Chuơng trình phát triển nông thôn Quãng Ngãi giai đoạn 2
Công ty URS Australia(URS) đã chuẩn bị kế hoạch trên nhằm sử dụng cho Chương trình phát triển nông thôn Tỉnh Quảng Ngãi của AusAID theo sự chăm sóc và sự tỉ mỉ của chuyên gia tư vấn.Báo cáo dựa trên những thực tế đã được ghi nhân và tiêu chuẩn vào thờI điểm viết.Báo cáo trên không dựa vào những khuyến cáo chuyên môn mà theo phạm vi công việc và mục đích được khái quát trong Tài liệu Thiết kế của Chương trình....
CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
QUẢNG NGÃI QNRDP – GIAI ĐOẠN 2
ĐIỀU TRA KHOANH VÙNG VỀ CÁC HOẠT ĐỘNG PHI NÔNG NGHIỆP TẠI
TỈNH QUẢNG NGÃI
QNRD
VIET NAM-AUSTRALIA
Báo cáo gửi
AusAID
62 Northbourne Avenue
CANBERRA ACT 2601
22 tháng 6 năm 2004
VIE1506
Trình bày
Phát triển bền vững URS
Hợp tác với Kellogg Brown & Root và
Dịch vụ Quản lý Dự án Toàn cầu
Giám đốc và tư vấn dự án
Adelaide, Úc
ĐƠN VỊ TÀI TRỢ
AusAID
GPO Box 887
Canberra ACT 2601
Đ.thoại bàn: +61 2 6206 4769, Fax: +61 2 6206 4696
ĐƠN VỊ CHỦ TRÌ HỢP TÁC
Sở Kế hoạch – Đầu tư
96 Đường Nguyễn Nghiêm, Thị xã Quảng Ngãi
Tỉnh Quảng Ngãi, Viet Nam
Đ.T: +84 55 825701
ĐƠN VỊ QUẢN LÝ CHƯƠNG TRÌNH
93, Đường Lê Trung Đỉnh, Thị xã Quảng Ngãi
Tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam
Đ.T: +84 55 816261-6, Fax: +84 55 816260
NHÀ THẦU QUẢN LÝ PHÍA ÚC
Phát triển Bền vững URS
25 North Terrace
Hackney SA 5069
Đ.T: +61 8 8366 1000, Fax: +61 8 8366 1001
Quản lý dự án ………………………… URS Australia Pty Ltd
Dee Hartvigsen 25 North Terrace, Hackney
Quản lý dự án quốc tế South Australia 5069 Australia
Tel: 61 8 8366 1000
………………………… Fax: 61 8 8366 1001
Giám đốc dự án:
……..
Ted A’Bear
Phó chủ tịch
Phát triển bền vững
10/11/2003
Ngày:
Thuộc chương trình : VIE1506
Thời hạn cập nhật:
D:\MY DOCUMENTS\WEBSITE DEVELOPMENT\LIBRARY\VIETNAMESE\VN4121-OFF-FARMSPECIALIST1103.DOC
CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN QUẢNG NGÃI QNRDP – GIAI ĐOẠN II
i
NỘI DUNG
Một số hạn chế ii
Bảng viết tắt iii
Tóm tắt iv
1 Giới thiệu 1
2 Các xã thực hiện Chương trình phi nông nghiệp 2
2.1 Xã Đức Phong ......................................................................................................2
2.2 Xã Tịnh Thọ .........................................................................................................3
2.3 Xã Phổ Châu ........................................................................................................4
2.4 Xã Hành Phước....................................................................................................5
2.5 Xã Sơn Hải và Nghĩa Thọ ..................................................................................6
3 Quy trình thành lập một cơ sở kinh doanh nhỏ 8
3.1 Các loại thuế ........................................................................................................8
4 Kiến nghị về các hoạt động phi nông nghiệp 9
5 Nhà cung cấp các dịch vụ phi nông nghiệp 10
6 Kết luận 11
BẢNG
Bảng 1: Các doanh nghiệp đã đăng ký và các hoạt động phi nông nghiệp tại Xã Đức Phong ...121
Bảng 2: Các doanh nghiệp đã đăng ký và các hoạt động phi nông nghiệp tại Xã Tịnh Thọ ..... 12
Bảng 3: Các doanh nghiệp đã đăng ký và các hoạt động phi nông nghiệp tại Xã Phổ Châu......132
Bảng 4: Các doanh nghiệp đã đăng ký và các hoạt động phi nông nghiệp tại Xã Hành Phước..143
PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Các RSIE đã đăng ký trong Chương trình RUDEP của các xã ............................
Phụ lục 2: Mẫu đăng ký RSIE................................................................................................
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi ii
Phạm vi sử dụng
Công ty URS Australia (URS) đã chuẩn bị kế hoạch trên nhằm sử dụng cho Chương trình
phát triển nông thôn Tỉnh Quảng Ngãi của AusAID theo sự chăm sóc và sự tỉ mỉ của
chuyên gia tư vấn. Báo cáo dựa trên những thực tế đã được ghi nhân và tiêu chuẩn vào
thờI điểm viết. Báo cáo trên không dựa vào những khuyến cáo chuyên môn mà theo phạm
vi công việc và mục đích được khái quát trong Tài liệu Thiết kế của Chương trình.
Phương pháp luận và nguồn thông tin mà URS sử dụng cũng được khái quát trong báo
cáo này. URS không xác nhận việc sử dụng những thông tin này ngoài phạm vi công việc
được thống nhất và không chịu trách nhiệm về bất cứ sự thiếu chính xác hoặc bỏ sót
thông tin nào. Trong quá trình kiểm tra, không có dấu hiệu nào cho thấy những thông tin
URS cung cấp trong báo cáo là sai
Báo cáo trên được thực hiện vào thời điểm và dựa trên những điều kiện và thông tin thu
nhận được tạI thờI điểm thực hiện. URS không nhận trách nhiệm về sự thay đổi nào có
thể xảy ra sau thời điểm trên.
