Bài giảng thủy văn_Chương 10
Dòng chảy sông ngòi phân phối không đều theo không gian và thời gian.
- Trong mùa khô thì thiếu nước không đủ cung cấp cho các hộ dùng nước, trái lại vào mùa mưa thì nước nhiều, không thoát được qua dòng sông tự nhiên, nước chảy tràn sinh lũ lụt.
Chæång X:
KHO NÆÅÏC VAÌ ÂIÃÖU TIÃÚT DOÌNG CHAÍY
I. KHAÏI NIÃÛM CHUNG
1. Nhiãûm vuû cuía âiãöu tiãút doìng chaíy:
Doìng chaíy säng ngoìi phán phäúi khäng âãöu theo khäng gian vaì
thåìi gian.
- Trong muìa khä thç thiãúu næåïc khäng âuí cung cáúp cho caïc häü
duìng næåïc, traïi laûi vaìo muìa mæa thç næåïc nhiãöu, khäng thoaït âæåüc qua
doìng säng tæû nhiãn, næåïc chaíy traìn sinh luî luût.
Âiãöu tiãút doìng chaíy laì duìng cäng trçnh thuyí låüi khäúng chãú sæû
thay âäøi tæû nhiãn cuía doìng säng, phán phäúi laûi doìng chaíy theo thåìi
gian.
Nhiãûm vuû âiãöu tiãút doìng chaíy laì laìm tàng læåüng næåïc muìa kiãût,
giaím nhoí læåüng næåïc muìa luî nhàòm phuûc vuû cho yãu cáöu duìng næåïc.
Âiãöu tiãút doìng chaíy laì nhiãûm vuû chênh trong cäng taïc quaín lyï
khai thaïc taìi nguyãn næåïc.
- Âiãöu tiãút doìng chaíy laì kháu chênh trong cäng taïc quaín lyï nguäön
næåïc.
2. Phán loaûi âiãöu tiãút doìng chaíy:
a. Phán loaûi theo muûc âêch:
- Âiãöu tiãút doìng chaíy phuûc vuû tæåïi ruäüng:
Càn cæï vaìo Wyc ~ t maì tênh toaïn læåüng næåïc cáön træî laûi åí muìa
mæa âãø duìng cho muìa khä.
150
- Âiãöu tiãút phuûc vuû phaït âiãûn:
Hiãûu quaí cuía viãûc âiãöu tiãút biãøu thë qua cäng suáút vaì âiãûn nàng,
cuía traûm thuyí âiãûn. Âiãöu tiãút doìng chaíy nhàòm cung cáúp næåïc cho muìa
khä cuía traûm våïi muûc âich âaût âæåüc sæû äøn âënh cäng suáút traûm thuyí âiãûn
- Âiãöu tiãút phuûc vuû cáúp næåïc:
Càn cæï vaìo W yãu cáöu ~ t (tæång âäúi âiãöu hoaì, yãu cáöu cháút
læåüng næåïc cao, táön suáút baío âaím låïn) âãø tênh toaïn âiãöu tiãút.
- Âiãöu tiãút phuûc vuû váûn taíi thuyí:
Nhiãûm vuû cuía âiãöu tiãút laì laìm tàng khaí nàng váûn taíi säng ngoìi.
Tàng læu læåüng laìm dáng mæûc næåïc âãø baío âaím âäü sáu váûn taíi cuía
thuyãön beì.
- Âiãöu tiãút næåïc phuûc vuû âáøy màûn:
Màûn xám nháûp vaìo säng khäng baío âaím næåïc tæåïi vaì sinh hoaût,
vaìo muìa khä, cáön dæû træî mäüt læåüng næåïc âãø bäø sung doìng chaíy cuía
säng nhàòm âáøy màûn ra xa, baío âaím cæía láúy næåïc khäng bë màûn.
- Häö chæïa laìm nhiãûm vuû phoìng luî haû læu:
Häö chæïa coï nhiãûm vuû træî luî âãø giaím nheû luî åí haû læu.
- Âiãöu tiãút næåïc phuûc vuû låüi duûng täøng håüp:
Thæåìng häö chæïa coï nhiãûm vuû phuûc vuû täøng håüp, ngoaìi viãûc cung
cáúp næåïc cho caïc ngaình, coìn coï nhiãûm vuû phoìng luî cho haû læu,...
