Báo cáo: Thiết kế luận án tốt nghiệp bằng Latex
Hiện nay các nghiên cứu sinhkhoa học cũng như các sinh viên các trường đại học được khuyến cáo sử dụng Latex để soạn thảo luận văn tốt nghiệp, đặc biệt khi luận án của họ có liên quan đến biểu thức toán học. Hầu hết mọi người khi làm Đồ án, Luận Văn hay một báo cáo Khoa học nào đó thì thường sử dụng MS Word hay viết tay, công việc chỉnh sửa mất nhiều thời gian. Hiện nay sinh viên các trường Đại học, các nghiên cứu sinh đã bắt đầu làm quen với việc sử dụng......
THI T K LU N ÁN T T NGHI P B NG LTEX
A
Dr Nicola Talbot
Vietnamese Translation by: Thái Phú Khánh Hòa
Hóa H c Vi t Nam
School of Computing Sciences
University of East Anglia
Ngày 30 tháng 10 năm 2005
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c a
Tóm t t n i dung
Tài li u đư c biên so n nh m giúp các nghiên c u sinh nh ng ngư i mu n s d ng LTEX đ so n th o
A
lu n án T t Nghi p c a h . N u b n chưa làm quen v i LTEX tôi khuyên b n trư c h t nên đ c LTEX
A A
for Complete Novices [5].
Các ví d đư c nêu ra trong tài li u này b n có th download t thư m c examples trên website
c a tác gi . N u mu n xem các ví d b ng ti ng Vi t, hãy tra c u VNOSS chúng tôi s h i ý ki n
c a anh Nguy n Đ i Quí nh m giúp đ vi c upload các ví d m u b ng ti ng Vi t, sau khi thi t k
xong lu n án c a b n đ ng quên g i file LTEX ngu n lên VNOSS đ m i ngư i tham kh o nhé. Tài
A
li u này cũng đư c tìm th y đ nh d ng kh chuy n (PDF) dư i d ng kh gi y A4 đ in n ho c dư i
d ng slide trình chi u trên màn hình.
B n d ch đư c nhóm H2VN duy t vào: Ngày 30 tháng 10 năm 2005.
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c b
Tài li u g c b ng ti ng Anh và các file đính kèm b n có th t i v t : http://theoval.cmp.
uea.ac.uk/~nlct/latex/thesis/thesis.html. B n d ch ti ng Vi t có th t i v t : H2VN1 ,
VietTUG2 , VNOSS3 ho c VnTEX4 .
1 HóaH c Vi t Nam
2 Nhóm nh ng ngư i Vi t Nam s d ng TEX (Vietnamese TeX Users Group)
3 C ng Đ ng mã ngu n m Vi t Nam
4 D án VnT X tác gi Hàn Th Thành
E
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c c
M CL C
1 Gi i thi u 1
2 B t đ u như th nào 3
3 Chia nh m t tài li u l n ra nhi u file 5
4 Thay đ i phong cách tài li u 9
4.1 C i bi n đ i tư ng văn b n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
4.2 Thay đ i đ u đ trang c a các m c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
4.3 Thay đ i tiêu đ chương . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
4.4 Thêm vào ph n m c l c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
4.5 Đ nh nghĩa m t phong cách dàn trang m i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
5 T o danh m c cho tài li u tham kh o 19
5.1 Các tham chi u ngư c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
5.2 Các l i thư ng g p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
6 Đ nh d ng 39
6.1 Kho ng tr ng kép . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
6.2 Thay đ i trang tiêu đ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
6.3 Trích d n văn b n đ u vào c a LTEX
A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
6.4 Môi trư ng tabbing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
6.5 Các đ nh lý và thu t toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c i
7 T o ch m c và danh sách các thu t ng 55
7.1 T o ch m c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
7.1.1 Nh ng vư ng m c thư ng g p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
7.2 T o m t b ng chú gi i thu t ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
7.2.1 Gói l nh makeglos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
7.2.2 Gói l nh glossary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
8 Nhi u float không đư c x lý 68
Tài li u tham kh o 69
Ch m c 70
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c ii
1 GI I THI U
Trong các trư ng Đ i H c nư c ta hi n nay qui đ nh v cách trình bày lu n án t t nghi p có th khác
v i phong cách c a các trư ng trên th gi i. Nhìn chung lu n án c a các sinh viên trong nư c trông r t
thi u chuyên nghi p và còn mang n ng tính hình th c nhi u, ví d như khi b n làm lu n án b n ph i
đ tên giáo viên hư ng d n phía trên c a ngư i th c hi n thay vì ch đ c p đ n tên c a h vào ph n
“C m Ơn”. Th m chí phong cách trình bày lu n án là do m i trư ng t đ ra mà không có m t đ nh
d ng chu n nào trong c nư c, có đôi khi m t vài ngư i ph n bi n h cãi nhau v cách trình bày tài
li u c a sinh viên. H u h t ngư i ta khi làm lu n án thư ng s d ng MS Word hay vi t tay r i thuê các
d ch v văn phòng đánh máy l i, và công vi c ch nh s a r t m t nhi u th i gian. G n đây m t s sinh
viên các trư ng Đ i H c Qu c Gia đã quan tâm đ n LTEX và s d ng nó đ so n th o tài li u khoa
A
h c, đây là m t d u hi u r t đáng m ng.