Báo cáo trên cần được đọc toàn bộ. Chúng tôi không chịu bất cứ trách nhiệm về việc sử
dụng bất kỳ phần nào của bản báo cáo trên trong bất kỳ hoàn cảnh hoặc mục đích nào khác hoặc
bởi bên thứ ba. Báo cáo trên không nhằm mục đích đưa ra những khuyến cáo có tính pháp
lý. Những khuyến cáo có tính pháp lý chỉ có thể được đưa ra bởi những cá nhân có đủ tư
cách pháp lý.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi iii
Bảng viết tắt
RUDEP Chương trình Phát triển nông thôn Quảng Ngãi
RSIE Cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể tại nông thôn
VND Đồng Việt Nam
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi iv
Tóm tắt
Chương trình điều tra trên được tổ chức nhằm khảo sát các hoạt động phi nông nghiệp tại
các xã có chương trình của RUDEP và đánh giá những cơ hội để RUDEP có thể hỗ trợ
các hộ hoat động phi nông nghiệp tăng thêm thu nhập. Tại các xã vùng đồng bằng,
Chương trình điều tra nhận thấy:
• Phần lớn các hộ thuộc các xã có Chương trình đều sống vào hoạt động nông
nghiệp trong đó các hoạt động phi nông nghiệp được coi là nguồn thu thứ hai;
• Có rất ít hộ gia đình đăng ký chính thức RSIE tại các xã có Chương trình;
• Nhiều RSIE không có thu nhập ổn định và thường phải bán chịu(đặc biệt
cho những hộ nghèo)
• Các hộ RSIE cho biết khó khăn chính của họ là:
• Vốn (tín dụng) để mở rộng sản xuất ;
• Công nghệ để cải tiến sản xuất và nâng cao hiệu quả; và
• Các vấn đề liên quan đến tiếp thị và đầu ra cho sản phẩm.
• Nhìn chung, thu nhập trung bình hàng tháng từ các hoạt động phi nông
nghiệp là từ 300.000 VND đến 700.000 VND một tháng :
• Các hoạt động phi nông nghiệp có thu nhập thấp nhất là: xay sát lúa gạo,
làm bánh tráng và làm bún và làm chổi (từ 5.000 VND đến 20.000 VND
một ngày);
• Các hoạt động phi nông nghiệp cao nhất là cung ứng các sản phẩm phục
vụ sản xuất nông nghiệp (vd: Thuốc trừ sâu, phân bón), làm mộc và mở
hàng quán (từ 700.000 VND đến 1.500.000 VND một tháng).
• Các hộ RSIE không được tập huấn về quản lý tài chính, hành chính và
kinh doanh; và
• Tại hầu hết các xã, các hoạt động phi nông nghiệp truyền thồng được làm
từ lâu đời (vd. Làm gốm, dệt, làm chổi); tuye nhiên những sản phẩm này
có thể cạnh tranh với các sản phẩm làm từ nhà máy (giá rẻ hơn) hoặc làm
thoả mãu nhu cầu của người tiêu dùng .
Có rất ít các RSIE ở các xã vùng cao (Xã Sơn Hải và Xã Nghĩa Thọ). Hầu hết các RSIE
đều do người Kinh quản lý và vận hành và họ thường phải bán chịu cho và người mua
thường mắc nợ lâu dài và quá hạn. Các hộ tại những xã vùng cao có ít cơ hội được áp
dụng công nghệ chế biến hoặc sau thu hoạch; điều này không tính đến việc người dân địa
phương phụ thuộc vào các sản phẩm nông nghiệp để tăng thu nhập và tăng thu nhập.
Dựa trên kết quả của Phần điều tra khoanh vùng của RUDEP, Chương trình đã xác định
được những hoạt động sau đây để hỗ trợ các RSIE:
• Hỗ trợ và tập huấn kỹ năng quản lý tài chính và kinh doanh đối với các RSIE tại
các xã có Chương trình;
• Giới thiệu những công nghệ chế biến và sau thu hoạch mới cho các sản phẩm
nông nghiệp chủ yếu (vd: lúa gạo, ngô, sắn, dừa ..vv..)
• Cải thiện công nghệ sản xuất và chế biến các sản phẩm làm từ lương thực chính
(vd: bánh tráng, nước mắm, bún) ; và
• Hỗ trợ về liên kết giữa các hoạt động phi nông nghiệp hoặc các RSIE với đầu ra
cho các sản phẩm sản xuất tại địa phương.
Đáp lại, RUDEP đã gửi một số chuyên gia tập huấn ngắn hạn cho chương trình nhằm
giúp đỡ các RSIE như sau:
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi v
• Chuyên gia (cấp quốc gia) về sau thu hoạch và chế biến nông sản nhằm giúp đỡ về
kỹ thuật cho Chương trình trong việc chế biến quy mô nhỏ tại các xã có Chương
trình (1 tháng);
• Chuyên gia (cấp quốc gia) về công nghệ lương thực giúp đỡ về kỹ thuật cho việc
sản xuất lương thực và chế biến tại các xã có Chương trình (1 tháng); và
• Chuyên gia (cấp quốc gia) về quản lý doanh nghiệp loại nhỏ nhằm hỗ trợ Chương
trình trong phần thành lập và điều hành các RSIE (1 tháng) .
Được biết, việc triển khai thực hiện (những nơi cần thiết) và các hoạt động tập huấn sẽ
đóng góp làm tăng thu nhập phi nông nghiệp cho các chủ hộ và người làm công tại các xã
có Chương trình.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 1
1 Giới thiệu
Chương trình Phát triển nông thôn Quảng Ngãi (RUDEP) là chương trình kéo dài 9 năm
với mục tiêu giảm nghèo được tài trợ bởi Cơ quan phát triển quốc tế Úc (AusAID) và
Chính phủ Việt Nam. Chương trình có mục tiêu xoá nghèo tại các vùng núi và nông thôn
của tỉnh Quảng Ngãi (miền Trung Việt Nam) thông qua sử dụng các quy trình kế hoạch
có tham dự nhằm tăng thu nhập cho các hộ, cải thiện chất lượng sống và phát triển các
cộng đồng nghèo ở nông thôn. Nhằm đạt được những mục tiêu của chương trình và cải
thiện chất lượng sống của người dân trong tỉnh, RUDEP có 4 hoạt động chính: các hoạt
động tăng thu nhập; xây dựng cơ sở hạ tấng loại nhỏ; phát triển nguồn nhân lực và các
hoạt động quản lý, giám sát và đánh giá. Được biết những cách tiếp cận mang tính thể
luận trên đối với sự phát triển nông thôn, trong khi thúc đẩy quy trình kế hoạch tham gia,
sẽ đem lại kết quả giảm nghèo ở các xã và huyện có Chương trình và sự vững chắc của
các hoạt động và sáng kiến của Chương trình.
Tháng 3 năm 2003, Chương trình đã mở rộng các hoạt động tới một khu vực gồm 6 xã
thuộc 6 huyện khác nhau trong tỉnh1. Nhằm phát triển các hoạt động lựa chọn để nâng cao
thu nhập cho các hộ tại các xã có Chương trình, RUDEP đã thực hiện một cuộc điều tra
khoanh vùng về các hoạt động phi nông nghiệp với mục đích xác định các hoạt động phi
nông nghiệp hiện tại, những vướng mắc và cơ hội để nâng cao năng suất và thu nhập.