Âãø låüi duûng täøng håüp cáön giaíi quyãút caïc váún âãö:
+ Nghiãn cæïu kyî caïc yãu cáöu duìng næåïc âãø coï biãûn phaïp phán
phäúi, giaíi quyãút máu thuáùn giæîa caïc ngaình.
+ Xáy dæûng kãú hoaûch quaín lyï cäng trçnh âiãöu tiãút doìng chaíy.
+ Phán väún âáöu tæ cho caïc ngaình.
151
b. Phán loaûi âiãöu tiãút theo chu kyì:
Chu kyì âiãöu tiãút coï 2 thåìi kyì:
- Thåìi kyì têch næåïc, thaïo traìn.
- Thåìi kyì cáúp næåïc.
Dæûa vaìo chu kyì âiãöu tiãút ngæåìi ta chia ra caïc hçnh thæïc âiãöu tiãút sau:
α) Âiãöu tiãút ngaìy
β) Âiãöu tiãút tuáön
γ) Âiãöu tiãút nàm
δ) Âiãöu tiãút nhiãöu nàm
II. KHO NÆÅÏC VAÌ CAÏC CÄNG TRÇNH ÂÁÖU MÄÚI
1. Kho næåïc:
Kho næåïc âæåüc xáy dæûng trãn säng suäúi, bàòng mäüt âáûp âáút chàûn
laûi; laì nåi træî næåïc vaìo muìa mæa âãø daình sæí duûng vaìo muìa khä cho
caïc yãu cáöu duìng næåïc khaïc nhau.
Âàûc træng cuía kho næåïc laì:
- Dung têch chãút, mæûc næåïc chãút.
- Dung têch træî hæîu êch duìng cho caïc ngaình, mæûc næåïc dáng bçnh
thæåìng.
- Dung têch phoìng luî, mæûc næåïc dáng gia cæåìng.
2. Âáûp chàõn næåïc:
Âáûp chàõn næåïc laì cäng trçnh chàûn doìng chaíy cuía säng âãø thæûc
hiãûn viãûc træî næåïc vaì dáng mæûc næåïc trong häö chæïa. Âáûp ngàn säng
thæåìng laì âáûp âáút.
152
3. Cäng trçnh láúy næåïc:
Cäng trçnh láúy næåïc thæåìng laì cäúng láúy næåïc tæû chaíy ngay trong
chán âáûp, hoàûc traûm båm láúy tæì haû læu.
4. Cäng trçnh thaïo luî:
Cäng trçnh thaïo luî coï nhiãûm vuû thaïo læåüng næåïc thæìa trong muìa
luî, baío âaím an toaìn häö chæïa. Læu læåüng âãø âæåüc tênh toaïn tuyì theo cáúp
cäng trçnh. Cäng trçnh thaïo luî thæåìng laì:
- Âáûp traìn ngay taûi âáûp, coï cæía hoàûc khäng cæía (Säng Âaì).
- Âáûp traìn ngoaìi vuìng âáûp (Phuï Ninh)
- Cäúng ngáöm, giãúng âæïng, xi phäng..
III. CAÏC ÂÀÛC TRÆNG KHO NÆÅÏC
Trong kho næåïc coï caïc âàûc træng sau:
- Dung têch chãút VC cuìng våïi MNC
- Dung têch hæîu êch Vh cuìng våïi MND BT
- Dung têch siãu cao VS cuìng våïi MNGC
MNGC
Vs MNDBT
Vh MNC
Âáûp âáút
Vc
1. Dung têch chãút, mæûc næåïc chãút:
Dung têch chãút VC seî æïng våïi MNC theo âæåìng quan hãû Z ~ V
cuía häö chæïa.
Dung têch chãút MNC tuyì theo yãu cáöu caïc ngaình.
153
- Dung têch chãút phaíi træî hãút læåüng buìn caït trong kho næåïc suäút thåìi
gian sæí duûng häö chæïa. Ngoaìi ra náng cao cäüt næåïc thæåüng læu kho næåïc.
