Chương 3: Lý thuyết hành vi người tiêu dùng
Nghiên cứu sở thích của người tiêu dùng(đường đẳng ích).Nhằm giải thích như thế nào và tại sao người tiêu dùng thích rổ hàng hóa này hơn rổ hàng hóa khác. Đề cập đến khả năng của người tiêu dùng(đường ngân sách).Thu nhập của những người tiêu dùng đều có giới hạn.
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Chöông 3
Lyù thuyeát haønh vi
ngöôøi tieâu duøng
Caùc chuû ñeà thaûo luaän
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Giôùi haïn ngaân saùch
Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng
Sôû thích ñöôïc boäc loä
Höõu duïng bieân vaø Söï löïa choïn cuûa ngöôøi
tieâu duøng
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 2
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 1
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Haønh vi ngöôøi tieâu duøng
Coù 3 böôùc khi nghieân cöùu veà haønh vi ngöôøi tieâu duøng.
Böôùc1) Nghieân cöùu sôû thích cuûa ngöôøi tieâu
duøng (ñöôøng ñaúng ích).
Nhaèm giaûi thích nhö theá naøo vaø taïi sao ngöôøi tieâu duøng
thích roå haøng hoùa naøy hôn roå haøng hoùa khaùc.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 3
Haønh vi ngöôøi tieâu duøng
Coù 3 böôùc khi nghieân cöùu veà haønh vi ngöôøi tieâu duøng.
Böôùc 2) Ñeà caäp ñeán khaû naêng cuûa ngöôøi
tieâu duøng (ñöôøng ngaân saùch).
Thu nhaäp cuûa nhöõng ngöôøi tieâu duøng ñeàu
coù giôùi haïn.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 4
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 2
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Haønh vi ngöôøi tieâu duøng
Coù 3 böôùc khi nghieân cöùu veà haønh vi ngöôøi tieâu duøng.
Böôùc3) Cuoái cuøng, keát hôïp sôû thích cuûa
ngöôøi tieâu duøng vaø giôùi haïn ngaân saùch ñeå
xaùc ñònh söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng.
Ngöôøi tieâu duøng seõ mua haøng hoùa vôùi keát hôïp
naøo ñeå toái ña hoùa söï thoûa maõn cuûa mình?
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 5
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Caùc roå haøng
Moät roå haøng treân thò tröôøng laø moät taäp hôïp cuûa
moät hay nhieàu loaïi haøng hoùa vôùi soá löôïng cuï theå.
Moät roå haøng naøy coù theå ñöôïc öa thích hôn roå
haøng khaùc do coù söï keát hôïp caùc loaïi haøng hoùa
khaùc nhau vaø soá löôïng khaùc nhau.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 6
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 3
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Ba giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa ngöôøi
tieâu duøng
1) Sôû thích laø hoaøn chænh.
2) Sôû thích coù tính baéc caàu.
3) Ngöôøi tieâu duøng luoân thích nhieàu hôn ít
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 7
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Roå haøng Ñôn vò thöïc phaåm Ñôn vò quaàn aùo
A 20 30
B 10 50
D 40 20
E 30 40
G 10 20
H 10 40
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 8
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 4
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Quaàn aùo
(Ñôn vò tính theo tuaàn)