Cuộc điều tra khoanh vùng trên cũng được thực hiện nhằm khái quát một sô hoạt động
phi nông nghiệp mà RUDEP có thể thực hiện tại các xã có Chương trình. Cuộc điều tra
được giới hạn trong:
• Các doanh nghiệ và cơ sở sản xuất loại vừa và nhỏ;
• Các hoạt động chế biến nông sản và sau thu hoạch ; và
• Công nghệ lương thực và sản xuất.
Một chuyên gia tư vấn cấp quốc gia ở địa phương được mời tiến hành việc nghiên cứu
trong thời gian 8 tuần. Công việc trên đòi hỏi phải tới khảo sát tại mỗi xã có Chương
trình, thảo luậ với cán bộ cấp xã và huyện về các hoạt động phi nông nghiệp do các hộ tại
địa phương đang thực hiện. Một số cuộc khảo sát với các hộ gia đình, thảo luận về các
hoạt động phi nông nghiệp của họ cũng được tiến hành. Một Điều khoản tham chiếu chi
tiết được ghi trong Phụ lục 1. Được biết, những kiến nghị trong bản báo cáo sẽ xác định
các hoạt động tăng thu nhập sẽ có thể được hỗ trợ hoặc giới thiệu tại các xã có Chương
trình. Có thể thấy những đề nghị trong báo cáo trên sẽ xác định các hoạt động phát sinh
tăng thu nhập cần được hỗ trợ hoặc giới thiệu tại các xã có Chương trình và cung cấp
thông tin về các cơ sở cung ứng dịch vụ lao động.
1
Các xã Đức Phong (Huyện Mộ Đức); Nghĩa Thọ (Huyện Tư Nghĩa); Phổ Châu (Huyện Đức Phổ); Hành
Phước (Huyện Nghĩa Hành); Tịnh Thọ (huyện Sơn Tịnh) và xã Sơn Hải (Huyện Sơn Hà).
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 2
2 Các hoạt động phi nông nghiệp tại các xã có Chương trình
2.1 Xã Đức Phong
Đức Phong là một xã ven biên thuộc huyện Mộ Đức có dân số 19.078 người. Trước đây,
xã đã có các hoạt động phi nông nghiệp truyền thống (làm đường phiên và trồng nấm);
Tuy nhiên sản phẩm của các hộ làm ra không thể cạnh tranh được với các sản phẩm có
giá rẻ hơn của các công ty và vì vậy những hoạt động trên đã mai một dần. Toàn xã có
126 hộ gia đình có các hoạt động phi nông nghiệp và có đăng ký thành lập (Bảng 1).
Ngoài 126 hộ “đã đăng ký” trên, có một số hộ “không đăng ký” hoạt động phi nông
nghiệp (vd, khoảng 40 –50 hộ ở Làng Lam Hà làm bánh tráng, bún và mở hàng cắt tóc).
Theo cán bộ và các hộ CPC, nhiều hộ không đăng ký thực sự không muốn đăng ký vì họ
không nhận biết rằng họ cần phải làm như vậy, không biết đăng ký như thế nào hoặc e
ngại sẽ phải đóng thuế cao. Ngoài ra, các hoạ động phi nông nghiệp không phải là hoạt
động tạo thu nhập chính, hơn nữa, một số hoạt động còn theo mùa vụ. Phỏng vấn với các
hộ đã cho thấy có một số hoạt động phi nông nghiệp tăng thêm thu nhập gồm: làm bánh
tráng, làm mộc, xay sát, cung ứng sản phẩm phục vụ sản xuất nông nghiệp; và, cửa hàng
nhỏ.
• Làm bánh tráng: Làm bánh tráng được coi là một nghề phụ của người dân địa
phương và là nguồn thu nhập thêm cho các hộ. Số lượng được sản xuất tương đối
thập (khoảng 5 kg/ngày); số tiền kiếm được khoảng từ 5.000 VND đến 10.000
VND một ngày. Rất khó học được nghề làm bánh tráng và các hộ cũng cần phải
trải qua thời gian dài và kinh nghiệm mới có thể tạo ra những sản phẩm có chất
lượng cao (đối với người tiêu dùng, đó phải là bánh tròn và đẹp). Sản phẩm chủ
yếu được bán cho người dân địa phương vì vậy rất khó để các hộ trên có thể mở
rộng sản xuất do thiếu vốn và hiểu biết về thị trường sẵn có. Ngoài ra, nhiều hộ
không muốn mở rộng sản xuất vì nhu cầu thấp và có nhiều nguồn cung đối với sản
phẩm trên. Các hộ làm bánh trang không muốn đăng ký kinh doanh hoặc không
đóng thuế vì họ chỉ kiếm được dưới 290.000 VND một tháng.
• Làm mộc: Hầu hết những người làm mộc đều là nam giới và họ thường thuê 1 – 2
người cùng làm. Số người làm công này đã được học tại Trường Trung học
Chuyên Nghiệp (tại Tỉnh Quảng Ngãi). Gỗi được lấy về từ các huyện hoặc các
tỉnh khác (vd Huyên Ba Tơ hoặc Tỉnh Gia Lai), được làm thành bản, cửa lớn,
khung cửa sổ và ghế. Sản phẩm trên được bản cho người dân địa phương để thay
thế đồ cũ hỏng. Thu nhập trung bình của người làm mộc là từ 700.000 VND đến
1.000.000 VND một tháng. Nhiều cơ sở muốn mở rộng hoạt động sản xuất; tuy
nhiên họ thiếu vốn, kỹ thuật và thông tin về thị trường. Các cơ sở làm mộc (các hộ
gia đình) phải đăng ký kinh doanh RSIE và phải đóng 300.000 VND thuế đăng ký
mỗi năm và trung bình 65.000 VND thuế bán sản phẩm mỗi tháng.
• Xay sát: Làm nghề xay sát lúa gạo thường do một hộ tiến hành với việc sử dụng
lao động sẵn có trong nhà. Người dao dịch là dân địa phương trong xã. Lúa gạo
được xay quanh năm dù mỗi năm xã Đức Phong chỉ có 2 vụ lúa. Xay sát gạo được
coi là nguồn thu nhập thứ hai, với mỗ hộ kiếm được từ 10.000 VND đến 20.000
VND một ngày. Những hộ trên phải đăng ký kinh doanh và phải trả 325.000 VND
cho thuế đăng ký mỗi năm và 50.000 VND thuế bán sản phẩm mỗi tháng. Nhiều
hộ mở dịch vụ xay sát lúa gạo không muốn mở rộng hoạt động kinh doanh do ít
vốn và thiếu lao động.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 3
• Cung ứng các sản phẩm phục vụ nông nghiệp: Những hộ trên chủ yếu bán phân
bón và thuốc trừ sâu cho các hộ nông nghiệp. Họ cần từ 2 đến 3 triệu VND để
mùa phân bón từ Công ty Phân bón Quảng Ngãi và bán lại cho người dân có nhu
cầu tại xã. Một vấn đề chính ảnh hưởng đối với hoạt động buôn bán trên là số
lượng người tiêu thu nhiều nhưng 01họ thường xuyên thiếu nợ hoặc nợ quá hạn;
điều này ngược lại ảnh hưởng tới khả năng sinh lợi của người bán (chỉ từ 700.000
đến 1.000.000 VND một tháng). Nhiều hộ sẵn sàng mở rộng việc buôn bán song
lại thiếu vốn.
