ĐỀ ÁN " ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NGOẠI HỐI Ở VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN QUA VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP KIẾN NGHỊ"
Về nguồn gốc sâu xa, dự trữ ngoiaj hối chính là kết quả, là biểu hiện của sức mạnh của tiềm lực kinh tế quốc gia. Dự trữ ngoại hối để đảm bảo sự cân bằng khả năng thanh toán quốc tế, thỏa mãn nhu cầu nhập khẩu phục vụ phát triển kinh tế và đời sống trong nước, mở rộng hoạt động đầu tư, hợp tác kinh tế với các nước khác phục vụ mục tiêu chính sách kinh tế mở....
Më ®Çu
Trong bèi c¶nh toμn cÇu ho¸, c¸c giao dÞch kinh tÕ vμ phi kinh tÕ gi÷a
c¸c quèc gia vμ l·nh thæ ngμy cμng ph¸t triÓn. Theo ®ã, c¸c giao dÞch tiÒn tÖ
quèc tÕ còng s«i ®éng vμ kh«ng ngõng ph¸t triÓn.
Mçi quèc gia ®Òu cã ®ång tiÒn riªng cña m×nh. §ång tiÒn Êy t−îng
tr−ng cho chñ quyÒn quèc gia. C¸c chøc n¨ng cña ®ång tiÒn quèc gia nh−
ph−¬ng tiÖn trao ®æi, thanh to¸n, cÊt tr÷ chØ cã gi¸ trÞ trong ph¹m vi quèc
gia ®ã. Ra khái l·nh thæ quèc gia, ®ång b¶n tÖ ph¶i thÝch nghi víi nh÷ng
quy ®Þnh vμ th«ng lÖ quèc tÕ míi cã t¸c dông trao ®æi.
§Ó b¶o vÖ chñ quyÒn quèc gia vμ b¶o vÖ gi¸ trÞ ®ång tiÒn cña m×nh
trong giao l−u quèc tÕ, ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu thμnh lËp n−íc ViÖt Nam
d©n chñ céng hoμ, nhμ n−íc ViÖt Nam ®· ban hμnh chÝnh s¸ch qu¶n lý
ngo¹i hèi phï hîp víi ®−êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ trong tõng giai ®o¹n c¸ch
m¹ng.
Tõ th¸ng 9-1945 ®Õn th¸ng 4-1946, chÝnh phñ ta ®· cã biÖn ph¸p kiªn
quyÕt nh−ng mÒm dÎo chèng l¹i tû gi¸ kiÓu "¨n c−íp" cña ®ång Quan kim,
Quèc tÖ do qu©n ®éi T−ëng Giíi Th¹ch ®em vμo miÒn B¨c ViÖt Nam trong
lóc phÝa ®ång minh uû quyÒn hä vμo gi¶i gi¸p qu©n ®éi NhËt.
Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, ta ®· cã biÖn ph¸p ®Êu tranh tû
gi¸, ®Êu tranh trËn ®Þa víi tiÒn ®Þch. Cuèi cïng, sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn
Phñ, ta ®· quÐt s¹ch tiÒn §«ng D−¬ng ë nh÷ng vïng míi gi¶i phãng, thèng
nhÊt l−u hμnh giÊy b¹c Ng©n hμng ViÖt Nam trªn mét nöa ®Êt n−íc.
Sau khi miÒn B¾c ®−îc gi¶i phãng Ng©n hμng Quèc gia ViÖt Nam (sau
nμy lμ Ng©n hμng Nhμ n−íc ViÖt Nam) ®· ®Æt quan hÖ vay nî, nhËn viÖn trî
1
vμ quan hÖ thanh to¸n víi c¸c n−íc XHCN råi më réng quan hÖ ngo¹i hèi
víi nhiÒu n−íc kh¸c trªn thÕ giíi.
Trong nh÷ng n¨m ®¸nh Mü, ®¸nh nguþ (1965-1975), ta ®· cã nhiÒu
biÖn ph¸p "chÕ biÕn" c¸c lo¹i ngo¹i tÖ do quèc tÕ viÖn trî ®Ó chi viÖn cho
ChÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi. Céng hoμ miÒn Nam ViÖt Nam hoμn thμnh
sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam. Sau ®¹i th¾ng mïa xu©n n¨m 1974 ta ®·
quÐt s¹ch tiÒn nguþ, cho l−u hμnh mét ®ång tiÒn thèng nhÊt trong c¶ n−íc.
Trong giai ®o¹n lÞch sö Êy cã c«ng lao ®ãng gãp cña ngμnh ng©n hμng nãi
chung vμ c«ng t¸c qu¶n lý ngo¹i hèi nãi riªng.
Ngμnh ng©n hμng cïng víi sù ®æi míi chung cña toμn ®Êt n−íc, ®· cã
nh÷ng b−íc tiÕn ®¸ng kÓ trong tæ chøc vμ ho¹t ®éng, ngμy cμng thÓ hiÖn râ
vai trß ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Lμ ng−êi ®¹i diÖn cho Nhμ
n−íc trong viÖc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, ng©n hμng Nhμ n−íc (NHNN) ®· cã
nh÷ng chÝnh s¸ch ®iÒu hμnh vμ qu¶n lý c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã
hiÖu qu¶. §Æc biÖt lμ chÝnh s¸ch qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i hèi.
B¶n tiÓu luËn víi nhan ®Ò "§¸nh gi¸ thùc tr¹ng chÝnh s¸ch qu¶n lý
ngo¹i hèi ë ViÖt Nam trong thêi gian qua vμ nh÷ng gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ" chØ
xin tr×nh bÇy giíi h¹n c«ng t¸c qu¶n lý ngo¹i hèi trong thêi gian tõ n¨m
2001 trë l¹i ®©y.
Víi kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ vμ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn nhiÒu
thiÕu sãt, em mong thÇy c«, c¸c b¹n quan t©m ®ãng gãp, gióp ®ì ®Ó em hoμn
thiÖn h¬n nh÷ng kiÕn thøc nμy vμ cã sù hiÓu biÕt s©u réng h¬n.
Cuèi cïng em xin ch©n thμnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« trong bé m«n ®·
gi¶ng d¹y, h−íng dÉn nhiÖt t×nh ®Ó em hoμn thμnh bμi tiÓu luËn nμy.
