Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
Baøi 10
THUEÂ TAØI SAÛN
Thueâ taøi saûn laø moät phöông tieän taøi trôï gaàn gioáng vôùi vieäc ñi vay döôùi nhieàu khía caïnh, tuy
nhieân noù xöùng ñaùng coù moät chöông rieâng bieät toái thieåu vì 2 lyù do sau:
Lyù do thöù nhaát laø ngaønh coâng nghieäp naøy ñang phaùt trieån vôùi moät toác ñoä vaø quy moâ ñaùng
keå. Khoaûng hôn 20% toång voán ñaàu tö hieän nay ôû Anh Quoác ñöôïc taøi trôï theo höôùng hôïp
ñoàng cho thueâ taøi chính, vaø con soá naøy laø 33% ôû Myõ.
Lyù do thöù 2 laø vieäc khaûo saùt hoaït ñoäng cho thueâ taøi saûn seõ cho ta moät ví duï raát hay veà söï
töông taùc giöõa quyeát ñònh ñaàu tö vaø quyeát ñònh taøi trôï, maø tröôùc ñeán giôø ta vaãn xem xeùt
chuùng moät caùch ñoäc laäp.
Noäi dung nghieân cöùu baøi naøy bao goàm nhöõng vaán ñeà sau :
• Phaân bieät söï khaùc nhau giöõa thueâ hoaït ñoäng vaø thueâ taøi chính
• Caùc lôïi ích cuûa vieäc ñi thueâ
• So saùnh NPV cuûa vieäc mua taøi saûn vaø thueâ taøi saûn ñeå ra quyeát ñònh neân thueâ hay
mua taøi saûn
• Taùc ñoäng cuûa thueâ hoaït ñoäng vaø thueâ taøi chính ñeán baùo caùo taøi chính coâng ty
I. THUEÂ TAØI SAÛN LAØ GÌ
Giao dòch thueâ taøi saûn laø moät hôïp ñoàng thöông maïi, trong ñoù ngöôøi sôû höõu taøi saûn (ngöôøi
cho thueâ) ñoàng yù cho moät ngöôøi naøo ñoù (ngöôøi thueâ) quyeàn söû duïng taøi saûn trong moät
khoaûng thôøi gian ñeå ñoåi laáy moät chuoãi thanh toaùn ñònh kyø.
Chuoãi thanh toaùn ñònh kyø thöôøng coù ñaëc tính cuûa moät doøng nieân kim, coù theå ñöôïc traû
töøng thaùng hay nöûa naêm (semi-annual), vôùi ñôït traû ñaàu tieân thöôøng laø ngay sau khi hôïp
ñoàng ñöôïc kyù keát. Ñaây laø ñaëc ñieåm cuûa moät doøng nieân kim ñaàu kyø.
Tuy nhieân, moâ thöùc cuûa doøng ngaân löu naøy coù theå ñöôïc thieát keá ñeå phuø hôïp vaø ñaùp öùng
ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng. Ví duï, moät nhaø saûn xuaát thueâ moät maùy ñeå saûn xuaát, thôøi
gian ñaàu thöôøng laø thôøi gian vaän haønh coù tính thöû nghieäm tröôùc khi ñi vaøo saûn xuaát ñaïi traø.
Trong tröôøng hôïp naøy, ngöôøi cho thueâ (lessor) coù theå ñoàng yù vôùi phöông aùn theo ñoù khoaûn
tieàn maø ngöôøi ñi thueâ (leasee) phaûi traû trong nhöõng naêm ñaàu thaáp hôn nhöõng naêm sau ñoù.
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 1 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
Moät coâng ty coù theå löïa choïn moät trong hai caùch ñeå coù theå söû duïng moät taøi saûn : thueâ
hoaëc mua. Trong baøi naøy ta seõ phaân tích caùc lôïi ích vaø söï khaùc nhau giöõa thueâ vaø mua taøi
saûn cuõng nhö söï khaùc nhau giöõa thueâ hoaït ñoäng vaø thueâ taøi chính.