• Cửa hàng tạp hoá: Có một số cửa hàng tạp hoá tại xã Đức Phong bán những đồ
gia dung cho các hộ dân (vd. Xà phòng, thuốc lá, sách vở, bánh tráng ..vv…).
Hoạt động buôn bán trên rất nhỏ và cần ít vốn. Có nhiều ngươi không đăng ký
kinh doanh và có nhiều hộ tham gia vào hoạt động này với những chủng loại hàng
hoá khác nhau. Những hộ bán tạp hoá nhỏ không muốn mở rộng kinh doanh do
có quá nhiều cửa hàng giống như họ và không có nhiều người mua.
2.2 Xã Tịnh Thọ
Xã Tịnh Thọ có 12.587 người với 5 thôn. Phần lớn người dân ở xã sống nhờ vào sản xuất
nông nghiệp. Tuy nhiên, nhiều hộ thực hiện các hoạc động phi nông nghiệp nhằm tăng
thêm nguồn thu(vd: làm bánh tráng, làm mộc, bán hàng tạp hoá, hàn và làm gốm). Cả xã
có 67 hộ hiện đã đăng kí kinh doanh và hoạt động phi nông nghiệp. Cũng có một số tuy
hoạt động phi nông nghiệp như làm bánh tráng và bún, đan vv.. song không đăng ký. Tuy
nhiên, đây là những hoạt động rất nhỏ và họ chỉ kiếm được từ 5.000 VND đến 7.000
VND trung bình mỗi ngày; vì vậy các hộ không phải đăng ký kinh doanh và nộp thuế.
Qua phỏng vấn, được biết một số hoạt động phi nông nghiệp mà các hộ đang tiến hành để
nâng cao thu nhập như: hàn, làm sắt, may vá,, xay sát, bán nước mắm, thịt lợn, làm mộc
và bán tạp hoá.
• Nghề hàn và làm sắt: Loại hình phi nông nghiệp trên được coi là nghề truyền
thống của xã song chỉ còn một số hộ còn giữ lại. Toàn xã hiện chỉ còn 2 hộ theo
nghề này. Họ bán sản phẩm cho dân địa phương(để thay thế đồ cũ hỏng) và kiếm
được trung bình từu 15.000 VND đến 20.000 VND một ngày. Những hộ trên phải
trả 70.000 VND thuế đăng ký hàng năm và 25.000 VND thuế bán sản phẩm hàng
tháng. Các hộ đều muốn mở rộng kinh doanh song đề e ngại không thể cạnh tranh
với các hàng hoá khác cùng chủng loại vì sản phẩm của họ là đồ thủ công.
• May vá: Có 4 hộ trong theo nghề may vá, bán sản phẩm cho dân địa phương. Sản
phẩm làm ra ít (chỉ 1 –2 quần dài hoặc 1 quần soóc một ngày). Thu nhập trung
bình là từ 20.000 VND đến 30.000 VND một ngày. Thợ may phải trả 100.000
VND tiền thuế đăng ký một năm và 28.000 VND thuế bán sản phẩm mỗi tháng.
Những hộ trên mong muốn mở rộng kinh doanh nhưng thiếu vốn.
• Xay sát: Xay sát được xem là một nghề khó trong thời gian đầu bởi vì máy móc
thường xuyên hỏng và có ít khách hàng. Tuy nhiên, hoạt động xay sát hiện nay
được cải thiện hơn và một máy có thể xay được 6-7 tạ lúa một ngày. Người chủ có
thể kiếm trung bình từ 6.000 VND đến 7.000 VND cho 1 tạ xay sát.
• Bán nước mắm: Những hộ trên hiện mua nước mắm từ các nguồn khác nhau (ở
các xã Tịnh Kỳ và Bình Châu) và bán lại cho người dân địa phương. Trung binh
mỗi ngày họ bán được từ 5 đến 7 lít và kiếm được từ 15.000 VND đến 20.000
VND mỗi ngày. Những người bán nước mắm không phải nộp thuế do thu nhập họ
rất thấp. Họ muốn được vay vốn để mở rộng việc buôn bán.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 4
• Nghề giết mổ gia súc: Những hộ trên có thể mua từ dân địa phương và giết mổ 1
bò hoặc 1 lợn mỗi ngày. Trung bình, họ kiếm được từ 400.000 VND đến 600.000
VND một tháng. Thịt mổ đuợc bán cho người mua tại xã. Những hộ trên không
muốn mở rộng hoạt động do không có nhiều nhu cầu về thịt trong xã.
• Làm mộc: Các hộ làm mộc thường thuê từ 1- 4 nam giới cùng làm. Họ mua gỗ từ
nhiều nơi (các huyện Ba Tơ, Sơn Hà và Trà Bồng và Tỉnh Gia Lai) và làm thành
bàn ghế, cửa lớn và cửa sổ. Các sản phẩm trên chủ yếu được bán cho người dân
địa phương; tuy nhiên cũng có thể bán cho các tỉnh khác (để thay thế đồ cũ).
Những hộ làm mộc này kiếm được từ 1.000.000 VND đến 1.500.000 VND một
tháng sau khi trả lương cho người làm thuê (khoảng 800.000 VND một tháng cho
mỗi người). Các hộ trên phải nộp 350.000 VND thuế đăng ký hàng năm và 65.000
VND thuế bán sản phẩm. Những chủ sản xuất này mong muốn mở rộng sản xuất
song họ thiếu vốn vay.
• Bán hàng tạp hoá: Những hộ trên bá nhiều loại hàng khác nhau cho dân địa
phương (như xà phòng, thuốc lá, sách vở, bánh tráng, bia vv). Hầu hết các kinh
doanh trên có quy mô trung bình và thu nhập khá cao (khoảng từ 1.000.000 VND
đến 1.500.000 VND một tháng). Họ phải nộp 450.000 VND thuế đăng ký mỗi
năm và từ 50.000 VND đến 70.00 thuế bán hàng mỗi tháng. Mặc dù thu nhập cao
song những hộ trên không mong muốn mở rộng sản xuất do cung nhiều hơn và
nhiều người mua nợ tiền quá hạn.
