao dịch, phải lưu ký tập trung
- Trang 8 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
tại TTLKCK. Để triển khai thị trường giao dịch chứng khoán của các công ty đại
chúng chưa niêm yết tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (gọi tắt là thị
trường UPCoM) dự kiến vào cuối tháng 6/2009, UBCKNN thông báo lộ trình đưa
chứng khoán vào đăng ký, lưu ký tập trung như sau:
Giai đoạn 1 (từ 1-15/ 6/2009): 15-20 công ty đại chúng chưa niêm yết đã đăng ký
tham gia giai đoạn đầu của thị trường.
Giai đoạn 2 (từ 15/6 -30/9/2009): Các công ty đại chúng chưa niêm yết có công ty
chứng khoán quản lý sổ cổ đông theo danh sách do các công ty chứng khoán báo
cáo UBCKNN và các công ty đại chúng tự nguyện.
Giai đoạn 3 (từ 30/9-31/12/2009): Các công ty đại chúng còn lại.
Các công ty đại chúng có trách nhiệm thông báo cho TTLKCK kế hoạch
(thời gian cụ thể) thực hiện đăng ký, lưu ký tập trung theo lộ trình đã nêu. Sau khi
đăng ký, lưu ký tập trung nếu công ty đăng ký niêm yết thì thực hiện theo quy định
đối với chứng khoán niêm yết. Trường hợp công ty chưa niêm yết thì việc chuyển
nhượng và thanh toán thực hiện theo Điều 32 Quy chế đăng ký, lưu ký, bù trừ và
thanh toán chứng khoán ban hành kèm theo Quyết định 87/2007/QĐ-BTC ngày
22/10/2007 của Bộ Tài chính. Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước thông báo để các
công ty đại chúng chưa niêm yết thực hiện. ( Theo UBCKNN )
7. Quy trình để trở thành nhà đầu tư chứng khoán
Thị trường chứng khoán là canh bạc đối với những người không cần mất
công hiểu biết về nó, nhưng thật ra nó là một trò chơi đầy trí tuệ và mất nhiều
công sức. Nó có thể là con đường để nhà đầu tư đạt đỉnh vinh quang nhưng cũng
có thể là nơi gieo mình xuống vực thẳm.
∗ Thành công trên con đường chinh phục thị trường chứng khoán
Trong các lý thuyết về tài chính và kinh tế, có giả thuyết nổi tiếng "Random
walk" (Bước di ngẫu nhiên). Giả thuyết này coi thị trường chứng khoán là một quy
trình ngẫu nhiên. Theo đó, tiền bạc không tự nhiên sinh ra và cũng không tự nhiên
- Trang 9 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
mất đi trên thị trường chứng khoán mà nó chỉ chuyển giao từ nhà đầu tư này sang
nhà dầu tư khác. Lợi nhuận của "trò chơi chứng khoán" luôn đi kèm theo rủi ro.
Nhiều nhà đầu tư thu lời lớn từ thị trường chứng khoán thì cũng có nhiều người
ngậm ngùi thấy tiền trong tài khoản cứ đội nón ra đi.
Vậy, để bắt đầu và thành công trên con dường chinh phục ấy, bạn phải làm
gì? Những lời khuyên của những người đã chiến thắng và chiến bại thì vô vàn.
Dưới đây người viết chỉ xin liệt kê một số điều tối thiểu cần biết khi bước vào
nghề đầu tư kinh doanh chứng khoán:
Xu hướng của thị trường là bạn đường của bạn.
Lựa chọn và thường xuyên thay đổi danh mục đầu tư chứng khoán, đa dạng hóa
rủi ro.
Các phương pháp phân tích chứng khoán chính (phân tích cơ bản và phân tích
kỹ thuật)
∗ Xu hướng là người bạn đường của bạn .
Những người tham gia thị trường chứng khoán đều hiểu vai trò quan trọng
của việc nhận định được của xu hướng thị trường. Thị trường có thể đi lên hoặc
đi xuống. Có 3 xu hướng cần theo dõi và nhận định một cách xác đáng, đó là: (1) xu
hướng của thị trường chứng khoán, (2) xu hướng của lĩnh vực đầu tư liên quan và
(3) xu hướng giá của chứng khoán mà bạn dang có. Vai trò của nhận định xu
hướng chính xác là tối quan trọng, nó cho biết thời điểm bạn nên mua vào hay bán
ra chứng khoán. Sẽ là tối ưu nếu bạn mua được chứng khoán giá thấp nhất có thể
và bán ớ giá cao nhất có thể. Vì thế, xác định dược đúng xu hướng đi lên hay đi
xuống là tối quan trọng dối với việc ra quyết định mua hay bán một loại chứng
khoán nào đó, đấy là điểm then chốt quyết định việc bạn có thành công hay không.
