Đắc nhân tâm phần 27
Giữ thể diện cho người
Đắc Nhân Tâm
Nguyễn Hiến Lê dịch
Ph
ần Thứ Hai Mươi Bảy
Giữ Thể Diện Cho Người
Mấy Năm trước, Công ty Điện khí ở Nữu Ước gặp một việc khó giải quyết: Làm sao
cho Charles Steinmetz chịu bỏ chức chủ sở đi được. Steinmet là Một thiên tài bậc nhất về
điện học, nhưng hoàn toàn bất tài trong Công việc chỉ huy một phòng kế toán. Công ty sợ
làm phật ý ông vì ông rất cần cho công ty mà lại dễ hờn vô cùng. Các ông giám đốc Công
ty liền thăng ông lên chức: "Kỹ sư cố vấn của công ty điện khí, Chỉ có cái chức là mới, còn
công việc vẫn là công việc cũ". Rồi Họ lựa một người khác cho chỉ huy phòng kế toán.
Steinmetz sung sướng.
Mà các vị giám đốc cũng vậy! Khéo xử một cách ngọt ngào, biết giữ Thể diện cho
Steinmt, họ đã êm ấm đạt được mục đích, không thiệt hại Chút gì hết "giữ thể diện!" Điều
đó quan trọng lắm. Vấn đề sinh tử! Vậy mà trong chúng ta. Có mấy người biết giữ thể
diện cho người khác? Chúng ta chà đạp tình cảm của người, bắt họ theo ý ta buộc lỗi họ,
Dọa dẫm ho, chúng ta rầy la con cái hay người giúp việc trước mặt bất Cứ ai, không hề
nghĩ rằng lòng tự ái của họ đang bị ta chà đạp. Mà Có khó khăn già đâu, chỉ một chút suy
nghĩ, vài lời ngọt ngào, một Lòng thành thật gắng sức quên mình và hiểu người là đủ làm
dịu hẳn Vết thương.
Lần sau, chúng ta có bắt Buộc phải làm công việc đáng ghét là đuổi một người ở hay
một người Làm công thì ta nên nhớ điều đó.
Đây Là nguyên văn bức thư một kế toán viên gởi cho tôi: Đuổi người làm Công, không
phải là một cái thú, mà bị đuổi lại càng không thú chút Nào hết. Công việc của hãng chúng
tôi có từng mùa. Cho nên bắt đầu Tháng ba là chúng tôi phải sa thải một số nhân viên. Mãi
tới gần Đây, chúng tôi vẫn báo tin buồn đó cho những người bị hy sinh bằng cách Này:
"Ông Smith, mời ông ngồi xuống. Tới mùa hết việc rồi, chúng tôi Không có đủ công việc
để cậy ông giúp... Chúng tôi đã cho ông hay Trước rằng công việc làm chỉ tạm thời thôi..".
Nhưng người bị mất việc dù sao cũng thất vọng lắm. Họ có cảm tưởng Bị bỏ rơi và
không thèm giữ một máy may cảm tình với một hãng đã đối Đãi với họ khiếm nhã như
vậy.
Sau Này, tôi áp dụng một cách lịch sự hơn, đối đãi với họ có lễ độ hơn. Tôi cho mời
từng người vô phòng tôi sau khi suy nghĩ kỹ về công việc Họ đã giúp tôi trong cả mùa
đông, tôi nói với họ như vầy: "Ông Smith, ông đã đắc lực giúp chúng tôi. Khi chúng tôi cậy
ông đi Nữu Ước, Nhiệm vụ không phải dễ mà ông đã thành công được một cách đánh
khen, Hãng lấy làm vinh dự lắm. Ông có tài, có nhiều tương lai, dù ông làm Việc ở đâu
cũng vậy. Chúng tôi tin cậy ông và nếu có việc để nhờ ông giúp được, chúng tôi sẽ nghĩ tới
ông. Chúng tôi không quên ông..".
"Kết quả tốt hơn vô cùng. Họ không oán hờn gì hết, họ không cho rằng Họ bị chúng tôi
phản. Họ hiểu rằng nếu có công việc thì chúng tôi Tất giữ họ lại. Và khi chúng tôi cần tới
họ, họ vội vàng lại liền, Có vẻ cảm ơn chúng tôi lắm".
Ông Dwight Morrow, cựu sứ thần Mexique đã quá cố, nhạc phụ ông Lindbergh, Có một
tài dị thường là làm cho hai kẻ thù sắp đấm nhau, hòa giải Với nhau liền. Ông làm cách
nào? Ông tìm trong quan điểm của hai người, Tất cả những chỗ mà ông cho là công bằng,
ông đem phô bày ra và ca Tụng không cho ai là trái hết, dù cuộc tranh biện kết cực ra sao
cũng Vậy.
Đó là quy tắc của mọi sự trọng Tài: giữ thể diện cho người ta. Năm 1922, sau hai thế
kỷ oán thù, dân Thổ Nhĩ Kỳ quyết xua đuổi các kiểu dân Hy Lạp ra khỏi nước, Mustapha
Kémal hô hào quân lính: "Hỡi sĩ tốt, mục đích của chúng ta là Đại Trung Hải". Chiến tranh
đó giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp, là một trong những Chiến tranh cận đại đổ máu nhiều
nhất. Quân Thổ Thắng và khi hai đại Tướng Hy Lạp Tricoupis và Dionis lại tổng hành dinh
của Kémal để đầu Hàng, dân Thổ trút lời nguyền rủa lên đầu họ.
Nhưng Kémal không tỏ cho họ thấy rằng ông là người thắng, các bậc Vĩ nhân không
phí thì giờ tự đắc, khoe những thành công của mình.
Ông bắt hai tay đại tướng đó, nói: "Xin mời hai Ngài ngồi xuống đây Chắc hai Ngài
mệt lắm". Rồi sau khi nói chuyện với họ về trần mạc, ông xoa vết thương tự ái của họ:
"Tôi xin lấy tư cách một quân nhân Nói chuyện với hai Ngài cũng là quân nhân. Tôi cho
chiến tranh là một Canh bạc và những người cao tay nhất cũng có khi thua".
Vậy, cả trong nỗi vui mừng thắng trận kích thích ông, mà ông cũng không Quên quy tắc
quan trọng thứ năm sau này giữ thể diện cho người.
[Phần Trước] [Phần Kế]