2.3 Xã Phổ Châu
Phổ Châu thuộc huyên Đức Phổ có 5.072 người. Xã có Quốc lộ 1 chạy qua và có một
điểm du lịch với nhiều nhà hàng. Khoảng 85% dân số xã sống bằng nghề nông nghiệp
trong khi có khoảng 15% có thu nhập từ các hoạt động phi nông nghiệp hoặc làm thuê.
sẽ cung cấp thông tin chi tiết về RSIE đã đăng ký tại xã Phổ Châu. Ngoài các cơ sở RSIE
đã đăng ký trên, có một số lớn các hộ khác hoạt động phi nông nghiệp: làm chổi, làm
lưới, làm mộc, cắt tóc, sửa chữa xe máy, bán xe đạp và bán các sản phẩm phục vụ sản
xuất nông nghiêp không đăng ký kinh doanh (mỗi nghề có từ 5 – 7 hộ). Phỏng vấn với
các hộ trên đã được thực hiện đã cho thấy các ngành sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp
tăng nguồn thu cho người dân ở đây gồm: làm bánh mì, xay sát lúa gạo, bán lúa gạo, cung
ứng các sản phẩm phục vụ sản xuất nông nghiệp, làm mộc, làm chổi, làm lưới và kinh
doanh ăn uống.
• Làm bánh mỳ: Hộ đầu tiên kinh doanh nghề này bằng cách mua lò nướng bánh
và thuê một người làm bánh để dạy họ cách làm bánh mì. 1 bánh mỳ được bán với
giá 600 VND. Chủ kinh doanh kiếm được khoảng 25.000 VND một ngày sau khi
đã trả lương cho người làm thuê (có 2 công nhân, mỗi người kiếm được 15.000
VND mỗi ngày). Những hộ kinh doanh trên phải nộp 250.000 VND thuế đăng ký
hàng năm và 60.000 VND thuế bán sản phẩm hàng tháng. Rất khó để mở rộng sản
xuất kinh doanh do nguồn cung vượt quá nhu cầu.
• Xay sát: Những hộ trên đầu tiên phải đầu tư khoảng 15.000.000 VND để mua
máy móc. Hầu hết khách hàng là dân địa phương. Người chủ thường lấy 5.000
VND cho mỗi lần xay sát (thường vào buổi chiều)VND, Mỗi năm hộ kinh doanh
trên phải nộp 50.000VND tiền thuế đăng ký và 15.000VND thuế tiêu thụ sản
phẩm mỗi tháng. Xay sát được coi là nguồn thu nhập thứ hai. Tuy nhiên các hộ
trên không muốn mở rộng dịch vụ do thiếu thời gian và lao động.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 5
• Bán lương thực: Một số hộ tại xã Phổ Châu mua lương thực từ các nguồn ở Thị
trấn Tam Quan (Huyện Hoài Nhơn, Tỉnh Bình Định), sau đó bán cho người dân
địa phương và kiếm được từ 5.000 VND đến 7.000 VND mỗi ngày. Số hộ trên
không muốn mở rộng hoạt đông buôn bán do số người bán nhiều mà người mua ít.
• Cung ứng các sản phẩm phục vụ sản xuất nông nghiệp: Những hộ trên cần số
vốn từ 2 – 3 triệu đòng và mua phân bón từ Công ty Phân bón Quảng Ngãi, sau đó
họ bán sản phẩm cho dân địa phương. Những hộ kinh doanh trên cho biết việc
kiếm lời rất khó khăn vì nhiều hộ nông nghiệp mua chịu. Những hộ kinh doanh
trên không muốn mở rộng việc buôn bán vì nguồn cung ở địa phương nhiều và
nông dân nợ quá hạn.
• Làm mộc: Những hộ làm mộc trên thuê từ 1 – 2 người làm thuê là nam. Những
người nay có thể là thợi học nghề hoặc đã có thời gian theo học nghề mộc. Họ
mua gỗ từ nhiều nơi khác nhau (các huyện Tam Quan, Bông Sơn, Nhơn Hoà thuộc
tỉnh Bình Định) và làm bàn ghế, cửa chính, cửa sổ. Sản phẩm làm ra được bán cho
người dân địa phương (để thay thế đồ cũ). Chủ sản xuất có thể kiếm được từ
800.000 đến 1.000.000 VND một tháng sau khi trả lương cho người làm thuê
(khoảng 800.000 VND một người một tháng). Số hộ sản xuất trên có nhu cầu mở
rộng sản xuất song gặp khó khăn ở vấn đề vay vốn và thông tin về đầu ra cho sản
phẩm.
• Làm chổi: Làm chổi từ lá dừa là nghề truyền thống của Thôn Vĩnh Tuy. Những
hộ trên cần 1 triệu đồng để bắt đầu nghề trên. Họ có thể làm khoảng 30 chổi một
ngày và kiếm được khoảng 15.000 VND một ngày. Sản phẩm của họ được bán tại
Thị trấn Tam Quan, Họ không phải đóng thuế do thu nhập và sản xuất còn nhỏ hẹp.
• Làm ngư lưới cụ: Làm lưới đánh cá là công việc phổ biến của phụ nữ Thôn Vĩnh
Tuy. Hầu hết các hộ ở đây đều chăn nuôi và làm lưới đánh bắt cá được coi là
nguồn thu nhập thứ hai. Lưới được làm thủ công và mỗi người có thể kiếm từ
2.000 VND đến 3.000 VND mỗi ngày. Họ không thể mở rộng hoạt động do việc
làm lưới chỉ dành cho người già. Họ nhận sợi lưới từ các chủ thuyền địa phương.
Nhiều hộ cho rằng rất khó khăn đề tìm thị trường đầu ra cho sản phẩm.
• Kinh doanh ăn uống: Xã Phổ Châu có nhiều quán ăn nhỏ nằm dọc đường Quốc
lộ 1. Đề mở cửa hàng ăn uống, phải đầu tư 100 million VND. Mỗi quán ăn có từ
2-3 nữ phục vụ và được trả từ 300.000 VND đến 400.000 VND mỗi người một
tháng. Khách ăn hầu hết là tài xế đường dài và chủ quán có thể lãi từ 100.000
VND đến 150.000 VND một ngày trong đó thời gian kiếm nhiều nhất là những
ngày cuối tháng âm lịch. Họ đều phải đăng kí kinh doanh và phải nộp 750.000
VND thuế đăng ký và hàng năm và 400.000 VND thuế bán hàng hàng tháng.
Nhiều hộ kinh doanh cho biết rất khó để mở rộng hoạt động kinh doanh do có ít
khách hàng và phải cạnh tranh với các quán ăn khác.