2
3
Ch−¬ng I
lý luËn chung vÒ nghiÖp vô qu¶n lý ngo¹i hèi
Kh¸i niÖm vμ vai trß cña qu¶n lý ngo¹i hèi
1. Kh¸i niÖm
Ngo¹i hèi lμ ph−¬ng tiÖn thiÕt yÕu trong quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n
ho¸, ... gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi.
Ngo¹i hèi lμ nh÷ng ngo¹i tÖ (tiÒn n−íc ngoμi) vμng tiªu chuÈn quèc
tÕ,c¸c giÊy tê cã gi¸ vμ c¸c c«ng cô thanh to¸n b»ng tiÒn n−íc ngoμi.Trong
®ã ®Æc biÖt lμ ngo¹i tÖ cã vai trß,nã lμ ph−¬ng tiÖn dù tr÷ cña c¶i, ph−¬ng
tiÖn ®Ó mua, ®Ó thanh to¸n vμ h¹ch to¸n quèc tÕ.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ngμy cμng ph¸t triÓn, quan hÖ quèc tÕ
ngμy cμng më réng th× bÊt cø mét quèc gia nμo còng kh«ng thÓ tù m×nh
khÐp kÝn mäi ho¹t ®éng, còng kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®Êt n−íc mét c¸ch ®¬n
®éc,riªng lÎ ®Æc biÖt giai ®o¹n hiÖn nay,khi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®ang ngμy
mét s«i ®éng,lu«n ®ßi hái sù hîp t¸c,liªn minh gi÷a c¸c quèc gia. Do vËy viÖc
dù tr÷ ngo¹i hèi lμ mét trong nh÷ng môc tiªu kinh tÕ cã ý nghÜa chiÕn l−îc
quan träng,cã dù tr÷ ngo¹i hèi cÇn thiÕt tøc lμ nhμ n−íc ®· n¾m ®−îc trong
tay mét c«ng cô quan träng ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m«.
VÒ nguån gèc s©u xa, dù tr÷ ngo¹i hèi chÝnh lμ kÕt qu¶, lμ biÓu hiÖn
cña søc m¹nh cña tiÒm lùc kinh tÕ quèc gia.Dù tr÷ ngo¹i hèi ®Ó ®¶m b¶o sù
c©n b»ng kh¶ n¨ng thanh to¸n quèc tÕ,tho¶ m·n nhu cÇu nhËp khÈu phôc
vô phÊt triÓn kinh tÕ vμ ®êi sèng trong n−íc,më réng ho¹t ®éng ®Çu t−,hîp
t¸c kinh tÕ víi c¸c n−íc kh¸c phôc vô môc tiªu chÝnh s¸ch kinh tÕ më.
4
Quü dù tr÷ ngo¹i hèi bao gåm: Ngo¹i tÖ m¹nh,vμng vμ kim lo¹i quý,dù
tr÷ quü tiÒn tÖ quèc tÕ IMF,quyÒn rót vèn ®Æc biÖt SDR vμ c¸c tμi s¶n tμi
chÝnh cã tÝnh linh ho¹t cao...
2. Vai trß cña qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i hèi
Dù tr÷ ngo¹i hèi Nhμ n−íc biÓu hiÖn lμ tμi s¶n nî ®èi víi nÒn kinh tÕ vμ
lμ tμi s¶n chung trªn b¶ng c©n ®èi tμi s¶n cña NHNN. ë ®ã NHNN ®−îc giao
sö dông quü dù tr÷ ngo¹i hèi ®Ó tiÕn hμnh mua b¸n trªn thÞ tr−êng ngo¹i
hèi nh»m thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
Dù tr÷ ngo¹i hèi ®−îc sö dông nh»m tμi trî cho sù mÊt c©n b»ng c¸n
c©n thanh to¸n,hoÆc gi¸n tiÕp t¸c ®éng th«ng qua viÖc can thiÖp trªn thÞ
tr−êng ngo¹i hèi gi÷ vai trß ng¨n ngõa nh÷ng biÕn ®éng trong nguån thu
xuÊt khÈu,thanh to¸n nhËp khÈu,còng nh− chu chuyÓn qu¸ lín luång vèn
®èi víi mét quèc gia.
Cã dù tr÷ ngo¹i hèi lμ mét c¬ së cho viÖc ph¸t hμnh ®¶m b¶o cho mèi
t−¬ng quan gi÷a tiÒn - hμng trong n−íc.Nhμ n−íc cã thÓ chñ ®éng sö dông
ngo¹i hèi nh− lμ mét lùc l−îng ®Ó can thiÖp,®iÒu tiÕt thÞ tr−êng tiÒn tÖ theo
nh÷ng môc tiªu,theo kÕ ho¹ch.
§èi víi nh÷ng n−íc mμ ®ång tiÒn kh«ng ®−îc tù do chuyÓn ®æi,dù tr÷
ngo¹i hèi lμ lùc l−îng ®Ó can thiÖp, ®iÒu tiÕt thÞ tr−êng tiÒn tÖ theo nh÷ng
môc tiªu,theo kÕ ho¹ch.
§èi víi nh÷ng n−íc mμ ®ång tiÒn kh«ng ®−îc tù do chuyÓn ®æi,dù tr÷
ngo¹i hèi lμ lùc l−îng ®Ó can thiÖp thÞ tr−êng nh»m duy tr× sù æn ®Þnh tû gi¸
hèi ®o¸i cña ®ång b¸n tÖ.
5
Dù tr÷ ngo¹i hèi cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nªn
®−îc nhμ n−íc tiÕn hμnh qu¶n lý vμ NHNN lμ c¬ quan ®−îc nhμ n−íc giao
cho thùc hiÖn nhiÖm vô nμy.§iÒu ®ã thÓ hiÖn trong ph¸p lÖnh NHNN n¨m
1990 (®iÒu 30),luËt NHNN n¨m 1997 (®iÒu 38).
Víi t− c¸ch lμ c¬ quan duy nhÊt cã nhiÖm vô ph¸t hμnh tiÒn,x©y dùng
vμ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ,lËp vμ theo dâi c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ,
NHNN, ®· tiÕn hμnh qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i hèi,cô thÓ lμ ¸p dông c¸c chÝnh
s¸ch,biÖn ph¸p t¸c ®éng vμo qu¸ tr×nh thu nhËp,xuÊt ngo¹i hèi (®Æc biÖt lμ
ngo¹i tÖ) vμ viÖc sö dông ngo¹i hèi theo nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh.