∗ Lựa chọn và thường xuyên thay đổi danh mục đầu tư chứng khoán, đa
dạng hóa rủi ro
Có một nguyên tắc vàng là không nên bỏ tất cả trứng vào một giỏ. Điều cần
- Trang 10 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
nói ở đây là bạn chỉ nên đầu tư tối đa vào 5 hay 6 loại cổ phiếu. Nếu nhiều hơn,
bạn sẽ không có đủ khả năng để nắm bắt đầy đủ các thông tin về chúng và ra
quyết định đúng lúc.
Giả sử bạn dã có 6 cổ phiếu và bạn thấy một cổ phiếu mới quá long lanh,
bạn khao khát sở hữu nó, có lẽ bạn nên bán cổ phiếu kém hấp dẫn nhất trong số 6
loại cổ phiếu mà bạn đang có và dùng tiền đó để mua cổ phiếu mới.
Cũng có thể sau khi đã có trong tay 5 hay 6 loại chứng khoán, bạn sẽ theo dõi
chúng thật cẩn thận, tính toán xem loại nào tết nhất và chọn thời điểm thích hợp
(khi giá cổ phiếu xuống thấp) để mua thêm, trong khi đó có thể giảm bớt vị thế
cua loại cổ phiếu kém nhất trong nhóm.
Như vậy, bạn không chỉ lựa chọn chứng khoán một lần duy nhất mà phải
thường xuyên điều chỉnh danh mục đầu tư khi cần thiết.
Một danh mục dầu tư tốt nhất là một danh mục tối ưu về mặt số lượng và
chủng loại chứng khoán, tức là danh mục có kỳ vọng lợi nhuận cao nhất. Nhà đầu
tư cần nghiên cứu các loại chửng khoán khác nhau, so sánh kỳ vọng lợi nhuận và
chọn loại chứng khoán có kỳ vọng lợi nhuận cao nhất. Điều này phụ thuộc vào
nhận định riêng của nhà đầu tư, đòi hỏi nhà đầu tư phải luôn động não, khả năng
tư duy, ý chí và bản lĩnh khi phân tích và đưa ra quyết định. Nó cho thấy tham gia
thì trường chứng khoán một cách chủ động thật sự là một trò chơi trí tuệ đầy thử
thách chứ không đơn giản là trò chơi đỏ đen như nhiều người lầm tưởng.
∗ Các phương pháp phân tích chứng khoán chính (phân tích cơ bản và phân
tích kỹ thuật)
Có nhiều phương pháp phân tích chứng khoán. Trên thực tế các phương pháp
này được dùng kết hợp để bổ sung cho nhau nhằm giúp nhà đầu tư ra quyết định
chính xác nhất. Ở đây chỉ giới thiệu hai phương pháp là phần tích cơ bản và phân
tích kỹ thuật.
a) Phân tích cơ bản
- Trang 11 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
Phương pháp này dựa trên giả thuyết cho rằng, giá trị thực của một Công ty
có mối quan hệ mật thiết với các đặc tính tài chính của Công ty. Bất kỳ một sự
chệch hướng nào so với giá trị thực cũng là dấu hiệu cho thấy cổ phiếu đa dạng ở
dưới hoặc ở trên giá trị thực và nó sẽ có xu hướng điều chỉnh về giá trị thực.
Mục đích của phân tích cơ bản là tìm hiểu tất cả các yếu tố tác động tới giá:
phân tích nền kinh tế, phân tích ngành, Công ty... trên cơ sở đó tìm ra giá trị nội tại
đề so sánh với giá trị hiện hành.
Khi tính giá cố phiếu, các nhà phân tích thường sử dụng kết hợp các phương
pháp như chiết khấu luồng tiền, tỷ số giá trên thu nhập (P/E), giá trị sổ sách... Khi
họ nắm giữ cổ phiếu này tức là họ đang kỳ vọng nó sẽ đem lại lợi nhuận cao hơn
mức trung bình của thị trường.