2.4 Xã Hành Phước
Hành Phước là xã rộng nhất của Huyện Nghĩa Hành với 2.800 hộ. Người dân ở đây hầu
hết sống bằng nghề nông nghiệp và chăn nuôi. Có 131 hộ đăng kí kinh doanh và các hoạt
động phi nông nghiệp khác bảng 4 sẽ cung cấp danh sách các cơ sở sản xuất kinh doanh
tại xã Hành Phước. Những cuộc phỏng vấn gần đây với các hộ gia đình, được biết có một
số hoạt động phi lợi nhuận tăng thu nhập như: Làm bánh tráng, làm mộc, xay sát, cung
ứng sản phẩm phục vụ sản xuất nông nghiệp và bán hàng tạp hoá
• Làm gạch: Làm gạch là hoạt động rất phổ biến tại xã Hành Phước. Các hộ thực
hiện cần có một số kiến thức và khoảng 10 triệu đồng để mua máy làm gạch và
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 6
xây lò. Gạch được làm vào mùa khô và một chủ sản xuất có thể làm được 20.000
viên gạch trong 10 ngày. Sản phẩm của họ được bán cho các điểm trong tỉnh hoặc
thành phố Đà Nẵng (chuyển tới chân công trình). Mỗi chủ sản xuất cần khoảng 15
công nhân có kỹ thuật và công nhân nhận được tiền sau khi sản phẩm được bán
(1.000 viên được 24.000 đồng). Chủ sản xuất nhận được từ 200.000 đến 400.000
VND nếu 20.000 gạch được tiêu thụ. Những cơ sở sản xuất trên phải đăng ký sản
xuất và nộp 550.000 VND tiền thuế đăng ký hàng năm và 450.000 VND tiền thuế
bán sản phẩm hàng tháng. Sản phẩm gạch có một thị trường lớn và các chủ sản
xuất hi vọng có nhiều vốn hơn để mở rộng sản xuất.
• Trồng dâu nuôi tằm: Các hộ muốn theo nghề này trước hết phải mua tằm và có
đất để trồng dâu. La dâu được dùng làm thức ăn cho tằm và sau từ 25-30 ngày,
kén do tằm tạo ra được bán để xe tơ, nhuộm và dệt lụa. Một số hộ tại xã Hành
Phước đã nuôi tằm trong thời gian dài và trước đó đã có thu nhập cao từ nghề này
(32.000 VND/01kg); Tuy nhiên hiện tiền lãi rất thấp (17.000 VND/kg). Ngoài ra
còn nhiều khó khăn khác như tằm thường mắc bệnh. Hậu quả là, nhiều hộ không
muốn tiếp tục nghề nuôi tằm và chuyển sang trồng cỏ chăn nuôi.
• Làm Bánh tráng: Đây được coi là nghề dễ làm; tuy nhiên các hộ đôi khi gặp khó
khăn khi làm bánh tráng với yêu cầu phải tròn và đẹp. Những hộ trên có khả năng
làm 10 kg bánh tráng một ngày. Họ có thể kiếm đuợc đến 15.000 VND một ngày.
Hiện nay, có nhiều hộ trong xã theo nghề này và vì vậy có nhiều hộ không muốn
mở rộng sản xuất và muốn chuyển sang chăn nuôi.
• Làm bún: Các hộ muốn làm nghề phi nông nghiệp trên cần một máy làm bún và
tiền mua gạo. Họ cần từ 30 đến 40 kg gạo để làm từ 60 đến 70 kg bún và kiếm
được 30.000 VND một ngày. Các cơ sở sản xuất trên có phạm vi nhỏ (hộ gia đình)
và do thu nhập thấp nên họ không phải đóng thuế. Nhiều hộ không muốn mở rộng
hoạt động trên bởi vì họ không thích công việc này và cho rằng việc chăn nuôi có
lãi hơn.
2.5 Xã Sơn Hải và Xã Nghĩa Thọ
Hai xã trên cùng được phân tích do những tương đồng về vấn đề cùng có người dân tộc
thiểu số và có những hoạt động phi nông nghiệp tương đồng nhau. Cả hai xã đề ngheo và
có nhiều hộ thường xuyên thiếu lương thực trong một vài tháng của năm. Ngoài ra, họ
còn cách xa chợ. Đó là hai lí do tại sao cần phải xây dựng tại hai xã trên các cơ sở sản
xuất và kinh doanh phi nông nghiệp. Một số đặc tính chung của các cơ sở sản xuất kinh
doanh tại hai xã Sơn Hải và Nghĩa Thọ là:
• Các hoạt động phi nông nghiệp tại hai xã đều chủ yếu do người Kinh làm chủ; có
rất ít cơ sở phi nông nghiệp do người dân tộc thiểu số H’re làm chủ;
• Do tỷ lệ nghèo rất cả ở cả hai xã(>60% được đánh giá là hộ nghèo) nên hầu hết
các chủ sản xuất kinh doanh buộc phải bán chịu;
• Có một số cơ sở làm đồ gỗ phạm vi nhỏ ở cả hai xã. Tuy nhiên khác với các cơ sở
làm mộc tại các xã vùng đồng bằng, ở đây không có các thiết bị làm mộc bằng
điện. Mọi công đoạn đều được làm bằng tay. Sự bất tiện trên khiến cho giá sản
phẩm cao, chất lượng thấp và rất khó cạnh tranh với sản phẩm gỗ của các xã khác;
• Các cơ sở xay sát và các cửa hàng tạp hoá không nhiều và quy mô nhỏ. Chủ kinh
doanh chỉ có thể kiếm được từ 10.000 VND đến 15.000 VND một ngày;
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 7
• Có rất ít các cơ sở sản xuất kinh doanh đăng ký do phạm vi hoạt động nhỏ hẹp và
thiếu kinh phí. Họ chỉ có thể nộp từ 10.000 VND đến 15.000 VND mỗi tháng cho
cơ quan thuế địa phương;
• Cả hai xã đều không có chợ hay cơ sở cung ứng sản phẩm phục vụ sản xuất nông
nghiệp (cung cấp phân bón và thuốc trừ sâu);
• Có một số hộ theo nghề đan rổ rá; tuy nhiên sản phẩm của họ chỉ làm cho sinh
hoạt hàng ngày và rất hiếm khi được đem bán ở các chợ huyện.