3. Môc ®Ých qu¶n lý ngo¹i hèi
3.1.§iÒu tiÕt tû gi¸ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia
Nh− ®· nãi ë trªn,NHNN trùc tiÕp ®iÒu hμnh vμ qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i
hèi nh»m môc ®Ých ng¨n ngõa ng¾n h¹n qu¸ lín vÒ tû gi¸,do hËu qu¶ cña
mét sè biÕn ®éng trªn thÞ tr−êng. V× vËy môc ®Ých cña viÖc qu¶n lý dù tr÷
ngo¹i hèi lμ ®Ó ®¶m b¶o cho mét quèc gia lu«n lu«n trong tr¹ng th¸i cã thÓ
thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®óng h¹n vμ cã thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng dao ®éng vÒ
tû gia ngo¹i hèi trong ng¾n h¹n.§ång thêi sö dông chÝnh s¸ch ngo¹i hèi nh−
mét c«ng cô cã hiÖu lùc ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, th«ng qua mua b¸n
ngo¹i hèi trªn thÞ tr−êng ®Ó can thiÖp vμo tû gi¸ khi cÇn thiÕt,nh»m æn ®Þnh
gi¸ trÞ ®èi ngo¹i cña ®ång tiÒn.
3.2.B¶o tån dù tr÷ ngo¹i hèi Nhμ n−íc
Lμ c¬ quan qu¶n lý tμi s¶n quèc gia, NHNN ph¶i qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i
hèi nhμ n−íc nh−ng kh«ng chØ b¶o qu¶n vμ cÊt gi÷ mμ cßn biÕt sö dông ®Ó
phôc vô cho ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ, lu«n b¶o ®¶m an toμn kh«ng bÞ ¶nh
h−ëng rñi ro vÒ tû gi¸ ngo¹i tÖ trªn thÞ tr−êng quèc tÕ .V× thÕ NHNN cÇn
6
ph¶i mua, b¸n, chuyÓn ®æi ®Ó ph¸t triÓn, chèng thÊt tho¸t,xãi mßn quü dù
tr÷ ngo¹i hèi cña nhμ n−íc, b¶o vÖ ®éc lËp chñ quyÒn vÒ tiÒn tÖ.
3.3.C¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ
C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ thÓ hiÖn thu-chi cña mét n−íc víi n−íc
ngoμi.Khi c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ béi thu,l−îng ngo¹i tÖ ch¶y vμo trong
n−íc dÉn ®Õn kh¶ n¨ng cung øng vÒ ngo¹i tÖ cao h¬n nhu cÇu. Ngù¬c l¹i ,
khi c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ béi chi, t¨ng l−îng ngo¹i tÖ ch¹y ra n−íc
ngoμi dÉn ®Õn nhu cÇu ngo¹i tÖ cao h¬n kh¶ n¨ng cung øng.
V× thÕ,môc ®Ých cña qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i hèi ®Ó ®¶m b¶o cho mét quèc
gia lu«n lu«n trong tr¹ng th¸i cã thÓ thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®óng h¹n vμ
cã thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng giao ®éng vÒ tû gi¸ ngo¹i hèi trong ng¾n h¹n.
4. C¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi
4.1. C¬ chÕ tù do tû gi¸
§iÒu nμy cã nghÜa lμ ngo¹i hèi ®−îc tù do l−u th«ng trªn thÞ tr−êng,c©n
b»ng ngo¹i hèi do thÞ tr−êng quyÕt ®Þnh mμ kh«ng cã sù can thiÖp cña nhμ
n−íc,do vËy tû gi¸-gi¸ c¶ ngo¹i hèi phï hîp víi søc mua cña ®ång tiÒn trªn
thÞ tr−êng.Tû gi¸ th¶ næi dÉn ®Õn l·i suÊt,luång vèn vμo vμ ra hoμn toμn do
thÞ tr−êng chi phèi.
4.2. C¬ chÕ qu¶n lý tû gi¸
4 .2.1. C¬ chÕ nhμ n−íc thùc hiÖn qu¶n lý hoμn toμn
Theo c¬ chÕ nμy nhμ n−íc ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng vμ ®éc quyÒn ngo¹i
hèi. Nhμ n−íc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hμnh chÝnh ¸p ®Æt nh»m tËp trung
tÊt c¶ ho¹t ®éng ngo¹i hèi vμo tay m×nh . Tû gi¸ do nhμ n−íc quy ®Þnh mμ
tÊt c¶ c¸c giao dÞch ngo¹i hèi ph¶i chÊp hμnh, c¸c tæ tham gia ho¹t ®éng
7
kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nÕu bÞ lç do tû gi¸ th× sÏ ®−îc nhμ n−íc cÊp bï ,
ng−îc l¹i nÕu l·i th× nép cho nhμ n−íc . C¬ chÕ nμy thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ
tËp trung.
4.2.2 C¬ chÕ qu¶n lý tû gi¸ cã ®iÒu tiÕt
C¬ chÕ qu¶n lý hoμn toμn, nhμ n−íc cã thÓ ¸p ®Æt khèng chÕ ®−îc thÞ
tr−êng , ng¨n chÆn ¶nh h−ëng tõ bªn ngoμi , chñ ®éng khai th¸c ®−îc nguån
vèn bªn trong . Tuy nhiªn , trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng , c¸ch qu¶n lý nμy
sÏ kh«ng phï hîp , c¶n trë vμ g©y khã kh¨n cho nÒn kinh tÕ . §Ó kh¾c phôc
sù ¸p ®Æt ,nhμ n−íc ®· tiÕn hμnh ®iÒu tiÕt nh−ng ®· g¾n víi thÞ tr−êng , nhμ
n−íc tiÕn hμnh kiÓm so¸t mét møc ®é nhÊt ®Þnh ®Ó nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch
cùc cña thÞ tr−êng , h¹n chÕ nh−îc ®iÓm do thÞ tr−êng g©y ra , t¹o ®iÒu kiÖn
cho kinh tÕ trong n−íc ph¸t triÓn vμ æn ®Þnh ,ng¨n chÆn ¶nh h−ëng tõ bªn
ngoμi.