- Âäúi våïi kho næåïc phuûc vuû tæåïi yãu cáöu phaíi baío âaím tæåïi tæû
chaíy, tæì âoï xaïc âënh VC theo âæåìng âàûc træng Z ~ V, vaì phaíi træî hãút
dung têch buìn caït trong thåìi gian sæí duûng cuía häö chæïa.
- Âäúi våïi traûm thuyí âiãûn, mæûc næåïc chãút phaíi baío âaím cäüt næåïc
H täúi thiãøu phuûc vuû cho phaït âiãûn. Âäúi våïi traûm thuyí âiãûn nãúu choün
MNC tháúp thç cäüt næåïc phaït âiãûn nhoí laìm cho cäng suáút traûm tháúp.
- Âäúi våïi giao thäng thuyí åí häö chæïa thç mæûc næåïc chãút phaíi baío
âaím âäü sáu cáön thiãút cho thuyãön beì hoaût âäüng âæåüc.
- Âäúi våïi nuäi träöng thuyí saín, MNC trong häö phaíi baío âaím âäü
sáu, màût thoaïng nuäi träöng.
2. Dung têch hæîu êch Vh vaì MND BT
- Dung têch VC giåïi haûn båíi MNC vaì MND BT.
- Dung têch hæî êch laì dung têch quan troüng nháút baío âaím nhiãûm
vuû âiãöu tiãút cuía häö chæïa. Dung têch hæîu êch âæåüc xaïc âënh bàòng
phæång phaïp cán bàòng giæîa læåüng næåïc yãu cáöu cuía caïc ngaình våïi
læåüng næåïc âãún theo táön suáút baío âaím âæåüc qui âënh trong qui phaûm.
Nhæ váûy dung têch hæîu êch Vhi phuû thuäüc vaìo
+ Læåüng næåïc âãún Wâãún ~ t.
+ Læåüng næåïc yãu cáöu Wy/c~ t.
+ Hçnh thæïc âiãöu tiãút.
Sau khi âaî xaïc âënh Vhi
Tæì âæåìng âàûc tênh xaïc âënh MND BT.
MND BT ngang våïi cao trçnh âæåìng xaí luî tæû do (khäng coï cæía van)
154
3. Dung têch gia cæåìng VS vaì MNGC:
- Dung têch phoìng luî goüi laì dung têch gia cæåìng hoàûc dung têch
siãu cao (viãút tàõt laì VS). Dung têch phoìng luî Vs laì dung têch nàòm giæîa 2
mæûc næåïc MND BT vaì MNGC, dung têch naìy chè têch næåïc khi coï luî
våïi muûc âêch giaím nhoí cäng trçnh xaí luî.
Nãúu cäng trçnh xaí luî laì âæåìng traìn coï cæía van khäúng chãú, thç Vs
coï thãø chia laìm hai pháön:
+ Mäüt pháön dung têch nàòm dæåïi MNDBT.
+ Mäüt pháön dung têch nàòm trãn MNDBT.
Viãûc xaïc âënh VS tiãún haình âäöng thåìi våïi viãûc xaïc âënh cäng
trçnh thaïo luî.
IV. TAÌI LIÃÛU CÅ BAÍN DUÌNG TRONG TÊNH TOAÏN KHO NÆÅÏC
1. Taìi liãûu thuyí vàn:
Taìi liãûu thuyí vàn cáön cho thiãút kãú kho næåïc.
- Tçnh hçnh âëa lyï âëa hçnh læu væûc, säng ngoìi .
- Âæåìng quaï trçnh læåüng næåïc âãún QTK ~ t vaì WTK ~ t
- Âæåìng quaï trçnh luî thiãút kãú Qmp ~ t
- Khäúi læåüng buìn caït trunh bçnh chaíy âãún häö chæïa trong nàm.
2. Taìi liãûu âëa hçnh:
Chuí yãúu laì âàûc træng âëa hçnh kho næåïc cáön xáy dæûng quan hãû
giæîa diãûn têch màût häö F, dung têch kho næåïc V våïi cao táöng næåïc trong
häö Z.