Điểm mạnh của phương pháp này là rất tốt cho mục tiêu đầu tư dài hạn. Nó
giúp bạn lựa chọn dược cổ phiếu theo cách lựa chọn Công ty tốt, hiểu được các
yếu tố chính tác động tới giá trị của Công ty/Ngành.
Nhưng điểm yếu của nó là mất nhiều thời gian, phải dưa ra các giả định chủ
quan (ví dụ như tốc độ tăng trưởng), các thông tin tài chính có thể không dầy đủ,
không chính xác, kỹ thuật định giá được áp dụng không đồng nhất (tuỳ thuộc theo
Ngành/Công ty).
b) Phân tích kỹ thuật
Phân tích kỹ thuật cho rằng giá cả đã phản ánh mọi thông tin (nhà đầu tư
không cần biết đó là thông tin gì), giá cả vận động theo xu hướng và lịch sử có tính
lặp lại.
Mục đích của phân tích kỹ thuật là tìm hiểu động thái của thị trường, tìm ra
xu thế giá. Các công cụ dùng trong phân tích kỹ thuật là đồ thị, bảng biểu và các
chỉ số kỹ thuật. Các số liệu được dùng là giá và khối lượng trong quá khứ. Nhà
phân tích chủ yếu chỉ cần làm mỗi việc là quan sát đồ thị, sử dụng chỉ số để ầm ra
xu thế. Nó hơi giống trò chơi đuổi hình bắt chữ, nhưng hơn thế nhiều, nó là cả
- Trang 12 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
một nghệ thuật.
Điểm mạnh của phân tích kỹ thuật là không phụ thuộc nhiều vào báo cáo tài
chính, nguyên tắc dễ hiểu, cho phép nhanh chóng phát hiện ra xu hướng dịch
chuyển giá sang một mức căn bằng mới và xác định được thời điểm đầu tư lý
tưởng. Tuy nhiên, phân tích kỹ thuật cũng có điểm yếu là nó dựa trên giả thuyết
hành vi con người lặp lại, mang tính chủ quan cao (tùy theo nhìn nhận phán đoán
của từng người khi quan sát biểu đồ, đồ thị giá cả và các chỉ số kỹ thuật ), hơi
chậm trễ so với sự phát triển thực tế của xu hướng; nó mang tính dự báo xác suất
chứ không chắc chắn và nó cho rằng thông tin dã hoàn toàn phản ánh trong giá cả.
Điều này chưa chắc dã đúng, đặc biệt là trong thị trường chưa hiệu quả như ở
Việt Nam.
Có người cho rằng, nếu so sánh phân tích cơ bản với phân tích kỹ thuật thì
trong phân tích cơ bản có đến 80% là kỹ thuật, chỉ có 20 % là nghệ thuật (nghệ
thuật ở dây là tổng hợp của sự nhậy cảm, linh cảm, tài phán đoán, trí tưởng
tượng... của người phân tích). Còn trong phân tích kỹ thuật thì có đến 80% là nghệ
thuật của người phân tích, còn lại kỹ thuật chỉ chiếm 20% vẻ đẹp, sự hấp dẫn
của phản tích kỹ thuật chính là ở tính nghệ thuật của nó và ưu thế đặc biệt của nó
cho phép dự báo thời điểm tham gia và thoát khỏi thị trường (tức là thời điểm mua
vào hoặc bán ra).
Hiện tại, các trang web của Công ty chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương
Việt Nam, Công ty chứng khoán Bảo Việt cũng đã bước dầu cung cấp các phân
tích kỹ thuật như đồ thị và các chỉ số kỹ thuật của các chứng khoán niêm yết tại
sàn giao dịch TP.HCM, bạn đọc có thể tham khảo tìm hiểu thêm. Sử dụng kết hợp
phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định hoàn
hảo hơn.
(Dựa theo nguồn: Tạp chí Nhà quản lý)
B/ THỰC TRẠNG
- Trang 13 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
1. Bước đầu thị trường chứng khoán Việt Nam chưa thực sự là kênh huy
động vốn
Khi hình thành thị trường chứng khoán (TTCK), nhiều người hy vọng rằng
đây sẽ là một "chỗ trũng” để huy động vốn đầu tư. Nhưng sau ba năm hoạt động,
TTCK có lẽ mới dừng ở mức độ tập dượt trên một cái ao nhỏ. Vậy cần làm gì để
TTCK phát huy được những mặt tích cực của nó trong sự phát triển của nền kinh
tế quốc dân.
