Chương 4: Thanh toán trong thương mại điện tử
Sàn giao dịch TMĐT là một thị trường trực tuyến, một "địa điểm họp chợ" được thực hiện trên mạng Internet mà ở đó những người tham gia có thể tìm kiếm thông tin về thị trường và sản phẩm
CHƯƠNG 4 : THANH TOÁN TRONG THƯƠNG M I I NT
N I DUNG
1. SÀN GIAO D CH THƯƠNG M I
2. CƠ CH THANH TOÁN QUA M NG
3. THANH TOÁN I N T
I. SÀN GIAO D CH THƯƠNG M I
1. Khái ni m và vai trò.
Sàn giao d ch TM T là m t th trư ng tr c tuy n, m t “ a i m h p ch ” ư c th c
hi n trên m ng Internet mà ó nh ng ngư i tham gia có th t.m ki m thông tin v th trư ng
và s n ph m, thi t l p m i quan h cũng như ti n hành àm phán ti n giao d ch…
Ngoài ra còn th c hi n các giao d ch i n t hàng hoá và d ch v , chuy n giao thông tin
tr c tuy n, chuy n ti n i n t , u giá, u th u và h p tác thi t k , mua bán hàng hoá công
c ng, ti p th tr c tuy n n khách hàng và th c hi n các d ch v sau bán hàng…
2. Vai trò
- Ti p c n và x l. thông tin tr c ti p, nhanh chóng gi a DN v i nhà cung c p, gi a DN
v i khách hàng
- Là công c r t m nh bán và qu ng cáo hàng hoá, ti t ki m ư c nhi u chi phí; c t
gi m nhu c u i v i các c a hàng, kho hàng v t l., ơn gi n hoá quá trình so sánh
và l a ch n s n ph m…
1
3. Các c trưng cơ b n c a sàn giao d ch TM T
Sàn giao d ch TM T là m t t ch c kinh doanh d ch v , óng vai trò là ngư i môi gi i.
Các phương th c giao d ch t i các sàn TM T r t phong phú, bao g m c nh ng phương
th c mua bán th c và giao d ch kh ng
Thi t l p các quy t c cho thành viên c a mình và có th áp d ng các hình th c thư ng
ph t i v i nh ng thành viên vi ph m
S lư ng ngư i mua, ngư i bán, nhà cung c p tham gia r t l n
Nh ng ngư i tham gia v a có th là ngư i bán, v a là ngư i mua ho c c hai
Th hi n quan h cung c u hàng hoá c a th trư ng. Giá hình thành trên sàn giao d ch là
giá chung cho s n ph m trên th trư ng
T t c các quy trình mua, bán, giao d ch, àm phán, thương lư ng, thanh toán u
ư c th c hi n tr c tuy n trên m ng Internet.
Ngư i mua, bán u có th tham gia các giao d ch mua bán t i sàn vào b t c lúc nào
và b t c nơi âu
Ch ng lo i hàng hoá và d ch v mua bán r t a d ng và phong phú, bao g m h u hình
l n vô hình
Th c hi n thông tin và k t n i khách hàng
Các thành viên tham gia sàn giao d ch ư c quy n khai thác thông tin v th trư ng, s n
ph m, chính sách…
4. Phân lo i sàn giao d ch TM T
4.1. Theo ch th tham gia sàn giao d ch
Sàn giao d ch TM T chung Ví d : www.ecommerce.com;
Sàn giao d ch TM T riêng: sàn b h n ch v s lư ng thành viên tham gia Ví
d : www.vnemarket.com.vn
2
4.2. Theo i tư ng ngành hàng kinh doanh
Sàn giao d ch TM T chuyên môn hoá: Là sàn giao d ch m t s hàng hoá nh t
nh, t p trung vào kinh doanh các s n ph m c a m t ngành hàng c th . Ví
d : www.vietsoftonline.com.vn, lignus.co.nz
Sàn giao d ch TM T t ng h p: là sàn giao d ch TM T kinh doanh v i m t s
lư ng l n các hàng hoá và d ch v t nhi u ngành hàng khác nhau. Ví d :
www.golmart.com.vn, vietoffer.com
3
5. L i ích kinh doanh qua sàn giao d ch TM T
5.1. i v i DN
Tăng doanh thu
M r ng h th ng khách hàng và tăng kh năng ti p c n v i th trư ng th gi i
Tăng doanh s bán hàng t nh ng khách hàng hi n t i
Tăng doanh s bán hàng t các d ch v t o ra giá tr khác
Ti t ki m chi phí
Ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh
Ti t ki m chi phí bán hàng
Ti t ki m chi phí giao d ch
Có c thông tin phong phú
T o i u ki n thu n l i v không gian và th i gian trong vi c thi t l p và c ng
c các m i quan
h kinh doanh
T o i u ki n DN có th truy n bá, ph bi n hình nh, nh.n hi u s n ph m,
DN v i các b n
hàng qu c t
Nâng cao ch t lư ng d ch v khách hàng
5.2. i v i khách hàng
Sàn giao d ch TM T mang n cho khách hàng m t phong cách mua hàng m i,
phong cách mua hàng tr c ti p qua m ng, ti t ki m ư c th i gian, chi phi i l i…
Khách hàng có ph m vi l a ch n m t hàng r ng rãi và phong phú hơn.