- Âæåìng âàûc tênh Z~V
- Âæåìng âàûc tênh Z~F
155
Z
130
120
110
100 200 300 400 500 K(km2)
2 4 6 8 10
ÅÍ âáy coï màût næåïc häö nàòm ngang, thæûc tãú trong muìa luî, màût
næåïc häö coï âäü däúc, nãn cáön phaíi hiãûu chènh.
V. TÄØN THÁÚT NÆÅÏC TRONG HÄÖ CHÆÏA
Trong häö chæïa næåïc coï 2 loaûi täøn tháút:
- Täøn cháút bäúc håi.
- Täøn tháút tháúm.
1. Täøn tháút bäúc håi trong kho næåïc:
Sau khi xáy dæûng häö, màût thoaïng cuía kho næåïc tàng lãn , maì Zn
> Zâ nãn sau khi xáy dæûng læåüng bäúc håi tàng lãn ∆Z.
∆Z = Zn - Zâ
maì Zâ = X - Y
váûy ∆Z = Zn - (X - Y)
Zn - Tênh theo læåüng quan tràõc
X - Tênh theo caïc traûm khê tæåüng
Y - Âäü sáu doìng chaíy Y = αX
α - Hãû säú doìng chaíy
156
Âãø tênh toaïn âiãöu tiãút nàm thæåìng ngæåìi ta tênh ∆Znàm, sau âoï
phán phäúi cho caïc thaïng ∆Zthaïng theo daûng phán phäúi bäúc håi màût næåïc.
2. Täøn tháút tháúm trong kho næåïc:
Læåüng næåïc tháúm phuû thuäüc vaìo:
- Âiãöu kiãûn âëa cháút loìng häö.
- Læåüng næåïc chæïa trong häö.
- Chu vi båì kho næåïc.
Læåüng næåïc tháúm qua nhiãöu âæåìng:
- Tháúm vaìo loìng kho næåïc.
- Tháúm qua båì kho næåïc.
- Tháúm qua cäng trçnh.
- Tháúm quanh cäng trçnh.
Læåüng tháúm nàm âáöu trãn tæång âäúi låïn trong caïc nàm sau,
thæåìng tênh bçnh quán theo âiãöu kiãûn âëa cháút. Thæåìng ngæåìi ta láúy
theo % læåüng næåïc chæïa trong häö.
Theo Patapov âãö nghë, læåüng täøn tháút do tháúm trong kho næåïc
âæåüc tênh nhæ sau.
Âiãöu kiãûn Låïp næåïc tháúm theo F bçnh
Læåüng tháúm % cuía V
âëa cháút quán
loìng häö Nàm Thaïng Nàm Ngaìy/âãm
Täút 5 - 10% 0,5 ÷ 1% < 500mm 1 - 2mm
Trung bçnh 10 - 20% 1 ~ 1,5% 500 - 1000mm 2 - 3mm
Xáúu 20 - 30% 1,5 - 3% 1000 - 2000mm 3 - 4mm
157
VI. SOÏNG TRONG KHO NÆÅÏC
1. Âàûc træng cuía soïng vaì yãúu täú aính hæåíng âãún soïng:
Dæåïi taïc duûng cuía gioï màût häö näøi soïng, diãûn têch häö caìng låïn thç
soïng caìng låïn. Soïng næåïc laì mäüt yãúu täú âãø xaïc âënh cao trçnh âènh
âáûp, soïng næåïc trong häö coìn gáy ra hiãûn tæåüng saût låí åí båì häö chæïa.
Caïc âàûc træng cuía soïng:
- Chiãöu daìi soïng λ
- Chiãöu cao soïng h
h
- Âäü däúc maïi soïng d=
λ
- Chãnh lãûch âáöu soïng våïi mæïc næåïc ténh A
Kêch thæåïc soïng phuû thuäüc vaìo:
- Täúc âäü gioï V
- Âaì gioï D (Chiãöu daìi thäøi trãn màût næåïc)
- Thåìi gian taïc duûng cuía gioï T
- Chiãöu sáu næåïc häö H
- Âäü nhaïm loìng häö n
2. Hçnh loaûi soïng:
- Soïng næåïc sáu:
1
Âäü sáu loìng häö H > λ laì soïng næåïc sáu tæïc laì âaïy häö khäng
2
aính hæåíng âãún sæû hçnh thaình soïng.