Hi n nay các nghiên c u sinh khoa h c cũng như sinh viên các trư ng đ i h c thư ng đư c khuy n
cáo s d ng LTEX đ so n th o lu n án t t nghi p, đ c bi t là khi lu n án c a h có liên quan đ n
A
nhi u bi u th c toán h c. Tài li u đư c biên so n v i m c đích là m t bài gi i thi u ng n v cách thi t
k và đ nh d ng tài li u c a b n và cách đ nh nghĩa các ki u trang, đ u đ c a chương, khác v i phong
cách trình bày c đi n . . . N u b n b n chưa bao gi đ ng đ n LTEX thì b n nên tìm đ c LTEX for
A A
Complete Novices [5] và m t s tài li u Vi t Ng liên quan có th tìm th y VietTUG ho c tham v n
các chuyên gia v TEX trên VNOSS. Tài li u này vi t cho nh ng ngư i đã có nh ng ki n th c cơ b n
v LTEX.
A
Xuyên su t tài li u này, mã ngu n s đư c minh h a dư i d ng như sau:
Đây là m t \textbf{ví d }.
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 1
Và k t qu tương ng s đư c minh h a dư i d ng sau:
Đây là m t ví d .
Các đ nh nghĩa v l nh s đư c dùng font ch đánh máy dư i d ng như sau:
\documentclass[tùy ch n]{file vi t riêng cho t ng l p tài li u}
Đ nh nghĩa
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 2
2B T Đ U NHƯ TH NÀO
N u b n đư c ai đó ch b o dùng m t class (l p tài li u) file nào đó, thì hãy c làm theo như nh ng
gì mà ngư i có kinh nghi m hư ng d n b n, còn n u không tôi khuyên b n nên dùng file c a l p
report. Trư c khi b n ti n hành so n th o tài li u nên chú ý r ng ki u c u trúc tài li u nào b n nên
ch n. Tr khi giáo viên hư ng d n c a b n yêu c u, n u không tôi khuyên b n trư c h t nên l p ra
sư n c a tài li u mà ít nhi u trông gi ng như dư i đây:
\documentclass[a4paper]{report}
\usepackage[utf8x]{vietnam}
\usepackage{urwvn}
\begin{document}
\title{VÍ D M U V LU N ÁN T T NGHI P}
\author{Tên c a b n}
\date{Tháng 10 năm 2005}
\maketitle
\pagenumbering{roman}
\tableofcontents
\listoffigures
\listoftables
\chapter*{L i c m ơn}
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 3
\begin{abstract}
\end{abstract}
\pagenumbering{arabic}
\chapter{Gi i thi u}
\label{ch:gioithieu}
\chapter{Vào đ }
\label{ch:vaode}
\chapter{Phương pháp nghiên c u}
\label{ch:phuongphap}
\chapter{K t qu thu đư c}
\label{ch:ketqua}
\chapter{K t lu n}
\label{ch:ketluan}
\bibliographystyle{plain}
\bibliography{thesis}
\end{document}
N u b n đã download file ngu n c a ví d này, nó s giúp b n xác đ nh r ng tài li u c a b n đư c
đ nh d ng đúng trư c khi b n b t đ u nh p n i dung c a tài li u.