II. CAÙC LOAÏI THUEÂ TAØI SAÛN
Trong moät giao dòch thueâ, veà phaùp lyù, ngöôøi cho thueâ coù quyeàn sôû höõu taøi saûn, ngöôøi ñi
thueâ khoâng coù quyeàn sôû höõu maø chæ coù quyeàn söû duïng taøi saûn trong thôøi gian thueâ. Dòch vuï
ñi keøm cuõng raát khaùc nhau, ñoái vôùi loaïi thueâ taøi chính coù dòch vuï troïn goùi (full services),
ngöôøi cho thueâ (lessor) chòu traùch nhieäm duy tu baûo döôõng, mua baûo hieåm vaø thaäm chí
ñoùng thueá taøi saûn. Ngöôïc laïi, ñoái vôùi loaïi thueâ taøi saûn khoâng bao dòch vuï (net leases),
ngöôøi ñi thueâ (leasee) seõ chòu traùch nhieäm duy tu baûo döôõng, mua baûo hieåm vaø thaäm chí
ñoùng thueá taøi saûn. Thoâng thöôøng, thueâ taøi chính (financial lease) laø loaïi thueâ taøi saûn khoâng
bao dòch vuï (net leases). Coù nhieàu hình thöùc thueâ, ñöôïc phaân bieät caên cöù vaøo tính chaát cuûa
töøng hôïp ñoàng thueâ.
1) Thueâ hoaït ñoäng
Moät hôïp ñoàng thueâ hoaït ñoäng laø moät hôïp ñoàng thueâ ngaén haïn (short-term) vaø ngöôøi
cho thueâ (lessor) ñöôïc quyeàn keát thuùc hôïp ñoàng tröôùc thôøi haïn.
Chi phí thueâ thöôøng bao haøm caû hao moøn taøi saûn, chi phí baûo döôõng, baûo hieåm, vaø
möùc lôïi nhuaän cuûa beân cho thueâ. Chi phí thueâ thöôøng cao vì beân cho thueâ chòu nhieàu ruûi ro
ñoái vôùi söï laïc haäu vaø giaûm giaù thò tröôøng cuûa taøi saûn .
2) Thueâ taøi chính
Thueâ taøi chính hay coøn ñöôïc goïi laø thueâ voán, ñôn giaûn ñaây chæ laø moät phöông phaùp
taøi trôï. Thoâng thöôøng moät hoaït ñoäng thueâ taøi chính ñöôïc tieán haønh qua caùc böôùc nhö sau:
ngöôøi ñi thueâ löïa choïn taøi saûn vaø thöông löôïng giaù caû, sau ñoù seõ thöông löôïng vôùi moät
coâng ty cho thueâ taøi saûn. Coâng ty cho thueâ vôùi tö caùch laø ngöôøi cho thueâ seõ mua taøi saûn vaø
chuyeån thaúng taøi saûn ñeán beân thueâ. Ngöôøi ñi thueâ trong tình huoáng naøy gioáng nhö ñi vay
moät khoaûn nôï vaø ngöôïc laïi ngöôøi cho thueâ laø ngöôøi cho vay vôùi tö caùch laø moät chuû nôï coù
ñaûm baûo. (Coøn 1 caùch khaùc laø, ngöôøi ñi thueâ baùn taøi saûn maø mình ñang sôû höõu cho beân cho
thueâ, sau ñoù thueâ laïi taøi saûn naøy. Thöôøng phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng trong ngaønh baát
ñoäng saûn).
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 2 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
Moät hôïp ñoàng thueâ taøi chính phaûi ñaûm baûo moät trong caùc yeâu caàu sau:
- Quyeàn sôû höõu taøi saûn ñöôïc chuyeån giao cho ngöôøi thueâ khi chaám döùt thôøi haïn
thueâ
- Hôïp ñoàng coù qui ñònh quyeàn choïn mua
- Thôøi gian thueâ toái thieåu baèng 75% thôøi gian höõu duïng cuûa taøi saûn
- Hieän giaù cuûa caùc khoaûn tieàn thueâ phaûi lôùn hôn 90% hoaëc baèng giaù thò tröôøng
cuûa taøi saûn taïi thôøi ñieåm thueâ
III. CAÙC LÔÏI ÍCH CUÛA VIEÄC THUEÂ TAØI SAÛN
Coù nhieàu lyù do khieán vieäc löïa choïn hình thöùc thueâ taøi saûn ngaøy caøng trôû neân phoå bieán.