Phác họa một bức tranh toàn cảnh!
Đến 5/07/2003 đã có 21 loại cổ phiếu được niêm yết với tổng vốn lên l.086
tỷ đồng, hai loại trái phiếu Công ty (đều là của Ngân hàng Đầu tư và phát triển
Việt Nam) với số vốn 157 tỷ đồng và 50 loại trái phiếu Chính phủ với 5.400 tỷ
đồng, đã có tổng cộng 73 loại chửng khoán với tổng mức vốn hóa khoảng 6.6oo tỷ
đồng, gần l,6% GDP.
Tính đến 30/6/2003 đã có 570 phiên giao dịch được tố chức với tổng trị giá
giao dịch đạt gần 3.700 tỷ đồng, trong đó giao dịch cổ phiếu chiếm khoảng 88% và
giao dịch trái phiếu gần 12%, Có 12 Công ty chứng khoán với tổng vốn điều lệ là
465 tỷ đồng, thực hiện tất cả các nghiệp vụ chửng khoán, có 7 tố chức kiểm toán
độc lập được UBCKNN chấp thuận trong đó có 01 đơn vị nước ngoài, có 5 ngân
hàng lưu ký, 3 trong nước và 02 nước ngoài, và có 01 ngân hàng chỉ định thanh toán
là Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việc Nam.
Hơn 14.000 tài khoan giao dịch được mở tại các Công ty chửng khoán, trong
đó có hơn 90 nhà đầu tư tổ chức, chiếm 0,6%, và 35 nhà đầu tư nước ngoài. Cùng
với sự phát triển của thị trường chứng khoán, khung pháp lý cho hoạt động của thị
trường này đã hình thành tương đối đầy đủ.
Trong thời gian đầu, các nhà đầu tư còn đang mong chờ có nhưng điều kỳ
diệu xảy ra như những gì họ dã được học, được biết đến. Tâm lý này làm cho số
- Trang 14 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
lượng nhà đầu tư rất cao và nhu cầu mua cổ phiếu rất lớn, chỉ số Vn-lndex tăng
mạnh từ 150 điểm tới 260 điểm, giá các loại cố phiếu như HAP, REE, TMS, SAM
tăng liên tục trong nhiều tháng liền, giá cố phiếu HAP đã từng lên đến mức
khoảng 150.000đ/cổ phiếu.
Tuy nhiên, thời gian này, lượng cố phiếu bán ra thị trường lại rất ít cho có 2
loại, sau đó là 4 loại. Giá cổ phiếu tăng và vượt quá xa giá trị thực của nó. Hiện
tượng "bong bóng tài chính" đã xuất hiện. Vì vậy để bảo vệ các nhà đầu tư,
UBCKNN đã dưa ra một loạt các biện pháp, trong đó đáng kế nhất là tăng cung
chứng khoán, giảm biên độ giao dịch, quy định khối lượng giao dịch tối đa cho một
loại chứng khoán...
Chưa thực sự là một kênh huy động vốn TTCK bao gồm thị trường sơ cấp
và thị trường thứ cấp. Thị trường sơ cấp đảm bảo nguồn vốn được huy động
thông qua phát hành chứng khoán ra công chúng (POs - Public Oferrings hoặc lPOs -
Initial Public Oferring). Thị trường sơ cấp thực sự là kênh huy động vốn trung và
dài hạn cho nên kinh tế. Thị trường thứ cấp là nơi thu hút các nhà đầu tư mua đi
bán lại chứng khoán, từ đó nâng cao tính thanh khoản cho các loại chứng khoán
được giao dịch. Thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp có mối quan hệ rất chặt
chẽ và tác động qua lại với nhau. Vậy, hơn ba năm qua, TTCK Việc Nam đã có vai
trò như thế nào trong việc huy động vốn phục vụ sụ phát triển kinh tế?