- Soïng næåïc näng:
1
Khi H < λ, âaïy häö coï sæû aính hæåíng âãún sæû hçnh thaình soïng
2
158
3. Tênh toaïn kêch thæåïc soïng:
Thæåìng duìng cäng thæïc kinh nghiãûm
5 1
Âäü cao soïng: h = 0,0208 V 4 . D3 (m)
1
Chiãöu daìi bæåïc soïng λ = 0,704 W2 (m)
Cäng thæïc trãn duìng cho træåìng håüp soïng næåïc sáu:
D < 30km vaì λ < 2H
Mæûc næåïc ténh hleo
Maïi âáûp
Trong træåìng håüp soïng næåïc näng cáön hiãûu chènh theo cäng thæïc
sau: hnäng = β . hsáu
λnäng = α . λsáu
H
α, ν phuû thuäüc vaìo tyí säú
λ
h
1 0,8 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1
λ
β 1 0,96 0,96 0,87 0,83 0,78 0,70 0,56
α 1 0,96 0,96 0,87 0,82 0,75 0,64 0,43
4. Chiãöu cao soïng leo:
Khi soïng väø vaìo cäng trçnh, nãúu cäng trçnh coï maïi thoaíi (nhæ
âáûp âáút) thç soïng seî lan vaì leo lãn maïi cäng trçnh theo quaïn tênh, goüi
hiãûn tæåüng âoï laì soïng leo.
159
Chiãöu cao hleo tênh tæì mæûc næåïc trong häö chæïa, âãöu vë trê leo cao
nháút cuía soïng, tênh theo cäng thæïc sau:
2Kmh 3 λ
h leo =
m h
Km - hãû säú phuû thuäüc vaìo âäü nhaïm maïi cäng trçnh
Maïi tháût nhàôn Km = 1,0
Maïi bãtäng Km = 0,9
Maïi âaï dàm Km = 0,5
Maïi âaï taíng Km = 0,3
m - maïi däúc cäng trçnh
h - chiãöu cao soïng λ - chiãöu daìi soïng
Theo quy phaûm Nga.
h leo
hleo = Km . h . h0 h0 =
h
ho - phuû thäüc vaìo âäü nhaïm, maïi däúc soïng, coï baíng tra riãng.
5. Cäüt næåïc dãnh hd:
Ngoaìi hiãûn tæåüng soïng dæåïi taïc duûng liãn tuûc cuía gioï laìm màût
næåïc luî nghiãng, nãúu coï sæû chãnh lãûch cäüt næåïc âáöu häö vaì cuäúi häö, âoï
cäüt næåïc dãnh hd.
DV 2
hd = K cos α (m)
3gh
H
K - phuû thuäüc vaìo coï thãø láúy K = 6.10-3
λ
α - goïc taûo båíi truûc häö våïi hæåïng gioï
160
VII. BÄÖI LÀÕNG ÅÍ KHO NÆÅÏC
Bäöi làõng åí kho næåïc thæåìng tênh bàòng phæång phaïp cán bàòng
buìn caït. Buìn caït bäöi làõng trong suäút thåìi gian sæí duûng cäng trçnh.