Chuùng ta seõ nghieân cöùu moät soá lôïi ích coù theå mang laïi töø vieäc thueâ taøi saûn, tuy nhieân
khoâng phaûi taát caû nhöõng lôïi ích naøy ñeàu ñuùng trong moïi tröôøng hôïp
A. Nhöõng lyù do thuyeát phuïc
1) Traùnh ñöôïc nhöõng ruûi ro do sôû höõu taøi saûn
Khi mua moät taøi saûn, ngöôøi söû duïng phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng ruûi ro do söï laïc haäu cuûa
taøi saûn, nhöõng dòch vuï söûa chöõa baûo trì, giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn. Thueâ laø moät caùch ñeå
giaûm hoaëc traùnh nhöõng ruûi ro naøy. Ruûi ro veà söï laïc haäu cuûa taøi saûn laø moät ruûi ro lôùn nhaát
maø ngöôøi chuû sôû höõu taøi saûn phaûi gaùnh chòu. Trong nhieàu hôïp ñoàng thueâ, ngöôøi ñi thueâ coù
quyeàn chaám döùt hôïp ñoàng thueâ tröôùc thôøi haïn vaø chòu moät khoaûn phaït. Vì vaäy ruûi ro veà söï
laïc haäu cuûa taøi saûn vaø giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn seõ do ngöôøi cho vay gaùnh chò. Ñeå buø ñaép
ruûi ro naøy, ngöôøi cho thueâ phaûi tính caùc chi phí thieät haïi vaøo chi phí thueâ, ngöôïc laïi ngöôøi
ñi thueâ phaûi traû theâm chi phí ñeå traùnh nhöõng ruûi ro naøy.
2) Tính linh hoaït (quyeàn huûy boû hôïp ñoàng thueâ)
Caùc hôïp ñoàng thueâ taøi saûn vôùi caùc ñieàu khoaûn coù theå huûy ngang giuùp ngöôøi ñi thueâ
coù theå phaûn öùng nhanh choùng tröôùc nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng. Ngöôøi ñi thueâ coù theå
thay ñoåi taøi saûn moät caùch deã daøng hôn so vôùi vieäc sôû höõu taøi saûn.
3) Lôïi ích veà thueá
Ñoái vôùi thueâ hoaït ñoäng, coâng ty thueâ (leasee) seõ ñöôïc moät khoaûn lôïi thueá vì chi phí
thueâ ñöôïc tính vaøo chi phí tröôùc khi xaùc ñònh lôïi nhuaän noäp thueá. Tuy nhieân cuõng caàn löu yù
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 3 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
laø coâng ty chæ ñöôïc höôûng lôïi töø laù chaén thueá khi coâng ty coù lôïi nhuaän. Ngöôïc laïi coâng ty
khoâng theå giaûm ñöôïc chi phí thueâ nhôø vaøo laù chaén thueá khi coâng ty bò loã.
Ñoái vôùi thueâ taøi chính, coâng ty cho thueâ (lessor) höôûng lôïi töø thueá do chi phí khaáu
hao taøi saûn ñöôïc khaáu tröø thueá, trong khi coâng ty ñi thueâ khoâng ñöôïc höôûng lôïi töø ñieàu naøy.
Döïa vaøo ñieåm naøy maø coâng ty thueâ (leasee) coù theå thöông löôïng ñeå coù chi phí thueâ thaáp
hôn.