Số vốn các doanh nghiệp huy động được qua thị trường chứng khoán còn
quá nhỏ. Năm 2000 và 2001, số huy động vốn qua kênh này bằng 0, năm 2002 là
0,035 nghìn tỷ đồng. Nếu so sánh với dư nợ cho vay trung và dài hạn đa là con số
không đáng kể, so với tổng dư nợ cho vay của cả hệ thống ngân hàng thì con số là
không có ý nghĩa gì. Hoạt động của thị trường sơ cấp rất mờ nhạt trong hai năm
đầu đi vào hoạt động có duy nhất Công ty cổ phần giấy Hải Phòng (HAPACO)
phát hành thêm 01 triệu cổ phiếu mới (tương dương với số vốn 35 tỷ đồng) để
huy động vốn cho dự án giấy kraft.
Đến ngày 30/6/2003 nếu tính cả vốn huy động ngân sách Nhà nước thông
- Trang 15 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
qua dấu thầu và bảo lãnh phát hành, đã có 5.400 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, trái
phiếu Quỹ hỗ trợ phát triển niêm yết trên thị trường. Có 5 Công ty niêm yết phát
hành thêm cố phiếu mới để mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng vốn điều lệ với
tổng vốn tăng thêm 155,4 tỷ đồng.
Như vậy, thị trường chứng khoán chưa thực sự trở thành kênh huy động
vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế.
Tình trạng trên xuất phát từ những nguyên nhân cơ bản sau:
- Những vướng mắc từ cơ chế chính sách của Nhà nước đối với việc phát hành
chứng khoán ra công chúng, chẳng hạn, điêu kiện phát hành còn cao, thủ tục phát
hành phức tạp, thiếu cơ sở pháp lý cho những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát
hành chứng khoán...
- Mặt bằng lãi suất từ ngân hàng hiện nay khoảng l0,8%/năm, lợi tức kỳ vọng của
các cổ đông hiện tại khoảng 15% năm, đó là số kỳ vọng quá cao. Do đó, huy động
vốn trên thị trường chửng khoán là "khá đắt" và khó thực hiện.
- Để huy động vốn trên thị trường chứng khoán các doanh nghiệp phải thực hiện
những thủ tục phức tạp hơn nhiều so với thủ tục xin vay tại các tổ chức tín dụng,
chẳng hạn, các doanh nghiệp phải xây dựng bản cáo bạch để công khai hoá tài
chính, phương án kinh doanh... hơn nữa, nhiêu doanh nghiệp không muốn tiết lộ
những thông tin quan trọng cho đối thủ cạnh tranh nên không mặn mà với hình
thức huy động vốn trên thị trường chứng khoán.
- Thị trường thứ cấp hoạt động trầm lắng, kém sôi động, tính thanh khoản của thị
trường không cao là nguyên nhân sâu xa dẫn đến hoạt động yếu kém của thị
trường sơ cấp trong thời gian gần đây. Nguyên nhân là do việc công bố thông tin
của các doanh nghiệp niêm yết trong một số trường hợp không trung thực, đánh
mất lòng tin của công chúng đầu tư đối với thị trường. Có thể nêu vài ví dụ: Công
ty đồ hộp Hạ Long CANFOCO, tổng giám đốc bị truy tố đến sáu tháng mà các nhà
đầu tư trên TTCK không hề hay biết Công ty bánh kẹo Biên Hòa đến 30/6/2003
- Trang 16 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
vẫn tiếp tục trì hoãn không công bố thông tin về tình hình hoạt động kinh doanh
trong năm 2002...
Một số giải pháp cấp bách
Từ những phân tích trên, để TTCK Việt Nam thực sự trở thành một kênh huy
động vốn cho phát triển nền kinh tế, cần giải quyết gấp những vấn đề sau đây:
- Tăng cường cơ chế quản lý, giám sát công bố thông tin trên thị trường, tạo ra
một thị trường minh bạch giúp các nhà dầu tư có thể ra quyết định dựa trên thông
tin đầy đủ, hệ thống và chính xác.
- Tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý cho thị trường, thiết lập một môi trường
pháp lý ổn định, đồng bộ cho hoạt động kinh doanh chứng khoán. Cụ thể là, cho
đến năm 2006, khẩn tương triển khai nghiên cứu xây dựng và ban hành Luật chứng
khoán. Đồng thời tăng cường tính hiệu lực của các văn bản pháp luật trong lĩnh
vực hoạt động và kinh doanh chứng khoán. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra
và xử phạt thích đáng đối với các hành vi vi phạm.