5. Ho¹t ®éng ngo¹i hèi cña NHNN
5.1 Ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i hèi
NHNN tham gia vμo ho¹t ®éng mua , b¸n ngo¹i hèi víi t− c¸ch lμ
ng−êi can thiÖp , gi¸m s¸t , ®iÒu tiÕt nh−ng ®ång thêi còng lμ ng−êi mua ,
b¸n cuèi cïng .Th«ng qua viÖc mua b¸n, NHNN thùc hiÖn gi¸m s¸t vμ ®iÒu
tiÕt thÞ tr−êng theo môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ,®ång thêi theo dâi diÔn
biÕn tû gi¸ ®ång b¶n tÖ ®Ó chñ ®éng quyÕt ®Þnh hoÆc phèi hîp víi c¸c NHNN
c¸c n−íc kh¸c cñng cè søc mua ®ång tiÒn hay ®ång tiÒn kh¸c ®Ó ®¶m b¶o
trËt tù trong quan hÖ quèc tÕ cã lîi cho n−íc m×nh.
5.1.1.Mua b¸n trªn thÞ tr−êng trong n−íc
NHNN tiÕn hμnh mua,b¸n víi c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i t¹i héi së
trung −¬ng cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i mμ kh«ng trùc tiÕp mua- b¸n víi
8
c¸c c«ng ty kinh doang xuÊt nhËp khÈu.Tû gi¸ hèi ®o¸i do NHNN c«ng bè.
ë ®©y NHNN sö dông mét phÇn dù tr÷ ®Ó b¸n cho c¸c ng©n hμng th−¬ng
m¹i vμ mua ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ®−a vμo dù tr÷.Th«ng
qua viÖc mua b¸n,NHNN thùc hiÖn cung øng tiÒn tÖ hoÆc rót bít khái l−u
th«ng,trªn c¬ së ®ã æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång tiÒn b¶n tÖ.
ViÖc giao dÞch,mua b¸n cña NHNN víi c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i trªn
thÞ tr−êng hèi ®o¸i chñ yÕu ®−îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng ®iÖn
tho¹i,telex hoÆc hÖ thèng computer cã nèi m¹ng gi÷a NHNN víi c¸c ng©n
hμng th−¬ng m¹i.
Ngoμi ra NHNN còng cã thÓ ho¹t ®éng th«ng qua viÖc mua b¸n trùc
tiÕp víi kh¸ch hμng kh«ng ph¶i lμ doang nghiÖp nh− c¸c c¬ quan hμnh
chÝnh hoÆc c¸c tæ chøc kh¸c.
5.1.2. Mua b¸n trªn thÞ tr−êng quèc tÕ
Víi nhiÖm vô qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i hèi NHNN thùc hiÖn mua b¸n trªn
thÞ tr−êng quèc tÕ nh»m b¶o tån vμ ph¸t triÓn quü dù tr÷ ngo¹i hèi.NHNN
ph¶i tÝnh to¸n göi ngo¹i hèi ë n−íc nμo cã lîi mμ vÉn ®¶m b¶o an
toμn,nghiªn cøu l·i suÊt thùc tÕ vμ xu h−íng t¨ng lªn cña l·i suÊt ngo¹i tÖ ®Ó
kinh doanh cã l·i.
Qua mua, b¸n ngo¹i hèi cã chªnh lÖch gi¸ th× phÇn chªnh lÖch ®ã h×nh
thμnh lîi nhuËn cña ng©n hμng.
NHNN thùc hiÖn viÖc mua b¸n ngo¹i hèi sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp vμo tiÒn
NHNN. NghiÖp vô nμy ¶nh h−ëng ®Õn dù tr÷ ngo¹i hèi,¶nh h−ëng ®Õn tû gi¸
hèi ®o¸i. Nh− vËy NHNN th«ng qua mua b¸n ngo¹i tÖ cã thÓ can thiÖp nh»m
®¹t ®−îc tû gi¸ mong muèn.
9
5.2. Ho¹t ®éng qu¶n lý ngo¹i hèi cña NHNN
NHNN thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ngo¹i hèi kh¸c nh−:
- Qu¶n lý, ®iÒu hμnh thÞ tr−êng ngo¹i hèi,thÞ tr−êng ngo¹i tÖ liªn ng©n
hμng,b»ng c¸ch ®−a c¸c quy chÕ gia nhËp thμnh viªn,quy chÕ ho¹t ®éng,quy
®Þnh giíi h¹n tû gi¸ mua b¸n ngo¹i tÖ trªn thÞ tr−êng ....
- Tham gia x©y dùng c¸c dù ¸n ph¸p luËt vμ ban hμnh c¸c v¨n b¶n
h−íng dÉn thi hμnh luËt vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi. NHNN ®−îc giao nhiÖm vô
ban hμng c¸c th«ng t− h−íng dÉn cô thÓ ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý cña
m×nh ®−îc thèng nhÊt.
- CÊp giÊy phÐp vμ thu håi giÊy phÐp ho¹t ®éng ngo¹i hèi. Dùa vμo luËt
ph¸p vμ ®iÒu kiÖn cô thÓ trong tõng thêi gian, NHNN ®−a ra c¸c quy ®Þnh
cÇn thiÕt ®Ó cÊp giÊy phÐp cho c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc, c¸ nh©n cã ho¹t ®éng
ngo¹i hèi.
- KiÓm tra gi¸m s¸t viÖc xuÊt nhËp khÈu ngo¹i hèi cña c¸c tæ chøc tÝn
dông.
- Biªn lËp c¸n c©n thanh to¸n.
10
Ch−¬ng II
Thùc tr¹nh ho¹t ®éng qu¶n lý ngo¹i hèi nh÷ng
n¨m ®Çu thÕ kû 21.
B−íc sang thÕ kû míi, quèc héi kho¸ X ®· ra nghÞ quyÕt sè 55/2001
x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ chñ yÕu cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ 5 n¨m
2001 - 2005, bao gåm:
- NhÞp ®é t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n hμng n¨m 7,5%
- Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp t¨ng 4,8%/ n¨m
- Gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngμnh c«ng nghiÖp t¨ng 13,1%/ n¨m
- Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 14- 15%/ n¨m
.