KRa
Wbc = T (m3)
100γ
K - tyí säú buìn caït coï khaí nàng làõng âoüng so våïi toaìn bäü baîi caït
âãún (thæåìng K = 0,7 ÷ 1,0)
R - Læåüng buìn caït bçnh quán nhiãöu nàm (Kg/nàm)
T - thåìi gian phuûc vuû cäng trçnh (nàm)
γ - khäúi læåüng riãng buìn caït (T/m3)
Caïc taìi liãûu âæåüc duìng cho tênh toaïn âiãöu tiãút häö chæïa vaì thiãút
kãú cäng trçnh
161
Chæång XI:
TÊNH TOAÏN ÂIÃÖU TIÃÚT HÄÖ CHÆÏA
Trong tênh toaïn âiãöu tiãút häö chæïa bao gäöm:
- Tênh toaïn âiãöu tiãút häö chæïa theo caïc yãu cáöu duìng næåïc (ta chè
âi sáu vaìo âiãöu tiãút thæåìng gàûp laì âiãöu tiãút nàm phuûc vuû cáúp næåïc vaì
phæång phaïp tênh toaïn bàòng láûp baíng:
- Tênh toaïn âiãöu tiãút luî (Ta chè âi sáu vaìo tênh toaïn traìn xaí luî âãø
baío vãû cäng trçnh häö chæïa laìm nhiãûm vuû cáúp næåïc, khäng xem xeït
nhiãûm vuû phoìng luî åí haû læu häö chæïa)
I. TÊNH TOAÏN ÂIÃÖU TIÃÚT NÀM CHO HÄÖ CHÆÏA CÁÚP NÆÅÏC (TÆÅÏI,
SINH HOAÛT, CÄNG NGHIÃÛP)
Khi ∑Wâãún nàm > ∑Wy/c nàm
Nhæng Wâãún thaïng >< Wy/c thaïng
Nhæ váûy phaíi xáy dæûng häö chæïa âãø træî læåüng næåïc cuía thaïng
chæïa næåïc âãø duìng cho nhæîng thaïng thiãúu næåïc theo yãu cáöu. Âoï laì
âiãöu tiãút nàm.
1. Taìi liãûu cho tênh toaïn âiãöu tiãút:
Tênh toaïn theo thåìi âoaûn thaïng.
a. Âæåìng quaï trçnh Wâãún~ t våïi táön suáút baío âaím P (75 - 85%)
Pháön naìy qua tênh toaïn thuyí vàn seî coï âæåüc
b. Âæåìng quaï trçnh Wy/c ~ t våïi táön suáút baío âaím theo quy âënh cuía
qui phaûm.
- Læåüng næåïc yãu cáöu tæåïi ; tênh theo mæïc tæåïi.
162
- Læåüng næåïc duìng cho sinh hoaût theo âënh mæïc duìng næåïc
- Læåüng næåïc duìng cho khu cäng nghiãûp theo âënh mæïc næåïc duìng
cho saín xuáút cuía caïc loaûi hçnh xê nghiãûp
c. Âæåìng âàûc tênh häö chæïa:
- Âæåìng quan hãû mæûc næåïc vaì dung têch Z ~ V
- Âæåìng quan hãû mæûc næåïc vaì diãûn têch màût häö Z ~ Fhäö
d. Dung têch chãút VC:
- Xaïc âënh theo khaí nàng bäöi làõng buìn caït trong thåìi gian sæí
duûng hoàûc theo cao trçnh yãu cáöu tæû chaíy cuía khu tæåïi.
- Tæì Zchãút tra trãn âæåìng quan hãû Z ~ V ta coï dung têch chãút VC
e. Quaï trçnh täøn tháút häö chæïa do bäúc håi vaì tháúm:
2. Xaïc âënh dung têch hæîu êch cuía häö chæïa Vh:
Nguyãn lyï tênh toaïn laì cán bàòng næåïc trong kho trong thåìi gian
tênh toaïn ∆t (thæåìng thç ∆t = thaïng)
Phæång trçnh cán bàòng laì:
∆V = Vâãún - vy/c
∆V - chãnh lãûch læåüng næåïc trong kho trong thåìi gian ∆t.
∆V > 0 → Thæìa næåïc
∆V < 0 → Thiãúu næåïc
Tæì trãn ta seî xaïc âënh âæåüc læång næåïc cáön træî laûi trong kho khi
thæìa næåïc âãø duìng vaìo thåìi kyì thiãúu næåïc.
a. Xaïc âënh Vh khäng xeït âãún täøn tháút:
Tênh toaïn âiãöu tiãút maì khäng xeït âãún täøn tháút laì træåìng håüp âån
giaín nháút.
163
α. Træåìng håüp kho næåïc âiãöu tiãút mäüt láön:
Sau khi cán bàòng giæîa læåüng âãún vaì læåüng næåïc yãu cáöu thç trong
nàm coï mäüt thåìi kyì thæìa næåïc, mäüt thåìi kyì thiãúu næåïc.
Do âoï ta chè cáön âiãöu tiãút mäüt láön.
Tênh toaïn âiãöu tiãút âæåüc tênh tæì thaïng bàõt âáud têch næåïc.
