Chàng Alibaba - vị vua mới trên đất Trung Hoa
Những điều bạn có thể nghe về Jack Ma luôn rất khó lường. Có nhiều ý kiến khác nhau về con người kỳ lạ này, nhưng điểm chung nhất không cần phải bàn cãi
"Chàng Alibaba" - vị vua mới trên đất Trung Hoa05:55' 18/08/2005 (GMT+7)
Những điều bạn có thể nghe về Jack Ma luôn rất khó lường. Có nhiều ý kiến khác nhau
về con người kỳ lạ này, nhưng điểm chung nhất không cần phải bàn cãi, anh ta là ông
"vua mới" trong ngành công nghệ cao Trung Quốc.
Jack Ma tại lễ nhận vốn đầu tư 1,7 tỷ USD từ Yahoo.
Alibaba - "tấm thảm bay" hấp dẫn các nhà đầu tư
Số tiền 1,7 tỷ USD mà Yahoo bỏ ra tuần vừa rồi đã biến Công ty Alibaba.com của anh thành
công ty trực tuyến lớn nhất TQ, nơi được coi là thị trường tiềm năng nhất của ngành công nghệ
cao này.
Trong lúc cả Microsoft, Google lẫn Ebay đang mải mê tìm kiếm các phương cách khác nhau để
mở rộng hoạt động của mình tới TQ, Yahoo đã đi một bước khác thường như vậy. Cơ sở của
chuyến phiêu lưu cùng "tấm thảm bay" Alibaba.com không gì khác hơn là niềm tin vào người
thêu dệt ra nó, doanh nhân trẻ Jack Ma.
Jack Ma năm nay mới 40 tuổi và trước khi là doanh nhân, anh chỉ là một giáo viên tiếng Anh ở
TQ. Thế mà giờ đây, người ta không tiếc lời gọi anh là "ông vua Internet Trung Hoa" bất chấp
việc anh ta chỉ sử dụng máy tính cá nhân vào mỗi mục đích gửi và nhận e-mail.
"Anh ta là người có tầm nhìn rất xa", Mark Su, chuyên gia tài chính của Hãng tài chính H&Q Asia
Pacific tại San Francisco, nhận xét, "Anh ta đang đứng đầu và đón nhận những xu hướng mới
nhất của kinh doanh Internet".
1
Jack Ma - người thầy tiếng Anh khát khao làm giàu
Ma sinh ra và lớn lên tại thành phố Hàng Châu, yêu thích và học tiếng Anh từ nhỏ qua chương
trình phát thanh của đài tiếng nói Hoa Kỳ (VOA). Vào học Học viện Sư phạm Hàng Châu sau hai
lần liền thi trượt đại học tại đây, Ma tỏ ra nổi trội về tiếng Anh, do đó, sau khi tốt nghiệp năm
1988, Ma đã ở lại trường dạy môn này thêm 5 năm.
Nhưng ngay cả khi làm công việc giảng dạy, người thanh niên này đã ấp ủ một ý chí kinh doanh
mãnh liệt. Bằng chứng là anh ta đã lập một văn phòng dịch thuật ở Hàng Châu để kiếm thêm và
đi tiếp thị thuốc cho khắp mọi đối tượng, từ những ông lang vườn cho tới các bệnh viện đạt
chuẩn quốc gia.
Thế rồi, Ma chuyển sang lĩnh vực kinh doanh trực tuyến lúc nào không hay và nếu mọi việc
đúng như Ma kể thì quả là các đạo diễn nên tìm sẵn người viết kịch bản về cuộc đời và sự
nghiệp của anh. "Tôi đến với Internet trong một lần dò dẫm trên mạng để tìm bộ phim Hollywood
ưa thích nhưng lại đến với kinh doanh trực tuyến bắt đầu từ một sự kiện còn hấp dẫn hơn cả
kịch bản phim Hollywood" Ma nói.
Khởi sự kiểu Hollywood
Năm 1995, Ma tới Mỹ lần đầu tiên để dùng vốn tiếng Anh của
mình giúp một người đồng hương thuyết phục đối tác người
Mỹ trong công ty hoàn lại tiền đầu tư liên doanh. Ma xắng xở
tới toà biệt thự của doanh nhân người Mỹ đó tại khu biệt thự
Malibu để ngớ người ra khi biết người này không có ý trả lại
tiền đầu tư chứ không phải đang kẹt tiền. Chính vì vậy, người
này đã đón Ma với khẩu súng lục trên tay. Ma nằm 2 ngày
Nụ cười rộng miệng luôn nở trên khuôn mặt
trong phòng để dụng cụ của anh ta và cuối cùng chấp nhận
Ma.
điều kiện của người này: phải trở thành đối tác của anh ta để
mở cuộc kinh doanh Internet ở TQ.
"Thật kinh khủng. Giờ cứ mỗi khi nhắc đến địa danh Malibu hay bang Los Angeles, tôi lại rùng
mình sợ hãi. Cho đến giờ, hành lý của tôi vẫn để ở Malibu và không hề liên lạc lại với anh ta lần
nào nữa", Ma kể lại.
Từ Malibu, Ma bay tới Seattle để hỏi một vài người bạn thân xem Internet là gì mà lại có thể
khiến người Mỹ nọ hành động điên cuồng như vậy. Ý tưởng làm ăn trên Internet bắt đầu từ đó.
Và vốn giỏi tiếng Anh, Ma đã dùng sở trường của mình vào làm ăn: tạo ra trang web tìm kiếm
như của Yahoo nhưng lại bằng tiếng Trung.
Đó cũng là lúc anh nghỉ hẳn việc dạy thứ ngôn ngữ này. Mượn được 2.000 USD, với sự trợ giúp
kỹ thuật của bạn bè ở Mỹ, Ma bắt đầu với trang web China Pages, trở thành một trong những
công ty kinh doanh Internet đầu tiên của đất nước này.