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 4
3 CHIA NH M T TÀI LI U L N RA NHI U
FILE
M t s ngư i thích đ t m i chương trong m t tài li u l n thành m t file riêng bi t. B n có th làm
vi c này b ng cách s d ng dòng l nh sau:
\include{tên c a file}
Đ nh nghĩa
N u b n ch mu n làm vi c v i m t hay hai chương, b n có th báo cho LTEX bi t đ đính kèm nh ng
A
file này v i l nh:
\includeonly{li t kê tên file}
Đ nh nghĩa
ph n khai báo nơi mà tên c a các file mà b n mu n đính vào cách nhau b ng d u ph y. LTEX s
A
đ c t t c các thông tin v tham chi u chéo đ i v i nh ng chương đã không đư c đính vào danh sách,
nhưng s không c p nh t chúng vào file DVI. Có m t l i đi m v i vi c này là n u có m t s lư ng
l n hình nh trong chương k t qu c a b n, mà b n không mu n đính kèm theo khi làm vi c, vì th i
gian biên d ch s lâu hơn, đây là m t m o nh . Tuy nhiên b n v n có th tham chi u đ n các hình nh
trong nh ng chương b n không đính kèm theo khi mà b n biên d ch tài li u v i LTEX sau khi b l nh
A
\includeonly.
Ví d đư c nêu ra trong Chương 2 bây gi có th chia nh ra làm nhi u file:
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 5
File thesis.tex:
\documentclass[a4paper]{report}
\usepackage[utf8x]{vietnam}
\usepackage{urwvn}
\begin{document}
\title{VÍ D M U V LU N ÁN T T NGHI P}
\author{Tên c a b n}
\date{Tháng 10 năm 2005}
\maketitle
\pagenumbering{roman}
\tableofcontents
\listoffigures
\listoftables
\chapter*{L i c m ơn}
\begin{abstract}
\end{abstract}
\pagenumbering{arabic}
\include{gioithieu}
\include{vaode}
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 6
\include{phuongphap}
\include{ketqua}
\include{ketluan}
\bibliographystyle{plain}
\bibliography{thesis}
\end{document}
File gioithieu.tex:
\chapter{Gi i thi u}
\label{ch:gioithieu}
File vaode.tex:
\chapter{Vào đ }
\label{ch:vaode}
File phuongphap.tex:
\chapter{Phương pháp}
\label{ch:phuongphap}
File ketqua.tex:
\chapter{K t qu }
\label{ch:ketqua}
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 7
File ketluan.tex:
\chapter{K t lu n}
\label{ch:ketluan}
N u b n ch mu n làm vi c v i chương Phương Pháp và chương K t Qu b n ch c n đ t nh ng
l nh sau vào ph n khai báo.
\includeonly{phuongphap,ketqua}
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 8
4 THAY Đ I PHONG CÁCH TÀI LI U
B n có th đ nh nghĩa l i \Chương, \m c đ thay đ i đ u đ c a trang trong tài li u. N u b n mu n
thay đ i thì tôi khuyên r ng b n t o m t file riêng cho l p tài (class file) li u m i. Đ làm vi c này
có hai lý do chính: trư c h t, m t s l nh có liên quan s d ng m t ký t @ mà nó s thay đ i tính
năng c a nó tùy thu c vào vi c nó có đư c dùng trong m t l p hay gói l nh hay trong m t file văn b n
thông thư ng, và th hai là n u b n đ t t t c các l nh trong tài li u g c c a b n, đi u này s qu y r i
b máy ki m tra chính t hay b đ m t 1 .
Như v y b n có nên t o ra m t gói l nh hay m t class file hay không? Các gói l nh nên đư c thi t
k đ c l p v i class file. Ch ng h n như, gói l nh graphicx làm vi c không ph thu c vào vi c b n
có đang dùng report, article, slide class file hay không. N u l nh hay môi trư ng mà b n
mu n đ nh nghĩa theo phong cách riêng c a mình, khác so v i các class file s n có thì b n nên t o m t
class file m i d a trên phong cách tài li u mà b n mu n hư ng đ n. Còn n u b n mu n đ nh nghĩa
ki u trình bày chương m c m i và phong cách m i, mà nó s đ c l p v i t t c các ph n còn l i c a
tài li u, thì có nghĩa là nó ph thu c vào class file. Do v y b n nên t o m t class file m i b ng vi c
ch nh s a file đã có, s ti t ki m đư c nhi u công s c hơn là t o ra m t gói l nh m i.
