http://digiworldhanoi.vn
KINH TẾ HỌC VĨ MÔ
Chương 5
CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH VÀ
NGOẠI THƯƠNG 1
Tạo sao phải nghiên cứu chính sách
tài chính & ngoại thương?
Để thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô
theo quan điểm của Keynes: nhắm vào việc
điều chỉnh tổng cầu để giữ sản lượng thực
tế đạt được mức sản lượng tiềm năng.
Điều chỉnh Thu - Chi ngân sách chính phủ
Trong điều kiện toàn cầu hóa và yêu cầu
của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
2
I. Các yếu tố của tổng cầu
1. Ngân sách chính phủ
Ngân sách chính phủ (Budget of Government)
được tạo thành bởi nguồn thu và các khoản
chi tiêu của Chính phủ.
Nguồn thu của Chính phủ là thuế (Tx)
Chi tiêu của Chính phủ bao gồm:
Chi mua hàng hóa và dịch vụ (G)
Chi chuyển nhượng (Tr)
3
Đặt B = T - G, ta có các trạng thái ngân sách
chính phủ:
Nếu B>0 (T > G): Ngân sách CP thặng dư
Nếu B 2. Các hàm số trong tổng cầu
2.1.Hàm chi mua hàng hóa và dịch vụ của
Chính phủ theo sản lượng G = f(Y)
G = f(Y) phản ánh lượng chi mua hàng hóa
và dịch vụ của Chính phủ trên cơ sở các mức
sản lượng khác nhau.
Ở đây chúng ta chỉ xét hàm G = G0 (hàm
hằng), tức là việc chi mua hàng hóa và dịch
vụ của Chính phủ không phụ thuộc vào sản
lượng 5
2.2. Hàm thuế ròng theo sản
lượng
Hàm thuế ròng T = f(Y) phản ánh các mức
thuế mà Chính phủ có thể thu được trên cơ sở
các mức sản lượng khác nhau. (T = Tx - Tr).
Hàm thuế ròng được mô tả: T = T0 + Tm*Y
Tm: Thuế ròng biên
T T = T0 + Tm*Y
6
Y
G, T
T
Cân bằng Thặng dư
G=T GT
O
Y1 Y2 Y3 Y 7
3. Xác định SLCB trong nền kinh tế đóng
Nền kinh tế giản đơn - không có chính phủ
C = C0 + Cm.Yd hay C = C0 + Cm.Y (Yd = Y)
Nền kinh tế đóng - có Chính phủ
Yd = Y - T, C = C0 + Cm.(Y-T)
C = C0 + Cm.(Y-T0 - Tm.Y)
C = (C0 + Cm.Y) - (CmT0 + CmTm.Y)
Hàm tổng cầu:
AD = C + I + G
= (C0 + Cm.Y) - (CmT0 + CmTm.Y) + I0 + ImY
+ G0 8
SLCB khi: Y = AD
C 0 + I 0 + G 0 − C m T0
Y =
1 − C m (1 − Tm ) − I m
1
Với K =
1 − C m (1 − Tm ) − I m
http://digiworldhanoi.vn 9
Ví dụ 1:
Nền kinh tế có các hàm số sau:
C = 170 + 0,75Yd; I = 220 + 0,15Y
T = 40 + 0,2Y; Yp = 8800; Un = 2,4545%
1. Điểm cân bằng là bao nhiêu thì ngân sách cân
bằng? NS cân bằng ở mức bao nhiêu?
2. Với SLCB ở câu 1, tính tỷ lệ thất nghiệp thực tế
theo định luật Okun.
3. Nếu tiêu dùng hộ gia đình tăng thêm 20, đầu tư
tăng thêm 30, chính phủ cắt giảm chi tiêu bớt 10.
Tìm SLCB mới.
4. Muốn đưa SLCB ở câu 3 về mức tiềm năng thì
Chính phủ phải tăng chi mua hàng hóa và dịch vụ 10
thêm bao nhiêu?
4. Xuất nhập khẩu và cán cân ngoại thương
4.1. Hàm xuất khẩu theo sản lượng
Hàm xuất khẩu X = f(Y) phản ánh lượng tiền
mà khu vực nước ngoài dự kiến mua hàng hóa
và dịch vụ trong nước, tương ứng với từng mức
sản lượng (trong nước) khác nhau.