Do nguời H’re phần lớn sống phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp (trồng lúa gạo, sắn và
ngô), nên có thể thấy rõ cách can thiệp phi nông nghiệp vào 2 xã Nghĩa Thọ và Sơn Hải
là mảng kỹ thuật chế biến và công nghệ sau thu hoạch. Những kỹ thuật trên sẽ giúp ổn
định sản xuất nông nghiệp tăng cường an ninh lương thực và tăng thu nhập. Vì vậy,
Chương trình có thể hỗ trợ bằng cách giúp đỡ về kỹ thuật, thực hiện và tập huấn về
phuơng pháp chế biến phù hợp cũng như công nghệ sau thu hoạch đối với các sản phẩm
nông nghiệp (vd: lúa gạo, ngô và sắn).
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 8
3 Quy trình thành lập một cơ sở kinh doanh sản xuất loại nhỏ
Quy trình thiết lập một RSIE rất đơn giản và có thể áp dụng với tất cả các huyện và xã có
chương trình. Quy trình trên dường như là một khó khăn đối với các hộ mong muốn thành
lập một RSIE. Việc đầu tiên của hộ muốn đăng kí RSIE là đến Phòng Kế hoạch - Đầu tư
thuộc Uỷ ban nhân dân huyện để điền vào mẫu đăng ký. Người có quyền đăng ký kinh
doanh phải từ 18 tuổi trở lên, có giấy chứng nhận đủ sức khoẻ, chứng minh thư nhân dân
và sổ hộ khẩu. Mẫu đăng ký này yêu cầu người viết phải cung cấp thông tin về lĩnh vực
kinh doanh của hộ muốn thành lập. Khi hoàn thành, chủ hộ gửi đơn đăng ký tới lãnh đạo
của Phòng tài chính và kế hoạch cùng với 30.000VND lệ phí. Trong vòng 7 ngày, hộ nộp
đơn có thể nhận được giấy phép. Đối với một số RSIE, việc cấp giấy phép có thể dài hơn,
đặc biệt nếu doanh nghiệp dó là một doanh nghiệp “nhà nước” hoặc có phạm vi hoạt động
lớn. Mẫu đăng ký RSIE có ở Phụ lục 2.
3.1 Thuế
Việc nộp thuế phần lớn phụ thuộc vào liệu doanh nghiệp có đăng ký chính thức với phòng
thuế địa phương không (ở cấp xã). Mỗi tháng, cán bộ địa phương sẽ đến từng hộ kinh
doanh để thu thuế.Thực chất, mức thuế phụ thuộc vào quy mô hoạt động của doanh
nghiệp, loại hình doanh nghiệp và mức độ thu nhập. Ví dụ, một doanh nghiệp nhỏ (kiếm
từ 5.000 VND đến 7.000 VND một ngày) không cần phải đăng ký do cán bộ địa phương
hàng tháng đều đền thu thuế (khoảng từ 10.000 VND đến 15.000 VND một tháng). Các
hộ kinh doanh theo mùa vụ có thể được áp dụng loại thuế của phòng thuế để được giảm
hoặc miễn thuế. Đợt điều tra khoanh vùng nhận thấy mức thuế giữa các địa phương và
RSIE khác nhau. Những cơ sở sản xuất kinh doanh lớn đăng ký RSIE dường như có quy
định chính thức về mức thuế. Tuy nhiên các RSIE cũng vẫn phải nộp thuế địa phương;
mức quy định giữa cơ sở phải nộp thuế và cơ sở không nộp thuế có thể do cơ sở đó được
xác định là quy mô nhỏ. Thuế do cán bộ cấp xã thu.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 9
4 Đề nghị cho các hoạt động phi nông nghiệp
Các hộ và cán bộ cấp xã, huyện đã thảo luận về những biện pháp RUDEP có thể hỗ trợ
các hoạt động phi nông nghiệp tăng thu nhập và phát triển RSIE. Những đề nghị đó là:
• Hỗ trợ việc quản lý kinh doanh và tài chính đối với một số RSIE ở các xã:
RUDEP sẽ hỗ trợ các hộ RSIE tại các xã có chương trình việc tập huấn về quản lý
tài chính và kinh doanh (bao gồm cả tiếp thị) nhằm giúp các cơ sở sản xuất kinh
doanh trên nâng cao năng lực hoạt động và tính cạnh tranh. Hoạt động trên phần
lớn được tập trng tại các xã vùng đồng bằng do có rất ít các RSIE được thành lập
tại các xã vùng cao.
• Hỗ trợ kỹ thuật sản xuất thực phẩm cho các hộ nghèo hiện đang làm bánh
tráng và bún đồng thời giới thiệu các kỹ thuật sản xuất các thực phẩm khác
(vd: làm nước mắm) RUDEP sẽ hỗ trợ các hộ hiện đang làm bánh tráng và bún
bằng cách cải tiến kỹ thuật sản xuất để nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngoài ra,
kỹ thuật sản xuất lương thực được giới thiệu tới các xã có Chương trình và các hộ
gia đình sẽ được đánh giá và nơi nào được đề nghị sẽ thực hiện và tập huấn
• Giới thiệu kỹ thuật sau thu hoạch và chế biến cho các cây lương thực phổ
biến như ngô, dừa, sắn và các loại khác: RUDEP sẽ hỗ trợ việc giới thiệu các kỹ
thuật sau thu hoạch và chế biến được cải tiến cho các xã có Chương trình. Hiệu
quả của các hoạt động này là ổn định sản xuất nông nghiệp (vd. trữ loại hạt giống
tốt hơn), nâng cao thu nhập (vd: kỹ thuật chế biến) và sử dụng các sản phẩm phụ
trong sản xuất (vd: chế biến dừa). Đặc biệt các hoạt động trên rất có ý nghĩa tại
các xã vùng cao, nơi việc áp dụng các kỹ thuật sau thu hoạch và chế viến nông sản
sẽ làm ổn định sản xuất lương thực và cả nâng cao an ninh lương thực .
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 10
5 Đối với cở sở cung ứng dịch vụ phi nông nghiệp
Dựa trên những kết quả của cuộc Điều tra Khoanh vùng và những đề nghị trên, có một số
các cơ sở cung ứng dịch vụ phi nông nghiệp đã được khảo sát. RUDEP đã bắt đầu thảo
luận với hai trường Trung học chuyên nghiệp để đánh giả khả năng hợp tác với Chương
trình. Hai trường đó là:
• Trường trung học tài chính kế toán (Số. 4); ở Thị xã Quảng Ngãi, trường mở
các lợp ngắn hạn về quản lí kế toán, hành chính và kinh doanh. Nhà trường có hơn
60 giảng viên trong đó 25 người là tiến sĩ và thạc sĩ. Chương trình hiện đang thao
luận với trường về khả năng mở các lớp tập huấn về tài chính, kế toán và quản trị
kinh doanh cho các cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ tại các xã có Chương trình.