4) Tính kòp thôøi
Vieäc mua moät taøi saûn thöôøng phaûi maát moät thôøi gian daøi cho moät quy trình ra
quyeát ñònh ñaàu tö. Trong moät soá tröôøng hôïp, quy trình ra quyeát ñònh thueâ taøi saûn coù theå seõ
nhanh choùng hôn vaø ñaùp öùng kòp thôøi hôn nhu caàu söû duïng taøi saûn cuûa coâng ty.
5) Giaûm ñöôïc nhöõng haïn cheá tín duïng
Ñi thueâ taøi saûn seõ giuùp cho nguôøi ñi thueâ coù ñöôïc taøi saûn söû duïng trong ñieàu kieän
haïn heïp veà ngaân quyõ, trong tröôøng hôïp coâng ty khoâng coù tieàn ñeå mua taøi saûn hoaëc khoâng
coù voán ñoái öùng trong caùc hôïp ñoàng vay ñeå mua taøi saûn. Maët khaùc, vieäc ñi thueâ taøi saûn coù
khaû naêng khoâng laøm taêng tæ soá nôï cuûa coâng ty (vôùi nhöõng quy ñònh hieän taïi, ñieàu naøy
khoâng coøn toàn taïi nhö moät nguyeân nhaân nöõa). Trong tröôøng hôïp coâng ty khoâng ñöôïc xeâáp
haïng tín duïng cao, ñi thueâ taøi saûn laø moät hình thöùc huy ñoäng nôï deã daøng nhaát vì hôïp ñoàng
thueâ ñöôïc coi nhö moät khoaûn nôï coù ñaûm baûo ñoái vôùi ngöôøi cho thueâ.
B. Nhöõng lyù do thieáu tính thuyeát phuïc
1) Thueâ taøi saûn giuùp traùnh thuû tuïc röôøm raø cuûa quy trình mua saém taøi saûn
Ñoái vôùi moät soá coâng ty, caùc quy ñònh thueâ taøi saûn thì cuõng nghieâm ngaët nhö caùc quy
ñònh mua saém taøi saûn môùi. Tuy nhieân ñoái vôùi moät soá khaùc thì khoâng. Do ñoù, Giaùm ñoác ñieàu
haønh cuûa caùc coâng ty thuoäc nhoùm thöù 2 seõ tranh thuû söï khaùc bieät trong quy ñònh naøy vaø
thích ñi thueâ hôn mua saém taøi saûn môùi (ñeå traùnh söï röôøm raø trong quy trình mua saém taøi
saûn môùiù). Thöôøng deã daøng nhaän thaáy ñieàu naøy trong khu vöïc coâng. Ví duï: moät beänh vieän
coâng thöôøng thích ñi thueâ thieát bò y teá hôn laø xin hoäi ñoàng thaønh phoá caáp ngaân quyõ töø thaønh
phoá ñeå mua caùc thieát bò naøy.
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 4 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
IV. THUEÁ VAØ VAÁN ÑEÀ THUEÂ TAØI SAÛN
Noùi chung, ngöôøi cho thueâ nhaän ñöôïc lôïi thueá do sôû höõu taøi saûn. Thu nhaäp cuûa ngöôøi cho
thueâ laø tieàn thueâ taøi saûn, coøn khaáu hao cuûa taøi saûn thueâ laø chi phí ñöôïc tính vaøo thu nhaäp
chòu thueá. Veà phía ngöôøi ñi thueâ, chi phí thueâ ñöôïc tính vaøo thu nhaäp nhaäp chòu thueá. Vì
vaäy chi phí thöïc teá maø coâng ty ñi thueâ chòu laø chi phí thueâ sau khi khaáu tröø phaàn giaûm thueá
(gioáng nhö chi phí laõi vay).