"Ngày khai trương trang web, tôi mời bạn bè và một số nhà báo tới căn hộ của mình. Và trên
đường truyền dial-up vận hành hết sức thong thả, chúng tôi vừa uống bia, chơi bài, nói chuyện
và đợi khoảng nửa tiếng thì một nửa trang web hiện ra. Thế đã làm tôi tự hào lắm rồi, vì nó
chứng tỏ sản phẩm của tôi đang tồn tại trên đời", Ma nhớ lại.
Công ty của Ma sau đó đã liên kết với một công ty viễn thông quốc doanh để rồi mọi việc không
tiến triển được mấy, khiến Ma tuyên bố sẽ không bao giờ làm ăn liên doanh với ai nữa. Sau đó,
anh tham gia thực hiện dự án thương mại điện tử cho Bộ Thương mại và đầu tư nước ngoài TQ,
nơi anh đã gặp và tiếp xúc lần đầu tiên với những người tới từ công ty Yahoo. Chính Ma đã hào
2
hứng dẫn người đồng sáng lập Yahoo là Jerry Yang đi dạo một vòng
trên Vạn lý trường thành và trở thành bạn bè từ năm đó, 1998.
Chuyên gia tìm nguồn vốn
Nhưng người ta ngưỡng mộ doanh nhân trẻ này nhất ở khả năng kêu
gọi vốn đầu tư vào công ty mình. Bằng nụ cười rộng miệng trên khuôn
mặt xương xẩu và gò má cao, anh ta đã thuyết phục được lần lượt đại
gia ngân hàng Mỹ Goldman Sachs, hãng đầu tư tài chính Nhật
Softbank và lần này là Yahoo để họ rót lượng lớn tiền của vào Alibaba,
công ty nhỏ bé lập nên tại căn phòng thuê năm 1999.
Còn nhớ hồi đầu tháng 8/2005, tại trụ sở của Alibaba ở thành phố Hàng Châu, Jack Ma, với thứ
tiếng Anh cực kỳ trôi chảy, đã thuyết phục các nhà đầu tư phương Tây như sau: "Rất nhiều
người chưa hiểu hết tầm cỡ của Alibaba. Ở Mỹ, các công ty Business-to-Business chết vì họ
luôn chú trọng đầu tư vào các công ty lớn. Còn chúng tôi tập trung tới các công ty nhỏ và vừa và
biết cách giúp họ làm ra tiền".
Một năm sau, trở về quê hương Hàng Châu, Ma quyết định thành lập Công ty Alibaba. "Cái ngày
cuối tháng 2/1999 đó tôi thấy mình quá hứng khởi. Tôi nói như quát lên với tất cả mọi người:
'Hãy bỏ hết tiền của bạn lên chiếc bàn này đi'. Chúng tôi gom được 60.000 USD. Đó là lần đầu
tiên tôi huy động vốn làm ăn thành công".
Chỉ 6 tháng sau, ngân hàng Mỹ Goldman Sachs cùng một nhóm các nhà đầu tư tài chính quyết
định rót 5 triệu USD cho Alibaba. Không lâu sau đó, Masayoshi Son, Chủ tịch hãng đầu tư tài
chính Softbank tới gõ cửa Alibaba. 20 triệu USD giúp "người tình đầu tiên", theo cách nói của
Ma, trở thành nhà đầu tư lớn nhất của Alibaba.
Trong năm đầu, Alibaba chủ định không có doanh thu mà chỉ cung cấp các dịch vụ miễn phí
giúp các công ty nội địa làm ăn dựa trên các cơ hội có được qua mạng đồng thời tiếp tục tìm
kiếm các nguồn vốn đầu tư mới để tăng vốn và qua đó là quy mô hoạt động, cho công ty.
Sau giai đoạn "nổ bong bóng" Internet năm 2000 - 2001 và ảnh hưởng của dịch bệnh SARS, tới
năm 2003, Ma cùng "người tình" Softbank đã tìm ra hướng kinh doanh mới mang lợi nhuận phi
thường cho Alibaba: lập ra trang web bán đấu giá mang tên Taobao.com để đối chọi trực tiếp với
người khổng lồ eBay khi họ mới "chân ướt chân ráo" xâm nhập thị trường TQ.
Kể từ đó, quá trình cạnh tranh giữa hai trang này diễn ra quyết liệt và Taobao.com dần dần hút
khách, chiếm thị phần của eBay, giúp nâng cao cả lợi nhuận lẫn danh tiếng cho Alibaba trên
trường quốc tế. Lợi nhuận năm ngoái của Alibaba lên tới 25 triệu USD và năm nay dự kiến còn
vượt ngưỡng này rất xa, với sự kiện mà Ma mong mỏi từ lâu, sự tham gia của Yahoo.
"Các Giám đốc tài giỏi là người biết nói 'Không' với một số cơ hội sinh lời nhất định. Nhưng
không ai có thể nói như vậy với Yahoo được", Ma nói.
Người TQ bắt đầu gọi anh với cái tên "Chàng Alibaba" nhờ những huyền thoại mang tính cổ tích
của anh. Trong khi đó, các nhà phân tích cũng như giới đầu tư tài chính không tiếc lời ca ngợi
anh và mệnh danh Ma là "vị vua mới trên đất Trung Hoa" - người có thể "ôm trọn cả thiên hạ
ảo".
Nhưng không ai đoán được Ma sẽ còn làm nên những điều thần kỳ gì khác, chỉ thấy anh ta vẫn
nở nụ cười rộng miệng trên khuôn mặt xương xẩu và gò má cao.
3
• Nhật Vy (Theo THX, CNE, WashingtonPost)
4