Hãy xem ví d dư i đây. N u b n mu n t o m t l p m i g i là mythesis b n c n t o m t file
g i là mythesis.cls, và ph n m đ u trong file c a b n s trông gi ng như th này:
\NeedsTeXFormat{LaTeX2e}
\ProvidesClass{mythesis}
K đ n b n ph i xác đ nh đư c b n s làm gì v i các l a ch n trong file report. Khi mà chúng ta
không c n đ nh nghĩa l i b t c l a ch n nào có s n trong file đã đư c đ nh nghĩa trư c đó thì đơn
gi n hãy b qua các l a ch n trong report class file:
1Đ bi t thêm thông tin v b đ m t văn b n hãy đ c tài li u hư ng d n c a class file cmpreprt
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 9
\DeclareOption*{\PassOptionsToClass{\CurrentOption}{report}}
Sau khi t t c các l a ch n đã đư c khai báo chúng c n đư c x lý:
\ProcessOptions
Bây gi l p report c n đư c n p l i:
\LoadClass{report}
dòng cu i cùng trong file c a b n c n có l nh:
\endinput
N i dung c a class file m i này s đư c chèn vào gi a các l nh \LoadClass{report} và \endinput.
Sau đó b n c n ch nh s a l i mã ngu n c a b n, file thesis.tex s dùng class file m i đư c t o
này.
\documentclass[a4paper]{mythesis}
4.1 C i bi n đ i tư ng văn b n
T p tin report đ nh nghĩa nhi u l nh mà chúng dùng đ in ra các t như:“M c L c”,“Chương”,“Tài
li u tham kh o”. Các l nh này và nh ng giá tr m c đ nh c a chúng đư c li t kê trong B ng 4.1.
Gi s r ng b n mu n các hình nh và b ng bi u đư c gán nhãn là H. và B. thay cho Hình và B ng
thì b n có th thêm các dòng sau vào mythesis.cls:
\renewcommand{\figurename}{H.}
\renewcommand{\tablename}{B.}
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 10
B ng 4.1: Tên m c đ nh đư c in ra v i các l nh tương ng
\contentsname M cl c
\listfigurename Danh sách hình nh
\listtablename Danh sách các b ng
\bibname Tài li u tham kh o
\indexname Ch m c
\figurename Hình
\tablename B ng
\partname Ph n
\chaptername Chương
\appendixname Ph l c
\abstractname Tóm t t n i dung
4.2 Thay đ i đ u đ trang c a các m c
B n có th tùy bi n phong cách trình bày cho tiêu đ trang trong t ng chương m c b ng cách đ nh
nghĩa l i các l nh tương ng \section, \subsection . . . dùng l nh:
\@startsection{type}{level}{indent}{beforeskip}{afterskip}{style}
Đ nh nghĩa
Sáu argument có nghĩa như sau:
type Ki u s p x p các m c trong tài li u. M t trong s đó là: M c chính, m c ph th nh t,
m c ph th 2, đo n văn chính ho c đo n văn ph . (Chú ý không có g ch xiên
\)
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 11
level Đây là th t các m c, đã đư c mô t trong B ng 4.2.
indent Đây là đ dài m t kho ng tr ng mà ch đ u tiên c a hàng cách l trái c a trang.
beforeskip Là giá tr tuy t đ i c a beforeskip xác đ nh kho ng cách theo chi u d c đư c ch a ra trư c tiêu
đ trang. N u beforeskip là âm thì đo n văn đ u tiên theo sau tiêu đ trang s không d i vào m t ch
hàng đ u tiên.
afterskip Giá tr tuy t đ i c a afterskip xác đ nh kho ng cách theo chi u d c ch a ra sau ph n tiêu đ
trang. N u afterskip có giá tr âm thì văn b n theo sau l nh đ t tiêu đ xu t hi n th ng hàng v i ph n
tiêu đ trang.
style Argument style là các khai báo đư c yêu c u đ thi t l p phong cách c a tiêu đ trang. (ví d
\itshape tiêu đ trang s đư c in ch nghiêng.)
B ng 4.2: Th t các m c
ph n -1
chương 0
m c 1
m c con th nh t 2
m c con th 2 3
đo n văn 4
đo n văn con 5
Gi s b n mu n thay đ i tiêu đ trang đ in ra font ch nghiêng b n có th làm như sau:
\renewcommand{\section}{\@startsection
{section}% % tên
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 12
{1}% % th t
{0mm}% % th t đ u dòng
{-\baselineskip}% % trư c khi cách
{0.5\baselineskip}% % sau khi cách
{\normalfont\large\itshape}} % ki u font
Tham kh o A Guide to LTEX [2] đ có thêm thông tin.