Ta coù theå taùch chi phí thueâ taøi saûn thaønh 2 thaønh phaàn : khaáu hao cuûa taøi saûn thueâ
(nôï goác) vaø laõi. Ngöôøi ñi thueâ taøi saûn ñöôïc khaáu tröø thueá caû laõi vaø goác. Khaùc vôùi tröôøng
hôïp ñi vay voán ñeå mua taøi saûn, thueá chæ ñöôïc tính giaûm treân chi phí laõi vay, phaàn nôï goác
khoâng ñöôïc khaáu tröø thueá. Ñaây laø lyù do taïi sao cô quan thueá phaûi laøm roõ moät hôïp ñoàng
thueâ taøi saûn coù phaûi laø moät hôïp ñoàng thaät hay laø moät taøi saûn mua nhöng ñöôïc nguïy trang
baèng moät hôïp ñoàng thueâ. Neáu moät hôïp ñoàng thaät söï laø mua taøi saûn chöù khoâng phaûi thueâ thì
chi phí thueâ seõ ñöôïc xem nhö goàm 2 phaàn laø nôï goác vaø moät phaàn laø laõi vay. Vì vaäy chæ
ñöôïc giaûm thueá ôû phaàn chi phí laõi vay chöù khoâng ñöôïc khaáu tröø thueá phaàn nôï goác.
V. PHAÂN TÍCH NGAÂN LÖU CUÛA COÂNG TY KHI QUYEÁT ÑÒNH THUEÂ SO VÔÙI
MUA TAØI SAÛN
1) Ngaân löu cuûa coâng ty khi ñi thueâ taøi saûn
Giaû söû taøi saûn thueâ vôùi n thôøi ñoaïn, chi phí thueâ tính cho moãi thôøi ñoaïn laø Lt vaø Kd laø
chi phí nôï sau thueá. Chi phí thueâ taøi saûn chính laø toång giaù trò hieän taïi cuûa chuoãi tieàn thueâ Lt
maø coâng ty phaûi traû trong n thôøi ñoaïn.
n
(1 − Tc ) Lt
Chi phí thueâ = ∑ (1 + Kd )
t =1
t
Vì sao suaát chieát khaáu ñöôïc söû duïng ñeå chieát khaáu chi phí thueâ laø chí phí söû duïng nôï?
Suaát chieát khaáu thích hôïp ñeå tính giaù trò hieän taïi veà maët toång quaùt seõ baèng suaát sinh lôøi cuûa
moät taøi saûn coù ruûi ro töông ñöông. Doøng tieàn thueâ taøi saûn laø moät khoaûn chi phí phaûi traû coá
ñònh ñoái vôùi coâng ty, noù ñöôïc xem nhö moät khoaûn thanh toaùn coá ñònh cho moät moùn nôï, vì
vaäy ruûi ro cuûa chi phí thueâ taøi saûn ñöôïc xem töông töông vôùi ruûi ro cuûa moät khoaûn nôï vay.
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 5 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
Ví duï: Coâng ty ZN caàn moät heä thoáng maùy tính môùi. Heä thoáng maùy tính naøy coù theå
ñöôïc thueâ vôùi vôùi chi phí laø $21.000 moãi naêm, tieàn thueâ thôøi ñoaïn ñaàu ñöôïc thanh toaùn
ngay khi baét ñaàu thueâ, thôøi gian thueâ 7 naêm. Thueá suaát thueá thu nhaäp coâng ty laø 35%. Neáu
ñi vay coâng ty phaûi traû laõi suaát 12.31%, vì vaäy chi phí söû duïng nôï sau thueá laø 12.31%*(1-
35%) = 8%.
7
(1 − 35%) * 21.000
Hieän giaù cuûa chi phí thueâ = ∑
t =1 (1 + 8%) t
= $76.753
2) Chi phí mua taøi saûn
Giaû söû taøi saûn mua coù giaù trò thanh lyù laø S, söï khaùc nhau veà chi phí söûa chöõa baûo
trì giöõa taøi saûn thueâ vaø taøi saûn mua (neáu coù) laø Mt, giaù mua taøi saûn laø IO, chi phí khaáu
hao Dt. Chi phí mua taøi saûn laø toång hieän giaù cuûa doøng tieàn chi ra mua taøi saûn, chi phí baûo
trì söûa chöõa sau thueá tröø phaàn tieát kieäm thueá nhôø khaáu hao (laù chaén thueá cuûa khaáu hao) vaø
tröø khoaûn thu töø giaù trò thanh lyù taøi saûn.