Ngμnh ng©n hμng, víi nhiÖm vô träng t©m lμ x©y dùng vμ thùc hiÖn
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, nh»m phôc vô æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, kiÓm so¸t l¹m ph¸t,
11
thóc ®Èy s¶n xuÊt vμ tiªu dïng, kÝch thÝch ®Çu t−, t¹o ®iÒu kiÖn cho t¨ng
tr−ëng kinh tÕ cao vμ bÒn v÷ng. NHNN ®· x©y dùng c¸c chØ tiªu tiÒn tÖ - tÝn
dông trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001 - 2005 nh− sau:
- Tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n tæng ph−¬ng tiÖn thanh to¸n
22%/n¨m
- Tèc ®é t¨ng vèn huy ®éng 20- 25%/n¨m
- Tèc ®é t¨ng d− nî cho vay nÒn kinh tÕ 22%/n¨m
Ho¹t ®éng qu¶n lý ngo¹i hèi lμ mét mÆt häat ®éng rÊt quan träng cña
ngμnh Ng©n hμng. Nã gãp phÇn ®¾c lùc trong viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c
môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, gi÷ æn ®Þnh gi¸ trÞ ®èi néi, ®èi ngo¹i cña ®ång
tiÒn ViÖt Nam. Th«ng qua c«ng cô l·i suÊt, c«ng cô tØ gi¸ ., nã thu hót vèn
®Çu t− cña n−íc ngoμi vμo n−íc ta, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vμ kiÓm so¸t
nhËp khÈu, gãp phÇn lμm th¨ng b»ng c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ.
A. Nh÷ng mÆt tÝch cùc trong ho¹t ®éng qu¶n lý ngo¹i hèi:
Trªn lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi
kh«ng ngõng ®−îc ®æi míi ®Ó phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vμ thÝch øng víi
c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhμ n−íc. Trong nöa ®Èu kÕ
ho¹ch 5 n¨m 2001 - 2005, c«ng t¸c qu¶n lý ngo¹i hèi ®· thu ®−îc nh÷ng kÕt
qu¶ ®¸ng khÝch lÖ:
1. VÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt ngo¹i tÖ
Tõ ngμy 03/01/ 2001 ®Õn ngμy 25/6/2003, Côc Dù tr÷ liªn bang Mü
(FED) ®· 13 lÇn h¹ l·i suÊt chñ ®¹o tõ 6,5% xuèng 1%/n¨m. L·i suÊt khu
vùc ®ång euro gi¶m tõ 2,5% xuèng cßn 2%/n¨m. L·i suÊt Sibor còng gi¶m.
12
L·i suÊt quèc tÕ gi¶m ®· ¶nh h−ëng lín ®Õn viÖc ®iÒu hμnh chÝnh s¸ch l·i
xuÊt trong n−íc.
Nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2001, l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ cña c¸c NHTM
ViÖt Nam ®èi víi cho vay ng¾n h¹n lμ dùa trªn c¬ së l·i suÊt Sibor 3 th¸ng +
1%/n¨m; ®èi víi cho vay trung dμi h¹n lμ l·i suÊt Sibor 6 th¸ng +
2,5%/n¨m.
Theo dâi diÔn biÕn t×nh h×nh tiÒn tÖ quèc tÕ, tõ 01/06/2001, NHNN xo¸
bá c¬ së dùa vμo l·i suÊt Sibor, cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông c¨n cø vμo l·i
suÊt thÞ tr−êng quèc tÕ vμ quan hÖ cung cÇu vèn ngoaÞ tÖ trong n−íc ®Ó tho¶
thuËn víi kh¸ch vay ngo¹i tÖ møc l·i suÊt cho vay. XÐt vÒ thùc chÊt, ®éng
th¸i nμy lμ viÖc tù do ho¸ l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ - mét b−íc ngoÆt c¬ b¶n
cña NHNN vÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt.
N¨m 2002, l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®−îc ®iÒu
chØnh theo c¸c møc: Kh«ng kú h¹n: 1,2%/n¨m; 3 th¸ng: 1,4%/n¨m; 6 th¸ng
: 1,6?%/n¨m; 12 th¸ng: 2,2%/n¨m (møc nμy xª dÞch tuú theo tõng ng©n
hμng). L·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ ng¾n h¹n cña c¸c NHTM phæ biÕn ë møc
3,5 - 4,5%/n¨m; trung dμi h¹n ë møc 4,5%/n¨m.
Riªng ®èi víi l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ cña c¸c ph¸p nh©n t¹i c¸c tæ
chøc tÝn dông, NHNN vÉn tiÕp tôc khèng chÕ ë møc thÊp: kh«ng kú h¹n
1%/n¨m, cã kú h¹n ®Õn 6 th¸ng lμ 1,5%/n¨m, trªn 6 th¸ng 2%/n¨m, nh»m
h¹n chÕ viÖc g¨m gi÷ USD trªn tμi kho¶n.
Nãi chung l·i suÊt ngo¹i tÖ trong 2 n¨m 6 th¸ng võa qua (tõ
01/01/2001 - 30/6/2003) chÞu ¶nh h−ëng cña biÕn ®éng l·i suÊt quèc tÕ vμ tØ
lÖ dù tr÷ b¾t buéc (DTBB) b»ng ngo¹i tÖ do NHNN quy ®Þnh tõng thêi kú.
Do t¸c ®éng cña l·i suÊt, tèc ®é t¨ng huy ®éng vèn nãi chung cña toμn
hÖ thèng ng©n hμng ViÖt Nam n¨m 2002 ®¹t 19,4%/n¨m, thÊp h¬n so víi tèc
13
®é t¨ng 25,1% cña n¨m 2001. Nguyªn nh©n do l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ thÊp
dÉn ®Õn tèc ®é t¨ng huy ®éng vèn ngo¹i tÖ chØ ®¹t 5,6% (2001 lμ 25,98%).
Trong khi ®ã, l·i suÊt tiÒn göi VND duy tr× ë møc cao (lo¹i kú h¹n 12 th¸ng
tõ 0,62 - 0,67%/th¸ng, t−¬ng ®−¬ng 8,04%/n¨m) khiÕn nhiÒu ng−êi gi÷ tiÕt
kiÖm b»ng ngo¹i tÖ ®· chuyÓn sang VND. KÕt qu¶ lμ, n¨m 2002, vèn huy
®éng b»ng VND t¨ng 29,22%, cao h¬n so víi tèc ®é t¨ng 24,4% n¨m 2001.