Khách hàng có th giao d ch tr c ti p v i nhà s n xu t, b qua khâu trung gian
nên có th mua hàng v i giá r hơn và nhanh hơn
II. CƠ CH THANH TOÁN QUA M NG
Thanh toán qua m ng, i a s ngư i mua dùng th tín d ng.
Trên th có các thông s sau
+ Hình ch s h u th
+ H và tên ch s h u
+ S th
+ Th i h n c a th
+ M t sau th có dòng s an toàn
+ M t s thông s khác cùng v i chip i n t ho c v ch t
4
Nh ng thông tin v th tín d ng ngư i mua ph i khai báo khi th c hi n vi c mua qua
m ng:
+ S th ( 16 s ư c in trên m t trư c th )
+ H tên ch s h u in trên th
+ Th i h n h t h n c a th
+ M. s an toàn
+ a ch nh n hoá ơn thanh toán vi c s d ng th do ngân hàng g i cho ch th
Qui trình x lý thanh toán tr c tuy n
1. Ngư i mua t l nh mua trên website ngư i bán sau khi ã ch n hàng hoá. Sau ó
ngư i mua khai báo thông tin th tín d ng c a mình
2. Thông tin th tín d ng c a ngư i mua ư c chuy n th ng n NH c a ngư i bán
ho c chuy n th ng n nhà cung c p d ch v x l. thanh toán qua m ng (bên th
ba) mà ngư i bán ã ch n
3. NH c a ngư i bán ho c bên th ba này s ki m tra tính h p l c a th v i NH nơi
phát hành th
4. NH phát hành th s ph n h i ( ư c mã hoá) cho NH c a ngư i bán ho c bên th
ba v tính h p l c a th
5. Thông tin này ư c gi i mã và g i v cho ngư i bán
6. Ngư i bán d a trên thông tin ph n h i này quy t nh bán hay không bán
5
H TH NG TH TÍN D NG I NT TRÊN INTERNET
Qui trình x lý card phi tr c tuy n
6
YÊU C U V H T NG ĂNG KÝ D CH V NH N THANH TOÁN QUA M NG
1. TÀI KHO N NGƯ I BÁN ( Merchant Account)
2. PH N M N MUA HÀNG ( Shopping Cart)
3. S D NG CÔNG NGH B O M T SSL (Secure Socket Layer)
Tài kho n ngư i bán – Merchant Acount
Là tài kho n giúp nh n ti n thanh toán c a khách hàng qua m ng
Do các Ngân hàng (có h th ng h t ng thanh toán trên m ng) c p
Có các công ty chuyên cung c p Merchant Account
Qui trình c p òi h i các bư c th m ình công phu:
Doanh thu t i thi u hàng tháng
H th ng b o m t c a ngư i bán
V trí a lý c a ngư i bán
7
ĂNG KÝ MERCHANT ACCOUNT
www.1stworldcardservice.com
Xét duy t và c p Merchant Account tùy thu c vào ánh giá c a công ty i v i doanh
nghi p c a b n
Các bư c:
Bư c 1: email, tên, tên công ty, login
Bư c 2: S liên l c, a ch
Bư c 3: Thông tin v công ty, doanh thu
Bư c 4: Thông tin v ch doanh nghi p
Bư c 5: Tên c a ngư i ư c y nhi m ký k t d ch v v i Planet Payment
Bư c 6: Giá d ch v
Bư c 7: M u ăng ký
Bư c 8: Thông tin v th tín d ng và thanh toán
Bư c 9: Các thông tin khác
8
ĂNG KÝ PAYPAL
www.paypal.com cung c p d ch v nh n & chuy n thanh toán qua m ng (cho ngư i
bán)