• Cao đẳng Cộng đồng Quảng Ngãi; Cao đẳng cộng đồng là đơn vị giáo dục
hướng nghiệp hàng đầu của tỉnh Quảng Ngãi với các ngành học tin học, lương
thực và chế biến nông sản; quản trị kinh doanh; và đào tạo công nhân kỹ thuật.
Nếu trường không có giảng viên chuyên ngành, họ có thể mời những giảng viên
có chất lượng từ các tỉnh khác. Chương trình đang thảo luận với nhà trường về khả
năng mở các khoá học về chế biến nông sản và kỹ thuật sau thu hoạch và các khoá
học dạy nghề nhằm cải tiến kỹ năng của công nhân làm việc tại các cơ sở sản xuất
tại địa phương.
Ngoài các cơ sở đào tại trên, RUDEP đã thảo luận về các hoạt động phi nông nghiệp và
kỹ thuật với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Liên hiệp phụ nữ và Trung tâm
Khuyến ngư. RUDEP sẽ tiếp tục làm việc với các cơ quan chính quyền trên nhằm xác
định khả năng hợp tác với chương trình trên lĩnh vực tăng thu nhập trong các hoạt động
phi nông nghiệp.
Ngoài các cơ sở cung cấp dịch vụ trên, RUDEP cũng đã thảo luận với:
• Dự án của UNIDO về ‘Phát triển các doanh nghiệp loại vừa và nhỏ liên quan
đến sản xuất lương thực cho phụ nữ”. Những cuộc thảo luận trên được tổ chức
với Ban quản lý dự án và Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố Đà Nẵng về các hoạt
động dự án liên quan đến kỹ thuật chế biến thực phẩm cho các nữ doanh nghiệp và
những liên quan tới hoạt động trên đối với RUDEP.
• Viện Kỹ thuật nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch Việt Nam. Các cán bộ
cấp xã và huyện đã đến Viện trên để thảo luận về kỹ thuật chế niến nông sản có
thể áp dụng được ở Quảng Ngãi. RUDEP hiện đang tìm kiếm sự hợp tác sâu hơn
nữa của Viện vào những hoạt động phi nông nghiệp của chương trình thông qua
việc ký kết một số hợp đồng.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 11
6 Kết luận
Cuộc khảo sát khoanh vùng đã cung cấp thông tin đầy đủ cho RUDEP nhằm hỗ trợ các hộ
và các xã có Chương trình, giúp họ tăng thu nhập phi nông nghiệp. Các kết quả cho thấy:
• Có nhiều hình thức hoạt động phi nông nghiệp tại các hộ gia đình ở các xã có
Chương trình;
• Quy trình thành lập doanh nghiệp hiện tại cho các hộ sản xuất và kinh doanh đơn
giản và không gây khó khăn cho sự phát triển của RSIE tại các xã có Chương
trình;
• Có nhiều cơ hội để hỗ trợ các hộ sản xuất và kinh doanh như tập huấn về kỹ năng
quản lý tài chính và doanh nghiệp (chủ yếu cho các xã vùng đồng bằng);
• Có thể thấy rõ ưu thế của hoạt động nông nghiệp tại các địa phương trên. Vì vậy
RUDEP cần hỗ trợ các hộ về kỹ thuật sau thu hoạch và chế biến nông sản nhằm
tăng thu nhập, ổn định sản xuất nông nghiệp và nâng cao an ninh lương thực;
• Có một số lớn các hộ đang theo các nghề liên quan đến chế biến lương thực thực
phẩm (tiêu thụ tại địa phương) và nếu có thể, nên giới thiệu các kỹ thật chế biến
cải tiến tới các hộ trên;
• Cũng cần lưu ý đến vấn đề thị trường đầu ra và cải thiện chất lượng của các mặt
hàng trên.
.
Dựa trên những đề nghị trên, cần phải lập một Kế hoạch hành động 2003/2004 để gửi cho
RUDEP với những nội dung chủ yếu:
• Giới thiệu kỹ thuật chế biến nông sản và kỹ thuật sau thu hoạch phù hợp với sản
phẩm của người dân địa phương;
• Hỗ trợ các hộ sản xuất lương thực, thực phẩm những kỹ thuật và phương pháp
mới; và
• Hỗ trợ các hộ sản xuất và kinh doanh về kỹ năng quản lý kinh doanh và tài chính.
Những hoạt động phi nông nghiệp trên sẽ được hỗ trợ thông qua những đợt khảo sát
nghiên cứu, tập huấn của 3 chuyên gia tư vấn quốc gia. Những cuộc thảo luận với chính
quyền địa phương và đơn vị cung ứng lao động dịch vụ cũng đã được tổ chức nhằm giúp
RUDEP phát triển các RSIE theo kế hoạch.
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 12
BẢNG 1
Bảng 1: Cơ sở kinh doanh phi nông nghiệp đã đăng ký tại xã Đức Phong
Hoạt động phi nông nghiệp Số hộ
Làm mộc 6
Xay sát 31
Bán thuốc trừ sâu 14
Bán thức ăn chăn nuôi 1
Bán tạp hoá 13
Bán trứng vịt lộn 6
Giết mổ gia súc 12
Làm bánh 1
Cắt tóc 5
Làm kem 3
Sản xuất khung cửa sổ 2
Hàn 2
Sửa chữa xe máy 11
Bán phế liệu 1
Bán thịt 2
Bán thuốc 1
Cửa hàng quần áo 5
Bán vật liệu xây dựng 1
Bán đồ điện 1
Kinh doanh ăn uống (loại nhỏ) 8
Tổng cộng 126 hộ
Chương trình phát triển nông thôn Quảng Ngãii (QNRDP) – Giai đoạnh II
Điều tra khoanh vùng các hoạt động phi nông nghiệp tại Tỉnh Quảng Ngãi 13
Bảng 2
Cơ sở kinh doanh phi nông nghiệp đã đăng ký tại xã Tịnh Thọ Commune
Hoạt động phi nông nghiệp Số hộ
Khai mỏ 2
Làm đồ 1
Xay sát 20
Làm mộc 4
Giết mổ gia súc 3
Kinh doanh ăn uống 3
Sửa chữa xe máy xe đạp 7
Bán thịt 3
Bán nước mắm 2
Bán tạp hoá 13
Cung ứng thuốc trừ sâu và phân bón 4
May vá 4
Bán xăng 1
Tổng cộng 67 hộ
Bảng 3
Cơ sở kinh doanh phi nông nghiệp đã đăng ký tại xã Phổ Châu
Hoạt động phi nông nghiệp Số hộ
Xay sát 3
Làm kem 3
Làm bánh mỳ 2
Bán tạp hoá 1
Bán hải sản 2
Kinh doanh ăn uống 25
Tổng cộng 36 hộ