Tèc ®é t¨ng tr−ëng tÝn dông (d− nî) n¨m 2002 ®¹t 22,2%. Trong ®ã
tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ t¨ng m¹nh 25,13% so víi møc t¨ng 12,7% cña n¨m
2001. TÝn dông ngo¹i tÖ t¨ng chñ yÕu do l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ thÊp (do
¶nh h−ëng cña l·i suÊt quèc tÕ ). ThËm chÝ cã doanh nghiÖp vay vèn ngo¹i tÖ
kh«ng ®−a vμo s¶n xuÊt, kinh doanh mμ l¹i b¸n ra thÞ tr−êng tù do lÊy VND
göi vμo ng©n hμng h−ëng l·i suÊt cao (cã thêi ®iÓm l·i suÊt tiÒn göi VND cao
gÊp 3 - 4 lÇn l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ)
2. VÒ chÝnh s¸ch tØ gi¸
Biªn ®é tØ gi¸ ®−îc níi réng tõ ± 0,1% n¨m 2001 lªn ± 0,25% n¨m
2002. §éng th¸i nμy cña NHNN ®· t¹o hμnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng h¬n
cho c¸c tæ chøc tÝn dông kinh doanh mua b¸n ngo¹i tÖ. Sù ®iÒu hμnh tØ gi¸
theo quy luËt cung cÇu ngo¹i tÖ cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh tØ gi¸ gi÷a
c¸c ngo¹i tÖ m¹nh (USD, euro, Yªn ) ®· ph¶n ¸nh ngμy cμng toμn diÖn h¬n
mèi quan hÖ gi÷a VND víi ngo¹i tÖ c¸c n−íc cã quan hÖ th−¬ng m¹i, vay nî,
®Çu t− víi ViÖt Nam. Qua ®ã, tØ gi¸ VND kh«ng ®¬n thuÇn g¾n víi USD nh−
tr−íc mμ g¾n víi c¶ "mét ræ tiÒn tÖ" nªn gi÷ ®−îc thÕ t−¬ng ®èi æn ®Þnh. Cô
thÓ lμ, n¨m 2001 tØ gi¸ USD/VND t¨ng 3,8%, n¨m 2002 t¨ng 2,1%, 6 th¸ng
®Çu n¨m 2003 chØ t¨ng 2,6%.
3. VÒ c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc
14
N¨m 2000 vμ nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2001, l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ cßn
cao, vèn ngo¹i tÖ ch¶y vμo ng©n hμng nhiÒu. §Ó ng¨n chÆn t×nh tr¹ng ®« la
ho¸ tμi s¶n nî cña c¸c tæ chøc tÝn dông, tõ th¸ng 5/2001, NHNN ®· n©ng tØ lÖ
DTBB ngo¹i tÖ tõ 12% lªn 15%. Do tri phÝ ®Çu vμo cao, xu h−íng t¨ng
tr−ëng vèn huy ®éng ngo¹i tÖ gi¶m dÇn. §Õn th¸ng 10/2001, do ¶nh h−ëng
cña l·i suÊt quèc tÕ, l·i suÊt ngo¹i tÖ trong n−íc gi¶m m¹nh, g©y khã kh¨n
cho t×nh h×nh tμi chÝnh cña c¸c tæ chøc tÝn dông, NHNN ®· ®iÒu chØnh tØ lÖ
DTBB tõ 15% xuèng 10%, sang 2002 xuèng cßn 8% vμ cã chiÒu h−íng cßn
tiÕp tôc gi¶m ®Ó phï hîp víi chÝnh s¸ch níi láng tÝn dông.
4. VÒ chÝnh s¸ch kÕt hèi
3 n¨m trë l¹i ®©y, trong ®iÒu kiÖn cung cÇu ngo¹i tÖ kh«ng cßn c¨ng
th¼ng, tØ gi¸ USD/VND t−¬ng ®èi æn ®Þnh, ChÝnh phñ ®· tõng b−íc gi¶m tØ
lÖ kÕt hèi ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ cã thu ngo¹i tÖ tõ 80% xuèng 50%,
40%, 30% vμ hiÖn nay lμ 0%.
ViÖc gi¶m tØ lÖ kÕt hèi xuèng 0% lμ b−íc ®i quan träng trong chñ
ch−¬ng tù do ho¸ giao dÞch v·ng lai, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Gi¶m tØ lÖ
kÕt hèi xuèng 0% kh«ng ¶nh h−ëng tíi kh¶ n¨ng ®¸p øng ngo¹i tÖ cña ng©n
hμng cho c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu. Bëi v× 2 n¨m
gÇn ®©y, l·i suÊt USD gi¶m xuèng rÊt thÊp, c¸c doanh nghiÖp gi÷ USD trªn
tμi kho¶n chØ ®−îc h−ëng l·i suÊt 1%/n¨m. Trong khi ®ã tØ gi¸ USD/ VND
t−¬ng ®èi æn ®Þnh, l·i suÊt tiÒn göi VND cao h¬n USD.
§iªï nμy còng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cã thu ngo¹i tÖ b¸n hÕt
sè ngo¹i tÖ thu ®−îc cho ng©n hμng ®Ó lÊy VND. Lμm nh− vËy, c¸c doanh
nghiÖp võa cã tiÒn chñ ®éng chi tr¶ chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh, võa ®−îc
h−ëng l·i suÊt tiÒn göi VND cao. Tõ thùc tiÔn nμy cã thÓ rót ra kÕt luËn:
NÕu tØ gi¸ hîp lý th× kh«ng cÇn chÝnh s¸ch kÕt hèi; viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ
15
kh«ng cßn bÞ rμng buéc mμ ®−îc tù do ho¸, sÏ thóc ®Èy thÞ tr−êng ngo¹i hèi
ph¸t triÓn m¹nh mÏ vμ s«i ®éng.
5. VÒ quy ®Þnh tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ
§Ó h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc tÝn dông,
ngμy 07/10/2002, Thèng ®èc NHNN ®· ban hμnh quy ®Þnh míi vÒ tr¹ng th¸i
ngo¹i tÖ (TTNT) cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®−îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ
(trõ c¸c ng©n hμng liªn doanh vμ c¸c chi nh¸nh ng©n hμng n−íc ngoμi ho¹t
®éng trªn ®Êt ViÖt Nam).