n
(1 − Tc)Mt − TcDt S(1 − Tc)
Chi phí mua taøi saûn = I 0 + ∑
t =1 (1 + Kd ) t
−
(1 + K 0 ) n
Ñeå phaân tích quyeát ñònh mua taøi saûn, ta phaûi so saùnh chi phí mua vôùi chi phí thueâ, chi
phí phaùt sinh trong quaù trình söû duïng taøi saûn ñaõ ñieàu chænh laù chaén thueá cuûa khaáu hao cuõng
ñöôïc chieát khaáu vôùi möùc ruûi ro thaáp nhaát laø chi phí söû duïng nôï sau thueá. Giaù trò thanh lyù
taøi saûn laø moät khoaûn thu coù ruûi ro gaén vôùi ruûi ro hoaït ñoäng cuûa coâng ty neân phaûi ñöôïc
chieát khaáu vôùi chí phí voán trung bình troïng soá cuûa coâng ty.
Ví duï : Coâng ty ZN, trong thí duï tröôùc, coù theå mua moät heä thoáng maùy vi tính vôùi giaù
$100.000 ñeå söû duïng ngay vaøo ñaàu naêm. Heä thoáng coù tuoåi thoï kinh teá 7 naêm, thôøi gian
khaáu hao 5 naêm, chi phí khaáu hao haøng naêm laø $20.000. Giaù trò thanh lyù taøi saûn döï kieán
sau khi tröø thueá thu ñöôïc vaøo cuoái naêm 7 laø $20.000. Neáu ZN mua heä thoáng, chi phí baûo trì
vaøo cuoái moãi naêm laø $6.000 trong voøng 6 naêm. Chi phí söû duïng nôï sau thueá laø 8%, WACC
laø 12%.
Hieän giaù cuûa chi phí mua taøi saûn :
6
6.000 * (1 − 35%) 5
20.000 * 35% 20.000
100.000 + ∑ − ∑ − = 81.033
t =1 (1 + 8%) t t =1 (1 + 8%) t
(1 + 12%) 7
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 6 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
Chi phí mua taøi saûn theå hieän trong baûng ngaân löu sau:
Naêm 0 1 2-5 6 7
Giaù mua taøi saûn 100.000
Chi phí baûo trì sau thueá 3.900 3.900 3.900
Laù chaén thueá cuûa khaáu hao 7.000 7.000
Giaù trò thanh lyù roøng 20.000
Ngaân löu roøng 100.000 -3.100 -3.100 3900 -20.000
Chi phí mua = 81.033
3) Quyeát ñònh mua hay thueâ taøi saûn
Neáu chi phí cho vieäc mua taøi saûn lôùn hôn chi phí thueâ taøi saûn thì coâng ty neân thueâ taøi
saûn vì ñi thueâ coù lôïi hôn vaø ngöôïc laïi.
Lôïi ích cuûa vieäc thueâ taøi saûn = Chi phí mua – Chi phí thueâ.
Trong ví duï treân, lôïi ích cuûa vieäc thueâ taøi saûn = 81.033 – 76.753 = 4.280.
Nhö vaäy coâng ty ZN neân thueâ taøi saûn vì thueâ taøi saûn coù chi phí thaáp hôn mua taøi saûn
laø $4.280.
Trong tröôøng hôïp lôïi ích cuûa vieäc thueâ taøi saûn baèng lôïi ích cuûa vieäc mua taøi saûn thì
quyeát ñònh neân mua hay thueâ taøi saûn phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng coâng ty. Vaäy
ta thöû xaùc ñònh ôû möùc tieàn thueâ taøi saûn laø bao nhieâu thì lôïi ích cuûa vieäc thueâ taøi saûn so vôùi
mua taøi saûn laø nhö nhau. Luùc naøy ta coù chi phí mua baèng chi phí thueâ.