50 B
Ngöôøi tieâu duøng öa
thích roå haøng A hôn
40 H E caùc roå haøng naèm ôû oâ
maøu xanh. Trong khi
A ñoù, caùc roå haøng naèm
30
ôû oâ maøu vaøng laïi ñöôïc
öa thích hôn roå haøng
D
20 G A.
10
Thöïc phaåm
10 20 30 40 (Ñôn vò tính theo tuaàn)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 9
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Caùc roå haøng B,A, & D coù möùc
Quaàn aùo 50 B ñoä thoûa maõn nhö nhau
(Ñôn vò)
•E ñöôïc öa thích hôn U1
H
40 E •U1 ñöôïc öa thích hôn H & G
A
30
D
20
G U1
10
Thöïc phaåm
10 20 30 40 (Ñôn vò)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 10
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 5
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Ñöôøng ñaúng ích
Ñöôøng ñaúng ích laø taäp hôïp taát caû caùc keát
hôïp khaùc nhau cuûa caùc haøng hoaù, dòch vuï
(caùc roå haøng) cuøng taïo neân möùc thoûa maõn
nhö nhau cho ngöôøi tieâu duøng.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 11
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Bieåu ñoà ñaúng ích (taäp hôïp caùc ñöôøng ñaúng ích)
Moät bieåu boà ñaúng ích laø moät taäp hôïp caùc
ñöôøng ñaúng ích moâ taû caùc möùc ñoä öa thích
khaùc nhau cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi söï
keát hôïp cuûa hai loaïi haøng hoùa.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 12
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 6
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Quaàn aùo Roå haøng A ñöôïc öa thích hôn B.
(ñôn vò) Roå haøng B ñöôïc öa thích hôn D.
D Toång quaùt: U3 >U2>U1
B A
U3
U2
U1
Thöïc phaåm
(ñôn vò)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 13
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Caùc tính chaát cuûa ñöôøng ñaúng ích
Ñöôøng ñaúng ích doác xuoáng töø traùi sang phaûi
Caùc ñöôøng ñaúng ích khoâng theå caét nhau.
Neáu caùc ñöôøng ñaúng ích doác leân hay caét nhau seõ traùi vôùi
giaû thieát: ngöôøi tieâu duøng thích nhieàu hôn ít.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 14
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 7
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Tyû leä thay theá bieân
Tyû leä thay theá bieân (MRS) laø soá löôïng cuûa
moät haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng coù theå töø
boû ñeå coù theâm moät ñôn vò cuûa haøng hoùa
khaùc maø lôïi ích khoâng thay ñoåi.
MRS ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä doác cuûa
ñöôøng ñaúng ích.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 15
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
A
16
Quaàn aùo
14 MRS = 6
(Ñôn vò)
MRS = − ∆C
12 -6 ∆F
10 B
1
8 -4
D MRS = 2
6 1
-2 E
4 1 -1
G
2 1
Thöïc phaåm
1 2 3 4 5 (Ñôn vò)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 16
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 8
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Tyû leä thay theá bieân
Doïc theo ñöôøng ñaúng ích, Tyû leä thay
theá bieân coù quy luaät giaûm daàn.
MRS giöõa hai ñieåm AB laø 6
Trong khi MRS giöõa hai ñieåm DE laø 2.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 17
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Caùc tính chaát cuûa ñöôøng ñaúng ích
Caùc ñöôøng ñaúng ích coù maët loài
höôùng veà goác ñoà thò
Neáu maët loài höôùng ra ngoaøi seõ traùi vôùi quy
luaät MRS giaûm daàn
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 18
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 9
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Thay theá hoaøn haûo vaø boå sung hoaøn haûo
Hai haøng hoùa ñöôïc goïi laø thay theá hoaøn
haûo khi Tyû leä thay theá bieân giöõa chuùng laø
khoâng ñoåi. MRS : const
Hai haøng hoùa ñöôïc goïi laø boå sung hoaøn
haûo khi caùc ñöôøng ñaúng ích coù daïng vuoâng
goùc. MRS = 0
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 19
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
4
Nöôùc traùi caây Haøng thay theá hoaøn haûo
(ly)
3
2
1
Nöôùc cam
0 1 2 3 4 (Ly)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 20
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 10
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Giaày traùi
4 Haøng boå sung
hoaøn haûo
3
2
1
0 1 2 3 4 Giaày phaûi
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 21
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Caùc loaïi haøng xaáu
Caøng ít thì caøng toát
Ví duï
OÂ nhieãm khoâng khí
Chaát ñoäc
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 22
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 11
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Baïn coù suy nghó gì?