Quy ®Þnh míi kh«ng quy ®Þnh tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ riªng cho USD mμ
chØ quy ®Þnh giíi h¹n tæng TTNT d−¬ng vμ tæng TTNT ©m vμo cuèi ngμy
lμm viÖc cña tÊt c¶ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ mμ tæ chøc tÝn dông cã ho¹t ®éng kinh
doanh kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 30% vèn tù cã cña tæ chøc tÝn dông ®ã. Nh−
vËy quy ®Þnh míi vÒ TTNT ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc tÝn dông ®−îc
phÐp kinh doanh ngoaÞ hèi linh ho¹t h¬n trong giíi h¹n vÒ c¬ cÊu vμ tØ träng
c¸c lo¹i ngo¹i tÖ, nhÊt lμ ®èi víi USD.
6. VÒ chÝnh s¸ch kiÒu hèi
Vμi ba n¨m trë l¹i ®©y, ChÝnh phñ vμ NHNN cã nh÷ng chÝnh s¸ch
th«ng tho¸ng h¬n nh»m khuyÕn khÝch kiÒu bμo chuyÓn tiÒn vÒ n−íc: Møc
thu phÝ dÞch vô kiÒu hèi ngμy cμng gi¶m.
NÕu nh− tr−íc ®©y, ng−êi nhËn kiÒu hèi b¾t buéc ph¶i b¸n toμn bé
ngo¹i tÖ cho ng©n hμng theo tØ gi¸ quy ®Þnh, chØ ®−îc nhËn néi tÖ, th× nay hä
®−îc nhËn b»ng ngo¹i tÖ hoÆc b¸n cho ng©n hμng lÊy tiÒn VN, hoÆc göi
ngo¹i tÖ theo thÓ thøc tiÕt kiÖm t¹i ng©n hμng. NHNN ®· më réng m¹ng l−íi
lμm dÞch vô kiÒu hèi t¹o thuËn lîi cho viÖc giao dÞch cña kh¸ch hμng.
N¨m 2000 sè kiÒu hèi göi vÒ qua hÖ thèng ng©n hμng lμ 1.717 triÖu
USD , t−¬ng ®−¬ng víi 12,2% kim ng¹ch xuÊt khÈu. N¨m 2001, l−îng kiÒu
16
hèi lªn tíi 1.820 triÖu USD. Theo NHNN, 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, l−îng kiÒu
hèi chuyÓn vÒ n−íc qua hÖ thèng ng©n hμng lμ 1.100 triÖu USD, t¨ng 12% so
víi cïng kú n¨m ngo¸i . Theo −íc tÝnh, trong n¨m nay l−îng kiÒu hèi sÏ v−ît
con sè 2.400 triÖu USD cña n¨m 2002.
L−îng kiÒu hèi göi vÒ dåi dμo ®· ®em l¹i nhiÒu lîi Ých : C¸c NHTM
cã nguån vèn ngo¹i tÖ lín ®Çu tõ cho c¸c dù ¸n träng ®iÓm cña ChÝnh phñ;
cho vay c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu; gãp phÇn
c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt Nam , gãp phÇn t¨ng dù tr÷
ngo¹i tÖ quèc gia.
B. Nh÷ng yÕu kÐm, bÊt cËp trong ho¹t ®éng qu¶n lý ngo¹i hèi:
1. VÒ ®iÒu hμnh chÝnh s¸ch l·i suÊt:
Trong mét thêi gian dμi gi÷a l·i suÊt néi tÖ vμ l·i suÊt ngo¹i tÖ ®· cã
mét kho¶ng chªnh lÖch qu¸ lín, ®· lμm n¶y sinh sù chuyÓn dÞch vèn cña
kh¸ch hμng tõ néi tÖ sang ngo¹i tÖ vμ ng−îc l¹i. Ng©n hμng bá ra nhiÒu c«ng
søc mμ kh«ng ®−îc thu ®−îc lîi, l¹i t¹o c¬ héi vμ kÏ hë cho nh÷ng ng−êi cã
nhiÒu tiÒn göi vμ nh÷ng doanh nghiÖp kh«n ngoan kiÕm lêi b»ng chªnh lÖch
l·i suÊt.
2. VÒ ®iÒu hμnh chÝnh s¸ch tØ gi¸
Biªn ®é giao dÞch tØ gi¸ qu¸ hÑp trong mét thêi gian dμi ®· h¹n chÕ
doanh sè mua b¸n ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc tÝn dông.
C«ng cô tØ gi¸ vμ c«ng cô l·i suÊt ngo¹i tÖ cã khi diÔn biÕn ng−îc
chiÒu: l·i suÊt ngo¹i tÖ diÔn ra theo xu h−íng gi¶m trong khi tØ gi¸ gi÷a
USD/VND vÉn t¨ng (tuy ë møc ®é hÑp), ®· g©y ra t©m lý kh¸ch hμng g¨m
gi÷ ngo¹i tÖ hoÆc tr¸nh vay ngo¹i tÖ vÒ tØ gi¸.
17
NghiÖp vô ho¸n ®æi ngo¹i tÖ (SWAP) tuy cã t¸c dông gi¶i quyÕt t×nh
tr¹ng khan hiÕm VND cho c¸c tæ chøc tÝn dông, song l·i suÊt SWAP qu¸
cao, c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ®−îc cung cÊp nghiÖp vô nμy kªu ca nhiÒu.
ThÞ tr−êng ngo¹i hèi ph¸t triÓn cßn chËm, thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ
tiÒn mÆt cßn phæ biÕn hèi ®o¸i chñ yÕu lμ giao ngay (SPOT). Giao dÞch kú
h¹n (FORWARD) cßn h¹n chÕ. Giao dÞch quyÒn chän (OPTION) tr−íc
30/6/2003 hÇu nh− ch−a cã.
3. VÒ c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc:
Thêi ®iÓm vμ thêi h¹n t¨ng gi¶m DTBB ch−a thùc sù phï hîp víi
diÔn biÕn cña thÞ tr−êng ngo¹i tÖ.
4. VÒ dÞch vô kiÒu hèi
Lμ mét trong nh÷ng nh©n tè chñ yÕu lμm nghiªm träng thªm t×nh
tr¹ng ®« la ho¸ nÒn kinh tÕ. NHNN ch−a cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu kiÓm so¸t
l−îng ngo¹i tÖ rÊt lín ®ang tr«i næi ngoμi thÞ tr−êng.