- Thực hiện các giải pháp “tăng cung - kích cầu”. Trước hết cần nhanh chóng đưa
Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội vào hoạt động, dành cho các cổ phiếu
doanh nghiệp vừa và nhỏ để tạo ra hàng hoá đa dạng cho thị trường. Tăng số
lượng Công ty niêm yết, da dạng hoá và nâng cao tỷ trọng các Công ty lớn niêm
yết, gắn việc cổ phần hoá với việc niêm yết trên thị trường chứng khoán. Ngoài
ra, cần xây dựng và mỏ rộng hoạt động cua các trung gian tài chính, các tổ chức hỗ
trợt triển thị trường. Bên cạnh đó, đẩy mạnh phát hành trái phiếu Chính phủ, trái
phiếu Công ty, trái phiếu của Quỹ hỗ trợ đầu tư. Phấn đấu đưa tổng giá trị thị
trường trường chiếm khoảng 2 – 3% GDP vào năm 2005 và 10 – 15% vào năm
2010.
- Thiết lập một môi trường hấp dẫn các nhà đầu tư, các Công ty niêm yết Công ty
quản lý quỹ, Công ty chứng khoán như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong
vòng 5 năm đầu hoạt động, không đánh thuế chênh lệch mua bán giá chứng khoán
- Trang 17 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
(capital gain). Ngoài ra, UBCKNN không nên can thiệp quá sâu vào hoạt động của
các thành viên trên thị trường, nên thực hiện phương châm “các thành viên của thị
trường được thực hiện tất cả các hoạt động mà pháp luật không cấm".
- Phát triển thị trường OTC (Over-the-counter). Theo kinh nghiệm của Trung
Quốc, trước khi có rnột thị trường chứng khoán phát triển như hiện nay, Trung
Quốc đã phát triển thị trường OTC khá tốt. Việc phát triển thị trường OTC một
mặt nâng cao kinh nghiệm cua các thành viên tham gia thị trường, mức độ quan tâm
và nhận thức cua công chúng. Mặt khác, thị trường OTC cũng là cơ hội tốt để tăng
cung chứng khoán cho các nhà đầu tư, tạo điều kiện cho các Công ty chưa đủ diều
kiện niêm yết có cơ hội tiếp cận với thị trường chứng khoán.
2. Thị trường UPCOM khai
trương
Ngày 24/6/2009, được sự
đồng ý của Chính phủ, Bộ Tài chính
và Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước
(UBCKNN), Sở Giao dịch Chứng
khoán Hà Nội (SGDCK Hà Nội)
chính thức được ra mắt cùng với sự khai trương của thị trường UPCoM (thị trường
giao dịch chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết). Đây là một sự
kiện lớn đánh dấu bước phát triển mới của Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà
Nội và là sự kiện quan trọng đối với thị trường chứng khoán Việt Nam để chuẩn
bị cho một giai đoạn thị trường phát triển bậc cao mang tính chuyên nghiệp.
SGDCK Hà Nội được thành lập trên cơ sở chuyển đổi, tổ chức lại
TTGDCK Hà Nội theo tinh thần của Luật Chứng khoán, Đề án phát triển thị
trường vốn Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020, và Quyết định số
01/2009/QĐ-TTg ngày 2/1/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập
SGDCK Hà Nội. Theo đó, SGDCK Hà Nội chuyển từ một đơn vị sự nghiệp có thu
sang hoạt động theo mô hình Công ty TNHH 1 thành viên thuộc sở hữu Nhà nước.
- Trang 18 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
SGDCK Hà Nội kế thừa mọi quyền và nghĩa vụ của TTGDCK Hà Nội và thực
hiện các quyền, nghĩa vụ quy định tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp,
Điều lệ tổ chức và hoạt động của SGDCK Hà Nội và các quy định pháp luật khác
có liên quan.
SGDCK Hà Nội có tên giao dịch quốc tế là Hanoi Stock Exchange (HNX), vốn điều
lệ 1.000 tỷ đồng, bao gồm vốn ngân sách nhà nước cấp do TTGDCK Hà Nội
chuyển giao và vốn ngân sách nhà nước bổ sung trong quá trình hoạt động.