A
Có m t b đ m g i là secnumdepth đi u khi n th t c a các m c đư c đánh s . Th t s
tương ng v i nh ng gì nêu trong B ng 4.2. Theo m c đ nh thì giá tr này là 2, nên ch có các ph n,
chương, m c và m c con th nh t có các s liên đ i. B n có th dùng \setcounter đ thay đ i giá
tr c a secnumdepth. Ví d như n u b n mu n l nh \paragraph in ra m t s làm như sau:
\settocounter{secnumdepth}{4}
4.3 Thay đ i tiêu đ chương
N u b n mu n thay đ i phong cách c a tiêu đ cho các ph n hay các chương b n không th dùng l nh
\@startsection. Thay vào đó b n dùng l nh \secdef. N u b n n p file report.cls vào
trong editor c a b n, b n s th y r ng c hai l nh \part và \chapter dùng \secdef. Đ nh nghĩa
v \chapter có dòng sau:
\secdef\@chapter\@schapter
và \part có dòng sau:
\secdef\@part\@spart
Argument đ u tiên trong \secdef thông báo cho LTEX c n th c hi n nh ng gì n u phiên b n chưa
A
đư c đánh d u sao đư c dùng, và argument th hai thông báo cho LTEX c n làm gì n u như phiên b n
A
đã đánh d u sao đư c s d ng. Do v y l nh
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 13
\chapter{Gi i thi u}
s dùng l nh \@chapter, trái l i l nh
\chapter*{L i c m ơn}
s dùng l nh \@schapter. L nh \@chapter và \@schapter dùng l n lư t các l nh \@makechapterhead
và \@makeschapterhead, đ đ nh d ng tiêu đ chương, và n u b n mu n thay đ i đ nh d ng
chương, b n c n đ nh nghĩa l i các l nh \@makechapterhead và \@makeschapterhead. Cách
d nh t đ làm đi u này là tìm mã c a nh ng l nh này trong report.cls và copy chúng vào trong
class file c a b n, mythesis, đã đ c p trên, và ch nh s a các l nh đ nh d ng thích h p.
Ví d , gi s r ng b n mu n có m t hàng xu t hi n trên và dư i tiêu đ chương và tiêu đ s xu t
hi n d ng ch in hoa nh (thông thư ng trên tiêu đ trang, tên c a m c xu t hi n trang bên trái và
tên chương xu t hi n trang bên ph i) b n làm như sau:
\renewcommand{\@makechapterhead}[1]{%
\vspace*{50\p@}%
{\parindent \z@ \raggedright \normalfont
\hrule % đư ng k ngang
\vspace{5pt}% % thêm kho ng cách theo chi u d c
\ifnum \c@secnumdepth >\m@ne
\huge\scshape \@chapapp\space \thechapter % đánh s chương
\par\nobreak
\vskip 20\p@
\fi
\interlinepenalty\@M
\Huge \scshape #1\par % tiêu đ chương
\vspace{5pt}% % thêm kho ng cách chi u d c
\hrule % đư ng k ngang
\nobreak
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 14
\vskip 40\p@
}}
\renewcommand{\@makeschapterhead}[1]{%
\vspace*{50\p@}%
{\parindent \z@ \raggedright
\normalfont
\hrule % đư ng k ngang
\vspace{5pt}% % thêm kho ng cách chi u d c
\interlinepenalty\@M
\Huge \scshape #1\par % tiêu đ chương
\vspace{5pt}% % thêm kho ng cách chi u d c
\hrule % đư ng k ngang
\nobreak
\vskip 40\p@
}}
B n có th download file mythesis.cls có đính kèm t t c các ví d trong chương này.
4.4 Thêm vào ph n m c l c
Các phiên b n c a các l nh đánh s các m c không đư c thêm ph n m c l c đi u này đã đư c m c
đ nh trư c, nhưng b n v n có th thêm vào, s d ng:
\addcontentsline{file}{type}{văn b n}
Đ nh nghĩa
file Đây là ph n m r ng c a file trong đó n i dung đư c ghi lên. Do v y đây s là toc (table of
Trư c Sau Đ u Cu i Tr l i T i Ch m c 15