Xét về phía cầu thi X = X0
X
X = X0
11
O Y
4.2. Hàm nhập khẩu theo sản lượng
Hàm nhập khẩu M = f(Y) phản ánh lượng
tiền mà người trong nước dự kiến mua sắm
hàng hóa và dịch vụ nước ngoài, tương ứng
với từng mức sản lượng (trong nước) khác
nhau.
Lượng hàng nhập khẩu có hai dạng:
Tư liệu sản xuất
Tiêu dùng
Do vậy: M = M0 + Mm.Y, trong đó:
Mm(04.3. Cán cân ngoại thương
Cán cân ngoại thương phản ánh sự chênh
lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu.
NX = X - M, NX: Xuất khẩu ròng.
Có ba trạng thái cán cân ngoại thương:
NX > 0: cán cân ngoại thương thặng dư
NX < 0: cán cân ngoại thương thâm hụt
NX = 0: cán cân ngoại thương cân bằng
Cần phân biệt cán cân ngoại thương và
cán cân thanh toán 13
X, M
M
Cân bằng Thâm hụt
X=M XM
O
Y1 Y2 Y3 Y
14
II. Tổng cầu trong mô hình KT mở
1. Hàm tổng cầu theo sản lượng:
AD = C + I + G + X - M, với:
C = C0 + Cm.Yd , I = I0 + ImY; G = G0;
X = X0; M = M0 + Mm.Y.
AD = C0 + Cm.Yd + I0 + ImY + G0 + X0 - M0 - Mm.Y
AD =(C0 + I0+ G0 + Xo - M0 - CmT0) + [Cm (1-Tm) + Im
- Mm]*Y
Đặt AD0 = C0 + I0+ G0 + Xo - M0 - CmT0,
ADm = Cm (1-Tm) + Im - Mm
AD = AD0 + ADm .Y 15
2. Phương pháp xác định SLCB
2.1. SLCB trên đồ thị tổng cầu
AD
E0
AD = C + I + G + X - M
450
Y0 Y 16
2.2. Bằng đại số
Từ phương trình cân bằng: Y = AD, suy ra:
Y = (C0 + I0+ G0 + Xo - M0 - CmT0) + [Cm (1-Tm) + Im
- Mm]*Y, hay:
C 0 + I 0 + G 0 + X 0 − M 0 − C m T0
Y0 =
1 − C m (1 − Tm ) − I m + M m
http://digiworldhanoi.vn 17
2.3. Sử dụng các đồng nhất thức
Bơm vào - rút ra: S + T + M = I + G + X
Tiết kiệm - đầu tư: (S + Sg) + (M - X) = I + Ig
Ví dụ 2:
C = 100 + 0,75Yd; I = 50 + 0,05Y; G = 300
T = 40 + 0,2Y; M = 70 + 0,15Y; X = 150
Trong đó tiêu dùng của chính phủ: Cg = 200
Xác định SLCB của nền kinh tế bằng 3 cách.
18
3. Số nhân của tổng cầu
Tương tự như trong mô hình khác, số nhân
tổng cầu trong nền kinh tế mở được xác định:
1
K=
1 − C m (1 − Tm ) − I m + M m
Lấy lại ví dụ 2: Giả sử chính phủ tăng chi
mua hàng hóa và dịch vụ thêm 60, đồng thời
hạn chế nhập khẩu làm cho M giảm bớt 20,
dân chúng giảm bớt tiêu dùng 30. Tìm SLCB
mới của nền kinh tế 19
* Lưu ý khi sử dụng số nhân
Lượng thay đổi của AD do 2 nhóm nhân tố:
Nhóm nhân tố trực tiếp: C, I, G, X, M.
AD = C + I + G + X - M
Nhóm nhân tố gián tiếp: Tx, Tr, T
Khi tính số nhân ta luôn luôn sử dụng mức
tiêu dùng biên chung của nền kinh tế.
Lấy số liệu của ví dụ 2: Hộ gia đình giảm tiêu
dùng 10, doanh nghiệp giảm đầu tư 5, chính
phủ tăng thuế (Tx) thêm 10, tăng G thêm 60,
tăng trợ cấp (Tr) thêm 18,75, xuất khẩu tăng
thêm 15, nhập khẩu giảm bớt 5, tiêu dùng biên 20
của người nhận trợ cấp là 0,8, Tìm SLCB mới.