(1 − Tc) Mt − TcDt
n
S(1 − Tc)
n
(1 − Tc ) Lt
I0 + ∑
t =1 (1 + Kd ) t
−
(1 + K 0 ) n
= ∑ (1 + Kd )
t =1
t
Giaûi phöông trình treân, ta tìm ñöôïc Lt, ñaây chính laø chi phí tieàn thueâ ñöa ñeán chi phí
thueâ baèng vôùi chi phí mua.
Trong ví duï treân ta coù:
n
(1 − Tc ) Lt
∑ (1 + Kd )
t =1
t
= 81 .033 ⇒ Lt = 22 .171
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 7 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
Neáu chi phí thueâ laø 23,500, coù thueâ khoâng?
a) Neáu laø thueâ taøi chính, caâu traû lôøi laø khoâng, vì mua coù lôïi hôn.
b) Neáu laø thueâ hoaït ñoäng, caâu traû lôøi coù theå seõ khaùc ñi ñoâi chuùt tuøy töøng tình huoáng cuï
theå.
• Neáu baïn chæ ôû Vieät Nam coù 1 naêm vaø caàn söû duïng heä thoáng vi tính ñaëc thuø naøy
trong thôøi gian chæ 1 naêm ñoù, thì vieäc thueâ seõ giuùp baïn thoaùt khoûi nhöõng raéc roái
nhö tìm ngöôøi mua laïi heä thoáng naøy vaøo cuoái naêm thöù 1, thöông löôïng giaù baùn,
thöông löôïng veà ñieàu khoaûn duy tu baûo döôõng sau khi baùn…
• Neáu giaù thueâ naøy keøm theo ñieàu khoaûn laø baïn coù quyeàn ñöôïc tieáp tuïc keùo daøi
hôïp ñoàng thueâ hoaëc chaám döùt tröôùc thôøi haïn, thì lieäu baïn coù thueâ khoâng? Coù
theå, vì sau 1 naêm, bieát ñaâu seõ xuaát hieän 1 heä thoáng vi tính môùi coù coâng suaát cao
hôn, nhieàu tính naêng hôn, nhöng giaù thueâ laïi reû hôn. Khi ñoù vieäc traû theâm 1.500
ñoàng cho quyeàn löïa choïn naøy coù theå laø ñaùng giaù, vì baïn ñöôïc quyeàn huûy boû hôïp
ñoàng thueâ naøy ñeå kyù hôïp ñoàng thueâ khaùc reû hôn, lôïi theá hôn vaø thoaùt khoûi ruûi ro
phaûi oâm laáy moät daøn maùy coù theå seõ trôû neân laïc haäu chæ sau 1 naêm söû duïng.
VI. TAÙC ÑOÄNG CUÛA THUEÂ TAØI SAÛN ÑEÁN BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH
Taùc ñoäng cuûa thueâ taøi saûn ñeán ngaân löu ñaõ ñöôïc xem xeùt khi phaân tích chi phí cuûa thueâ taøi
saûn vaø mua taøi saûn ôû phaàn treân, ôû ñaây ta chæ xem xeùt taùc ñoäng cuûa thueâ ñoái vôùi baûng caân
ñoái keá toaùn vaø keát quaû kinh doanh.
Taùc ñoäng cuûa thueâ taøi saûn, khoâng phaân bieät thueâ taøi chính hay thueâ hoaït ñoäng, ñeàu
gioáng nhau ñoái vôùi ngaân löu. Nhöng thueâ taøi chính hoaëc thueâ hoaït ñoäng seõ coù taùc ñoäng
khaùc nhau ñoái vôùi baûng caân ñoái keá toaùn vaø keát quaû kinh doanh.
Theo tieâu chuaån keá toaùn quoác teá hieän nay, giaù trò cuûa taøi saûn thueâ taøi chính seõ ñöôïc theå
hieän treân giaù trò taøi saûn cuûa coâng ty; moät caùch töông öùng, nguoàn voán cuûa coâng ty seõ theå
hieän moät khoaûn nôï daøi haïn. Trong tröôøng hôïp thueâ hoaït ñoäng thì giaù trò taøi saûn thueâ khoâng
ñöôïc ghi nhaän vaøo giaù trò taøi saûn cuûa coâng ty.