Vê duû: Tênh toaïn âiãöu tiãút cho häö chæïa HC thuäüc vuìng ven biãøn
Trung Trung Bäü.
Âån vë 166m3
Thaïng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Wâ 2,70 2,06 1,86 1,49 0,63 0,62 0,51 0,47 0,70 5,76 5,03 9,24
Wy/c 3,13 2,60 3,38 3,76 3,00 1,62 4,69 2,49 0,63 0,26 2,85 1,44
∆W -0,43 -0,54 -1,52 -2,27 -2,37 -1,00 -4,18 -2,50 0,07 5,50 2,81 7,80
V
V+
1 2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 t (thaïng)
-
V
Qua baíng trãn ta tháúy:
- Thåìi kyì thiãúu næåïc tæì thaïng 1 âãún thaïng 8
coï ∑V- = 14,81 . 106m3
164
- Thåìi kyì thæìa næåïc tæì thaïng 9 âãún thaïng 12.
coï ∑V+ = 15,55 . 106m3
Trong træåìng håüp naìy dung têch hæîu êch häö chæïa chênh laì täøng
dung têch thiãúu ∑V-.
Vh = ∑V- = 14,81 . 106m3
- Trong ∑V+ = 15,5 . 106m3, ta chè træî laûi Vh = 14,81 x 106m3.
- Dung têch thæìa xaí xuäúng haû læu
Vxaí = ∑V+ - Vh = 15,55 - 14,81
= 0,74 . 106m3
β. Træåìng håüp kho næåïc âiãöu tiãút 2 láön:
Âáy laì træåìng håüp coï 2 thåìi kyì thiãúu næåïc xen keí våïi 2 thåìi kyì
thæìa næåïc.
V
V1 + V2+
1 2 3 4 5 7 8
9 10 11 12 6 t (thaïng)
V1 - V2 -
165
Trong træåìng håüp naìy Vh xaïc âënh theo caïc træåìng håüp sau:
- Træåìng håüp: V1+ > V1- vaì V2+ > V2-
Thç Vhi = V-max
- Træåìng håüp V1+ > V1- vaì V2+ < V2-. Trong træåìng håüp naìy
+ Láön âiãöu tiãút 1: Láúy V1+ tênh âãø baío âaím cho V1-.
+ Láön âiãöu tiãút 2: Do V2+ < V2- nãn læåüng næåïc thæìa khäng âuí
âiãöu tiãút. Cho V2-, nãn phaíi láúy thãm pháön læåüng næåïc thæìa åí V1+ mäüt
læåüng laì (V2- - V2+). Do âoï dung têch hæîu êch häö chæïa laì:
Vhi = V1- + V2- - V2+
Våïi V1- > V2+
Coìn nãúu V1- < V2+ thç
Vhi = V2- khi V1- > V2+
γ. Phæång aïn têch næåïc (chæïa næåïc)
Trong váûn haình kho næåïc, sau khi âaî xaïc âënh Vhi ta phaíi xem
xeït chæïa næåïc vaìo luïc naìo? Xaí næåïc vaìo luïc naìo?
Vãö chæïa næåïc coï 2 phæång aïn.
- Phæång aïn chæïa såïm: Tæïc laì V
coï læåüng næåïc thæìa thç chæïa ngay tæì
Vhi
âáöu sau âoï cæï giæî læåüng næåïc âoï âãún
khi sæí duûng. Våïi phæång aïn naìy baío såïm
âaím chàõc chàõn âuí næåïc nhæng tàng muäün
thãm diãûn têch ngáûp vuìng ven båì häö.
- Phæång aïn chæïa muäün: Våïi âiãöu kiãûn phaíi coï dæû baïo täút thç ta
chæïa muäün tæïc laì kho næåïc væìa chæïa âuí thç bàõt âáöu vaìo thåìi kyì duìng
næåïc. Våïi phæång aïn naìy seî baío âaím an toaìn thán âáûp, buìn caït bäöi
làõng êt.