Có d ch v chuy n ngân i n t (EFT) và các d ch v khác như chuy n ti n, ký qu ,
thanh toán cho ngư i nh n ch v i email…
ăng ký và k t n i vào tài kho n ơn gi n d th c hi n
C p mi n phí Shopping cart b ng code HTML KH dán vào site c a mình
Khách hàng c n có credit card
9
10
PH N M N MUA HÀNG – SHOPPING CART
Là ph n m m ghi nh n ơn hàng và t ng tính toán s ti n khách hàng c n ph i tr
Truy su t và ki m tra th tín d ng c a khách
Tích h p v i h th ng qu n lý c a công ty
H th ng thanh toán qua th tín d ng
11
CÔNG NGH B O M T SSL
V i cơ ch này, khách hàng c a b n khi trao cho b n các s th tín d ng s tin tư ng
r ng các thông tin cá nhân bao g m c s th tín d ng s không b ánh c p qua Internet
III.THANH TOÁN I N T
Chuy n ngân i n t - Electronic Fund Transfer (EFT)
H th ng EFT ư c thi t k chuy n kho n ti n c th t tài kho n này n tài kho n
khác
Các thi t b ngư i s d ng có th dùng là các máy giao d ch t ng, máy tính cá nhân,
i n tho i
Ngân hàng s d ng m ng giá tr gia tăng chuyên bi t giao d ch v i nhau qua các
trung tâm bù tr t ng.
Các v n liên quan n an toàn u ư c th c hi n trên m ng giá tr gia tăng hi u qu
cao hơn nhi u so v i m ng Internet
Phương th c chuy n kho n i n t trên Internet hi n nay có chi phí th p
Giao d ch EDI tài chính
EDI ( Electronic Data Interchange) là h th ng trao i d li u i n t
EDI là cách tiêu chu n hóa trao i d li u gi a các doanh nghi p như hoá ơn, ơn
t hàng, v n ơn...Ho c x lý các thông tin kinh doanh gi a các b ph n trong cùng t
ch c và gi a các i tác kinh doanh
o EFT có th tri n khai b ng cách s d ng h th ng Financial EDI
M t giao d ch EDI trong lĩnh v c thanh toán ư c g i là giao d ch EDI tài chính hay trao
i d li u tài chính i n t
Trao i d li u tài chính i n t là d ng EDI c thù ư c thi t l p gi a các ngân hàng
và các khách hàng
12
o Cho phép NH nh n nh ng kho n ti n mà h ư c u quy n t ngư i thanh toán
và l p b n sao kê các kho n thanh toán cho ngư i th hư ng
o Cho phép khách hàng ưa ra các thông tin liên quan n vi c g i ti n cùng v i
các l nh thanh toan s d ng m ng VAN chuy n kho n i n t trên cơ s EDI
o S d ng Internet cho các giao d ch EDI chi phí r t th p và linh ho t hơn nhi u so
v i vi c s d ng m ng VAN
Thanh toán th tín d ng – Credit card
Hình th c thanh toán b ng th tín d ng trong các giao d ch trên Internet:
1. Khách hàng “xu t trình” th tín d ng – Ngư i bán ki m tra tính xác th c c a th
thanh toán.
2. Ngư i bán thông qua NH phát hành th , ki m tra s ti n trong tài kho n c a
khách hàng m b o v kh năng thanh toán và th c hi n các kho n th t c
nh n kho n ti n thanh toán c a khách hàng.