5. VÒ nguån nh©n lùc
Tr×nh ®é vμ chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé kinh doanh ngo¹i hèi nhÊt lμ ë
cÊp cí së ®ang cßn h¹n chÕ vÒ qu¶n lý ®iÒu hμnh, vÒ t¸c nghiÖp vμ vÒ ngo¹i
ng÷ tr−íc yªu cÇu ngo¹i nhËp.
18
Ch−¬ng III
Nh÷ng gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ trong ho¹t ®éng qu¶n
lý ngo¹i hèi
N−íc ta ®ang trªn lé tr×nh héi nhËp khu vùc vμ quèc tÕ. Xu h−íng
chung cña thÕ giíi hiÖn nay lμ thóc ®Èy m¹nh mÏ c¸c ho¹t ®éng th−¬ng m¹i
vμ giao l−u quèc tÕ trªn c¬ së b×nh ®¼ng vμ cïng cã lîi gi÷a tÊt c¶ c¸c n−íc
ph¸t triÓn, ®ang ph¸t triÓn vμ chËm ph¸t triÓn.§i ®«i víi ph¸t triÓn th−¬ng
m¹i vμ më réng giao l−u quèc tÕ, giao dÞch cña thÞ tr−êng ngo¹i hèi quèc tÕ
còng ngμy cμng s«i ®éng vμ ph¸t triÓn. Trong bèi c¶nh Êy, thÞ tr−êng ngo¹i
hèi vμ c«ng t¸c qu¶n lý ngo¹i hèi ë ViÖt Nam còng ph¶i ®æi míi ®Ó kh«ng
l¹c lâng, tôt hËu tr−íc xu thÕ chung cña thêi ®¹i.
Ngμy 27/11/2001, Bé ChÝnh trÞ ®· ra NghÞ quyÕt vÒ héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ. Trong 09 nhiÖm vô mμ NghÞ quyÕt ®Ò ra nhiÖm vô thø 4 chØ râ:
"TÝch cùc t¹o lËp ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng
XHCN; thóc ®Èy sù h×nh thμnh, ph¸t triÓn vμ tõng b−íc hoμn thiÖn c¸c lo¹i
h×nh thÞ tr−êng hμng ho¸, dÞch vô, lao ®éng, khoa häc c«ng nghÖ, vèn, bÊt
®éng s¶n , t¹o m«i tr−êng kinh doanh th«ng tho¸ng, b×nh ®¼ng cho mäi
thμnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt chó träng ®æi míi vμ cñng cè hÖ thèng tμi chÝnh
- ng©n hμng"
D−íi ¸nh s¸ng NghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ vμ c¨n cø vμo ch−¬ng tr×nh
hμnh ®éng cña ngμnh ng©n hμng trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001 - 2005, c«ng t¸c
19
qu¶n lý ngo¹i hèi cÇn tiÕp tôc ®æi míi, t¨ng c−êng c¶ vÒ chÊt vμ l−îng, ®Ó
gãp phÇn ®¾c lùc vμo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
Tr−íc m¾t, xin kiÕn nghÞ nh÷ng gi¶i ph¸p kh¶ thi sau ®©y:
1. Ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, lÊy ®ã lμm nguån ®éng viªn
®Ó kh¾c phôc nh÷ng mÆt cßn yÕu kÐm, bÊt cËp. Trong c«ng t¸c qu¶n lý
ngo¹i hèi hiÖn nay, vÊn ®Ò cÊp thiÕt lμ n¾m b¾t vμ xö lý kÞp thêi nh÷ng
th«ng tin vÒ diÔn biÕn thÞ tr−êng tiÒn tÖ trong n−íc, ngoμi n−íc. Trªn c¬ së
®ã, ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu hμnh nhanh chãng c¸c c«ng cô l·i suÊt, tØ
gi¸; chÊn chØnh nh÷ng quy ®Þnh vÒ tû lÖ DTBB b»ng ngo¹i tÖ, vÒ TTNT, vÒ
biªn ®é giao dÞch mua b¸n ngo¹i tÖ, ho¸n ®æi tiÒn tÖ phï hîp víi thùc tÕ, vμ
s¸t víi cung cÇu thÞ tr−êng, tõng lóc, tõng n¬i.
2. TÝch cùc ph¸t triÓn thªm nh÷ng giao dÞch ngo¹i hèi tiªn tiÕn nh−
giao dÞch kú h¹n (FORWARD), giao dÞch quyÒn chän mua, chän b¸n ngo¹i
tÖ (OPTION), giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ (SWAP), ho¸n ®æi l·i suÊt (SWAP
RATES). Phæ biÕn s©u réng vμ h−íng dÉn kh¸ch hμng lμm quen víi nh÷ng
dÞch vô, s¶n phÈm míi cña ng©n hμng. Víi chÊt l−îng cao, chi phÝ hîp lý. §i
®«i víi viÖc më thªm vμ c¶i tiÕn c¸c nghiÖp vô, dÞch vô míi vÒ ngo¹i hèi, mét
mÆt cÇn n©ng cao phong c¸ch giao tiÕp, thùc sù t«n träng kh¸ch hμng; mÆt
kh¸c t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t viÖc chÊp hμnh chÝnh s¸ch
qu¶n lý ngo¹i hèi trong néi bé ngμnh ng©n hμng vμ ngoμi x· héi.
3. §Ó tiÕn b−íc v÷ng ch¾c trªn lé tr×nh héi nhËp vμ trong ®iÒu kiÖn
c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c tæ chøc tÝn dông trong n−íc vμ c¸c ng©n hμng
n−íc ngoμi, vÊn ®Ò n©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc (nhÊt lμ ë c¸c ng©n
hμng cÊp c¬ së) vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc quan lý ®iÒu hμnh, tr×nh ®é t¸c nghiÖp,
tr×nh ®é ngo¹i ng÷ ë trong n−íc vμ n−íc ngoμi cÇn ®−îc ®Æt ra mét c¸ch
cÊp thiÕt. §i ®«i víi vÊn ®Ò ®μo t¹o c¸n bé, cÇn quan t©m ph¸t triÓn m¹ng
20