Laøm theá naøo chuùng ta coù theå döïa vaøo
nhöõng haøng hoùa coù tính chaát tieâu cöïc
(haøng xaáu) khi phaân tích sôû thích cuûa
ngöôøi tieâu duøng?
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 23
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Thieát keá moät loaïi oâ toâ môùi(I)
Caùc nhaø quaûn lyù coâng ty saûn xuaát oâ toâ thöôøng
phaûi quyeát ñònh khi naøo seõ giôùi thieäu oâ toâ kieåu
daùng môùi ra thò tröôøng vaø ñaàu tö bao nhieâu ñeå
saùng cheá ra moät kieåu daùng xe môùi.
Vieäc phaân tích sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng seõ
giuùp nhaø quaûn lyù quyeát ñònh thôøi ñieåm vaø coâng
ty coù neân thay ñoåi kieåu daùng xe hay khoâng.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 24
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 12
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Sôû thích cuûa ngöôøi
Kieåu daùng
tieâu duøng A:
MRS cao
Nhöõng ngöôøi tieâu duøng naøy saün saøng
boû qua nhieàu veà kieåu daùng ñeå coù moät
xe oâ toâ coù hieäu quaû hoaït ñoäng toát hôn.
Hieäu quaû hoaït ñoäng
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 25
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Kieåu daùng
Nhoùm ngöôøi tieâu duøng B:
MRS thaáp
Nhöõng ngöôøi tieâu duøng naøy
saüng saøng töø boû qua nhieàu
veà hieäu quaû hoaït ñoäng ñeå coù
kieåu daùng môùi.
Hieäu quaû hoaït ñoäng
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 26
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 13
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Thieát keá moät loaïi oâ toâ môùi(I)
Moät nghieân cöùu gaàn ñaây veà nhu caàu xe hôi
ôû Hoa Kyø cho thaáy trong suoát hôn hai thaäp
kyû qua phaàn lôùn ngöôøi tieâu duøng öa
chuoäng kieåu daùng hôn laø hieäu quaû hoaït
ñoäng.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 27
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Ñoä thoaû duïng
Ñoä thoaû duïng: laø möùc ñoä thoûa maõn cuûa ngöôøi
tieâu duøng nhaän ñöôïc khi tieâu duøng moät roå
haøng hoùa.
Neáu vieäc mua 3 cuoán saùch Kinh teá hoïc vi moâ
laøm baïn sung söôùng hôn vieäc mua moät caùi aùo,
thì coù theå noùi raèng caùc cuoán saùch mang laïi cho
baïn ñoä thoaû duïng cao hôn.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 28
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 14
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Haøm höõu duïng & Caùc ñöôøng ñaúng ích
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Quaàn aùo Giaû söû: U = FC
(ñôn vò)
roå haøng
15 C 25 = 2,5(10)
A 25 = 5(5)
C B 25 = 10(2,5)
10
A U3 = 100 (thoûa maõn hôn U2)
5
B
U2 = 50 (thoûa maõn hôn U1)
U1 = 25
Thöïc phaåm
0 5 10 15 (Ñôn vò)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 29
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Thöù baäc vaø soá löôïng cuûa ñoä thoaû duïng
Thöù baäc cuûa ñoä thoaû duïng: saép xeáp caùc roå
haøng theo thöù töï töø öa thích cao nhaát ñeán thaáp
nhaát, tuy nhieân noù khoâng cho bieát moät roå haøng
naøy ñöôïc öa thích hôn so vôùi roå haøng khaùc cuï
theå laø bao nhieâu.
Haøm bieåu dieãn soá löôïng cuûa ñoä thoaû duïng :
haøm höõu duïng moâ taû möùc ñoä moät roå haøng naøy
ñöôïc öa thích hôn so vôùi roå haøng khaùc laø bao
nhieâu.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 30
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 15
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Saép xeáp theo thöù baäc vaø theo soá löôïng
Ñôn vò tính cuï theå ñeå ño löôøng ñoä thoaû
duïng laø khoâng quan troïng.