M t vài ngày sau giao d ch thanh toán th c t s x y ra,
Trong th c t , vi c x l. th tín d ng tr c tuy n có th ti n hành m t trong hai cách sau:
Cách 1:
1. G i s th tín d ng và các thông tin liên quan trên Internet dư i d ng không mã
hoá
2. M hoá toàn b toàn b các thông tin chi ti t và th tín d ng trư c lúc g i chúng
i khi th c hi n b t c giao d ch nào trên m ng
Cách giao d ch này an toàn và tính bí m t thông tin v th tín d ng r t th p
Cách 2
Các thông tin liên quan n giao d ch và các thông tin v thanh toán ư c mã hóa
trư c khi truy n i trên Internet
Chi nh tuỳ thu c vào m c các thông tin ư c mã hóa
tránh gian lân, các thông tin khác liên quan n thanh toán và th s ư c g i
ti p t i cho m t tin c y ư c u quy n g i là bên th ba
Bên th ba s gi i mã các thông tin ư c u quy n m b o tính xác th c c a
giao d ch cũng như an toàn cho quá trình thanh toán
Th ghi n
Th ghi n còn g i là th séc, là th cho phép th c hi n EFT.
Khi giao d ch s ti n s ư c tr vào tài kho n séc ho c tài kho n ti t ki m
a i m giao d ch r ng l n : khách s n, tr m xăng, shop, c a hàng bán l …
Th ghi n khách hàng ch ư c phép s d ng s ti n tương ương v i s dư
trong tài kho n
Nh ng thu n l i khi s d ng th ghi n :
+ ăng k. s d ng d dàng
+ Giúp b o m t các thông tin cá nhân
+ Có th s d ng thay cho ti n m t
+ Ngư i bán s n l.ng ch p nh n thanh toán b ng th ghi n hơn thanh toán b ng
séc
Nh c i m
+M c b o m t th p hơn th tín d ng
13
TI N I NT là ti n ã ư c s hóa, t c là ti n d ng nh ng bit s . Ti n i n t ch ư c
s d ng trong môi trư ng i n t ph c v cho nh ng thanh toán i n t thông qua h th ng
thông tin bao g m h th ng m ng máy tính, internet... và ư c lưu tr trong cơ s d li u c a
t ch c phát hành (bên th 3) và ư c bi u hi n dư i d ng bút t trên tài kho n mà khách
hàng (ngư i mua) m t i t ch c phát hành.
C th hơn ti n i n t là phương ti n c a thanh toán i n t ư c b o m t b ng ch
ký i n t , và cũng như ti n gi y nó có ch c năng là phương ti n trao i và tích lũy giá tr . N u
như giá tr c a ti n gi y ư c m b o b i chính ph phát hành thì i v i ti n i n t , giá tr
c a nó ư c t ch c phát hành m b o b ng vi c cam k t s chuy n i ti n i n t sang ti n
gi y theo yêu c u c a ngư i s h u.
DigiCash
Là hình th c bi n hoá c a ti n gi y và ng xu
t ti n, vì m i tác v u ư c trình cho ngân hàng và ư c lưu l i
Mâu thu n v i vai trò phát hành ti n c a Ngân hàng Trung ương
M t cách chính th c, DigiCash không ư c phát hành nhi u hơn m t ch ng
nh n quá t ng ngay c khi nó ư c ch p nh n b i nhi u c a hàng thành viên
Th có ch a giá tr - Stored Value Cards
Không c p ti n
Th tr ti n (Debit card) — m t hình th c phân ph i ti n dư i d ng i n t
Vô danh ho c h u danh
Thu n l i c a th vô danh
Card có th dùng b i nhi u ngư i
Có th dùng ư c trên Internet mà không c n th căn cư c (IC card)
e-cash trên Smart Card
Có th n p giá tr t i nhà thông qua Internet
Có th dùng trong môi trư ng Internet và phi Internet
Có m c t i a v giá tr ư c n p
Ngăn ng a vi c r a ti n
Singapore: S$500; H ng Kông: HK$3,000
Nhi u lo i ti n khác nhau
Dùng thanh toán xuyên biên gi i
Th c m ng (Proximity Card)