166
Vê duû: V1+ = 444,8 .106m3 V1- = 120,8 . 106m3
V2+ = 66,8 . 106m3 V2- = 83,8 . 106m3
Ta tháúy V1+ > V2- vaì V2+ < V2- cho nãn
Vhi = V1- + V2- - V2+
= 102,8 + 83,8 - 66,8 = 119,8 . 106m3
Váûy Vhi = 119,8 . 106m3
Thæûc hiãûn theo 2 phæång aïn: chæïa såïm vaì chæïa muäün
Âån vë: 106m3
Thaïng
Vâãún - Vy/c Chæïa såïm Chæïa muäün
Vâãún Vy/c
V+ V- Vchæïa Vxaí Vchæïa Vxaí
1 2 3 4 5 6 7 8 9
8 180,7 51,9 128,8 119,8 9,0 0 128,8
9 251,3 83,8 167,5 119,8 167,5 0 167,5
10 207,4 86,6 120,8 119,8 120,8 92,1 28,7
11 111,5 83,8 27,7 119,8 27,7 119,8 0
444,8
12 69,2 86,6 17,4 102,4 0 162,4 0
1 51,8 86,6 34,8 67,6 67,6
2 33,2 83,8 50,6 17,0 17,0
102,8
3 68,4 59,1 16,5 35,5 35,5
4 100,5 50,2 50,3 83,8 83,8
66,8
5 18,4 51,9 33,5 50,3 50,3
6 17,3 51,9 34,6 15,7 15,7
7 31,3 47,0 15,7 0 0
83,8
167
V (106m3)
119.8
119.8
102.4
92.1
83.8
67.6
50.3
33.5
17 15.7
7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 t (thaïng)
b. Tênh toaïn âiãöu tiãút coï xeït âãún täøn tháút:
Dung têch khi tênh toaïn âiãöu tiãút khäng xeït âãún täøn tháút chè laì så
bäü. Tuy nhiãn noï laì cå såí âãø tênh toaïn täøn tháút, vç nãúu khäng biãút Vhäö
vaì Fhäö thç khäng tênh âæåüc täøn tháút, vç nãúu khäng biãút Vhäö vaì Fhäö thç
khäng tênh âæåüc täøn tháút tháúm vaì bäúc håi.
α. Täøn tháút bäúc håi:
Muäún coï täøn tháút bäúc håi Fhäö.
- Fhäö phaíi tra trãn âæåìng quan hãû Z ~ F
- Muäún coï Z phaíi tra trãn âæåìng quan hãû Z ~ V
Baíng tênh toaïn gäöm 17 cäüt Z
Cäüt 1 - Thaïng (cuäúi thaïng) Z
Z~V
Cäüt 2 - Vâãún thaïng
Cäüt 3 - Vy/c thaïng Z Z~F
V(106m3)
V
F F (km2)
168
Cäüt 4 - Dung têch häö coï kãø dung têch chãút.
Cäüt 6 baíng chæa tt + Vchãút
Cäüt 5 - Diãûn têch màût häö. Tra âæåìng Z - F ; Z - V
Tæì V tra ra Z, tæì Z tra F
1
Cäüt 6 - Vbq = (Vâáöu thaïng + Vcuäúi thaïng)
2
1
Cäüt 7 - Fbq = (Fâáöu thaïng + Fcuäúi thaïng)
2
Cäüt 8 - Læåüng næåïc bäúc håi trong thaïng e (mm)
Cäüt 9 - Læåüng täøn tháút bäúc håi
Vbh = Fbq . ethaïng . 103 (m3)
Cäüt 10 - Læåüng næåïc tháúm tiãu chuáøn trong thaïng,
thæåìng láúy % cuía Vbq (K%)
Cäüt 11 - Læåüng täøn tháút tháúm
Vtháúm = k% x Vbq
Cäüt 12 - Täøng læåüng täøn tháút
Vtäøn tháút = Vbh (cäüt 9) + Vtháúm (cäüt 11)
Cäüt 13 - (Vyãu cáöu + Vtäøn tháút)
Cäüt 14, 15 - Cán bàòng næåïc giæîa læåüng âãún vaì læåüng âi
trong thaïng.
∆V = Vâãún - (Vy/c + Vtt)
= (cäüt 2) - (cäüt 3)
nãúu ∆V > 0 ghi cäüt 14 (V+)
∆V < 0 ghi cäüt 15 (V-)
169