Ngày 24/6/2009, được sự đồng ý của Chính phủ, Bộ Tài chính và Uỷ ban
Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (SGDCK
Hà Nội) chính thức được ra mắt cùng với sự khai trương của thị trường UPCoM
(thị trường giao dịch chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết). Đây
là một sự kiện lớn đánh dấu bước phát triển mới của Trung tâm Giao dịch Chứng
khoán Hà Nội và là sự kiện quan trọng đối với thị trường chứng khoán Việt Nam
để chuẩn bị cho một giai đoạn thị trường phát triển bậc cao mang tính chuyên
nghiệp.
SGDCK Hà Nội được thành lập trên cơ sở chuyển đổi, tổ chức lại
TTGDCK Hà Nội theo tinh thần của Luật Chứng khoán, Đề án phát triển thị
trường vốn Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020, và Quyết định số
01/2009/QĐ-TTg ngày 2/1/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập
SGDCK Hà Nội. Theo đó, SGDCK Hà Nội chuyển từ một đơn vị sự nghiệp có thu
sang hoạt động theo mô hình Công ty TNHH 1 thành viên thuộc sở hữu Nhà nước.
SGDCK Hà Nội kế thừa mọi quyền và nghĩa vụ của TTGDCK Hà Nội và thực
hiện các quyền, nghĩa vụ quy định tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp,
Điều lệ tổ chức và hoạt động của SGDCK Hà Nội và các quy định pháp luật khác
có liên quan.
SGDCK Hà Nội có tên giao dịch quốc tế là Hanoi Stock Exchange (HNX), vốn điều
lệ 1.000 tỷ đồng, bao gồm vốn ngân sách nhà nước cấp do TTGDCK Hà Nội
chuyển giao và vốn ngân sách nhà nước bổ sung trong quá trình hoạt động.
- Trang 19 -
Đề Án Tài Chính - Tiền Tệ Trần Văn Dũng-
08NH5
Từ ngày 24/6/2009, thị trường UPCoM cũng chính thức được vận hành,
khởi đầu cho hoạt động và phát triển của thị trường giao dịch chứng khoán các
công ty đại chúng chưa niêm yết, được tổ chức và quản lý theo pháp luật với mục
đích thu hẹp thị trường giao dịch tự do, tạo cơ hội giao dịch chứng khoán minh
bạch, công khai cho công chúng đầu tư và cơ hội huy động vốn hiệu quả cho công
ty đại chúng.
Ông Trần Văn Dũng, Giám đốc TTGDCK Hà Nội cho biết: “Mục tiêu của
SGDCK Hà Nội là phát triển nhanh và bền vững về quy mô, công khai, minh bạch
trong hoạt động; hiện đại về công nghệ, phục vụ và bảo vệ lợi ích hợp pháp của
công chúng đầu tư và doanh nghiệp; thúc đẩy sự phát triển của thị trường vốn - thị
trường chứng khoán, và góp phần đưa Hà Nội trở thành Trung tâm Tài chính - Ngân
hàng quan trọng của nước”.
Sàn UPCoM sắp có thêm nhiều cổ phiếu
Thị trường giao dịch cổ phiếu của công ty đại chúng chưa niêm yết chuẩn bị
đón thêm 2 mã mới. 6 doanh nghiệp khác cũng đang làm thủ tục đưa cổ phiếu lên
giao dịch.
Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, 20/11 tới đây là ngày giao
dịch đầu tiên của cổ phiếu CT3 của Công ty Đầu tư và Xây dựng công trình 3 trên
thị trường UPCoM. Công ty này sẽ đưa lên giao dịch gần 2,2 triệu cổ phiếu mệnh
giá 10.000 đồng.
HNX cũng chấp thuận cho Công ty Dịch vụ Viễn thông và In Bưu điện đăng
ký giao dịch cổ phiếu trên UPCoM. Số lượng cổ phiếu là 6,8 triệu, mã PTP, với
mệnh giá 10.000 đồng.
Ngoài ra, hiện có 6 doanh nghiệp khác cũng đang tiến hành các thủ tục để
đăng ký giao dịch cổ phiếu trên UPCoM, gồm Công ty Ắc quy Tia sáng, Pin Ắc quy
Vĩnh Phú, Lương thực Đông Bắc, Diêm Thống Nhất, Hóa chất Hưng Phát Hà Bắc,
và CTCP Giấy Việt Trì. Theo trình tự, các doanh nghiệp này sẽ phải đăng ký lưu
ký tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán, đăng ký giao dịch cổ phiếu với HNX và
- Trang 20 -
Copyright by webtailieu.net