ư c dùng vào các cao c hay thanh toán ti n xe bus hay các phương ti n
v n chuy n khác
Xe Bus, xe i n ng m và các th v n chuy n công c ng nhi u thành ph
Th c m ng khuy ch i t xa
Có th s d ng trong kho ng 100 feet (30 mét) và có th dùng tr ti n xe
các bãi u
Tr ti n mà không c n ph i d ng xe l i (ví d ư ng cao t c Highway 91
California)
Ví ti n s hoá (digital wallet):Hay còn g i là Ví ti n i n t
Là k thu t ư c s d ng thanh toán trong nhi u h th ng thanh toán i n t
Ch c năng quan tr ng c a ví ti n i n t :
14
Ch ng minh tính xác th c khách hàng thông qua vi c s d ng các lo i
ch ng nh n s hoá ho c b ng các phương pháp mã hóa thông tin khác
Lưu tr và chuy n giá tr
m b o an toàn cho quá trình thanh toán gi a ngư i mua và ngư i
bán trong các giao d ch thương m i i n t
15
H th ng chi phi u i n t
S chi phi u i n t M t d ng tương t như ví i n t
ư c tích h p v i h th ng thông tin k toán c a ngư i mua và server thanh toán c a
ngư i bán
Lưu ch ng t i n t và ch ng nh n thanh toán trong máy tính c a ngư i mua và ngư i
bán truy l c l i sau này
Ví d : SafeCheck
Dùng ch y u trong hình th c B2B : E-check c a Authorize.net
16
STEP 1
STEP 2
17
STEP 3
STEP 4
18
STEP 5
STEP 6
STEP 7
STEP 8
19
STEP 9
M t s g i ý giúp b o m t
Không ti t l m t kh u trên m ng v i b t kỳ ai. N u b n nghĩ r ng ai ó ã bi t, b n
nên i nó ngay.
Không bư c ra kh i máy tính c a mình n u b n ang ti n hành m t thao tác nào ó v
thanh toán.
M t khi b n ã hoàn thành vi c th c hi n các tác v ngân hàng trên Internet, nh thoát
b ng cách sign off trư c khi vi ng thăm các website khác.
N u có m t ai ó có kh năng dùng máy PC c a b n, xóa Cache hay t t máy ho c b t
l i b trình duy t tránh tình tr ng copy trang web ã ư c lưu tr trong ĩa c ng.
Bank of America khuy n cáo m nh m r ng b n nên dùng b trình duy t 128-bit
encryption th c hi n các tác v tài chính trên Internet.
CÂU H I ÔN T P
1. Hãy trình bày khái quát v sàn giao d ch thương m i i n t
2. trình bày nh ng hi u bi t c a mình v các giao d ch thanh toán i n t
3. Nêu các h th ng thanh toán i n t , cơ ch thanh toán qua m ng
TÀI LI U THAM KH O
THANH TOÁN I N T
1. Th thanh toán do ai phát minh, vào năm nào?
Do ông Frank Mc Namara, m t doanh nhân ngư i M , phát minh vào năm 1949. Nh ng t m th
thanh toán u tiên có tên là “Diner’s Club”.
2. Khái ni m v th thanh toán?
i v i th thanh toán có nhi u khái ni m di n t nó, m i m t cách di n t nh m làm n i b t
m t n i dung nào ó. Sau ây là m t s khái ni m v th thanh toán:
• Th thanh toán (th chi tr ) là m t phương ti n thanh toán ti n mua hàng hoá, d ch v ho c có th
ư c dùng rút ti n m t t i các Ngân hàng i lý ho c các máy rút ti n t ng.
• Th thanh toán là m t lo i th giao d ch tài chính ư c phát hành b i Ngân hàng, các T ch c tài
chính hay các công ty.
• Th thanh toán là m t phương ti n thanh toán không dùng ti n m t mà ngư i ch th có th s
d ng rút ti n m t ho c thanh toán ti n mua hàng hoá, d ch v t i các i m ch p nh n thanh toán
b ng th .
• Th thanh toán là phương th c ghi s nh ng s ti n c n thanh toán thông qua máy c th ph i
h p v i h th ng m ng máy tính k t n i gi a Ngân hàng/T ch c tài chính v i các i m thanh
20