Chi phí thueâ coù taùc ñoäng cuoái cuøng ñeán lôïi nhuaän cuûa coâng ty nhö nhau, nhöng theå
hieän chi tieát treân baùo caùo keát quaû kinh doanh coù theå khaùc nhau. Trong tröôøng thueâ hoaït
ñoäng, chi phí thueâ ñöôïc phaûn aùnh tröïc tieáp vaøo chi phí hoaït ñoäng cuûa coâng ty döôùi hình
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 8 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
thöùc chi phí thueâ taøi saûn. Trong tröôøng hôïp thueâ taøi chính, chi phí thueâ ñöôïc taùch ra thaønh
hai thaønh phaàn laø khaáu hao vaø chi phí traû laõi, vì vaäy seõ cho keát quaû khaùc nhau ôû chæ tieâu
EBIT, nhöng lôïi nhuaän tröôùc thueâ vaø lôïi nhuaän roøng nhö nhau trong caû hai tröôøng hôïp
thueâ hoaït ñoäng vaø thueâ taøi chính. Nhö vaäy, seõ coù söï khaùc nhau giöõa moät soá chæ tieâu tæ suaát
lôïi nhuaän cuûa coâng ty.
Ví duï : Ñaàu naêm 2002, coâng ty coù nhu caàu taêng theâm 1 taøi saûn coá ñònh vôùi giaù mua laø
200.000, thôøi gian khaáu hao laø 10 naêm, do ñoù chi phí khaáu hao haøng naêm laø 20.000, chi phí
laõi vay 10%. Ñeå coù taøi saûn söû duïng, coâng ty coù theå söû duïng caùc hình thöùc taøi trôï nhö sau:
- Thueâ hoaït ñoäng vôùi chi phí thueâ : 32.550
- Thueâ taøi chính vôùi chi phí thueâ : 32.550
- Vay toaøn boä soá tieàn ñeå mua taøi saûn
Giaû söû caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi trong 2 naêm 2001 vaø2002 , ta coù baûng keát quaû
kinh doanh vaø caân ñoái taøi saûn naêm 2001 vaø keá hoaïch naêm 2002 öùng vôùi caùc phöông thöùc
taøi trôï nhö sau:
2001 Keá hoaïch naêm 2002
Thueâ hoaït ñoäng Thueâ taøi chính
Baûng keát quaû kinh doanh
Doanh thu 1.000.000 1.000.000 1.000.000
Giaù voán haøng baùn 600.000 600.000 600.000
Chi phí quaûn lyù 140.000 140.000 140.000
Khaáu hao 60.000 60.000 80.000
Chi phí thueâ taøi saûn 0 32.550 0
EBIT 200.000 167.450 180.000
Chi phí laõi vay 40.000 40.000 52.550
Lôïi nhuaän tröôùc thueâ 160.000 127.450 127.450
Thueá (35%) 56.000 44.608 44.608
Lôïi nhuaän sau thueá 104.000 82.842 82.842
Baûng caân ñoái keá toaùn
Toång taøi saûn 1.000.000 1.000.000 1.180.000(*)
Nôï 400.000 400.000 580.000
Voán chuû sôû höõu 600.000 600.000 600.000
Toång nguoán voán 1.000.000 1.000.000 1.180.000
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 9 Hieäu ñính: Ñình Khoâi
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaân tích taøi chính Baøi giaûng 10
Nieân khoùa 2003-2004 Baøi giaûng
(*) Vì baûng caân ñoái keá toaùn laäp cuoái naêm neân giaù trò taøisaûn taêng theâm laø giaù mua taøi
saûn tröø khaáu hao trích trong naêm (200.000 – 20.000), vaø nôï vay cuõng giaûm do nôï goác ñöôïc
traû bôùt töông öùng vôùi chi phí khaáu hao.
Dieäp Duõng / Ngoâ Kim Phöôïng 10 Hieäu ñính: Ñình Khoâi