Do ñoù, vieäc xeáp haïng ñoä thoaû duïng theo
thöù baäc laø ñuû ñeå giaûi thích phaàn lôùn caùc
caù nhaân ra quyeát ñònh nhö theá naøo.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 31
Giôùi haïn ngaân saùch
Sôû thích khoâng giaûi thích ñöôïc taát caû
caùc haønh vi cuûa ngöôøi tieâu duøng.
Giôùi haïn ngaân saùch laø giôùi haïn khaû
naêng cuûa ngöôøi tieâu duøng vôùi nhöõng
giaù caû maø hoï phaûi traû cho caùc haøng
hoùa vaø dòch vuï khaùc nhau.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 32
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 16
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Giôùi haïn ngaân saùch
Ñöôøng ngaân saùch
Ñöôøng ngaân saùch laø taäp hôïp taát caû caùc
keát hôïp khaùc nhau cuûa caùc haøng hoaù,
dòch vuï (caùc roå haøng) maø ngöôøi tieâu
duøng coù theå mua ñöôïc vôùi cuøng moät möùc
chi tieâu laø toaøn boä thu nhaäp.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 33
Giôùi haïn ngaân saùch
Ñöôøng ngaân saùch
Ñaët F laø soá löôïng thöïc phaåm vaø C laø soá
löôïng quaàn aùo coù theå mua ñöôïc.
Giaù thöïc phaåm = Pf vaø giaù quaàn aùo = Pc
Do ñoù Pf F laø soá tieàn mua thöïc phaåm vaø
Pc C laø soá tieàn mua quaàn aùo.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 34
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 17
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Giôùi haïn ngaân saùch
Ñöôøng ngaân saùch coù theå ñöôïc vieát laø:
P FF + P CC = I
Hoaëc coù theå vieát:
C = I/PC – (PF / PC) F
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 35
Giôùi haïn ngaân saùch
Quaàn aùo Pc = $2 Pf = $1 I = $80
(Ñôn vò)
A Ñöôøng ngaân saùch F + 2C = $80
(I/PC) = 40
B 1
30 Ñoä doác = ∆ C /∆ F = - = - P F/P C
2
10 D
20
20
E
10
G Thöïc phaåm
0 20 40 60 80 = (I/PF) (Ñôn vò)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 36
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 18
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Giôùi haïn ngaân saùch
Ñöôøng ngaân saùch
Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch laø soá aâm
cuûa tyû giaù hai loaïi haøng hoùa.
Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch phaûn aùnh
giaù töông ñoái cuûa hai loaïi haøng hoaù.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 37
Giôùi haïn ngaân saùch
Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi veà thu nhaäp vaø
giaù caû
Söï thay ñoåi veà thu nhaäp
Moät söï gia taêng (giaûm suùt) veà thu nhaäp
laøm cho ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån
ra phía ngoaøi (vaøo beân trong) vaø song
song vôùi ñöôøng ngaân saùch ban ñaàu.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 38
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 19
Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fulbright Kinh teá Vi moâ
Naêm hoïc 2005 - 2006 Baøi phaùt 3
Giôùi haïn ngaân saùch
Quaàn aùo
(ñôn vò) Thu nhaäp taêng laøm ñöôøng ngaân saùch
80 dòch chuyeån song song vaø ra ngoaøi
60
Thu nhaäp giaûm laøm ñöôøng ngaân saùch
dòch chuyeån song song vaø vaøo beân trong
40
L3
20
(I = L1 L2
$40) (I = $80) (I = $160)
Thöïc phaåm
0 40 80 120 160 (Ñôn vò)
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 39
Giôùi haïn ngaân saùch
Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi veà thu nhaäp vaø
giaù caû
Söï thay ñoåi veà giaù caû
Neáu giaù cuûa moät loaïi haøng hoùa taêng
(giaûm), ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån
vaøo trong (ra ngoaøi) vaø xoay quanh
ñieåm chaën cuûa haøng hoùa kia.
08/09/2005 Ñaëng Vaên Thanh 40
Ñaëng Vaên Thanh 08/09/2005 20
